Een nieuwe videokaart kopen is zo eenvoudig nog niet. Afhankelijk van je budget zijn er veel verschillende modellen en als je er dan eentje op het oog hebt, is het nog maar de vraag of die op voorraad is. De tekorten zijn steevast hoog. Toch kijken we even naar wat er anno 2021 zoal op de markt is. Welke kaarten geven het meeste waar voor je geld?

Op basis van onze eigen tests hebben we een overzicht gemaakt met de beste videokaarten voor gamers voor elk budget. Wil je graag meer weten over de specifieke verschillen tussen Nvidia en AMD, waarvan we hier verscheidene kaarten bespreken, lees dan eerst ook even het artikel Nvidia of AMD: Waar moet je op letten?

Beste videokaart tot 150 euro - Overweeg tweedehands

©PXimport

Dankzij de ongekend grote vraag naar videokaarten en het feit dat men er gemiddeld meer aan uit wil geven, is het budgetsegment niet meer wat het geweest is. Kijken we naar nieuwe videokaarten tot 150 euro, dan zien we vooral AMD RX 550-kaarten of Nvidia GT 1030-kaarten. Dat zijn twee modellen die echt niet voor gamers gemaakt zijn en zelfs met eenvoudige games al krap zitten. Nvidia’s GTX 1050 Ti is een optie, maar die kaart is nota bene al weer meer dan vier jaar oud en was toentertijd al geen prestatiemonster.

Het beste advies dat we kunnen geven is om tweedehands te shoppen. Kaarten zoals de GTX 1060 van Nvidia of de RX 580/RX 590 van AMD zijn voor dit soort bedragen op de kop te tikken, en die laten u wel nieuwe games spelen op een 1080p-monitor. Niet op de hoogste settings uiteraard, maar wel speelbaar.

Beste videokaart tot 200 euro - Nvidia GeForce GTX 1650 Super / AMD Radeon RX 5500 XT

©PXimport

Veel krachtiger dan de eerdergenoemde GeForce GTX 1060 zijn de GeForce GTX 1650 Super en Radeon RX 5500 XT niet. Maar dan heb je wel een nieuwere-generatie-kaart, de bijbehorende voordelen zoals lager stroomverbruik, en niet het risico van tweedehands aanschaf. Het lagere stroomverbruik heeft ook als bijkomend voordeel dat zelfs relatief eenvoudige uitvoeringen van deze chips niet heel warm of lawaaierig worden, waardoor je dus niet per se de uitgebreidste versie hoeft te hebben.

Beide kaarten zijn redelijk concurrerend wat prestaties betreft, en zowel de GeForce GTX 1650 Super als de Radeon RX 5500 XT is in staat om de meeste games soepel speelbaar te houden op 1080p-monitoren. Ook nu niet met de hoogste instellingen, maar je kunt er in elk geval van uitgaan dat de games van nu het zullen doen.

Als je wilt streamen, dan heeft Nvidia wel het voordeel van de betere encoder. Wil je echt serieus streamen, dan adviseren we je iets meer uit te geven.

Beste videokaart tot 250 euro - Nvidia GeForce GTX 1660 Super

©PXimport

De GeForce GTX 1660 Super is zo’n 25 procent sneller dan de GeForce GTX 1650 Super en de Radeon RX 5500 XT. Die extra prestaties komen in de meeste games goed van pas. Dat maakt het verschil tussen een incidenteel hikje en een volledig soepele ervaring, of het verschil tussen medium of hoge instellingen. De GTX 1660 Super is in onze ogen dan ook de ideale kaart om echt mee in de wereld van pc-gaming te stappen, zonder je al te veel zorgen te hoeven maken of je systeem wel krachtig genoeg is.

Specifiek voor e-sportfanaten is het ook een fijne kaart, want lichtere games zoals CS:GO, Valorant, League of Legends en Rocket League speel je hiermee namelijk makkelijk op 144 fps of hoger, waardoor deze kaart ook voor gamers met een snelle monitor goed uit de verf komt.

Beste videokaart tot 400 euro - Nvidia GeForce RTX 3060 Ti

©PXimport

De (vooralsnog) goedkoopste videokaart van de nieuwste generatie is de RTX 3060 Ti, die voor 400 euro over de toonbank gaat. De RTX 3060 Ti is iets sneller dan de RTX 2080 Super van vorige generatie, een kaart die tot enkele maanden geleden nog 800 euro kostte. Dat zet zowel de prestaties als de prijs-prestatieverhouding van deze RTX 3060 Ti in perspectief.

