Vroeger beheerde je je huishoudboekje op papier, in een kasboek. Tegenwoordig doen veel mensen dat überhaupt niet meer, met alle gevolgen van dien. Het kan namelijk erg handig (en soms zelfs nodig!) zijn om je financiën in de gaten te houden, iets waar het web en apps zeker mee kunnen helpen.

Tip 01: Internetbankieren

Internetbankieren is erg handig, hoewel we anno 2016 waarschijnlijk vaker de mobiele app van de bank gebruiken dan de webomgeving. Steeds vaker ook biedt dit digitale bankieren mogelijkheden om je meer inzicht te geven in je financiën, in plaats van enkel een eenvoudig lijstje met inkomsten en uitgaven te tonen. Bij ING heb je bijvoorbeeld de Financieel fit Wijzer, waarmee je alle vaste inkomsten en uitgaven op een rij kunt zetten en daarna een spaardoel kunt instellen. Het is dan mogelijk om elke maand automatisch wat geld opzij te zetten om mee te sparen.

De mogelijkheden van die wijzer zijn echter vrij beperkt. Bij de Rabobank is al wat meer mogelijk, namelijk door middel van widgets. Widgets zijn kleine stukjes informatie over je financiële situatie. Zo is er bijvoorbeeld een cirkeldiagram waarin je in één oogopslag kunt zien welke typen uitgaven je per maand doet. Handig is dat de Rabo automatisch je uitgaven in een categorie indeelt. Nóg beter bezig is ABN, dat een app genaamd Grip heeft uitgebracht. Deze kun je koppelen aan je spaar- en betaalrekening en geeft je duidelijk inzicht in je uitgaven en inkomsten door middel van een tijdlijn. Ook kun je zelf budgetten instellen en pushnotificaties ontvangen, bijvoorbeeld bij een grote uitgave of als je budget op is. Helaas is de app op het moment van schrijven nog in gesloten bèta en is het onduidelijk wanneer de ABN ‘m openstelt voor iedereen.

©PXimport

Tip 02: Huishoudboekjes

Als je het liever iets uitgebreider wilt aanpakken, dan kun je kiezen uit een van de vele online- en offlinepakketten die beschikbaar zijn. Online zijn de bekendere digitale huishoudboekjes onder andere AFAS Personal en Kasboek.nl. Handig van de onlinediensten is dat deze vaak net wat beter integreren met de internetbankieromgeving van je bank. Daarmee kunnen transacties eenvoudig geïmporteerd worden en automatisch ingedeeld worden in categorieën.

Ook kun je soms zelf regels maken hoe transacties geïmporteerd moeten worden. Handig is om dan een begroting te maken op basis van die ingedeelde transacties en bonnetjes te scannen, zodat je die niet zomaar meer kwijtraakt als na twee jaar opeens iets stuk gaat. Om ermee aan de slag te gaan, bezoek je de website www.afaspersonal.nl. Vervolgens klik je op Gratis aanmelden en vul je een e-mailadres en wachtwoord in. Klik op Gratis aanmelden om de aanmelding te voltooien. Voor Kasboek.nl ga je naar www.kasboek.nl en klik je onderaan op Gratis aanmelden. Vul je e-mailadres in, ga akkoord met de voorwaarden en klik op Account aanmaken. Je krijgt een mail met een link met verdere instructies.

©PXimport

Tip 03: Betaald of gratis?

Bij onlinediensten heb je vaak gratis varianten, maar ook een betaald abonnement. Bij AFAS bijvoorbeeld betaal je voor het Plus-abonnement drie euro per maand. Je krijgt dan de mogelijkheid om naast maandbudgetten ook een jaarbudget op te maken, om data te exporteren en om zelf importeerregels aan te maken. Wat dat betreft is de gratis versie dus voor bijna iedereen meer dan voldoende.

