Eigen cloud maken met ownCloud
Dropbox, OneDrive, Google Drive... allemaal clouds van grote bedrijven. Waarom zou je niet je eigen cloud maken? Die draait gewoon bij je thuis of op een eigen server en is veilig toegankelijk via een versleutelde verbinding als je de deur uit bent. Ideaal voor de opslag van foto’s, video’s en andere persoonlijke documenten, en net zo toegankelijk als een commerciële cloud. Wij leggen uit hoe je te werk gaat met ownCloud.
Een eigen cloud geeft je verschillende voordelen ten opzichte van een externe dienst. Wellicht het belangrijkst: je bepaalt zelf waar de bestanden worden opgeslagen. Bovendien kun je zelf aangeven op welke manier ze toegankelijk zijn en op welke manier de informatie is beveiligd.
De mogelijkheden
Er bestaan grofweg twee manieren om een ‘eigen’ cloud op te zetten. Je kunt fysiek een apparaat (zoals computer, maar ook een NAS) inrichten en deze de taak van een persoonlijke opslagdienst toewijzen. Een andere manier is door een cloudomgeving in te richten op je eigen webserver, waarvan je zelf de hosting verzorgt of die je extern laat hosten door een internetprovider.
In dit artikel kiezen we voor externe hosting, zodat we niet zelf een webserver hoeven in te richten. Daarbij willen we wel dat het mogelijk is de hosting toch in eigen beheer te nemen. Zo kun je die keuze zelf maken en eventueel alsnog de cloudomgeving op je eigen server plaatsen en inrichten, als je bekend bent met het zelf hosten van bestanden.
In het tweede deel van het artikel leggen we je uit hoe je bestanden op alle computers in het huishouden met elkaar kunt synchroniseren en er dus altijd toegang toe hebt, zonder afhankelijk te zijn van een externe (cloud)dienst.
OwnCloud
Voor het opzetten van onze eigen cloudomgeving gaan we aan de slag met ownCloud. Kenmerkend aan deze dienst is de relatief grote vrijheid die je hebt bij het opzetten van de eigen omgeving. Ook kun je ownCloud hosten op een eigen server of voor het gemak laten inrichten op een externe hostinglocatie, waarbij je nog steeds verregaande controle houdt over de inrichting en werking.
Kies je ervoor om ownCloud te hosten op een eigen server, dan kun je gebruikmaken van de Community-editie. Deze is geschikt voor thuisgebruik en mag kosteloos worden gebruikt.
Laat je de hosting liever verzorgen door ownCloud, dan kun je de dienst ownCloud.online gebruiken. Deze kost je 15 euro per maand en biedt een opslagcapaciteit van 500 GB. Je maakt hierbij voor de hosting dus gebruik van ownCloud zelf. De servers zijn gevestigd in Duitsland. Bijkomend voordeel is de back-upfunctie, waarmee je in geval van nood bestanden kunt terugzetten tot 180 dagen terug in de tijd.
©PXimport
Opslaglocatie
Kies je ervoor om de eigen cloud op een externe server te hosten? Het land waarin de server zich bevindt, bepaalt de wetgeving op het gebied van data. Zo kennen de Verenigde Staten verregaande bevoegdheden voor toegang tot gegevens op servers die zich binnen de VS bevinden.
Wil je liever dat de gegevens onder Europees recht vallen? Kies dan voor een provider waarvan de servers zich in Europa bevinden. Deze locatie-informatie wordt in de praktijk vaak duidelijk aangegeven op de website van de hoster.
©PXimport
De omgeving
In het hoofdvenster van ownCloud zie je de mappen en bestanden van je persoonlijke cloud. Links vind je de subcategorieën. Zo kun je hier favoriete bestanden openen, maar ook snel doorklikken naar gedeelde bestanden en mappen. Ben je op zoek naar een specifiek bestand, dan heb je twee mogelijkheden. Via de optie Tags links in het venster kun je bestanden zoeken op tags, terwijl je via de algemene zoekfunctie rechtsboven in het venster zoekt naar bestanden op inhoud en naam.
Je kunt eenvoudig bestanden toevoegen via de webomgeving door een bestand naar het browservenster te slepen en hierboven los te laten. Naast elk bestand vind je de knop Meer informatie, herkenbaar aan de drie puntjes (…). Klik hierop voor extra opties. Zo kun je hier aanvullende gegevens over het geselecteerde bestand opvragen, maar ook eenvoudige bewerkingen doen zoals het aanpassen van de bestandsnaam en het openen van het bestand in een viewer.
