Mogelijk heb je enkele draadloze apparaten in huis zoals temperatuursensoren, deurcontactsensoren, stopcontacten of een slimme weegschaal. Door OpenMQTTGateway op een microcontrollerbordje met de juiste hardware te installeren, koppel je al deze apparaten aan je domoticasysteem. Dat kan zowel met bluetooth low-energy en 433MHz-radio als infrarood licht, LoRa of gsm/gprs.

OpenMQTTGateway installeer je op een ESP32, ESP8266 of Arduino. Je sluit dan op je microcontrollerbordje transceivers aan voor 433,92MHz-golven, bluetooth low-energy, infrarood, LoRa of gms/gprs. De software ontvangt data van sensoren die deze protocollen gebruiken en stuurt ze in de vorm van MQTT-boodschappen naar je MQTT-broker. Je domoticasysteem zoals Home Assistant kan die boodschappen dan zo ook oppikken en de sensordata visualiseren.

De mogelijkheden zijn vrij divers omdat je zelf je eigen gateway kunt bouwen. In dit artikel zetten we drie gateways op: een voor bluetooth low-energy en twee voor 433,92MHz-golven. We gaan ervan uit dat je al een MQTT-broker hebt draaien, bijvoorbeeld op een Raspberry Pi. Een populaire broker is Mosquitto, die je rechtstreeks op Raspberry Pi OS kunt installeren, in Docker of als add-on in Home Assistant.

©PXimport

PlatformIO

De betrouwbaarste manier om OpenMQTTGateway te configureren en installeren is met PlatformIO. Hiervoor moet je eerst Visual Studio Code installeren. Open daarna links Extensions (de vier blokjes), zoek naar platformio, klik op PlatformIO IDE / Install.

Daarna komt er in de linkerbalk onderaan een icoontje bij, van PlatformIO. Klik erop en dan op PIO Home / Platforms. Zoek naar espressif en installeer Espressif 32. PlatformIO is nu klaar voor ESP32-projecten.

BLE-gateway

Om een gateway voor bluetooth low-energy (BLE) te maken, heb je maar één component nodig: een ESP32-ontwikkelbordje. De ESP32-microcontroller heeft immers BLE ingebouwd. Je kunt het ook doen met een ESP8266 waarop je een HM10-module voor BLE aansluit, maar een ESP32 werkt beter. Wij gebruikten een Olimex ESP32-Gateway met externe antenne, ethernetpoort en bijbehorende behuizing. Een goedkoper bordje werkt ook, maar dat zal sensoren op een grotere afstand dan niet meer zien.

Open via www.bit.ly/omqttrelease de GitHub-pagina met releases voor OpenMQTTGateway en download daar de nieuwste versie van het bestand Source code (zip). Pak het uit en open de uitgepakte map in PlatformIO (File / Open Folder). Het bestand platformio.ino wordt automatisch geopend.

©PXimport

Configuratie

Het belangrijkste stel je in onder ENVIRONMENT CHOICE: het bordje waarvoor je de code wilt compileren. Dat doe je door de puntkomma (;) voor de juiste regel weg te halen. Voor de Olimex ESP32-Gateway waarbij je ethernet gebruikt, is dat:

default_envs = esp32-olimex-gtw-ble-eth

Sla je wijziging op. Verdere configuratie gebeurt in het bestand User_config.h in de map main. Vul zeker de gegevens in voor de regels MQTT_USER, MQTT_PASS en MQTT_SERVER in. Scrol dan naar de sectie met als titel DEFINE THE MODULES YOU WANT BELOW. Wil je dat de MQTT-boodschappen het formaat gebruiken dat Home Assistant automatisch herkent, haal dan de twee commentaartekens (//) weg in het begin van onderstaande regel en sla je wijzigingen op:

//#define ZmqttDiscovery "HADiscovery"

Installatie

Nu je configuratie in orde is, kun je je ESP32-bordje via usb aansluiten. Klik dan onderaan in de blauwe statusbalk van PlatformIO op het witte pijltje naar rechts. Een andere optie is een terminalvenster te openen in het menu Terminal / New Terminal en dan deze opdracht uitvoeren:

pio run --target upload

Als alles goed gaat, krijg je op het einde in het groen de status SUCCESS te zien en staat OpenMQTTGateway op je ESP32. Als je een foutmelding krijgt dat PlatformIO de poort van je apparaat niet vindt, kijk dan na of je de usb-kabel wel correct hebt aangesloten. Indien dat het geval is, zoek dan op welke UART-chip voor seriële communicatie er in je ESP32-bordje zit. Voor de Olimex ESP32-Gateway is dat bijvoorbeeld de CH341. Die wordt normaal gezien standaard al herkend op Windows, macOS en Linux, maar indien nodig moet je nog een driver installeren.

