Home Assistant is in enkele jaren tijd uitgegroeid tot een krachtige oplossing waarmee je je eigen slimme huis maakt. Je draait het op een Raspberry Pi, NAS of Linux-server en stuurt er allerlei domotica-apparaten in huis mee aan. In de laatste versies heeft het project veel aandacht besteed aan gebruiksvriendelijkheid. Laten we eens kijken hoe je Home Assistant installeren kunt.

Home Assistant is een populaire keuze om je domotica-apparaten aan te sturen zonder van één producent af te hangen. Het programma is opensource, er bestaat een hele community omheen en het ondersteunt talloze apparaten.

Een belangrijk speerpunt van Home Assistant is dat het geen data opslaat in de cloud. Je installeert het op een Raspberry Pi, je NAS of een Linux-server in huis, en van daaruit stuurt het je hele huis aan. Uiteraard is het nog altijd mogelijk om clouddiensten aan Home Assistant te koppelen.

Installatie

De eenvoudigste manier om Home Assistant te installeren, is via Home Assistant Operating System op een Raspberry Pi. Bekijk de installatiepagina en het kader ‘Installatiemethodes’ op de volgende pagina voor andere manieren. Download het image voor een 32- of 64bit-besturingssysteem op een Raspberry Pi 3 of 4. Schrijf dit image dan met een programma zoals balenaEtcher naar een microSD-kaartje.

Steek het microSD-kaartje daarna in je Raspberry Pi, sluit een ethernetkabel aan en start hem op. Na enkele minuten kun je Home Assistant bereiken door te surfen naar http://homeassistant.local:8123, http://homeassistant:8123 of http://IP:8123 (met in plaats van IP het ip-adres van je Raspberry Pi). Home Assistant Operating System is nu de nieuwste versie van Home Assistant aan het installeren, en dat kan wel tot twintig minuten duren.

©PXimport

Gebruikersaccount

Daarna maak je een lokaal gebruikersaccount aan. Je kunt immers meerdere gebruikers op je domoticasysteem hebben, en elk kan een eigen dashboard maken. Duid daarna ook je locatie aan, zodat Home Assistant kan berekenen wanneer de zon opkomt en ondergaat. Dat is interessant om bijvoorbeeld automatisch het licht aan en uit te doen of rolluiken te bedienen, afhankelijk van de stand van de zon.

In de laatste stap ontdekt Home Assistant apparaten in je huis en krijg je de vraag om daar integraties voor in te stellen. Dat kan later ook nog. Wanneer de installatiewizard klaar is, krijg je het dashboard van Home Assistant te zien, met al enkele elementen: het weerbericht, de stand van de zon, een persoon en sensoren die je vertellen of Home Assistant up-to-date is en of je Raspberry Pi voldoende voeding krijgt. Als je de ontdekte apparaten al hebt geïntegreerd, zie je die hier ook.

©PXimport

Gebruikersinstellingen

Klik eerst linksonder op je naam om je profiel te openen. Hier staan de gebruikersspecifieke instellingen. Zo kun je hier de taal kiezen (Nederlands wordt ondersteund), het thema instellen, de zijbalk verbergen en de geavanceerde modus inschakelen.

Verder staan hier ook enkele instellingen voor beveiliging. Je wachtwoord wijzigen en tweefactorauthenticatie instellen doe je hier. Je krijgt hier ook de actieve inlogsessies te zien en kunt sessietokens verwijderen of toegangstokens aanmaken om scripts veilig te laten communiceren met Home Assistant.

Integraties

De kerntaak van Home Assistant is dat het al je domotica-apparaten van verschillende merken aan elkaar koppelt en je in één consistente interface toegang geeft. Misschien heb je aan het einde van de installatiewizard al de apparaten toegevoegd die Home Assistant heeft ontdekt. Zo niet, klik dan in de zijbalk links op Instellingen en dan op Integraties. Een integratie is een component die ondersteuning voor een specifiek type apparaat, software of een clouddienst toevoegt aan Home Assistant.

Zelfs als je geen apparaten hebt toegevoegd, zie je op een Raspberry Pi altijd minstens twee integraties: Meteorologisk institutt (Met.no) voor het weerbericht en de Raspberry Pi Voeding Checker. Klik je onderaan rechts op de blauwe knop Integratie toevoegen, dan krijg je de keuze uit een lange lijst met integraties.

Apparaten toevoegen

Ga eens door de lijst van integraties en stel een voor een de integraties in van apparaten, software of clouddiensten die je met Home Assistant wilt gebruiken. Wat je precies dient in te stellen, hangt af van de integratie. Zodra dat is voltooid, komt er een extra integratie in het tabblad Integraties. Van sommige kun je hier via hun icoontje nog extra opties instellen.

