Gmail is misschien wel de populairste maildienst van dit moment. De kans is groot dat je zelf al een of meerdere Gmail-adressen hebt, maar maak je er wel optimaal gebruik van? In dit artikel bespreken we 20 superhandige Gmail-tips.

Tip 01: Leer de sneltoetsen

Werken met de muis is extreem traag als je het vergelijkt met je toetsenbord, maar dan moet je wel sneltoetsen gebruiken. Gmail heeft gelukkig veel handige sneltoetsen, en die hoef je echt niet allemaal te kennen. Leer de belangrijkste sneltoetsen uit je hoofd. Welke dit zijn? Dat hangt af van jouw persoonlijke voorkeur. Noteer sneltoetsen die je handig vindt op een lijstje. Reageren op een mailbericht? Grijp niet naar je muis, even spieken mag. De kans is groot dat je binnenkort op de R-toets drukt om op een bericht te reageren. Druk op het vraagteken voor een overzicht van de beschikbare sneltoetsen. Werkt dit niet? Dan zijn je sneltoetsen nog niet actief. Ga naar Instellingen / Algemeen / Sneltoetsen / Sneltoetsen inschakelen.

©PXimport

Tip 02: Gmail-instellingen

Alle instellingen van je Gmail vind je achter het tandwiel-icoontje, rechtsboven in beeld. Klik hierop en kies Instellingen. De belangrijkste opties zijn verzameld in het tabblad Algemeen. Achter Labs tref je experimentele diensten aan. Hier vind je opties die uitstekend werken, maar nog niet uitontwikkeld zijn en mogelijk ooit in de standaardopties terug gaan komen.

Kun je een instelling niet vinden? Dan is de optie mogelijk onderdeel van je Google-account. Het aanpassen van persoonlijke gegevens die Gmail gebruikt, zoals je naam of profielfoto, wordt bijvoorbeeld centraal geregeld via je Google-account.

Tip 03: Extra beveiliging

Beveiliging wordt steeds belangijker. Dit geldt in het bijzonder voor diensten die je kunt gebruiken als 'toegangssleutel' voor diensten van derden. Gmail van Google is zo'n 'sleuteldienst'. Je kunt je Gmail-adres bijvoorbeeld gebruiken om je aan te melden bij andere websites. Het is dus belangrijk dat je Gmail beter beveiligt dan alleen met een (goed) wachtwoord.

Authenticatie in twee stappen is een uitstekende aanvulling. Hierbij stuurt Google je een gratis sms-bericht ter verificatie. Wordt je wachtwoord ooit gekaapt en probeert iemand zich aan te melden met jouw gegevens? Dan wordt de toegang ontzegd omdat de onverlaat de verificatiecode niet heeft. Het instellen van de extra authenticatie gaat buiten Gmail om en direct via Google-account. Een wizard begeleidt je door de instellingen.

Naast een ouderwets sms'je kun je de verificatiecode ook verkrijgen via apps als Google Authenticator of Authy.

Tip 04: Google Chrome

Gmail en Google Chrome zijn twee handen op één buik. Je kunt Gmail uiteraard in elke webbrowser gebruiken, maar voor de beste functionaliteit gebruik je Gmail in Google Chrome. In andere browsers kan Gmail net even iets anders werken of zijn bepaalde functies zelfs niet beschikbaar. Bovendien kun je extensies installeren in Chrome voor nog betere functionaliteit in onder andere Gmail. Een extensie is een klein programmaatje dat draait in je webbrowser.

Tip 05: Andere mailadressen

Veel mensen hebben in de loop der jaren meerdere mailadressen verzameld. Het is omslachtig om deze allemaal in de gaten te houden of steeds adreswijzigingen te sturen naar je vrienden. Je kunt de mail van je andere adressen laten ophalen door Gmail. Zo hoef je je oude adressen niet meer handmatig na te lopen en komt alles netjes binnen op één centrale plek. Ga naar Instellingen / Accounts en import / Mail van andere accounts (met POP3) controleren. Klik op Je eigen POP3-mailaccount toevoegen en volg de wizard om de mail van bijvoorbeeld je internetaanbieder op te halen.

©PXimport

Tip 06: Labels en mappen

Gmail werkt met labels. Dit is te vergelijken met de mappen van een klassiek mailprogramma, maar dan uitgebreider. Een bericht kan bijvoorbeeld meerdere labels hebben. Je kunt labels aanmaken en deze plakken op berichten. Een geopend bericht kun je snel een (of meerdere) labels geven via de gelijknamige knop. Je labels zijn zichtbaar aan de linkerzijde van je scherm. Door op een label te klikken, zie je alle berichten die je dit label hebt gegeven.

Voordat je begint met labels, is het handig om even na te denken waarom en hoe je dit wilt gebruiken. Een label Opvolgen is bijvoorbeeld handig als je een mailtje nog wilt beantwoorden. Door op het label te klikken, zie je in één keer welke mailtjes nog beantwoord moeten worden. Andere handige labels zijn Wacht op antwoord, Factuur en Privé. Gebruik niet te veel labels, dan wordt het onoverzichtelijk. Weet dat je niet alles hoeft te labelen. Er is een uitstekende zoekfunctie aanwezig waarmee je het juiste bericht snel te voorschijn tovert.