©PXimport

MQTT-boodschappen

Als je nu je bordje via ethernet op je netwerk aansluit en dan stroom geeft, duurt het niet lang voor het de BLE-pakketten uit de lucht haalt en omzet naar MQTT-boodschappen. Die kun je bekijken in een programma zoals MQTT Explorer. Maak daarin een nieuwe verbinding aan met je MQTT-broker. Vul de juiste hostname en het poortnummer in, en indien nodig een gebruikersnaam en wachtwoord.

Kijk nu onder het MQTT-onderwerp home/OpenMQTTGateway_ESP32_OLM_GTWE/BTtoMQTT. Hier vind je per ontdekt BLE-apparaat een bericht waarvan het onderwerp het MAC-adres van het apparaat is en de boodschap een JSON-string met data zoals:

{"id":"E7:2E:00:B1:38:96","name":"LYWSD02","rssi":-74,"distance":5.270232,"model":"LYWSD02","hum":48}

Ons voorbeeld is een bericht van de Xiaomi Mijia LYWSD02-temperatuursensor, met de huidige waarde voor de luchtvochtigheid ("hum": 48).

Home Assistant

Als je in Home Assistant via Instellingen / Integraties je MQTT-broker hebt toegevoegd en in OpenMQTTGateway de Home Assistant MQTT Discovery hebt ingeschakeld, zal Home Assistant de door je ESP32 ontdekte apparaten automatisch herkennen. Je kunt ze aan je Lovelace-dashboard toevoegen door rechtsboven op het menu-pictogram te klikken (pictogram met de drie streepjes), dan Configureer UI, nog eens op het menu-pictogram en dan Ongebruikte entiteiten.

Home Assistant maakt ook enkele sensoren en schakelaars aan voor speciale MQTT-berichten die OpenMQTTGateway heeft gedefinieerd. Zo is er een binaire sensor gedefinieerd die aangeeft of je gateway verbonden is, en met de schakelaar switch.restart_omg herstart je OpenMQTTGateway op afstand. 

Je kunt nog meer opdrachten via MQTT versturen met MQTT Explorer of een andere MQTT-client. In de documentatie van OpenMQTTGateway’s BLE-gateway vind je hoe je MAC-adressen opneemt op een blacklist of whitelist, de tijd tussen BLE-scans instelt en apparaten met een lage signaalsterkte eruit filtert.

©PXimport

Veilige verbinding met MQTT

Sonoff RF Bridge 433 MHz

Als je nog klassieke draadloze temperatuursensoren in huis hebt of producten van KAKU (KlikAanKlikUit), dan kun je die ook met OpenMQTTGateway moderniseren en aan je MQTT-broker en/of Home Assistant koppelen. Een leuk kant-en-klaar apparaatje hiervoor is de Sonoff RF Bridge 433 MHz. Dit is een bordje met ESP8285-microcontroller (een ESP8266 met 1 MB flashgeheugen ingebouwd) en een extra EFM8BB1-controller die RF-signalen decodeert.

Voor de Sonoff RF Bridge dien je weer de configuratiestappen te doorlopen. Haal in het bestand platformio.ini het commentaarteken (;) weg voor deze regel:

;default_envs = rfbridge

Als je eerder onze stappen voor de Olimex ESP32-Gateway hebt gevolgd, zet je het commentaarteken terug bij de regel voor dat apparaat.

De Sonoff RF Bridge heeft geen ethernet, dus daar dien je wifi in te schakelen. Standaard zet OpenMQTTGateway een hotspot op waarmee je verbindt om de wifi-instellingen in te voeren, maar als je de twee commentaartekens (//) aan het begin van onderstaande regel weglaat, kun je in de regels eronder het SSID en wachtwoord van je wifi-accesspoint instellen:

//# define ESPWifiManualSetup true

De instellingen voor MQTT en Home Assistant Discovery blijven hetzelfde als bij de ESP32-Gateway. Sla je wijzigingen op.