De apparaten zelf verschijnen ofwel vanzelf in het tabblad Apparaten, ofwel dien je ze via de opties van de integratie toe te voegen. In het tabblad Entiteiten vind je alle basiscomponenten van Home Assistant. Eén apparaat kan meerdere entiteiten hebben. Zo zal een multisensor entiteiten hebben voor temperatuur, lichtsterkte én beweging.

Het laatste tabblad, Gebieden, geeft je de mogelijkheid om gebieden zoals kamers te definiëren. Elke entiteit kun je in het tabblad Entiteiten aan een gebied toekennen. Als je daarna in Gebieden op een gebied klikt, krijg je alle apparaten, automatiseringen en andere componenten te zien die zich daar bevinden. 

©PXimport

Gebieden zijn dus vooral nuttig voor wat overzicht als je veel apparaten door Home Assistant laat beheren.

Installatiemethodes

©PXimport

Dashboard

Als je nu in de zijbalk links op Overzicht klikt, krijg je het dashboard weer te zien, deze keer met extra entiteiten van je toegevoegde apparaten. Je kunt de naam van de apparaten of entiteiten aanpassen in Instellingen en dan Apparaten of Entiteiten. Voor entiteiten kun je dat ook doen door in het dashboard op de entiteit te klikken en dan in het informatievenster dat verschijnt op het tandwiel rechtsboven.

Standaard toont Home Assistant alle entiteiten van hetzelfde type bij elkaar in dezelfde kaart. Zo staan alle binaire sensoren (die aan of uit kunnen zijn) bij elkaar, alle sensoren bij elkaar, alle schakelaars bij elkaar en alle lichten bij elkaar. In de praktijk krijg je overzichtelijkere resultaten als je het dashboard zelf beheert. Klik daarvoor rechtsboven op het hamburgermenu en dan Configureer UI. Bevestig met Neem over dat je de controle over de Lovelace UI wilt overnemen.

Dashboard finetunen

Je bent nu in de bewerkingsmodus van je dashboard. Er staan al wat ‘kaarten’ in, de vakjes met entiteiten. Deze kun je bewerken, of je klikt onderaan rechts op Kaart toevoegen. Daar kies je dan een type kaart. Home Assistant voegt al enkele entiteiten toe als voorstel, maar je past dit eenvoudig aan. Ook kun je bij elke kaart nog wat instellingen aanpassen.

Uiteindelijk verlaat je de bewerkingsmodus van het dashboard met het kruisje linksboven. Op elk moment kun je het dashboard weer bewerken door in het hamburgermenu op Configureer UI te klikken. Als je veel entiteiten hebt die je nog niet aan het dashboard hebt toegevoegd, kun je deze in de bewerkingsmodus opvragen met een klik op het hamburgermenu en dan Ongebruikte entiteiten. Selecteer dan de gewenste entiteiten en klik op Kaart toevoegen.

©PXimport

Blueprints

Tot nu toe blijft je Home Assistant wat passief. Je krijgt sensordata te zien en je kunt schakelaars en lichten inschakelen, maar er gebeurt niets automatisch. Ook dat kun je eenvoudig toevoegen. Klik daarvoor op Instellingen / Blueprints. Het systeem van blueprints is relatief nieuw in Home Assistant: het zijn voorgedefinieerde automatiseringen die je zelf nog kunt configureren.

Enkele blueprints zijn standaard al geïnstalleerd in Home Assistant. Klik op Automatisering maken om op basis van de bijbehorende blueprint een automatisering te maken. Je hoeft dan enkel nog wat te configureren. Zo kies je bij de blueprint Motion-activated Light de entiteit van de bewegingssensor en het licht dat je daarvoor wilt laten activeren. Je kunt er ook instellen hoelang het licht nog aanblijft na de laatste beweging.

Extra blueprints importeren

Omdat het blueprint-systeem nog vrij nieuw is, is er nog geen gestroomlijnde ‘app store’. Maar als je op Ontdek meer blueprints klikt, kom je op een categorie in het forum van Home Assistant waar gebruikers hun blueprints delen. In de forumpost van zo’n blueprint staat dan de badge Import blueprint. Klik erop om de blueprint aan je Home Assistant-installatie toe te voegen. Of als de badge er niet bij staat, kopieer je de url van de code van de blueprint en klik je in Home Assistant rechts onderaan op Blueprint importeren, waarna je de url erin plakt.

Daarna kun je de blueprint bekijken en bevestig je met Blueprint importeren dat je die wilt toevoegen. Deze komt dan in je lijst met blueprints te staan, en dan kun je daar weer een automatisering van maken. Overigens kun je meerdere keren van dezelfde blueprint een automatisering maken. Zoals de naam al zegt, is een blueprint een blauwdruk, een sjabloon dat je kunt hergebruiken.