Tip 07: Opgeruimde inbox met filters

Net als ieder zichzelf respecterend mailprogramma biedt Gmail de mogelijkheid om nieuwe e-mailberichten te filteren. Je maakt regels aan op basis van de verzender of het onderwerp van het e-mailbericht. Vervolgens selecteer je wat er moet gebeuren met berichten die door de filter worden gevangen. Deze optie is te vinden onder Instellingen / Filters en geblokkeerde adressen / Nieuwe filter maken.

Je haalt nog meer uit deze functie als je aan de slag gaat met het plus-teken in je e-mailadres. Stel je voor dat jij jouw.email@gmail.com gebruikt, dan ontvang je automatisch ook e-mail die wordt verstuurd aan jouw.email+factuur@gmail.com. De tekst achter het plusje mag je uiteraard zelf bedenken.

Als je in het vervolg jouw.email+factuur@gmail.com gebruikt als je iets bestelt en jouw.email+spam@gmail.com bij diensten die om je e-mailadres zeuren – terwijl jij niet op hun reclame zit te wachten, blijft je inbox lekker opgeruimd. Je moet dan natuurlijk nog wel even de bijbehorende regels aanmaken.

©PXimport

Tip 08: IMAP

Er is eigenlijk geen reden om Gmail te gebruiken in een andere omgeving dan je webbrowser. De app op je smartphone of tablet-app is uiteraard een uitzondering. Door Gmail te gebruiken in een klassiek mailprogramma op je computer, ontbeer je de functies die Gmail uniek maken. Wie Gmail toch per se met een mailprogramma wil gebruiken, kan kiezen voor IMAP- of POP-toegang. In dit laatste geval heb je alleen de beschikking over je Postvak IN. Met IMAP heb je de beschikking over alle 'mappen' van je Gmail. Labels in Gmail worden als mappen getoond in je mailprogramma. De IMAP-optie kun je kun je inschakelen via Instellingen / Doorsturen en POP IMAP / IMAP-toegang. Klik op Configuratie-instructies om je mailprogramma in te stellen met de juiste gegevens.

©PXimport

Tip 09: Boemerangeffect

Als je op antwoord wacht van een belangrijk mailtje, is het fijn om hieraan herinnerd te worden. Boomerang is een Chrome-extensie voor Gmail die hiervoor zorgt. Na installatie van deze uitbreiding, kun je onder een nieuw mailtje een vinkje plaatsen bij Boomerang this in 2 days if no reply. Dit houdt in dat Boomerang het bericht terug in je Postvak IN plaatst als je na twee dagen geen reactie hebt ontvangen. De tijd kun je uiteraard aanpassen, bijvoorbeeld naar een week. Met de gratis versie van Boomerang kun je tien berichten per maand terug laten komen.

Tip 10: Taken

Een van de onderdelen van je Google-account is een takenlijst. Deze open je via Gmail / Taken. De takenlijst kun je gebruiken om dingen die je te binnen schieten, snel te noteren. Sommige mailtjes zullen meer dan een reactie vereisen. Je kunt een email eenvoudig toevoegen aan je takenlijst via Meer / Toevoegen aan taken. De taak krijgt een link genaamd Verwante e-mail om het bericht boven water te halen.

Tip 11: Todoist

Als je veel werkt met lijstjes en taken of veel projecten/mail hebt te verwerken, zijn de standaardtaken van Gmail niet voldoende. Todoist biedt alles wat je ooit nodig zult hebben. Op alle platforms en smartphones/tablets kun je Todoist gebruiken. Maak naar hartenlust taken, lijstjes en sub-taken. De Todoist-uitbreiding voor je webbrowser zorgt ervoor dat je taken eenvoudig via Gmail kunt inschieten in een van je lijstjes. De basisversie van Todoist is gratis.

Tip 12: Gmelius

Gmelius is onmisbaar voor experts en laat je veel extra instellingen wijzingen in Gmail die standaard niet aanwezig zijn. Je kunt bijvoorbeeld onderdelen die je niet gebruikt eenvoudig uitschakelen, zoals de personen-widget, advertenties, de chat- en de kalender-widget. Hierdoor wordt Gmail een stuk rustiger voor het oog en overzichtelijker te gebruiken.

Ook kun je visuele verbeteringen toevoegen door bijvoorbeeld de echte icoontjes van bijlagen te tonen. Voor wie nooit heeft kunnen wennen aan 'de nieuwe manier' van berichten opstellen in Gmail, kan dankzij Gmelius zelfs de klassieke berichtenopsteller activeren.