©PXimport

Sonoff RF Bridge flashen

De Sonoff RF Bridge flash je niet zomaar via usb. Daarvoor heb je een seriële usb-naar-TTL-adapter nodig. Open de behuizing van de RF Bridge door onderaan de vier rubberen voetjes te verwijderen: eronder zitten schroeven. Heb je die eruit geschroefd, dan gaat de behuizing open. Haal het printplaatje eruit. Aan de componentenkant zijn de centrale chips bedekt met iets wat een glasplaatje lijkt. Dat is een grote groene led die het logo van Sonoff in de behuizing belicht. Trek het voorzichtig naar boven, waarna de lijm loskomt en de componenten eronder toegankelijk worden.

Je ziet nu een schuifschakelaar. Zet die alvast op OFF. Ernaast zie je een rij pin-gaatjes met de aanduiding SDA, GND, TX, RX, 3V3. Het vierkante gat is 3V3 en de SDA heb je niet nodig. Neem nu een seriële usb-naar-TTL-adapter en zorg dat die op 3,3 V staat. Bij ons model kun je daarvoor een jumper over twee pinnetjes zetten. Sluit vier male/female-jumperwires op de pinnen VCC, GND, RX en TX van de adapter aan. Steek de andere, mannelijke kant van de jumperwires in de gaatjes van de RF Bridge, maar wissel RX en TX om: RX van de adapter gaat naar TX van de RF Bridge en andersom.

Houd nu de pinnen in de RF Bridge goed vast, zodat het contact niet verbreekt, en houd de resetknop naast de micro-usb-poort ingedrukt. Sluit de seriële adapter via usb op je computer aan en laat dan de resetknop lost. Druk daarna in Visual Studio Code onderaan op het pijltje om OpenMQTTGateway naar de RF Bridge te flashen. Als het niet onmiddellijk lukt, controleer dan of alle verbindingen correct zijn aangesloten. Nadat het flashen is gebeurd, verwijder je de jumperwires en zet je de schakelaar weer op ON.

©PXimport

Van radiosignaal naar MQTT

Als je nu de RF Bridge met een usb-kabel voedt, verbindt OpenMQTTGateway met je wifi-netwerk en zo met je MQTT-broker. Als je bijvoorbeeld op een ondersteunde RF-knop drukt of een RF-deurcontactsensor opent, krijg je een overeenkomende MQTT-boodschap. In MQTT Explorer zou je die dan moeten zien in het onderwerp home/OpenMQTTGateway_SRFB/SRFBtoMQTT. De MQTT-boodschap is JSON-code en ziet er als volgt uit:

{"raw":"2B660186042E00E7E5","value":"59365","delay":"1111","val_Thigh":"390","val_Tlow":"1070"}

Dat werkt ook in de andere richting: als je in MQTT Explorer rechts onder het kopje Publish bij Topic de regel home/OpenMQTTGateway_SRFB/commands/MQTTtoSRFB invult en in het tekstveld eronder de boodschap {“value”:1315156} (met json als type), en daarna op Publish klikt, zet de RF Bridge dat om in het overeenkomstige radiosignaal en zendt dat uit.

Home Assistant

Als je in Home Assistant MQTT Discovery hebt ingeschakeld, zullen ook de RF-signalen door Home Assistant worden herkend. De sensor sensor.gatewaysrfb bevat dan de code van het laatst ontvangen signaal, het getal in value dus in de JSON-code van hierboven. In je automatiseringen kun je dan reageren op nieuwe waardes van deze sensor.

Ook hier kun je weer speciale opdrachten via MQTT versturen voor extra flexibiliteit. Bekijk de documentatie van OpenMQTTGateway’s RF-gateways.

Zelfbouw voor 433,92 MHz

De Sonoff RF Bridge ondersteunt standaard maar een beperkt aantal apparaten. Wil je meer flexibiliteit, dan kun je een hardwarehack uitvoeren (zie het kader ‘Hack je Sonoff RF Bridge’). Maar een eenvoudiger manier is een zelfbouwoplossing met de SRX882-ontvanger en de STX882-zender. Beide componenten zijn kleine printplaatjes waarop je alleen nog enkele pinnen en een meegeleverde antenne hoeft te solderen. Het zijn goedkope componenten die je voor enkele euro’s vindt.

We tonen hier hoe je met de SRX822, STX822 en een ESP8266-bordje een 433,92MHz-gateway maakt. Prik de drie bordjes op een breadboard en sluit VCC en GND van de 433,92 MHz-bordjes op 3V3 respectievelijk GND van de ESP8266 aan. Sluit dan DATA van de STX822 (het kleinste bordje, de zender) aan op RX van de ESP8266, en DATA van de SRX822 (het grotere bordje, de ontvanger) aan op D3 van de ESP8266.

