Dankzij alsmaar efficiënter wordende hardware en grote tekorten aan componenten voor desktopcomputers zijn gamelaptops interessanter dan ooit. Bovendien zijn dit niet langer lelijke, dikke, luide apparaten met een dramatische accuduur. We zien tal van elegante en praktische laptops die ook echt uitstekend presteren in games en andere toepassingen. In deze koopgids leren we je waar je op moet letten bij de aanschaf van de beste gamelaptop en kijken we naar wat de populairste gamelaptops van dit moment te bieden hebben.

De discussie over wat er beter is voor gaming – desktops of laptops – is al jaren aan de gang. Echte pc-liefhebbers hebben daar vaak een sterke mening over. Desktops zijn simpelweg krachtiger en bieden meer prestaties voor hetzelfde geld. Hoewel laptops deze achterstand voor een groot deel hebben weggewerkt, zit er nog wel een kern van waarheid in. Een compact laptopje kan natuurlijk nooit echt concurreren met een grote kast die vrijwel onbeperkt energie kan slurpen.

Desktops hebben ook het voordeel dat ze vaak makkelijker te repareren zijn. Een defect onderdeel is vaak te vervangen, terwijl je met een laptop al snel je hele machine moet opsturen. Heb je plek voor een stevige vaste pc, dan valt daar nog altijd wat voor te zeggen.

Maar de vergelijking is zinloos wanneer je simpelweg een laptop wilt of zelfs nodig hebt. Tal van gamers willen ook andere werkzaamheden verrichten en niet iedereen heeft ruimte voor twee apparaten. En laten we kinderen die hun tijd moeten verdelen tussen twee thuisfronten bijvoorbeeld ook niet vergeten. Kortom, een directe vergelijking is gewoon niet relevant voor de beoogde doelgroep. Voor hen is het goed nieuws dat de moderne gamelaptop een gemiddelde desktop aardig bij kan benen, maar dan in mobiel formaat.

Waar moet je op letten?

Voordat we enkele interessante modellen bespreken, vertellen we je hieronder eerst wat de belangrijkste zaken zijn op om te letten als je een gamelaptop gaat kopen. We behandelen zeven aandachtspunten en beginnen bij het belangrijkste: de grafische power.

1. De videokaart

Het hart van een gamelaptop is de videokaart. Deze bepaalt voor het grootste deel welke games je kunt spelen en hoe soepel ze draaien. Je hebt laptops met geïntegreerde videokaarten en met dedicated videokaarten (ook wel discrete videokaarten genoemd). Om een laptop een ‘gamelaptop’ te noemen, is zo’n dedicated videokaart echt een vereiste. Laptops met geïntegreerde oplossingen zijn vaak prima in staat om wat lichte games te spelen, maar komen kracht te kort voor de grotere hedendaagse games.

Alle relevante gamelaptops van dit moment maken gebruik van een Nvidia GeForce GTX- of GeForce RTX-videokaart. Gaminglaptops uit 2021 beschikken over kaarten uit de RTX 3000-serie zoals de RTX 3060 of RTX 3070, laptops uit 2020 over kaarten uit de 1600- of 2000-serie, zoals de GTX 1650 of de RTX 2060. Er is niets mis met een leuke, scherp geprijsde laptop uit 2020, maar laptops van vóór 2020 kun je beter links laten liggen.

Meer grafische kracht is altijd beter, maar daar hangt uiteraard een prijskaartje aan. Ons uitgangspunt voor een echte gamelaptop is een RTX 3060. Dergelijke laptops zijn in staat om alle games van dit moment soepel weer te geven en zijn verkrijgbaar vanaf zo’n 1000 euro. Besparen met een mindere videokaart kan, maar dan moet je bereid zijn concessies te doen. Sommige zware games zullen niet soepel draaien, in andere zul je de grafische instellingen moeten terugschroeven. Staat het budget het toe? Dan koop je met een RTX 3070 net wat meer prestaties, zeker met het oog op de toekomst niet verkeerd.

©PXimport

TDP videokaart

2. Formaat en scherm

Het scherm is het volgende waar je naar kijkt. Je moet een keuze maken wat betreft formaat, resolutie, snelheid en kleur. Een groter scherm kijkt makkelijker, maar maakt ook de laptop groter en minder draagbaar. Je zult zelf moeten afwegen wat je belangrijker vindt. Game je veel in huis en neem je je laptop incidenteel mee, dan is een grotere 17inch-laptop aantrekkelijk. Reis je dagelijks, dan is een standaard 15inch-maat een logischere keuze.