Tip 13: Scherm splitsen

Iedereen verwerkt mail op zijn eigen manier. Wat de een handig vindt, kan voor iemand anders juist omslachtig zijn. De weergave van berichten zo'n onderdeel waarbij persoonlijke voorkeur een rol speelt. Naast het icoontje van met het tandwieltje (rechtsboven in beeld) vind je de knop waarmee je kunt kiezen voor Geen splitsing, Verticale splitsing of Horizontale splitsing. Hiermee toon je een voorbeeldweergave van berichten in je mailbox (of juist niet). Als de knop niet zichtbaar is, open dan Instellingen / Labs en schakel Voorbeeldvenster in.

De optie Geen splitsing is standaard en zorgt ervoor dat je mailtjes echt openen. Als je ooit gewerkt hebt met Outlook of Windows Mail, zal de weergave Verticale splitsing bekend voorkomen. Ex-gebruikers van Mozilla Thunderbird zullen de optie Horizontale splitsing kunnen waarderen. Heb je nooit gewerkt met een de splits-opties? Geef de weergave een paar dagen de kans om aan te wennen. Deze tip werkt alleen in Google Chrome.

Tip 14: Niet verwijderen

Veel mensen houden van een schoon Postvak IN. Er wordt driftig gewerkt met labels en je bent waarschijnlijk gewend om berichten weg te gooien. Aangezien je veel opslagruimte krijgt bij Google, is dit laatste niet per se nodig. De slimste truc om je Postvak IN leeg te houden, is door er een gewoonte van te maken om berichten te archiveren. De sneltoets hiervoor is E. Berichten die je archiveert belanden in de 'map' Alle berichten. Ook hier hoef je niet in te kijken. Gebruik de krachtige zoekfunctie om een mailtje terug te vinden. Dit gaat veel sneller dan wanneer je zelf zoekt/bladert binnen Alle berichten.

©PXimport

Tip 15: Stuur en archiveer

Als je op een berichtje van iemand geregeerd hebt, hoeft het mailtje niet in je Postvak IN achter te blijven. Je kunt ervoor kiezen om berichten te versturen en ze direct te archiveren. Als de persoon met wie je mailt reageert op jouw bericht, wordt de conversatie uit de 'map' Alle berichten gehaald en weer in je Postvak IN gezet. Open Instellingen / Algemeen en kijk bij Verzenden en archiveren. Activeer Verzenden en archiveren weergeven in antwoord. Bij de standaardknop Verzenden krijg je de extra knop Verzenden + archiveren.

Tip 16: Ongedaan maken

Het kan iedereen gebeuren: je verstuurt een bericht en realiseert je een paar seconden later dat je een fout hebt gemaakt of bijlage bent vergeten. Een rectificatie mailtje nasturen lijkt de enige oplossing, maar dankzij een trucje zal dit je een stuk minder snel overkomen. Over het algemeen bedenk je je fout namelijk vlak nadat je op het knopje Verzenden geklikt hebt. Ga naar Instellingen / Algemeen en activeer Verzenden ongedaan maken. Vanaf nu heb je tien seconden om een verzend-actie ongedaan te maken. Deze periode kun je desgewenst aanpassen.

Tip 17: Adresboek telefoon

Diensten van Google werken goed op Android-smartphones en -tablets. Omdat je je Google-account gebruikt op je Android-smartphone, kun je je contactpersonen ook centraal beheren. Het is minder bekend dat je je Google-contactpersonen ook kunt instellen op iPhone en Windows Phone. Zo heb je altijd en overal hetzelfde adresboek. Je kunt je contactpersonen bewerken op je computer via Gmail / Contacten of via het adresboek op je toestel. Wijzigingen worden automatisch gesynchroniseerd. De truc is ook handig als je ooit overstapt naar een ander platform, bijvoorbeeld van iOS naar Windows Phone of Android.

Tip 18: Dubbele namen

Als je Gmail al enige tijd gebruikt en/of synchroniseert met mobiele apparatuur, kan je adresboek vervuilen. Via Gmail / Contacten kun je de lijst met contactpersonen bekijken en bewerken.

In het menu vind je een tabblad duplicaten: een handige functie om de gegevens van iemand die meerdere keren voorkomt in je adreslijst, samen te voegen tot één contactpersoon.

Maak je een fout tijdens het opschonen of samenvoegen? Geen paniek! In hetzelfde menu staat ook Meer / Wijzigingen ongedaan maken. Hiermee laat je jouw contactpersonen herstellen naar een eerder moment in de afgelopen 30 dagen.

©CIDimport

Tip 19: Ik ben er even niet

Als je echt vakantie wilt houden en stoorzenders als smartphone en laptop thuis achterlaat, kun je een automatisch antwoord instellen. Ga naar Instellingen / Algemeen en kijk bij Automatisch antwoord. Hier kun je de reactie bepalen voor mensen die je tijdens je afwezigheid proberen te bereiken. Stel ook een einddatum in, dan hoef je de instelling niet handmatig op te heffen. Plaats een vinkje bij Alleen een antwoord sturen naar de mensen in mijn Contacten. Hiermee voorkom je dat 'vreemden' zien dat je afwezig bent. Alleen mensen die voorkomen in je Google-adresboek krijgen de automatische reactie.