©PXimport

Hack je Sonoff RF Bridge

©PXimport

Configuratie voor 433,92 MHz

Voor de configuratie heb je nu meerdere mogelijkheden: RF (RCSwitch), RF2 of pilight. De ontwikkelaars zijn ook met een extra mogelijkheid bezig, rtl_433. Bekijk in de documentatie welke configuratie welke apparaten ondersteunt. Zo werkt RF2 voor KAKU (KlikAanKlikUit) en pilight ondersteunt allerlei draadloze temperatuursensoren.

Voor pilight verloopt dit als volgt. Schakel in platformio.ini deze regel in:

default_envs = nodemcuv2-pilight

In User_config.h kun je dezelfde wifi-configuratie als hiervoor voor de Sonoff RF Bridge gebruiken. Het flashen is eenvoudig: sluit het ESP8266-bordje via de micro-usb-kabel aan op je pc en upload dan de code naar het bordje.

Ontvang draadloze sensoren

Als je nu bijvoorbeeld een ondersteunde deurcontactsensor opent, ontvangt de SRX822 dit radiosignaal en stuurt het dat door via MQTT. Het resultaat vind je in een MQTT-boodschap met als onderwerp home/OpenMQTTGateway_ESP8266_Pilight/PilighttoMQTT. De inhoud daarvan is een JSON-tekst zoals het volgende:

{"message":{"id":861780,"unit":9,"state":"opened"},"protocol":"arctech_contact","length":"861780","value":"861780","repeats":2,"status":2}

Aan het id en de unit onderscheid je verschillende deurcontactsensoren van elkaar. Voor andere apparaten ziet de JSON-code er anders uit. Zo zal een temperatuursensor geen onderdeel state hebben, maar temperature en humidity.

Zend radiosignalen

Ook in de andere richting werkt dit: je kunt een MQTT-boodschap uitsturen, waarna OpenMQTTGateway die oppikt en omzet in een radiosignaal. Test dat uit in MQTT Explorer door te publiceren op het onderwerp home/OpenMQTTGateway_ESP8266_Pilight/commands/MQTTtoPilight. De boodschap die je daar invult, is een MQTT-code van de volgende vorm:

{"message":{"systemcode":12,"unitcode":22,"off":1},"protocol":"elro_400_switch"

Als alles goed gaat, kun je zo op afstand draadloze schakelaars controleren. Let op: deze radiosignalen zijn niet versleuteld, dus iedereen in de buurt met een eigen OpenMQTTGateway-gateway of een andere installatie met 433,92MHz-zender kan dezelfde opdrachten geven!

OTA-updates

OpenMQTTGateway heeft standaard al de mogelijkheid voor over-the-air-updates (OTA) ingebouwd. Zodra de firmware op je bordje staat, kun je zo vanuit PlatformIO updates via het netwerk naar je bordje uploaden. Het best kopieer je de sectie met de omgeving van je bordje uit platformio.ini en plaats je deze in een bestand met de naam production_env.ini. Daaraan voeg je dan enkele opties toe voor de OTA-functionaliteit. Voor de Olimex ESP32-Gateway ziet dat er als volgt uit:

[platformio]

default_envs =

esp32-olimex-gtw-ble-eth-ota

[env:esp32-olimex-gtw-ble-eth-ota]

platform = ${com.esp32_platform}

board = esp32-gateway

board_build.partitions = min_spiffs.csv

lib_deps =

${com-esp.lib_deps}

${libraries.ble}

build_flags =

${com-esp.build_flags}

'-DZgatewayBT="BT"'

'-DLED_INFO=33'

'-DLED_INFO_ON=1'

'-DESP32_ETHERNET=true'

'-DGateway_Name="OpenMQTTGateway_ESP32_OLM_GTWE"'

upload_protocol = espota

upload_port = 192.168.0.243

upload_flags =

--auth=OTAPASSWORD

--port=8266

upload_speed = 512000

monitor_speed = 115200

Hierin duid je eerst de standaardomgeving aan. Daarna heb je de omgeving voor je ESP32-Gateway, maar met enkele extra’s: we definiëren als uploadprotocol espota, met als uploadpoort het ip-adres van de ESP32 en dan nog enkele flags, zoals het OTA-wachtwoord dat in User_config.h staat ingesteld, en de poort waarop het uploaden gebeurt. Upload je nu de code opnieuw, dan gebeurt dat niet via de usb-kabel (die hoeft zelfs niet aangesloten te zijn), maar via het netwerk.