Dit is het soort kaart waarmee je ook op hogere resoluties zoals 1440p en op hoge grafische settings kunt gamen. Ook zet hij de nieuwe Ray Tracing-features in sommige games in voor betere reflecties en schaduwen. Het is een kaart zonder concurrentie, althans op dit moment. De enige vraag die je je moet stellen, is of je voor deze gaat, of toch nog meer wilt betalen voor de wederom snellere GeForce RTX 3070. Op dit prijsniveau evenaart niets deze RTX 3060 Ti.

Wel goed om te weten is dat in februari de RTX 3060 (zonder Ti) op de markt komt. Die kaart kost 320 euro en lijkt een aantrekkelijk alternatief in deze prijsklasse, maar hebben we op het moment van schrijven nog niet kunnen testen.

Beste videokaart tot 500 euro - Nvidia GeForce RTX 3070

©PXimport

Ook de GeForce RTX 3070 van Nvidia heeft een comfortabel stukje van de markt veroverd, met de goedkoopste nieuwe kaart van de grote concurrent er momenteel zo’n 100 euro boven. Maar voor iedereen die zo’n 500 euro genoeg vindt, is de RTX 3070 dé kaart van dit moment.

Hij biedt uitstekende prestaties op alle resoluties tot circa 1440p, inclusief voor de snelle 144Hz+, 1440p-monitoren die vandaag de dag de standaard zijn voor high-end pc-gaming. Voor écht 4K-gamen doe je er verstandig aan nog iets meer uit te geven, maar ook daar presteert de RTX 3070 op zichzelf niet verkeerd.

Het prestatieniveau is namelijk gelijk aan dat van de RTX 2080 Ti van twee jaar geleden, een kaart die tot enkele maanden geleden minimaal zo’n 1.200 euro kostte.

Beste videokaart tot 600 euro - AMD Radeon RX 6800

©PXimport

De goedkoopste videokaart uit AMD’s nieuwste generatie is de Radeon RX 6800, een kaart die zo’n 599 euro zou moeten kosten. De RX 6800 is gemiddeld genomen nog een paar procent sneller dan de RX 3070 van Nvidia. Dat is op een 1440p-resolutie niet vervelend en komt zeker op 4K-resolutie erg goed van pas.

Houd echter wel rekening met de twee zwakkere plekken van AMD. Zo is een GeForce RTX 3000-serie kaart veel beter als je overweegt te gaan streamen, en is AMD’s Ray Tracing-implementatie nog niet wat het moet zijn.

Beste videokaart tot 1.000 euro - Nvidia GeForce RTX 3080

©PXimport

De beste videokaart tot ca 1.000 euro is ontegenzeggelijk de vanaf 800 euro verkrijgbare GeForce RTX 3080. Hij is zo’n 30 procent sneller dan de RTX 3070, en sneller dan de RX 6800 en de RX 6800 XT van AMD. Speel je op 1080p-monitoren, dan komen die extra prestaties niet altijd tot hun recht. Voor 1440p-monitoren komen de prestaties zeker van pas, al voldoet een goedkoper alternatief natuurlijk wel.

Maar voor serieus 4K-gamen maken die 30 procent het verschil tussen tweaken aan settings of gewoon praktisch elke game comfortable op 4K spelen. En dan niet zoals op een PS5 of Xbox Series X, oftewel veelal met beperkte grafische settings en op 30 dps, maar met flink grafisch geweld en op een comfortabele 60 fps. Goedkoop is anders, maar het is wel dé videokaart van dit moment die ongeacht de hoge prijs een uitstekende prijs-prestatieverhouding biedt.

Beste videokaart, budget onbeperkt - Nvidia GeForce RTX 3090?

©PXimport

We zetten er bewust een vraagteken achter, want de GeForce RTX 3090 is een bijzonder geval. Enerzijds is het de allersnelste videokaart van dit moment, normaliter nog zo’n 10 procent sneller dan de GeForce RTX 3080. Het is echter ook een kaart met een extreem prijskaartje van zo’n 1.600 euro, met straatprijzen tot 2.000 euro.

De prijs voor zo’n kleine prestatieverbetering is dan ook geenszins goed te praten in een aankoopadvies; die 10 procent kun je terugverdienen door één grafische instelling in een game iets aan te passen. De GeForce RTX 3090 lijkt dan ook vooral gericht op gamers die echt niet wakker liggen van een euro of duizend meer voor een videokaart, maar die wél ervan wakker liggen als ze niet het absoluut beste op de markt aanschaffen.

Dat is een reële doelgroep, maar ons echte advies houdt op bij de GeForce RTX 3080. Heb je na het lezen van dit artikel een bepaalde kaart op het oog? Vind dan hier de beste videokaarten voor de goedkoopste prijzen.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.