Tip 20: Leeg Postvak IN

Gmail is een ster in het verwerken van veel mail. Sneltoetsen en labels helpen hierbij. Geavanceerde gebruikers kunnen ook aan de slag met filters. Als je veel mail te verwerken hebt, bijvoorbeeld omdat je een klein bedrijfje hebt of de administratie verwerkt van een vereniging, zijn er verschillende manieren om dit proces te optimaliseren.

Vaak schuilt achter de praktische methoden een psychische grondslag. Dit om bijvoorbeeld te voorkomen dat onbeantwoorde berichten zich opstapelen 'in je hoofd' of dat je je laat afleiden door meldingen van nieuwe berichten. De meeste technieken hebben gemeen dat je Postvak IN leeg moet zijn als je je mail hebt verwerkt. Berichten zijn beantwoord of krijgen een label als Nog beantwoorden, Wacht op antwoord of Vasthouden. Laat je inspireren door mensen die een studie hebben gemaakt van het optimaliseren van de berichtenstroom via mail, er is veel over te vinden op internet.

De Flip 7 voegt heel wat toe aan het beproefde succesrecept van JBL. Is dat voldoende om de iconische bluetooth-speaker weer de publieksfavoriet te maken? Dat lees je in deze review.

Met de Flip 7 brengt JBL een update uit voor een wel zeer populaire bluetooth-speaker. Zoals die '7' al aangeeft, is dat verre van de eerste keer dat dit gebeurt. Deels gaat het dan om kleuren en design, zodat een nieuwe Flip helemaal de laatste trends volgt. Maar ook deze keer weet het bedrijf weer op technisch vlak wat verbeteringen toe te voegen. Auracast en AI Sound Boost zijn de belangrijkste, naast een verhoogde batterijduur van 16 uur.

Beschikbaar in zeven kleuren 

Even belangrijk zijn de nieuwe kleurtjes, met een weelderig paars als de opvallendste. Een 'Squad' camouflage-editie ontbreekt ook niet, terwijl een oranje randje rond het JBL-letterlogo een subtielere toevoeging is. De adviesprijs blijft 149,99 euro, dat blijft onveranderd.

©JBL

De Flip 7 is verkrijgbaar in zeven kleuren, waaronder een aantal nieuwe.

Het design van de Flip is grotendeels onveranderd gebleven sinds de eerste versie uit 2012. Ook de Flip 7 is een kleine cilinder, ongeveer even groot als een blik bier van een halve liter. Je kunt hem neerleggen of recht plaatsen. En aan elke uiteinde vind je een (passieve) woofer met het JBL-logo. Zodra je muziek iets luider zet, zie je ze heen en weer dansen. Een iconische gimmick mag je het noemen, maar het verhoogt wel de fun-factor. Hetzelfde design zie je ook terugkomen bij de grotere bluetooth-speakers van JBL, zoals de even nieuwe Charge 6 en de Xtreme 4.  

Met haak of lus te gebruiken

Niet zoveel veranderingen op designvlak dus. Maar details zijn belangrijk en dat is ook waar JBL zijn pijlen op richt. Een opvallend toevoeging is de mogelijkheid om een lus van stevig textiel of een karabijnhaak aan de speaker vast te maken. Beide accessoires vind je in de doos. Hoewel je de haak of lus kunt verwijderen via een kliksysteem, zit het muurvast genoeg om de Flip 7 zorgeloos aan een rugzak te hangen. 

©JBL

De haak of lus zit muurvast via een handig mechanisme.

Bestand tegen water en stof 

De Flip 7 is gemaakt om overal mee naartoe te nemen. Het IP68-etiket maakt duidelijk dat er weinig is waar deze speaker niet tegen kan. Stof en water deren hem niet gauw. Je kunt deze speaker in het (ondiepe) zwembad laten vallen en hem gewoon daarna weer gebruiken. De Flip 7 is daarmee ook net iets meer waterbestendig dan zijn voorganger. De hele behuizing is bovendien heel robuust, met dikke rubberen dopje aan de uiteinden. Het geeft echt de indruk dat je deze bluetooth-speaker niet gauw kapot zou krijgen. Handig op de camping, maar ook gewoon thuis in een tienerkamer.

©Jamie Biesemans

In de JBL Portable-app vind je niet veel opties.

Zeer goede batterijduur

Qua vermogen gaat de Flip 7 er niet echt op vooruit, maar 35 W is wel indrukwekkend voor zo'n klein ding. Door het gebruik van AI Sound Boost kan de speaker wel luid én helder blijven spelen, wat best indrukwekkend is. AI is natuurlijk een geweldig buzzwoord momenteel; hier worden AI-algoritmes in ieder geval gebruikt om de woofer en tweeter optimaal te laten presteren. Playtime Boost heeft ook een impact op de klank. Schakel dit via de JBL Portable-app in en de speelduur wordt verlengd van 14 tot maximaal 16 uur. Houd er wel rekening mee dat je dan geen audiopreset van de equalizer kunt gebruiken.