©PXimport

Toch maar professioneel laten doen?

De Enchant 1100 is de nieuwste top-soundbar van Harman Kardon. Ondersteuning voor Dolby Atmos en een streepje Scandi-design maken het een interessante optie.

De grotere Enchant 1100 soundbar werd begin dit jaar samen met de kleinere Enchant 900 voorgesteld. Het is een echt topmodel dat veel speakers inzet om omhullende 3D-geluid te bieden, inclusief twee aan de bovenzijde. Dit is niet de eerste of enige soundbar van Harman Kardon die de naam 'Enchant' draagt, maar eigenlijk lijkt hij meer op de voorgaande Citation-reeks van Harman Kardon. Citation was bedoeld als een volledig antwoord op Sonos, met multiroom-functionaliteit en met een design dat luxueuze textiel van Kvadrat toepaste. 

De Enchant 1100 neemt veel van de Citation-eigenschappen over, waaronder het design (maar zonder Kvadrat-stofjes) en de uitbreidbaarheid. Hij gebruikt ook een knappe techniek van Harman, Multibeam, om geluid breed de kamer in te sturen. Met ondersteuning voor Dolby Atmos en DTS:X, veel streamingopties, een extra HDMI-ingang (geschikt voor 4K en Dolby Vision) en uitbreidingsopties spreken we hier over een veelzijdige soundbar. 

©Jamie Biesemans

Uitbreiden met speakers kan

Wie meer wil, kan de Enchant 1100 uitbreiden met de Enchant Sub (adviesprijs 399 euro) en/of een paar Enchant-draadloze speakers (adviesprijs 229 euro/stuk). Het is daarmee een directe uitdager van de Sonos Arc Ultra, nog een topmodel dat je op eigen tempo kunt uitbreiden met extra speakers. De Harman Kardon is wel nog iets scherper geprijsd. Het koppelen met speakers in andere kamers kan via Google Cast of AirPlay 2. Een pluspunt: dat kan ook met luidsprekers van verschillende merken.

Zacht en harmonieus design

Ontsnappen aan de klassieke balkvorm van een soundbar doet de Enchant 1100 niet. Maar omdat de afgeronde behuizing helemaal bedekt is door een fraai zwart stofje en verder geen opvallende elementen toont, verdwijnt hij netjes in de achtergrond. Minimalisme ten top, totdat je het volume of een optie aanpast. Dan zie je een grote display in een coole dotmatrix-stijl oplichten. Dat zorgt dan weer voor vleugje retro-gevoel. In tegenstelling tot bij de Citation-soundbars, lijkt er deze keer geen lichtgrijze versie te bestaan.

Onder het strakke uiterlijk zitten aardig wat speakers verborgen: elf stuks. Twee daarvan zitten bovenaan en zorgen voor de driedimensionale geluidservaring. De Enchant 1100 is slechts 6,5 cm hoog en kan dus bij een tv op een voet geplaatst worden. Maar het beste resultaat krijg je als je hem 10 à 20 cm vóór het scherm zet, zodat de bovenliggende speakers vrij naar het plafond gericht zijn. Ook de zijkanten moeten helemaal vrij blijven. Aan elke zijde is er een opening waar je een speaker kunt zien; die zorgen voor een heel breed geluidsbeeld rond de tv.

©Harman Kardon

Aan weerszijden is er een opening met een tweeter die schuin gemonteerd is.

Ontspannen kan ook

In de doos vind je een kleine afstandsbediening, maar je kunt ook de Harman Kardon One-app gebruiken. Welke optie je ook kiest: het volume regelen, een aantal audio-instellingen veranderen en muziek pauzeren zijn mogelijk. Een unieke optie heet Moment, dat zelfs zijn eigen knop op de remote heeft.

Als je hierop drukt, rollen er uit de soundbar rustgevend geluiden. Je kunt via de app kiezen of je dan even kunt relaxen met het geluid van regen, een bos of de zee. Misschien wel leuk voor meditatieoefeningen, maar wel een apart iets om zo'n prominente plek te geven.

Muziek spelen kan op vele manieren

In een app kun je muziek en internetradio afspelen van bepaalde diensten, waaronder Amazon Music, Napster, Qobuz, Tidal en TuneIn. Bij Amazon en Tidal wordt zelfs het afspelen van muziek in Dolby Atmos-formaat ondersteund, dat kom je zelden tegen.