Andere pakketten zijn soms betaald. Cashflow biedt een gratis versie aan, maar voor de functies die je echt nodig hebt voor een huishoudboekje kom je toch al snel uit bij de betaalde versie, die 1,49 euro per maand kost. Een pakket dat het iets anders aanpakt, is dat van BankTrans, dat geheel offline werkt en gratis is. Het programma is beschikbaar voor Windows, macOS en Linux. Je vindt het op www.banktrans.nl. BankTrans kan veel van wat de onlinepakketten kunnen, maar doet het dan allemaal offline. Als je liever je data in eigen beheer houdt, is dit pakket dus een optie. Wel kan het even duren voordat je precies doorhebt hoe het pakket in zijn geheel werkt.

©PXimport

Tip 04: Importeren

Sommige huishoudboekjes kunnen je transacties automatisch vanuit internetbankieren importeren. Helaas is dat niet het geval bij Kasboek.nl en BankTrans. Voor Kasboek.nl doe je dat door te gaan naar Transacties en dan naar Importeren transacties. Daar kun je kiezen vanaf welke bank je de transacties wilt importeren. Deze moet je echter eerst zelf exporteren vanaf je bank. Daarvoor ga je voor ING naar je internetbankieromgeving, waar je onderaan bij Overzichten de optie Af- en bijschrijvingen downloaden vindt.

Kies een periode en kies als bestandsformaat voor Kommagescheiden CSV. Klik op Download. Voor de Rabobank kun je hier terecht om je transacties te downloaden. Klik dan op Download overzicht en log in met je Random Reader. Voor de ABN Amro log je in en klik je op Start downloaden. Selecteer de betreffende rekeningen en kies de periode. Kies vervolgens bij formaat voor MT940, klik op OK en daarna op Opslaan. Je vindt deze handleidingen ook terug op Kasboek.nl. Terug op de site van Kasboek klik je op Start uploaden en kies je de bestanden; klik daarna op OK. Voor BankTrans download je altijd het formaat kommagescheiden CSV. Je kunt vervolgens de import starten door in BankTrans op Bestand / Importeren te klikken en te bladeren naar het *.csv-bestand.

©PXimport

Tip 05: AFAS-assistent

AFAS pakt het iets anders aan. Je hebt daar de mogelijkheid om de zogenaamde Bijwerk Assistent te gebruiken die automatisch de transacties ophaalt en toevoegt. Daarvoor moet je wel zelf inloggen in je internetbankieromgeving. Na het aanmelden bij AFAS en het invoeren van je naam, is het nodig om je bank te kiezen. Klik op de betreffende bank of zoek ernaar. Bij de vier banken standaard in beeld is het mogelijk om automatisch transacties te importeren, bij de rest moet je dat handmatig doen. De SNS Bank is wat dat betreft de modernste. Deze bank heeft de Bijwerk Assistent niet nodig maar kan het huishoudboekje direct veilig toegang kan geven tot je transacties. ADAS noemt dit bankkoppeling.

Wij zitten echter bij de ING, dus kiezen we die bank en kiezen daarna voor de AFAS Personal Bijwerk Assistent. Klik op de knop Installeer de ‘Bijwerk Assistent’ en installeer de add-on voor je browser. Klik daarna op het AFAS-logo in je browser en kies voor je bank om in te loggen. Meld je aan en klik opnieuw op het AFAS-logo. Klik op Downloaden om je gegevens te importeren in AFAS. Kies daarna welke rekeningen je wilt importeren, waarna de transacties worden geïmporteerd. Zorg ervoor dat je geen andere vensters of tabbladen opent, want dan moet je opnieuw beginnen.

©PXimport

Tip 06: Transacties indelen

Nu je je transacties hebt geïmporteerd, is het nodig om te controleren of de transacties goed zijn ingedeeld en of er misschien iets aangepast moet worden. Hiervoor ga je op Kasboek.nl naar Transacties en dan naar de Transactielijst. Als je dan sorteert op Rubriek (door daarop te klikken), staan alle transacties zonder rubriek bovenaan. Je kunt er vervolgens een selecteren door erop te klikken. Klik daarna rechts in het blauwe blokje op Kies een rubriek en deel de transactie in door een van de categorieën te selecteren. Klik daarna op Opslaan. Voor AFAS ga je naar Transacties en klik je rechtsboven op Filters. Klik op Alle categorieën en kies voor Niet gecategoriseerd / Nog in te delen. Klik op een transactie en kies bij Categorie de juiste categorie. Sla ‘m op door op Opslaan te klikken.