Bouw een feestje met meerdere speakers

De JBL Portable-app heb je eigenlijk niet echt nodig om de speaker te bedienen, tenzij je via de equalizer nog de klank wilt aanpassen of een stereopaar wil vormen met een tweede Flip 7. Je kunt daarnaast meerdere compatibele JBL-speakers koppelen zodat ze allemaal dezelfde muziek spelen. Leuk om op een feestje met vrienden een groot muzieksysteem te bouwen. Dit kon vroeger ook al, via PartyTogether in de app, maar nu voegt JBL ook Auracast aan de Flip 7 (en de Charge 6) toe. Je kunt echter geen oude en nieuwe speakers combineren.

©Jamie Biesemans

De Auracast-knop licht op als je deze functie gebruikt.

Even tikken op het knopje met het A-logo op de speaker volstaat zo om de Flip 7 een Auracast-stream te laten afspelen. En je kunt compatibele speakers blijven toevoegen, er lijkt geen rem op het aantal te staan.

Luider zonder vervorming

Op het vlak van geluidskwaliteit is de Flip 7, onder andere dankzij AI Sound Boost, een indrukwekkende speaker geworden. Zelfs als je hem hard zet, wordt muziek open neergezet – zeker als je rekening houdt met het formaat van deze speaker. JBL opteert natuurlijk graag voor wat extra bass, wat de Flip 7 heel geschikt maakt voor feestjes of om even stoom af te blazen tussen het studeren door.

Lage tonen zijn vaak het moeilijkst voor kleine speakers, maar hier kun je dankzij de diepe audiokennis van JBL rekenen op bassen die merkbaar aanwezig zijn. Stemmen worden goed geplaatst, waardoor je helder podcasts kunt beluisteren.

©JBL

De speaker klinkt ook buiten zeer goed.

Warmer geluid

Door zijn kleinere formaat en relatief eenvoudige opbouw (met slechts één tweeter) is de Flip 7 wel nogal directioneel. Dat heb je vaak bij dit type speakers. Heel dichtbij hoor je het snel doffer worden als je wat schuiner gaat zitten. Ideaal is als je de Flip 7 wat verder weg plaatst en met het JBL-logo naar je feestgezelschap richt. Dan wordt Stromae's 'Ma Meilleure Ennemie' van het tweede seizoen van het indrukwekkende 'Arcane' heel vol in de kamer geplaatst, met een afgemeten beat die de track zijn snelheid geeft. Het is zeker een warm geluid, wat het heel oorvriendelijk maakt als 'Colors' van Black Pumas in de achtergrond speelt. Als het gaat om een feestje of gewoon een gezellig moment, dan doet de Flip 7 uitstekend zijn werk.

Conclusie

Met een prijs van bijna 150 euro is de Flip 7 niet de goedkoopste bluetooth-speaker die je kunt aanschaffen. Je krijgt wel heel wat voor die prijs. Want niet alleen is deze JBL heel goed opgewassen tegen een slechte behandeling, hij projecteert muziek met veel emotie de kamer in. Ook buiten heeft de Flip 7 de power om een feestje te bouwen. Het betere batterijleven en de gecontroleerde bassen van deze generatie zijn upgrades ten opzichte van de Flip 6, al vind je misschien die oude versie voor een veel lagere prijs. Dan is het afwegen wat je belangrijk vindt. 

Houd je van knutselen én automatiseer je alles in en om je huis met Home Assistant? Kijk dan zeker eens naar ESPHome. Je kunt eindeloos variëren met componenten. Dankzij de koppeling met Home Assistant bouw je gemakkelijk en voor weinig geld een lichtschakelaar of sensor, om maar wat te noemen. De LVGL-bibliotheek zorgt ervoor dat je nu ook eenvoudig met een touchscreen en zelfbedachte gebruikersinterface kunt werken. We laten zien hoe dat werkt met tips voor passende projecten.

ESPHome maakt het heel makkelijk om apparaten te maken voor een slim huis, zoals je eigen sensors. Zo bouwden we eerder al eens een luchtkwaliteitsmonitor, een infraroodzender/ontvanger en een controller met drukknoppen en leds, waarmee je apparaten kunt bedienen en de status aflezen. Hoe je dat doet, lees je in dit artikel: Zo maak je met ESPHome apparaten geschikt voor je smarthome.

De basis voor ESPHome is een kleine, voordelige en zuinige microcontroller, meestal de ESP32. ESPHome ondersteunt enorm veel componenten en biedt daardoor haast onbegrensde mogelijkheden. We helpen je kort op weg met ESPHome, maar gaan ook meteen een stapje verder met de toevoeging van een touchscreen en de LVGL-bibliotheek. Daar kun je sinds augustus 2024 officieel gebruik van maken binnen ESPHome.

Met LVGL kun je aan de hand van widgets een grafische gebruikersinterface opbouwen en weergeven (zie kader ‘Grafische interfaces met widgets’). Soms kom je de term HMI (Human Machine Interface) tegen, waarmee een grafische gebruikersinterface voor het bedienen van apparatuur wordt bedoeld.

De kracht van ESPHome is dat je niet alleen lokaal aangesloten apparaten bedienbaar kunt maken, bijvoorbeeld via een relais, maar ook alle apparaten die je binnen Home Assistant gebruikt.