In het lijstje ontbreken natuurlijk heel wat belangrijke diensten, zoals Apple Music of Spotify. Ze afspelen kan echter makkelijk via AirPlay, Chromecast of Spotify Connect. De soundbar kan ook bediend worden met Roon, de audiofiele muzieksoftware van een Harman Kardon-zusterbedrijf die vooral in de hifi-wereld wordt gebruikt. Ten slotte is de Enchant 1100 uitgerust met bluetooth. Manieren genoeg dus om muziek af te spelen.

Eenvoudige installatie

Het instellen van de Enchant 1100 gebeurt via de One-app. Een visueel stappenplan maakt het heel eenvoudig. Wat je ook in de app (of via de remote) kunt doen is het geluid "kalibreren". De soundbar verspreidt dan twintig seconden luide testgeluiden om zo de woonkamer te leren kennen. Na deze meting wordt de weergave aanpast zodat de soundbar beter klinkt. Zo'n functie wordt stilaan standaard op een high-end soundbar; hier blijkt het zeer effectief in het balanceren van bassen en helderheid. 

©Jamie Biesemans

In de Harman Kardon One-app vind je heldere uitleg.

Geslaagd in 3D

Bij het bekijken van demovideo's van Dolby en een aantal filmfragmenten valt in de eerste plaats de zuivere weergave van de Enchant 1100 op. Het klinkt luchtig en ruim, waardoor geluidseffecten los in de kamer verschijnen. Bij de Shattered-demo bewegen de geluiden van brekend glas echt van rechts naar ver links.

©Jamie Biesemans

De Enchant 1100 heeft goede dialogenweergave.

Ook bij drukke actiescènes, zoals tijdens de finale veldslag op Scarif in Star Wars: Rogue One – waarvan Andor op Disney+ de prequel vormt – houdt de Harman Kardon een goede controle. Het is een goed resultaat dat vooral heel detailrijk en gebalanceerd overkomt, met name na de kalibratie. Wel is het in onze woonkamer wat minder 'cinematisch' (of je mag ook zeggen 'bombastisch') bij bijvoorbeeld de race in Ready Player One. Je wordt wel omgeven door geluid, inclusief hoog boven de tv, dat wel. Maar het is niet zo knallend of dynamisch als bij bijvoorbeeld JBL.

Een subwoofer erbij of niet?

Het toevoegen van een subwoofer of extra speakers kan daar iets aan doen. Dat verloopt eveneens via de app. Je hebt er wel even tijd voor nodig, want elk toestel moet met de wifi verbonden worden. Vervolgens moet er nog een update worden geïnstalleerd, wat ook even kan duren. Ten slotte combineer je bijvoorbeeld de Enchant 1100 met de Enchant Sub via de app. Dat ging tijdens het testen vlot, en de app maakt het proces ook heel transparant. Wel spijtig: de kalibratiefunctie werkt niet langer als je een sub toevoegt aan een soundbar. Hopelijk komt die mogelijkheid er nog.

©JORDI HUISMAN

De Enchant Sub zet je bij voorkeur naast de soundbar.

Mét Enchant Sub wordt de Enchant 1100 een stukje spectaculairder, al blijft het vooral het mooie detail en de controle die indruk maken bij het zeer intense vuurgevecht in het Witte Huis in Civil War. Dit zijn goede prestaties, ook voor gaming. Toch is de stap naar een extra sub geen verplichting. De Enchant Sub is niet zo krachtig of verfijnd, dus in een kleinere woonkamer ga je aan de soundbar zelf voldoende hebben. Positief wel is dat die Sub vergeleken met optionele subs bij sommige concurrenten relatief goedkoop is.

Conclusie

De Enchant 1100 is een soundbar die zeer gelikt oogt en sterk presteert. Kamervullend de soundtrack van een film of tv-serie neerzetten doet hij goed, net als muziek afspelen. Zonder extra apparaten levert de Harman Kardon al een topprestatie, waarbij detail en helderheid de grootste troeven zijn. Spraak en geluidseffecten klinken duidelijk en zijn goed gepositioneerd. Al mag het niet een basmonster zijn, je wordt goed ondergedompeld in een film.

Vind je dat Chrome af en toe traag presteert en ervaar je zelfs vastlopers? De efficiëntiemodus van Windows 11 is mogelijk de boosdoener. Gelukkig kun je die uitschakelen. We geven je een plan van aanpak waarmee Chrome een heel stuk sneller werkt en reageert.