Als gamer is ook de snelheid van je scherm belangrijk. Een sneller scherm zorgt voor soepelere bewegingen in games. Een 144Hz-scherm is tegenwoordig redelijk standaard, maar er zijn ook 240- en zelfs 300Hz-schermen. Kiezen is redelijk eenvoudig: hoe sneller hoe beter, mits het budget het toestaat.

De meeste gamelaptops hebben een scherm met een 1080p-resolutie (Full HD). Dat biedt normaliter een prima balans tussen gamen en allround gebruik. In het hogere segment, vanaf circa 2000 euro, is het ook mogelijk om een hoge snelheid te combineren met een hoge resolutie, bijvoorbeeld 1440p in combinatie met 144 Hz of hoger. Een hogere resolutie zorgt voor een aantrekkelijker (scherper) beeld, maar biedt ook meer netto werkruimte voor productiviteit.

Hoewel goede kleurprestaties normaliter niet het eerste zijn waar je aan denkt, dien je er wel bij stil te staan als je met een gamelaptop ook foto- en videowerk wilt doen. Heb je een creatieve wens, zoek dan een laptop die ook op het gebied van kleurweergave iets te bieden heeft. Helaas is dit vaak lastig uit de specs op te maken en zul je reviews en tests moeten opzoeken om zeker te zijn dat een laptop aan jouw eisen voldoet.

©PXimport

3. De cpu

Ook een goede processor is cruciaal voor een soepele game-ervaring. Gelukkig hebben de twee grootste processorfabrikanten de afgelopen jaren flinke stappen gemaakt. De meeste processors in moderne gamelaptops zijn zo krachtig dat je je als consument geen zorgen hoeft te maken. Zolang je nieuwe laptop recent is en een processor met zes of acht cores heeft, zit je goed.

Een recente AMD Ryzen 5, 7 of 9 of een Intel Core i5, i7 of i9 is een goed uitgangspunt. Let wel even scherp op het aantal cores: helaas heeft Intel ook een paar i7-modellen met slechts vier cores, en die leveren in sommige games merkbaar mindere prestaties.

©PXimport

©PXimport

4. Werkgeheugen

De hoeveelheid werkgeheugen wordt vaak overschat als factor in je game-ervaring. Omdat geheugen vaak relatief goedkoop is, zien we fabrikanten geregeld extreem veel werkgeheugen in game-pc’s zetten; zonde geld dus.

Maar het is wel belangrijk dat je game-pc voldoende werkgeheugen heeft. Aan 8 GB heb je genoeg voor een game-pc die louter lichte games speelt, 16 GB is een mooi uitgangspunt voor een systeem dat ook grote, moderne games speelt en 32 GB is op zijn plaats in een high-end, compromisloze laptop. Let er wel op dat het bij veel laptops tegenwoordig niet meer vanzelfsprekend is dat je het werkgeheugen kunt upgraden, al kan dit bij gamelaptops doorgaans nog wel.

5. Opslag

Als het op opslag aankomt, zijn er twee dingen waar je op moet letten: de hoeveelheid en het type opslag. Bij voorkeur koop je een laptop met enkel ssd-opslag. Mechanische harde schijven zijn een goedkope manier om veel data kwijt te kunnen, maar ze zijn ook kwetsbaar, zeker in draagbare apparaten die veel schokken en stoten te verduren krijgen.

Goedkopere gamelaptops hebben vaak slechts een kleine ssd en dat is niet ideaal. Sommige games zijn honderden gigabytes groot en één ssd van 512 GB kan dus al vol raken met enkel Windows en een game of twee. Een laptop met een ssd van een terabyte of meer is dus wel zo fijn, maar je hebt de exacte configuraties niet altijd voor het kiezen.

Gelukkig bieden de meeste laptops ruimte om zelf een extra ssd toe te voegen. Dit is een prima oplossing om extra opslag te krijgen. In de meeste laptops is het ook erg eenvoudig om te doen, dan hoef je slechts een paar schroefjes los te draaien. Durf je dat niet aan, dan is een externe ssd vaak een makkelijke en voordelige manier om je laptopopslag uit te breiden.

©PXimport

6. Aansluitingen

De meeste gamelaptops hebben voldoende aansluitingen voor het gros van de gamers. Een muis, een externe ssd en een headset kun je praktisch altijd wel kwijt. Toch is het iets om even op te letten als je een groot aantal usb-poorten nodig hebt.