1 Wat gaan we doen?

Met ESPHome kun je relatief eenvoudig apparaatjes voor je slimme huis maken. Een voordeel ten opzichte van bijvoorbeeld Arduino en MicroPython is dat je niet hoeft te programmeren. Je hoeft alleen een configuratiebestand te maken waarin je de gebruikte microcontroller, verbindingsgegevens voor je wifi-netwerk en alle aangesloten componenten aanduidt. Hierna wordt firmware gemaakt en weggeschreven op je microcontroller. Alleen die eerste keer is dit soms wat lastig. Heb je het eenmaal werkend? Alle keren erna kun je heel eenvoudig de configuratie aanpassen en over-the-air (OTA) naar de microcontroller sturen.

In dit artikel gaan we met LVGL werken. Hiermee kun je binnen ESPHome grafische interfaces maken via widgets. Voor veel projecten zul je daarom niet eens componenten hoeven aan te sluiten, maar heb je genoeg aan een touchscreen. Denk bijvoorbeeld aan een lichtknop en helderheidsregeling voor een slimme lamp in Home Assistant, zoals we in dit artikel demonstreren. Je kunt natuurlijk ook geavanceerdere gebruikersinterfaces maken voor vrijwel elk apparaat in Home Assistant.

©pozitivo - stock.adobe.com

Je kunt bijvoorbeeld zelf een gebruikersinterface voor je slimme lampen bouwen, zodat je ze eenvoudig kunt bedienen.

2 Wat heb je nodig?

Wat hardware betreft, is het vrij eenvoudig. De ESP32-chip heeft snel de voorkeur boven de verouderde ESP8266-versie, zeker als je met een touchscreen gaat werken. De Raspberry Pi Pico W (zie gelijknamig kader) is ook een optie, maar die wordt nog niet volledig ondersteund binnen ESPHome.

Makkelijk om mee te starten is een eenvoudig ontwikkelbordje rondom de ESP32 dat je voor ongeveer 5 euro kunt aanschaffen. Het is wel fijn als je hier goede documentatie bij hebt, zodat je op zijn minst weet waar alle aansluitingen zitten.

Er zijn diverse varianten van de ESP32-module. Bekende opties zijn de ESP-WROOM-32E, ESP32-C3 en ESP32-S3. De ESP32-C3 wordt vaak in extra compacte bordjes gebruikt, die je onder de naam ‘super mini’ tegenkomt – handig als je niet veel aansluitingen nodig hebt of niet veel ruimte hebt.

De ESP32-S3 is een fijne optie vanwege de beschikbaarheid van PSRAM (Pseudo Static RAM), een voordelig type werkgeheugen dat onder meer nuttig is bij grafische toepassingen. Staat een touchscreen centraal in jouw project en wil je snel van start, overweeg dan een model met ingebouwde ESP32-chip (zie volgende paragraaf).

De ESP32-module is in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar.

3 Touchscreen

Als je een touchscreen gaat gebruiken in je ESPHome-project, dan kun je eventueel een los exemplaar op de microcontroller aansluiten en configureren. Maar je kunt ook een touchscreen met ingebouwde ESP32 kiezen. Dat is vaak veel handiger en goedkoper. Je hoeft niet te solderen en kunt direct een gebruikersinterface bouwen in YAML-code. Het scheelt ook wat tijd. Bovendien zijn er zelfs modellen compleet met behuizing.

Kies een scherm dat door ESPHome wordt ondersteund. De website van ESPHome geeft goede suggesties. Je kunt ook afgaan op ervaringen van anderen. Het kan dan een iets grotere uitdaging zijn om de juiste configuratie voor je display in ESPHome te vinden. Je zult daarbij waarschijnlijk wel even moeten experimenteren, niet alleen bij het instellen van je display, maar ook bijvoorbeeld voor het touchgedeelte. Zelfs bij het vrij gangbare touchscreen dat we in dit artikel gebruiken, was dat een beetje prutsen.

Kies een touchscreen dat door ESPHome wordt ondersteund.

4 Scherm met ESP32

Voor dit artikel hebben we een eenvoudige ESP32-2432S028 gebruikt, met een resistief touchscreen van 2,8 inch met 240 × 320 pixels. Dit model wordt ook wel de ‘Cheap Yellow Display’ genoemd, wat vooral met de gele printplaat te maken heeft.

Er zijn meerdere varianten. Zo wordt in de schermpjes vaak de ILI9341-chip als aansturing gebruikt, maar soms ook de ILI9342, zoals in ons exemplaar. Dat vergt dan een heel kleine, maar noodzakelijke aanpassing in je configuratie.

Je kunt het scherm flexibel inzetten voor je IoT-projecten. Zoek je een wat groter touchscreen, dan kun je bijvoorbeeld de CrowPanel van Elecrow overwegen. Die is er in een versie van 5 inch (ca. 32 euro) en 7 inch (ca. 42 euro), inclusief acrylbehuizing en verzending via de fabrikant. Beide versies hebben een touchscreen met hoge resolutie van 800 × 480 pixels en zijn voorzien van de modernere ESP32-S3-chip. Het touchscreen is capacitief, wat zeker voor kleinere bedieningselementen fijner werkt dan het resistieve touchscreen in ons goedkope alternatief.