De efficiëntiemodus is bedoeld om langer te kunnen werken met een volle accu, om minder ventilatorgeluid te produceren en betere prestaties te halen. De functie werd geïntroduceerd in Windows 11. Het is een systeemfunctie die automatisch het brongebruik van apps aanpast op basis van hun gebruik en prioriteit. Deze modus staat standaard ingeschakeld voor bepaalde applicaties zoals Chrome.

Wanneer je bijvoorbeeld meerdere tabbladen in Chrome hebt geopend, terwijl je er slechts één gebruikt, dan kan de efficiëntiemodus een aantal tabbladen in rust zetten. Hierdoor komen die in een energiebesparende stand te staan. Nadeel is dat deze tabbladen mogelijk niet langer worden bijgewerkt, of zelfs helemaal niet meer reageren wanneer je ernaar overschakelt. Wat aanvankelijk bedoeld is als een voordeel, pakt hierdoor soms uit als hinderlijk. Extra geheugen dat wordt vrijgemaakt lijkt op het eerste gezicht interessant, maar als hierdoor browsertabbladen niet laden of websites crashen dan is dit behoorlijk irritant. Tijd om hier wat aan te gaan doen.

Eerst controleren

We gaan eerst controleren of de efficiëntiemodus inderdaad is ingeschakeld en of die zijn werk doet. Heb je Windows 11 geüpdatet naar versie 22H2 of hoger, dan is de kans groot dat de efficiëntiemodus in Google Chrome al actief is. Controleer dit met Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en selecteer Taakbeheer.

In de app die opent, zoek je nu het proces Google Chrome. Klik op het pijltje ernaast om deze groep uit te vouwen. In de kolom Status staat Efficiëntiemodus naast alle processen waarvoor deze functie is ingeschakeld. Wanneer je dit label aantreft, weet je dat deze modus over het algemeen actief is voor Google Chrome. De efficiëntiemodus is ook herkenbaar aan een pictogram van een groen blaadje.

Het groene blaadje geeft aan dat bij deze processen de efficiëntiemodus actief is.

Efficiëntiemodus uit

Je kunt de efficiëntiemodus voor Google Chrome in Windows 11 tijdelijk uitschakelen in Taakbeheer. Klik met de rechtermuisknop op een van de subprocessen waar de waarde Efficiëntiemodus in de kolom Status te zien is. Klik daarna met de rechtermuisknop op het label Efficiëntiemodus om het vinkje weg te halen. Herhaal deze stap bij alle Chrome-subprocessen waar de efficiëntiemodus actief is, tot in de groep Google Chrome geen enkel groen blaadje meer staat. Hierdoor wordt de efficiëntiemodus voor deze subprocessen tijdelijk uitgeschakeld.

De proceslijst verandert en wordt continu bijgewerkt wanneer je nieuwe tabbladen opent en sluit. Het is dus mogelijk dat je deze stappen meerdere keren moet herhalen om ervoor te zorgen dat de wijzigingen van kracht blijven. Ook als je Chrome later sluit en opnieuw start, wordt de modus opnieuw ingeschakeld. Hetzelfde geldt wanneer je de pc opnieuw opstart.

Haal het vinkje weg bij Efficiëntiemodus.

Twee versies

Als je de vorige methode niet elke keer opnieuw wilt herhalen nadat je Google Chrome hebt gestart, dan kun je werken met Chrome-snelkoppelingen. In dit voorbeeld gebruik je een snelkoppeling om Chrome in de standaardinstelling (met de efficiëntiemodus actief) te gebruiken en daarnaast maak je een snelkoppeling om Chrome te gebruiken zónder de efficiëntiemodus.

Begin met het plaatsen van een snelkoppeling voor Chrome op het bureaublad. Binnen Windows 11 verloopt dat anders dan in Windows 10. Klik op Start en selecteer rechtsboven de optie Alles. Hiermee verschijnt er een alfabetische lijst met alle apps. Zoek Google Chrome en sleep dit pictogram naar het bureaublad. Daar is de eerste snelkoppeling. Klik met rechts op deze snelkoppeling en kies Kopiëren. Daarna klik je op het bureaublad met rechts en je selecteert Plakken.

Sleep een snelkoppeling op het bureaublad vanuit Alle apps.