Wil je een externe monitor gebruiken, zorg dan dat de laptop de juiste aansluiting heeft. Let ook goed op je netwerkaansluitingen. Heb je een netwerkkabel liggen op de plek waar je het meest zit te gamen, zorg dan dat je gamelaptop een ethernetpoort heeft, bedraad biedt nu eenmaal de beste prestaties.

Werk je op wifi? Dan raden we aan een laptop te pakken die wifi 6 aan boord heeft, zo ben je alvast voorbereid op de nieuwe routers en wifi-mesh-systemen van de komende jaren.

©PXimport

7. Gebruiksgemak

Dan is het nu tijd voor nog wat praktische zaken. Wil je een laptop die een hele dag op de accu kan werken? Dat kan, maar dan moet je daar wel specifiek op shoppen. Sommige gamelaptops die wij testten, doen acht of zelfs tien uur op een accu. Maar er zitten ook modellen tussen die na drie of soms zelfs twee uur al de geest geven. Helaas kun je dit niet aan de specificaties aflezen, het formaat van de accu vertelt maar het halve verhaal. Houd er ook rekening mee dat elke laptop pas optimale gameprestaties biedt wanneer je hem aan de lader hangt.

Ga je voor een laptop met een lange accuduur, dan wil je uiteraard ook het gewicht en de afmetingen even bekijken. Een gamelaptop van twee kilo neem je wat makkelijker mee dan een extreem performancemonster van dik drie kilo waar een oplader van nog eens een kilo bij hoort.

Hoewel je een gamelaptop niet snel voor zijn webcam in huis zult halen, is zo’n videobelcamera wel iets om bij stil te staan. Zeker nu er zoveel thuis wordt gewerkt en geleerd. In tegenstelling tot doorsnee laptops spreekt het bij gamelaptops namelijk niet vanzelf dat er ook daadwerkelijk een webcam aan boord is.

©PXimport

Aankoop

Na het lezen van de aandachtspunten hierboven zul je vast al een idee hebben van hoe je ideale laptop eruitziet. Let daarbij vooral op wat voor jou belangrijk is; er is niet zo iets als één beste laptop. Op de volgende pagina’s bespreken we enkele van de beste gamelaptops van dit moment, elk met een specifieke doelgroep in het achterhoofd.

Let wel op, bijna alle fabrikanten hebben een aantal basismodellen met daarbinnen verschillende leverbare configuraties. Die specifieke configuraties wisselen geregeld, waardoor wij de nadruk leggen op wat je van het basismodel mag wachten. Kies een eventuele betere configuratie op basis van de eerder besproken aandachtspunten met bijvoorbeeld genoeg werkgeheugen en opslagruimte.

Verplichte accessoires

©PXimport

Basisgamelaptop: MSI GF65 Thin

De MSI GF65 Thin is een van de voordeligste laptops die echt geschikt zijn voor gaming, met minimaal een GeForce RTX 3060 aan boord dus. Daarmee kun je alle games soepel spelen op het 144Hz-scherm dat je op de meeste uitvoeringen aantreft. Het is ook nog eens een opvallend dunne en lichte laptop, met een gewicht van minder dan 2 kilogram. Het toetsenbord is aangenaam en er zit een webcam op voor school en werk. Bovendien oogt hij relatief neutraal, wat wij een pluspunt noemen.

Een instapper kent uiteraard wel consequenties. Zo is de batterijduur niet uitzonderlijk: 3-5 uur is niet verkeerd, maar sommige andere laptops doen het dubbele. Ook zijn de bouw en afwerking relatief eenvoudig. Daarnaast moet je van het touchpad geen wonderen verwachten, maar dat geldt voor alle betaalbare gamelaptops. Ook een enkele 512GB-ssd houdt niet over. Een tweede ssd zal dus al snel gewenst zijn.

De processor is van de tiende generatie Intel Core-series terwijl de elfde generatie inmiddels uit is, maar in de praktijk hoef je daar niet wakker van te liggen. Zoek je veel prestaties voor weinig geld, dan is dit ons uitgangspunt.