Tegenwoordig bestaan er ook ronde touchscreens. Een leuke optie (zij het met beperkte schermruimte) is de ESP32-2424S012 met een ESP32-C3-microcontroller, een rond kleuren-touchscreen van 1,28 inch en in een witte of zwarte behuizing. Makerfabs heeft een vergelijk schermpje zonder behuizing. De LilyGo T-RGB heeft een wat groter 2,1inch-scherm (zonder behuizing), maar is ruim twee keer zo duur.

De ESP32-2432S028 is een voordelig scherm (onder), een wat duurder alternatief is het capacitieve 5inch-aanraakscherm met ESP32 van Elecrow (boven).

5 Add-ons voor ESPHome

Hoewel je bijvoorbeeld een pc met Python kunt gebruiken voor het bewerken van je configuratiebestanden en het flashen van de microcontroller met de software voor ESPHome, is het meestal veel makkelijker om de add-on voor ESPHome binnen Home Assistant te gebruiken. Dat geeft ook een ander groot voordeel: je kunt de configuratie voor alle apparaten met ESPHome binnen Home Assistant beheren. Je zult zeker in de testfase veel wijzigingen aan de configuratie moeten maken.

Via de add-on voor ESPHome voeg je eenvoudig microcontrollers toe.

6 Microcontroller toevoegen

We gaan nu een verse microcontroller toevoegen. Je kunt eventueel ESPHome Web gebruiken om de microcontroller voor te bereiden voor gebruik met ESPHome, maar wij geven zoals gezegd de voorkeur aan de ESPHome-add-on, die je binnen Home Assistant kunt openen.

Je kunt voor deze methode de microcontroller gewoon via usb aansluiten op je eigen pc, maar dit vereist wel dat je Home Assistant opent via een beveiligde https-verbinding. Lukt dat niet? Als alternatief kun je de microcontroller ook via usb aansluiten op het systeem met Home Assistant zelf, voordat je verder gaat in ESPHome.

Het dashboard van ESPHome toont alle toegevoegde apparaten.

Ook leuk: Werk met wat je hebt: creëer je eigen alarmsysteem met Home Assistant

7 Configuratie

Klik binnen ESPHome op New device om een nieuwe microcontroller te initialiseren. Vul bij Name een naam in voor het apparaat. Bij Network name vul je de naam (SSID) in van het wifi-netwerk waarmee de microcontroller moet verbinden en bij Password het bijbehorende wachtwoord. Klik dan op Next.

In de volgende stap zal ESPHome een configuratiebestand maken, firmware bouwen en de microcontroller flashen. Klik daarvoor dus eerst op Connect. Als het goed is, kun je nu de com-poort selecteren waarmee de microcontroller is verbonden. Zie je geen com-poort, dan zul je eerst drivers moeten installeren. De instructies krijg je als je het venster sluit zonder een com-poort te selecteren. Als de verbinding is gelukt, zal de installatie verdergaan. Lukt het niet? Dan kun je kiezen voor Skip this step gevolgd door een handmatige configuratie.

Vul een naam in en de details voor het wifi-netwerk.

8 Touchscreen met ESP32

We gebruiken in dit artikel zoals gezegd de ESP32-2432S028 als voorbeeld. Dit is een touchscreen met ingebouwde ESP32-chip. Dit apparaatje kun je direct toevoegen aan ESPHome: precies zoals in paragraaf 7 staat omschreven, al moesten we in dit geval na het aanwijzen van de com-poort wel de boot-knop even indrukken.

Overigens bevat het apparaat meestal een voorgeprogrammeerde demo met een gebruikersinterface op basis van LVGL. Die zie je als je hem zo uit de doos op een voeding aansluit. Je kunt daarmee meteen de werking controleren. Je zult bij een model met resistief aanraakscherm overigens iets harder moeten drukken dan je misschien gewend bent.

We gebruiken dit voordelige 2,8inch-aanraakscherm, dat ook wel ‘Cheap Yellow Display’ wordt genoemd.

9 Schermconfiguratie

Na het toevoegen van je touchscreen heb je direct een basisconfiguratie voor ESPHome. Via Edit kun je deze configuratie aanpassen. Zowel voor het aansturen van het display als de registratie van het aanraken wordt SPI (Serial Peripheral Interface) gebruikt. Voor onze ESP32-2432S028 is dit de configuratie, rekening houdend met de gebruikte interne GPIO-pinnen:

We voegen nu eerst de configuratie van het display toe en in paragraaf 11 het touchgedeelte. Voor het display is de configuratie als volgt:

Merk op dat er ook een (oudere) variant van dit touchscreen is met de ILI9341. In dat geval gebruik je model: ILI9341 en invert_colors: false. Na het maken van de aanpassingen kies je Install. Je kunt nu kiezen hoe je de firmware wilt overbrengen. Meestal kies je Wirelessly voor over-the-air-updates. Het apparaat hoeft daarbij niet meer met jouw pc te zijn verbonden.