©PXimport

Eigen automatiseringen

Als je van een blueprint automatiseringen hebt gemaakt, vind je die in het tabblad Automatiseringen. Maar je kunt ook zelf een volledig nieuwe automatisering maken. Klik daarvoor onderaan rechts op Automatisering toevoegen. Home Assistant stelt je nu voor om in een zin uit te leggen wat je wilt doen of om een blueprint te selecteren. Het eerste werkt nog helemaal niet in het Nederlands, en het tweede willen we nu niet. Klik daarom op Begin met een lege automatisering.

Een automatisering bestaat uit drie onderdelen: een of meer triggers, een of meer optionele voorwaarden en een of meer acties. Voor een trigger kies je eerst een triggertype, zoals Zon, Apparaat of Tijd. Afhankelijk van het type selecteer je dan de trigger, kies je verder nog een entiteit en vul je een van- en/of naar-waarde in. Voor de optionele voorwaarden kies je ook weer een type en selecteer je de voorwaarde of vul je ze in.

Triggers en voorwaarden lijken op elkaar, maar het verschil is belangrijk. Bij een trigger vul je de voorwaarden in om de automatisering te starten. Bij een voorwaarde vul je extra voorwaarden in waaraan moet zijn voldaan om de actie uit te voeren. Wil je bijvoorbeeld de lamp aan je voordeur inschakelen als er ‘s nachts beweging is, dan is de trigger beweging van een bewegingssensor. Een extra voorwaarde is dat het tussen zonsondergang en zonsopgang is.

©PXimport

Mobiele app en notificaties

En actie!

Uiteindelijk eindigt een automatisering met een actie: iets wat Home Assistant moet doen na de triggers wanneer aan de voorwaarden is voldaan. Ook hier kun je weer een type actie kiezen. Kies je bijvoorbeeld Apparaat, dan kun je afhankelijk van het apparaat acties uitvoeren zoals het apparaat in- of uitschakelen.

Verder heeft Home Assistant nog scènes. Een scène is een toestand van enkele apparaten. Stel dat je tijdens het tv-kijken de grote lamp van de woonkamer wilt doven, maar de ledstrip achter de tv wilt inschakelen, dan voeg je beide apparaten aan een scène Tv kijken toe en stel je hun toestand in. Scènes zijn ook via het dashboard te activeren.

Tot slot kun je ook nog scripts aanmaken. Een script is een opeenvolging van acties, maar met extra’s zoals tests, vertragingen en herhalingen. Een script is vanuit het dashboard te activeren, maar kun je ook in een automatisering als actie uitvoeren.

Add-ons

Home Assistant heeft een interessant systeem om de basisfunctionaliteit gemakkelijk uit te breiden: add-ons. De lijst met add-ons die je kunt installeren, vind je in Supervisor / Add-on Store. De meeste add-ons zijn bestaande opensource-projecten, zoals WireGuard voor een VPN, Node-RED voor low-code programmeren en Mosquitto als een MQTT-broker.

Elke add-on draait geïsoleerd in een eigen Docker-container op Home Assistant Operating System. Dat maakt van het add-ons-systeem een gebruiksvriendelijke en veilige manier om de functionaliteit van Home Assistant uit te breiden. Overigens krijg je standaard niet alle beschikbare add-ons te zien: daarvoor dien je in je gebruikersprofiel Geavanceerde modus in te schakelen.

Na de installatie verschijnt een add-on in het dashboard van de Supervisor. Door erop te klikken, kun je de instellingen van de add-on aanpassen. Het dashboard toont je ook welke add-ons niet up-to-date meer zijn en laat je ze updaten. Updates van Home Assistant zelf verschijnen hier ook.

©PXimport

En verder

Home Assistant is een opensource-project, maar de hoofdontwikkelaars worden betaald door het bedrijf Nabu Casa, dat zijn inkomsten haalt uit het aanbieden van Home Assistant Cloud. Dit is een abonnementsdienst waarvoor je 5 dollar per maand betaalt. Je krijgt dan een veilige tunnel naar je Home Assistant-installatie die je van over de hele wereld kunt bereiken, zonder dat je zelf dynamische DNS, een TLS-certificaat en portforwarding in je modem hoeft te regelen.

Met Home Assistant Cloud kun je ook eenvoudig je domoticasysteem met Google Assistant of Amazon Alexa koppelen. Bovendien krijg je zo toegang tot een spraaksynthesesysteem in de cloud, zodat je notificaties in de vorm van boodschappen kunt laten uitspreken op luidsprekers in je huis.

Verder biedt de documentatie van Home Assistant een kijkje in de geavanceerde mogelijkheden. Loop je tegen problemen aan, dan kun je hulp vragen op het forum. De Home Assistant-community is enorm gegroeid de laatste jaren, waardoor je niet alleen staat in het automatiseren van je huis.

©PXimport

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.