©PXimport

MSI GF65 Thin

Prijs
Vanaf € 1049,-
Websitewww.msi.com7Score70

Betaalbaar en mobiel: ASUS TUF Gaming F15 FX506HM 

De ASUS TUF Gaming F15 FX506HM is de 2021-uitvoering van de al iets langer lopende TUF Gaming-lijn. Dit model is voorzien van de nieuwste 8-core Intel i7-11800H, momenteel een van de snelste processors die je kunt kopen, ook in het hogere segment. Dit maakt de laptop erg capabel voor gebruikers die ook cpu-intensieve taken willen doen. Voor de gamers heeft hij een GeForce RTX 3060, wederom genoeg om alle games soepel te spelen op het 144Hz-paneel (1080p) dat in de meeste configuraties zal zitten.

Met een prijs van 1399 euro voor de configuratie met een Core i7 en RTX 3060 is hij wel significant duurder dan de MSI GF65 Thin, zonder dat je daar nu echt noemenswaardig betere specificaties voor krijgt. Je krijgt wel een iets chiquere behuizing, maar ook de ASUS is nog altijd grotendeels van plastic en geen toppunt van bouwkwaliteit.

De webcam is wel wat beter en het touchpad ook, maar het grote verschil zit ‘m in de accuduur. Die is echt aanzienlijk beter: met de F15 kun je makkelijk acht uur doorwerken bij lichte taken en als je het niet te bont maakt, is zelfs tien uur haalbaar. Gecombineerd met een laag gewicht en geringe dikte maakt dat de F15 een fijne laptop om dagelijks mee op pad te gaan.

©PXimport

ASUS TUF Gaming F15 FX506HM

Prijs
Vanaf € 1399,-
Websitewww.asus.com8Score80

Uitstekende allrounder: Gigabyte Aorus 15P 

Gigabyte is een relatieve nieuwkomer in de laptopwereld, maar weet wel meteen een goede indruk achter te laten. De 15P biedt een uitstekende balans tussen draagbaarheid en stevigheid. Ook de specificaties zijn evenwichtig, met een Intel Core i7 aan de basis en een RTX 3060- of RTX 3070-videokaart. Beide hebben een relatief hoge TDP-rating voor iets betere prestaties.

Het 240Hz-paneel met Full-HD-resolutie is aanzienlijk beter dan het 144Hz-paneel op de meeste instappers. En dan hebben we het niet alleen over de verversingssnelheid: de huidige 240Hz-panelen presteren ook allemaal beter op het gebied van kleurweergave en responstijden. Het maakt de complete ervaring simpelweg beter.

De 15P is vooral een laptop die weinig steken laat vallen. Alle elementen variëren van goed tot zeer goed. Het enige echte nadeel is dat je daar natuurlijk wat meer voor betaalt dan bij prijsvechters. Bovendien is de accuduur gemiddeld in plaats van uitzonderlijk. Maar al met al is het een uitstekende allrounder.

©PXimport

Gigabyte Aorus 15P

Prijs
Vanaf € 1599,-
Websitewww.gigabyte.com9Score90

Premium: ASUS ROG Zephyrus G15 

Het nieuwe 2021-model uit de ASUS ROG Zephyrus-serie laat goed zien wat het verschil is tussen een premium gamelaptop uit 2021 en eentje uit 2020. Zo is dit een van de eerste laptops die de nieuwe generatie 165Hz-panelen met 1440p-resolutie aan boord heeft. Het gevolg is een aanzienlijk luxere schermervaring dan de Full-HD-panelen van voorheen. Meer pixels geven meer scherpte en 165 Hz is alsnog genoeg voor een echt soepele game-ervaring.

Ook is deze laptop voorzien van AMD’s nieuwste Ryzen-processors. Die zijn niet alleen enorm krachtig voor zware taken als foto- en videobewerking, maar ook enorm efficiënt. Deze gamelaptop kan namelijk ook gewoon makkelijk tien uur op een batterij werken. En al dat moois zit in een elegante, strakke en degelijke behuizing die prima mee te nemen is.

Wel hangt er natuurlijk een prijskaartje aan al dat moois: 2099 euro voor het model met de RTX 3060 en 2399 euro voor het model met de RTX 3070. Wij zouden dan toch voor de laatste uitvoering kiezen: gamen op 1440p vereist nu eenmaal meer grafische power.