Binnen ESPHome kun je eenvoudig de configuratie bewerken.

10 LVGL-bibliotheek

Binnen ESPHome kon je voorheen met displays werken door binnen de component display met lambda bijvoorbeeld teksten met een bepaald lettertype naar je scherm te sturen. Als je LVGL gaat gebruiken, gebruik je geen lambda meer, maar alleen LVGL en widgets. Als eerste voegen we de LVGL-bibliotheek toe aan de YAML-code:

De optie buffer_size is ons geval noodzakelijk, vanwege de afwezigheid van PSRAM. In paragraaf 13 voegen we ook nog widgets toe. Omdat we dat hier nog niet hebben gedaan, zie je na het flashen als het goed is een demo met een knop, checkbox, cirkel met tekst en schuifbalk.

11 Configuratie touchscreen

Bediening via het scherm is nog niet mogelijk. Daarvoor moeten we het touchscreen toevoegen aan de configuratie van ESPHome:

Bewaar de aanpassingen en installeer de nieuwe firmware. Controleer of je de demo goed kunt bedienen. De regels onder on_touch zorgen dat in de logs de geregistreerde coördinaten worden getoond. Er kunnen aanpassingen nodig zijn in de regels onder calibration en transform.

12 Backlight

Het display is voorzien van een achtergrondverlichting (backlight) via pin 21. We definiëren deze output als volgt:

Daarna configureren we de achtergrondverlichting, waarbij we verwijzen naar de hierboven gedefinieerde output.

Na het flashen zal de backlight standaard aanstaan. Eventueel kun je deze vanuit Home Assistant aan- en uitzetten en de helderheid ervan regelen, bijvoorbeeld op basis van afwezigheid. Je kunt ook een script maken om de helderheid bij inactiviteit terug te brengen. Daarvoor verwijzen we je naar het uitgewerkte voorbeeld op GitHub (zie kader ‘Code downloaden’).

Binnen Home Assistant kun je eventueel ook de backlight aan- en uitzetten.

13 Widgets toevoegen

Onder de regel lvgl kun je nu de gewenste LVGL-componenten toevoegen aan je YAML-configuratie. Denk aan bijvoorbeeld knoppen, schuifregelaars, grafieken of labels. In dit voorbeeld voegen we aan de bovenkant alleen twee widgets toe voor een dimbare led, te weten een schakelaar (button) en schuifregelaar (slider).

De meeste opties dienen voor het positioneren van de widget. We geven bijvoorbeeld de breedte (width) en hoogte (height) aan, halen de widgets iets van de rand of met x en y, en regelen de uitlijning met align. Het gedeelte bij on_click zorgt dat de bewuste lamp in Home Assistant wordt omgeschakeld bij het klikken op de button. Voor de slider doen we hetzelfde onder on_release. Die acties zijn overigens om veiligheidsredenen niet direct mogelijk. In paragraaf 16 leggen we uit hoe je dit kunt toestaan.

We voegen in dit voorbeeld alleen twee eenvoudige widgets toe.

14 Interactie met Home Assistant

De entiteit voor de dimbare lamp heeft in Home Assistant de naam light.wledkantoor. De waardes zijn nodig om de widgets de juiste status te kunnen geven. Daarom voegen we hieronder een binary_sensor toe voor de status (aan of uit) en een sensor voor het helderheidsniveau. We werken vervolgens bij on_state en on_value de widgets bij als de status verandert in Home Assistant. Bij id vul je uiteraard de id van de betreffende widget in.

Gebruik de logfunctie om te zien of bijvoorbeeld een status verandert.

15 Toevoegen aan Home Assistant

De add-on voor ESPHome hebben we gebruikt om de microcontroller van firmware te voorzien. Maar je zult het apparaat hierna nog wel moeten toevoegen aan Home Assistant. Dat is heel eenvoudig: het wordt automatisch gevonden. In Home Assistant zie je via Instellingen / Apparaten en diensten het bewuste apparaat direct terug op het tabblad Integraties. Klik op de knop Toevoegen om het aan Home Assistant toe te voegen.

Het apparaat met ESPHome moet je nog toevoegen aan Home Assistant.

16 Acties toestaan

Als je het touchscreen bedient, zal Home Assistant een melding geven dat het ESPHome-apparaat heeft geprobeerd een actie in Home Assistant uit te voeren. Standaard is dit om veiligheidsredenen niet toegestaan, maar dit is eenvoudig op te lossen.

Ga naar Instellingen / Apparaten en klik dan onder het kopje Geconfigureerd op ESPhome. Achter het bewuste apparaat klik je vervolgens op Configureren. Zet een vinkje bij Toestaan dat het apparaat Home Assistant-acties uitvoert. Klik op Verzenden. Hierna zijn alle acties zoals het omschakelen van de lamp en regelen van de helderheid wel toegestaan.

Zorg dat het apparaat acties in Home Assistant mag uitvoeren.