©PXimport

Tip 07: Contante uitgaven

Tot nu toe heb je alleen maar gepinde transacties geïmporteerd. Echter, af en toe (of misschien zelfs regelmatig) zul je ook contant een aankoop doen. Helaas zul je die transacties dus handmatig in moeten voeren in de tot nu toe besproken huishoudboekjes. Om contante transacties bij te houden in AFAS is het nodig om een kasboek aan te maken. Daarvoor klik je op de tandwieltjes onderaan bij Rekeningen en daarna op Voeg een kasboek toe. Typ een naam voor je kasboek en klik op Voeg dit kasboek toe. Als je nu teruggaat naar Transacties zie je rechtsboven de optie Kastransactie weergeven, waar je je contante transactie kunt toevoegen. Voor Kasboek.nl ga je naar Transacties / Transactielijst en klik je rechtsboven de tabel op de plus om een nieuwe transactie toe te voegen. Voor je contante transacties die niet direct in je kasboek verschijnen, is het handig als er een smartphone-app of tablet-app voor je huishoudboekje beschikbaar is. AFAS heeft hier bijvoorbeeld een app voor waarmee dit mogelijk is.

©PXimport

Tip 08: Budget maken

Als je graag geld wilt besparen of niet te veel aan bijvoorbeeld boodschappen of vrije tijd wilt geven, is het handig (of zelfs nodig) om een budget te maken. Daarmee stel je een limiet aan je uitgaven. Vind je dit belangrijk, let dan op dat het huishoudboekje dat je kiest hier ondersteuning voor heeft. Veel huishoudboekjes geven je de mogelijkheid om per categorie een budget aan te maken. Wil je aan boodschappen maximaal 170 euro per maand uitgeven, dan stel je dat in en check je elke week, op basis van de ingedeelde transacties, hoeveel er nog van die 170 euro over is. Zo is het eenvoudiger om je eraan te houden.

Het voordeel van een digitale oplossing is de integratie met je bank, zodat transacties automatisch ingedeeld worden en je dus minder moeite hoeft te doen om elke week je budget bij te houden. In AFAS maak je een budget aan door in het menu voor de optie Budgetten te kiezen. Klik nu op Begin met budgetteren. Standaard berekent AFAS dan de gemiddelden en maakt er automatisch een budget van. Je kunt deze gemiddelden inzien op Overzicht. Om een wijziging te maken, ga je naar Instellen. Je kunt hier categorieën uitklappen en aanpassen. Voor Kasboek.nl is het nodig om zelf een budget vast te stellen en je hier via Overzichten / Per maand aan te houden.

©PXimport

Tip 09: Bonnen op papier

Een goed huishoudboekje bevat natuurlijk ook bonnetjes van aankopen. Op twee manieren ontvang je bonnetjes: van aankopen in webwinkels krijg je ze in je e-mail, en van aankopen in de winkel krijg je ouderwets een factuur of bon op papier. Om ervoor te zorgen dat je geen papieren bonnetjes kwijtraakt, kun je de verwerking ervan automatiseren. IFTTT (If This Then That) is een handige dienst waarmee je op basis van bepaalde condities een actie kunt laten uitvoeren. IFTTT koppelt veel diensten ‘aan elkaar’, op basis van een conditie van de ene dienst wordt dan een actie bij de andere dienst uitgevoerd. Zo ook bijvoorbeeld: wordt een bonnetje gefotografeerd, plaats deze automatisch in de juiste map. Je kunt IFTTT bijvoorbeeld gebruiken om automatisch bonnetjes in je cloudopslag op te slaan. Daarvoor is dit recept handig. Je kunt ook diensten als Evernote gebruiken om bonnetjes te scannen en te beheren. Handig daarbij is de Evernote Scannable dat documenten kan scannen en integreert met Evernote. Anders is ook Office Lens handig. AFAS heeft overigens ook een eigen app met de mogelijkheid om bonnetjes te scannen en deze direct aan een transactie te koppelen; dat gebeurt met dezelfde app die je ook voor contante transacties gebruikt.