©PXimport

ASUS ROG Zephyrus G15

Prijs
Vanaf € 2099,-
Websitewww.asus.com10Score100

Ultra premium: Razer Blade 15 Advanced 

De Razer Blade 15 Advanced is een superslanke aluminium laptop die op het gebied van bouwkwaliteit en afwerking boven zijn concurrenten staat. Hij is voorzien van een gloednieuwe Intel Core i7-processor, GeForce RTX 3070- of RTX 3080-videokaart en high-end paneelopties zoals een 360Hz-paneel met 1080p-resolutie of zelfs een 240Hz-paneel met 1440p-resolutie. Zaken als toetsenbord, touchpad en camera zijn ook dik voor elkaar.

De prestaties zijn niet per se rapper dan bij de concurrenten, de focus ligt op een minimale dikte en een lage geluidsproductie. Je betaalt wel een forse meerprijs om aan Razers luxe laptop te mogen zitten. Dit is dus een ultiem model voor gamers die goed in de slappe was zitten en graag de meest chique afwerking kopen.

©PXimport

Razer Blade 15 Advanced

Prijs
Vanaf € 2799,-
Websitewww.razer.com10Score100

De extreemste: MSI GE76 Raider (10UE) 

Zoek je echt een extreme laptop, dan komen twee modellen bij ons op. De M17 r4 van Alienware is de opvallendste, maar de MSI GE76 Raider is toch de betere van de twee. Hoewel hij verkrijgbaar is vanaf 2099 euro, komt de GE76 Raider eigenlijk pas echt tot zijn recht bij de duurdere configuraties met onder meer een RTX 3070 of RTX 3080 en een 4K-scherm.

Voor het beste scherm mag je een duizelingwekkende 4000 euro reserveren. Je krijgt dan wel de beste prestaties die je kunt wensen: topscherm, stevige processor, de dikste videokaarten met hoge TDP-waardes, veel opslag én de optie om maar liefst drie ssd’s in te bouwen. De keerzijde is dat dit een grote jongen is met een beperkte accuduur, dus je zult hem vooral thuis willen gebruiken.

©PXimport

MSI GE76 Raider (10UE)

Prijs
Vanaf € 2099,-
Websitewww.msi.com 9Score90

De geur van versgebakken oliebollen hoort bij december. Toch ziet niet iedereen het zitten om met een pan heet vet aan de slag te gaan. Oliebakken in de airfryer lijkt dan een aantrekkelijk alternatief: minder luchtjes en ook nog eens minder vet. Maar levert bakken in een airfryer dezelfde oliebol op, of moet je toch de frituurpan uit het vet halen?

Oliebollen bakken in de airfryer, kan dat? Het korte antwoord is duidelijk: nee, een traditionele oliebol bak je niet in een airfryer. Klassiek oliebollenbeslag is vloeibaar en heeft direct contact met hete olie nodig om zijn vorm en structuur te krijgen. Een airfryer is in de basis een compacte heteluchtoven. Zonder een bad van hete olie kan het beslag niet snel genoeg stollen. Wie het toch probeert, ziet het deeg door het mandje zakken of uitlopen tot een platte, taaie schijf. Dat ligt niet aan het recept, maar aan de techniek.

Waarom hete olie onmisbaar is

Zodra je het beslag van de oliebol in de hete olie van de frituurpan schept, ontstaat er vrijwel direct een korstje om de buitenkant. Binnen in de bol ontstaat stoom, waardoor de bol uitzet en luchtig wordt. Die combinatie van afsluiten en opblazen zorgt voor de typische oliebolstructuur. In een airfryer ontbreekt die directe warmteoverdracht. Hete lucht is simpelweg minder krachtig dan hete olie. Zonder direct contact met heet vet kan het beslag niet snel genoeg stollen. Daardoor blijft een echte oliebol uit de airfryer onmogelijk.

©Gegenereerd door AI

Wat wel kan: kwarkbollen uit de airfryer

Wie toch iets zelf wil maken in de airfryer, moet het klassieke oliebollenbeslag loslaten. Met een steviger beslag, bijvoorbeeld op basis van kwark, kun je ballen vormen die hun vorm behouden. Deze bollen garen prima in de hete lucht en krijgen een mooie bruine buitenkant. De uitkomst lijkt qua vorm op een oliebol, maar de structuur is compacter en de smaak meer broodachtig. Denk aan iets tussen een zoet broodje en een scone. Lekker, lichter en prima als alternatief, maar: het is geen oliebol zoals je die van de kraam kent.

Wat ook goed kan: oliebollen opwarmen in de airfryer

Waar de airfryer wel echt tot zijn recht komt, is bij het opwarmen van gekochte oliebollen. In de magnetron worden ze snel slap en taai. In de airfryer gebeurt het tegenovergestelde. Door de bollen een paar minuten op ongeveer 180 graden te verwarmen, wordt de korst weer knapperig en warmt de binnenkant gelijkmatig op. Je oliebollen smaken weer alsof je ze net gebakken (of gehaald) hebt!