Ook vind je hier de optie Lock File. Die komt van pas als je persoonlijke cloud meerdere gebruikers (bijvoorbeeld gezinsleden) heeft en je wilt voorkomen dat die verschillende gebruikers tegelijkertijd hetzelfde bestand aanpassen. Door zo’n bestand te vergrendelen, voorkom je dus dat er bewerkingsconflicten ontstaan.
©PXimport
Bestanden delen
Wil je bestanden uit de persoonlijke cloud delen? Elk bestand binnen ownCloud is voorzien van een knop Delen. Klik hierop om het detailvenster te openen. Je kunt het bestand vervolgens delen, bijvoorbeeld met andere gebruikers binnen het huishouden. Kies hiervoor de gewenste gebruiker of groep op de tab Gebruiker en Groepen.
In plaats hiervan kun je ook een openbare link maken. Die komt van pas als je de bestanden wilt delen met een persoon buiten het huishouden. Klik op de tab Openbare links. Klik nu op Creëer openbare link. Een nieuw venster wordt geopend: geef hierin een naam aan de link en voeg eventueel een wachtwoord toe. In het vak Vervaltermijn kun je aangeven hoe lang de openbare deellink actief mag zijn. Overigens kun je deze termijn ook standaard inperken via het algemene instellingenvenster.
©PXimport
Beveiliging op orde
Een groot voordeel van het inrichten van je eigen cloud is de mogelijkheid om zelf het beveiligingsbeleid te bepalen. Zo kun je aangeven hoelang wachtwoorden geldig mogen zijn en na hoeveel tijd deze verplicht moeten worden veranderd, aan welke eisen een wachtwoord moet voldoen, maar ook hoelang openbare links naar bestanden op je eigen cloud actief mogen blijven.
Klik rechtsboven in het venster op je gebruikersnaam en kies Instellingen. Kies hierna voor Beveiliging. De eerste sectie – Antivirusinstellingen – bepaalt wat er moet gebeuren als er geïnfecteerde bestanden worden aangetroffen. Standaard wordt hiervan alleen een melding gemaakt, maar je kunt er ook voor kiezen om de bestanden direct te verwijderen. Kies in dat geval voor Verwijder bestand bij de optie Wanneer geïnfecteerde bestanden worden gevonden tijdens een achtergrondscan.
In de sectie eronder stel je het wachtwoordbeleid op. Kies bij Wachtwoord en openbare link verloopbeleid eerst de variabelen waaraan nieuwe wachtwoorden (voor jezelf en andere gebruikers, bijvoorbeeld gezinsleden) moeten voldoen. Daarna bepaal je hoeveel dagen een openbare deellink geldig mag zijn. Na deze periode verloopt de link en zijn de bestanden niet meer beschikbaar voor anderen.
©PXimport
Mobiele apps
Voor toegang tot je bestanden kun je niet alleen gebruikmaken van de webomgeving, maar ook van diverse apps. Er zijn mobiele apps beschikbaar voor Android en iOS. Gebruik bij het aanmelden bij de apps dezelfde gegevens als je eerder hebt ingesteld voor de persoonlijke cloud. De bestanden zijn hierna direct toegankelijk voor de mobiele apparaten.
Ook zijn er desktop-apps voor Windows, MacOS en Linux. Je vindt de nieuwste versie voor elk platform op https://owncloud.com/desktop-app. Na installatie meld je je aan met de aanmeldingsgegevens van ownCloud.
Meldingen instellen
Om de controle over je persoonlijke cloud uit te breiden, kun je e-mailnotificaties instellen. Je kunt verschillende meldingen activeren, afhankelijk van de hoeveelheid berichten die je wilt ontvangen.
In het instellingenvenster van ownCloud kies je voor Algemeen. Ga naar de sectie E-mailnotificatie. Wil je een bericht ontvangen voor alle mutaties binnen je cloud, dan kies je voor Informeer over alle gebeurtenissen. Wil je niet continu op de hoogte worden gehouden, maar alleen een bericht zien als er actie nodig is, dan kies je voor Alleen informeren wanneer er een actie vereist is.
Werp hierna een blik op Activiteit. Hier kun je per actie aangeven of er een melding moet worden gestuurd. Plaats een vinkje naast elke actie waarvan je op de hoogte wilt worden gesteld. Om het aantal berichten binnen de perken te houden, kies je onderin – bij de optie Verstuur e-mails – hoe vaak de e-mail mag worden verstuurd. Zo kun je kiezen voor Per uur, maar ook voor Zo snel mogelijk.