Zonder efficiëntiemodus

Zo, vanaf nu heb je twee snelkoppelingen voor Chrome op het bureaublad. Bij de tweede verander je de naam bijvoorbeeld in Google Chrome zonder efficiëntiemodus. Klik met de rechtermuisknop op deze tweede snelkoppeling en kies Eigenschappen in het contextmenu. Klik in het venster Eigenschappen / Snelkoppeling op het veld Doel. Daar zie je het pad: C:\Program Files\Google\Chrome\Application\chrome.exe. Voeg daar de volgende opdracht aan toe. Zet de cursor achter chrome.exe, plaats een spatie en daarachter typ of plak je --disable-features=UseEcoQoSForBackgroundProcess. Het totale pad ziet er dus als volgt uit:

Klik op Toepassen in de rechterbenedenhoek van het venster. Door deze toevoeging schakel je de Eco QoS (Eco Quality of Service) voor achtergrondprocessen uit. Hierdoor gebruikt Chrome niet langer de functie die is ontworpen om het energieverbruik te optimaliseren. Windows vraagt je in sommige gevallen om de beheerrechten te verlenen om door te kunnen gaan. Klik dan gewoon op Doorgaan. Sluit het venster Eigenschappen van Google Chrome als je klaar bent. Start nu Google Chrome opnieuw op.

Wijzig de gegevens in het veld Doel.

Controle

Om te controleren of de functie is uitgeschakeld open je de snelkoppeling zonder efficiëntiemodus. Typ in het adresvak chrome://version en druk op Enter. Hierdoor zullen de details van Chrome op je pc in beeld komen. En daar zul je de opdrachtparameters lezen die je zojuist hebt toegevoegd. Als je Chrome opent vanaf de eerste snelkoppeling (met efficiëntiemodus) en je typt chrome://version, dan zul je deze parameters niet terugvinden. Ook wanneer je het oorspronkelijke Chrome-uitvoerbare bestand start vanuit de map C:\Program Files\Google\Chrome\Application zul je ontdekken dat de efficiëntiemodus nog steeds aan staat.

Deze aanpassing schakelt de efficiëntiemodus alleen uit als je Chrome start vanuit de bewerkte snelkoppeling.

Geheugenbesparing uitzetten

Behalve de efficiëntiemodus gebruikt Chrome ook functies voor geheugen- en energiebesparing. Beide verminderen het stroomverbruik van de browser door bepaalde functies en mogelijkheden te beperken, maar ze kunnen ook de browserprestaties vertragen. Om ze uit te schakelen, tik je op de drie puntjes in de rechterbovenhoek en ga je via Instellingen naar Prestaties. Je kunt ook in het adresvak chrome://settings/performance typen en dan op Enter drukken. Hiermee kom je op het tabblad Prestaties. In dit tabblad kun je de schuifjes bij Geheugen / Geheugenbesparing en Voeding / Energiebesparing uitschakelen.

Deze laatste optie is alleen beschikbaar op Chrome die op een laptop draait. Een van de bekende problemen van Geheugenbesparing is dat het tabblad automatisch bevriest of opnieuw gaat laden wanneer je ernaar teruggaat. Energiebesparing kan ook de oorzaak zijn dat de visuele effecten in de browser worden beperkt. Hierdoor zal bijvoorbeeld smooth scrolling niet meer werken en ook videoframerates kunnen hierdoor vertragen.

Probeer Geheugenbesparing uit te zetten en kijk of het probleem hiermee is opgelost.

Sluit ongebruikte tabs

Chrome opent voor elk tabblad zijn eigen proces. Als er veel tabbladen openstaan, dan verbruiken die veel geheugen, wat kan leiden tot vertraging. Om te weten hoeveel systeembronnen Chrome aanspreekt, ga je naar Taakbeheer en bekijk je het lopende verbruik. De oplossing is simpel: sluit onnodige tabbladen om te zien of Chrome hierdoor sneller wordt.

Alle open tabbladen spreken gezamenlijk veel geheugen aan.

Cache en cookies wissen

Wanneer je de Chrome-browser lang gebruikt, verzamel je heel wat gegevens in de browsercache en ook veel cookies, wat de browser kan vertragen. Je kunt dit probleem oplossen door de browsegegevens te wissen. Klik op de drie puntjes in de rechterbovenhoek van de browser. Selecteer Browsegegevens wissen. Vervolgens selecteer je de vakjes Cache en Cookies en je klikt op Gegevens wissen. Als dat is gebeurd, start je Chrome opnieuw op en kijk je of het programma nog steeds traag is.

De gecachte afbeeldingen en bestanden nemen 320 MB in beslag.