Samenvatting

Wil je de échte oliebol, dan heb je twee opties: zelf bakken in een frituurpan of halen bij de kraam. Bakken in de airfryer kan niet, omdat vloeibaar beslag niet geschikt is voor hete lucht. Je kunt bijvoorbeeld wel kwarkbollen maken, maar dat is toch anders. De grootste winst zit in het opwarmen van kant-en-klare oliebollen: in de airfryer gaat dat snel, ze worden heerlijk knapperig en je hebt geen last van frituurlucht in huis.

🎆 Vuurwerk op je Galaxy Smartphone? 👇

Het spreekwoord 'krakende wagens lopen het langst' gaat helaas vaak niet op in de computerwereld. Moderne systemen reageren soms allergisch op oudere hardware. Toch zijn er methoden en slimme trucs om zulke apparaten te laten werken onder Windows 10 of 11.

Apparaat niet herkend

Wanneer je een oud apparaat aansluit, kan het gebeuren dat Windows het niet herkent.. Daardoor verschijnt het niet in de lijst met apparaten. Je controleert dit door via een klik met rechts op de Windows-knop Apparaatbeheer te openen. Verschijnt hier iets als 'Onbekend apparaat' of zie je een geel driehoekje of vraagteken, dan heeft Windows het apparaat wel fysiek herkend, maar geen juiste driver gevonden. Je leest hier meer over bij de passage Driverprobleem. Mogelijke oorzaken zijn het ontbreken van een plug-and-playdriver of een verouderd aansluitingstype.

Je kunt dan verschillende dingen proberen. Controleer eerst de aansluiting en de stroomvoorziening. Zorg dat het apparaat juist is aangesloten en ingeschakeld. Bij usb-apparaten helpt het soms een andere poort te proberen. Oudere usb1.1-apparaten werken vaak beter via een usb2.0-poort of een usb-hub met eigen voeding dan via een usb3.0-poort. Heeft je pc nog een parallelle of seriële poort? Controleer dan in het systeem-BIOS of deze is ingeschakeld. Heeft je toestel zo'n poort niet, dan ben je meestal aangewezen op een adapter (zie de passage Aansluitingen).

Handmatige installatie

Je kunt het apparaat ook handmatig proberen te installeren. Misschien heb je nog een cd-rom met de installatiebestanden, zodat het zo lukt. Heeft je pc geen cd-station meer, dan sluit je een extern cd-station aan of kopieer je de bestanden op een andere pc met cd-station naar een usb-stick. Je kunt er ook een iso-bestand van maken en dit met een dubbelklik als virtuele schijf koppelen op je pc. Je kunt dit doen met bijvoorbeeld Burnaware Free. Ga naar www.burnaware.com en kies voor ISO-bestand aanmaken.

Heb je geen cd-rom? Start dan Apparaatbeheer, open het menu Actie en kies Oudere hardware toevoegen. Kies De hardware opsporen en automatisch installeren, geef het hardwaretype aan, zoals Beeldapparaten of Draagbare apparaten, en selecteer het juiste product en model. Heb je zelf een geschikte driver gevonden (bijvoorbeeld op de site van de producent), klik dan op Bladeren en verwijs naar het installatiebestand (inf).

Voor printers open je Instellingen in Windows en kies je Bluetooth en apparaten / Printers en scanners. Klik op Apparaat toevoegen en kies bij De printer die ik wil gebruiken, staat niet in de lijst voor Handmatig een nieuw apparaat toevoegen. In het dialoogvenster laat je Mijn printer is iets ouder. Help mij met zoeken geselecteerd. Werkt dat niet, probeer dan Een lokale printer of een netwerkprinter toevoegen met handmatige instellingen, waarna je de juiste poort en het stuurprogramma kiest. Klik hier ook op Windows Update: zo is de kans groter dat Windows alsnog de juiste driver ophaalt. Je kunt ook een vergelijkbaar model uit de lijst proberen.