©PXimport
Zekerheid voor alles
Door tweefactorauthenticatie in te schakelen, zorg je voor een extra beveiligingslaag van je bestanden. Met die modus heb je niet alleen een gebruikersnaam en wachtwoord nodig, maar gebruik je ook een authenticator-app (zoals Google Authenticator of Microsoft Authenticator) om telkens een unieke code te genereren waarmee je de aanmelding voltooit.
Kies in het instellingenvenster voor Beveiliging. Activeer de optie TOTP activeren. Er verschijnt een QR-code die je kunt gebruiken om je eigen authenticator-app te koppelen.
Makkelijk via de verkenner
Je kunt de bestanden van de persoonlijke cloud relatief eenvoudig toegankelijk maken via de verkenner in Windows 10 en Windows 11. We maken hiervoor gebruik van WebDAV, dat de koppeling vormt tussen de bestanden en de verkenner.
In het hoofdvenster van ownCloud klik je op Instellingen (linksonder in het venster). In de sectie WebDAV kopieer je de getoonde persoonlijke koppeling. Hierna open je Windows Verkenner (tip: gebruik de toetscombinatie Windows+E). In Windows 10: klik met de rechtermuisknop op Deze pc en kies Netwerkverbinding maken. In Windows 11: klik op Deze pc, op de knop Meer informatie en kies vervolgens Netwerkverbinding maken.
Kies de schijfletter die je wilt gebruiken om de bestanden van de persoonlijke cloud toegankelijk te maken, bijvoorbeeld Z:. In het vak Map plak je de eerder gekopieerde url van ownCloud. De optie Opnieuw verbinding maken bij aanmelden kun je ingeschakeld houden. Bevestig met een klik op Voltooien.
Zodra je de locatie opent, vraagt Windows om de aanmeldingsgegevens van ownCloud. Voortaan zijn je bestanden ook beschikbaar via een eigen station in de verkenner.
©PXimport
Altijd bij je bestanden
In plaats van centrale opslag, zoals we hierboven hebben beschreven, kun je ook kiezen voor decentrale opslag van je bestanden. Hierbij worden je bestanden niet op één centrale locatie, maar op meerdere locaties bewaard. Bijvoorbeeld de verschillende computers in het huishouden. Je haalt hiermee alsnog de functionaliteit van een cloud in huis: vanaf elke computer zijn de bestanden altijd toegankelijk.
Dit bereiken we met behulp van ‘peer to peer’-synchronisatie (P2P). Dat kunnen we bijvoorbeeld opzetten met behulp van de app GoodSync Personal. Daar kijken we tenslotte nog even naar. Deze app mag je gratis gebruiken. Haal de nieuwste versie binnen via www.goodsync.com/personal.
Tijdens de installatie maak je een GoodSync-account aan; dit is verplicht om verder te kunnen. Kies in de wizard voor de optie Bied bestanden aan van stations op deze computer naar andere GoodSync-apparaten. Voer in het vak eronder de aanmeldingsgegevens voor Windows in (het wachtwoord, niet de pincode), zodat GoodSync toegang heeft tot de juiste mappen. Klik op Volgende en rond de installatie af door op Sluit te klikken. Installeer GoodSync op alle apparaten die je toegang wilt geven tot je persoonlijke bestanden.
©PXimport
Synchronisatie instellen
Nu GoodSync is geïnstalleerd, kun je synchronisatie opzetten tussen de verschillende computers. Voer deze stap uit op de computer die je met de andere computers in het huishouden wilt synchroniseren, zodat alle bestanden altijd op alle apparaten toegankelijk zijn.
In het hoofdvenster van GoodSync klik je op Nieuwe taak. Een nieuw venster wordt geopend. Geef de taak een passende naam (bij Geef naam van taak op). Kies vervolgens voor Synchroniseren.
Terug in het hoofdvenster van GoodSync klik je op het pictogram van de linkermap (boven in het venster). Een overzicht van locaties verschijnt. Open vervolgens Deze computer en blader naar de submap met bestanden die je op alle andere apparaten toegankelijk wilt maken (bijvoorbeeld Foto’s).
In het venster rechts klik je op GoodSync Connect. Klap deze sectie uit. Hier vind je alle apparaten waarop je GoodSync hebt geïnstalleerd. Kies hier een map waar de bestanden moeten worden ondergebracht (de doelmap). Klik op Toepassen en hierna op Analyseren.
Er wordt een overzicht getoond van de bestanden die voor de andere apparaten toegankelijk moeten worden gemaakt. Is dit in orde, klik dan op Sync. Je kunt deze stappen herhalen op alle computers waarop je de bestanden toegankelijk wilt maken.
©PXimport