Soorten aansluitingen

Gaat het om oudere apparaten, dan hebben die vaak een interface die je op moderne pc's niet meer vindt, zoals een parallelle of seriële aansluiting of firewire. Voor parallel gebruik je een usb-naar-parallel-adapter (meestal usb-A naar 36-pins Sub-D). De printer verschijnt dan als 'USB Printing Support' en werkt vaak met generieke drivers. Sommige oude drivers verwachten een echte LPT-poort met een logische naam als LPT1. Je kunt dan de gedeelde usb-printerpoort mappen naar LPT1 met het opdrachtprompt-commando

(met net use LPT1: /delete verwijder je deze koppeling). <printershare> is de gedeelde printernaam, zoals ingesteld via Instellingen in Windows: klik op de printernaam, kies Printereigenschappen en open het tabblad Delen. Zo kun je vaak nog printen vanuit oude DOS- of Windows-apps.

Voor een seriële poort (met een DB9 RS232-kabel) gebruik je eveneens een usb-adapter, liefst met FTDI-chip en aangesloten op een usb2.0-poort. Mogelijk moet je eerst de adapterdriver installeren voordat deze in Apparaatbeheer verschijnt (onder een naam als '[…] COMx'). Om het juiste poortnummer (zoals COM1) in te stellen, klik je met rechts op het apparaat, open je Poortinstellingen en klik je op Geavanceerd.

Koop altijd adapters van goede kwaliteit (en van een bekend merk), aangezien goedkopere exemplaren zich niet altijd aan de specificaties houden.

Voor firewire kun je de installatie van een PCIe-naar-firewire (IEEE 1394) adapterkaart overwegen. Met de Microsoft 1394 OHCI Legacy Driver activeer je deze vervolgens in Windows 10/11 en kun je bijvoorbeeld een oude DV-camera of audio-interface aansluiten. Klik hier voor een downloadlink met instructies.

Driverprobleem

Wanneer Windows het apparaat herkent via een van bovenstaande stappen, blijft het afwachten of er een geschikte driver voor Windows 10/11 beschikbaar is. Je kunt eerst een generieke driver proberen, die vaak via de Windows-updatefunctie beschikbaar is. Klik in Apparaatbeheer met rechts op het apparaat, kies Stuurprogramma bijwerken en klik vervolgens op Automatisch zoeken naar stuurprogramma's / In Windows Update zoeken naar bijgewerkte stuurprogramma's.

Soms vind je geschikte drivers bij de optionele updates. Ga hiervoor naar Instellingen, kies Windows Update / Geavanceerde opties / Optionele updates en open Stuurprogramma-updates. Je kunt ook zoeken naar een basisdriver, add-onmodule of universele driver van de fabrikant, zoals de (Smart) Universal Printer Driver van HP.

Vind je geen driver op de site van de fabrikant, dan kun je er ook zelf naar googelen op basis van het hardware-ID. Start Apparaatbeheer, klik met rechts op het apparaat (eventueel bij Andere apparaten of Onbekend apparaat), kies Eigenschappen en open het tabblad Details. Stel Eigenschap in op Hardware-id's. Klik met rechts op een gevonden ID, kies Kopiëren en plak dit met Ctrl+V in een zoekmachine als Google. Mogelijk levert dit een geschikte driver op.

Heb je nog een driver voor Windows 7 of ouder, probeer dan de installatie in compatibiliteitsmodus. Klik met rechts op het installatieprogramma, kies Eigenschappen en ga naar het tabblad Compatibiliteit. Zet een vinkje bij Dit programma uitvoeren in compatibiliteitsmodus voor en kies de laatst ondersteunde versie, zoals Windows 7 of Windows XP (Service Pack 2). Door ook Dit programma als administrator uitvoeren te selecteren, vergroot je de kans dat Windows de oudere driver alsnog aanvaardt, zeker als het geen 'kernel-driver' met volledige systeemrechten betreft (zie ook de passage Driverblokkade). Dit is ons bijvoorbeeld al gelukt voor een Canon Pixma iP4200-printer.

Lees ook: De perfecte printer kiezen? Hier moet je op letten

Alternatieve drivers

Je kunt ook op zoek gaan naar alternatieve, niet-officiële stuurprogramma's. Er zijn verschillende community's en fora die voor populaire oudere apparaten aangepaste drivers aanbieden of INF-bestanden hebben aangepast om ze onder nieuwere Windows-versies te laten werken.

Voor scanners is de alternatieve software van VueScan populair. Deze ondersteunt bijna achtduizend oude scanner-modellen en werkt vaak prima, al is de software niet gratis (vanaf circa 19 euro per jaar). Een proefversie is wel beschikbaar (je kunt eventueel een wegwerpadres gebruiken), zodat je kunt nagaan of je scanner werkt onder Windows 10/11.

Voor printers is het Gutenprint-driverpakket bekend, voorheen bekend als Gimp-print, al is dit alleen beschikbaar voor Linux en macOS. We hebben helaas niet de ruimte om hier dieper op in te gaan, maar je kunt een al dan niet virtuele Linux-machine op je netwerk opzetten (ook op een Raspberry Pi) en hierop Gutenprint installeren. Vervolgens deel je de printer zodat je deze ook op je Windows-pc kunt gebruiken. Voor scanners bestaat een vergelijkbaar project: Scanner Access Now Easy, eveneens voor Linux.

Driverblokkade

Het kan gebeuren dat er wel een driver beschikbaar is, maar dat Windows 10/11 de installatie blokkeert. Mogelijk is de driver technisch incompatibel, bijvoorbeeld een 32bit-driver op een 64bit-systeem (Windows 11 is altijd 64 bit), of een kerneldriver die noodzakelijke kernelfuncties mist doordat deze niet meer worden ondersteund door het geüpdatete besturingssysteem. In dit geval kun je nog de compatibiliteitsmodus proberen (zie de passage Driverprobleem), maar het resultaat blijft onzeker. Je maakt dan meer kans via een virtuele machine met een oudere Windows-versie, zoals Windows 10 voor 32bit-drivers.

Soms blokkeert Windows 10/11 de installatie omdat de (kernel)driver niet digitaal is ondertekend. Ben je zeker dat het om een betrouwbare driver gaat, dan kun je deze controle tijdelijk uitschakelen. Open Instellingen, kies Systeem / Systeemherstel en klik tweemaal op Nu opnieuw opstarten. Kies vervolgens Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Opstartinstellingen en klik op Opnieuw opstarten. In het menu dat verschijnt, kies je optie 7: Afdwingen van stuurprogrammahandtekening uitschakelen. Windows start nu zonder handtekeningcontrole, zodat je de driver kunt installeren. Bij de volgende herstart is de controle weer actief, maar de driver blijft werken.

Ga je liever voor een iets doortastender aanpak? Voer dan de Opdrachtprompt uit als administrator, voer het commando bcdedit /set TESTSIGNING ON in en herstart je pc. Deze draait dan in testmodus, zie de indicatie rechtsonder. Installeer de driver en voer daarna meteen bcdedit /set TESTSIGNING OFF uit, gevolgd door een herstart om terug normaal te werken.

Virtueel alternatief

Lukt het niet om je oude apparaat met een van de bovenstaande workarounds aan de praat te krijgen binnen Windows 10/11, dan zit er weinig anders op dan een ouder of ander besturingssysteem te gebruiken. Het handigst is om dit als virtuele machine (VM) bovenop je huidige Windows te draaien. Binnen deze VM installeer je dan de originele driver en software voor het apparaat.

Geschikte gratis tools zijn Oracle VirtualBox en VMware Workstation Pro (na registratie op https://support.broadcom.com). Via bijvoorbeeld https://archive.org kun je naar schijfkopiebestanden zoeken en downloaden. Wij vonden er onder meer diverse Windows XP-iso-bestanden en installeerden een exemplaar in VirtualBox.

Dit kan als volgt. Start VirtualBox, klik op Nieuw en vul de gegevens in, zoals Microsoft Windows XP (32-bit). Bij ISO-image verwijs je naar je download. Vink Overslaan zonder toezicht aan, klik op Afmaken en vervolgens op Starten. Volg de installatie-instructies. Je bezit of vindt wellicht een geldige licentie voor deze oude Windows.

Koppel het apparaat aan een fysieke poort op je pc en geef deze vervolgens door aan de VM, zodat de virtuele Windows het apparaat herkent. Dit kan vanuit het menu Apparaten in het venster met een opgestarte VM.

Bij printers kun je ook delen via het VM-netwerk, zodat je vanuit je gewone Windows via het netwerk kunt printen naar de VM. Selecteer de (uitgeschakelde) VM in VirtualBox, kies Instellingen, open Netwerk en vink Netwerkadapter inschakelen aan. Stel eventueel Gekoppeld aan in op Bridged Adapter zodat de VM een ip-adres krijgt binnen hetzelfde netwerk als je host-pc.

 Nieuwe printer nodig? Kijk op Kieskeurig.nl/prijsdalers om voor de beste deal!