©PXimport

Tip 10: Digitale facturen

Elke keer als je een aankoop doet in de webwinkel, belanden je facturen op een grote stapel in je e-mail en is het lastig om ze terug te vinden. Handig is om ze automatisch te categoriseren en in te delen. In Gmail maak je eenvoudig een filter aan door te zoeken naar je facturen. Zoek bijvoorbeeld op ‘factuur’, ‘betalingsbewijs’ of de naam van webwinkels waar je veel bestelt. Vervolgens klik je rechts op het pijltje van het zoekvak en klik je onderaan op het nu verschenen uitklapmenu op de optie Filter maken met deze zoekopdracht.

Vink de optie aan Het label toepassen en klik op Label kiezen / Nieuw label. Geef het label een naam en klik op Maken. Nu worden je facturen automatisch ingedeeld in een overzichtelijk mapje. Met IFTTT is het dan nog mogelijk om automatisch je facturen te exporteren en op te slaan naar bijvoorbeeld Dropbox. Daarvoor is dit recept handig. Voor Outlook maak je eerst een nieuwe categorie aan door te klikken op Nieuwe categorie links. Typ een naam voor je categorie. Ga daarna rechtsboven naar het tandwiel en klik op Regels beheren / Nieuw. Maak nu een nieuwe regel aan, door links de voorwaarde in te stellen en rechts het net aangemaakte label erop toe te passen.

©PXimport

Tip 11: Excel

Als je liever niet een externe dienst gebruikt om je financiën in op te slaan, dan kun je kiezen tussen BankTrans en Excel. Als je Excel opent, kun je rechts zoeken op sjablonen. Ben je bijvoorbeeld student, dan is er een speciaal sjabloon beschikbaar genaamd Maandbudget voor studenten. Dit hoef je alleen in te vullen en je hebt zicht op je uitgaven en inkomsten. Een ander handig sjabloon is bijvoorbeeld Reiskostenberekening. Hier kun je eenvoudig je uitgaven voor je vakantie op een rij zetten, zodat je ook daar meteen overzicht van hebt. Verder heb je nog Persoonlijk budget (erg uitgebreid) of Persoonlijk huishoudboekje. Dit sjabloon is wel wat verouderd. Zo wordt er nog gesproken over cheques...

©PXimport

Je smartphone is tegenwoordig veel meer dan een telefoon; het is de kluis van je digitale leven. Bankzaken, privéfoto's, e-mails en locatiegegevens: het staat er allemaal op. Het goed beveiligen van die toegang is dus geen overbodige luxe. Maar kies je voor het ouderwetse wachtwoord, je vingerafdruk of toch je gezicht? Wij leggen de voor- en nadelen van elke methode naast elkaar.

De klassieker: pincode of wachtwoord

Elke telefoon vraagt erom bij het opstarten: een code. Dit is de basisbeveiliging. Zonder code kun je vaak geen gezichtsherkenning of vingerafdruk instellen. Maar is het ook de beste methode voor dagelijks gebruik?

©ID.nl

Pincode of wachtwoord: de voordelen

• Veiligheid in eigen hand

Het sterke aan een code is dat het in je hoofd zit. Maar een code als 1234 of 0000 is zo gekraakt. Maar kies je voor een langere cijferreeks? Dan is het voor iemand die je smartphone in handen krijgt digitaal gezien nagenoeg onmogelijk om de code te kraken. Voeg je ook letters toe, (zie kader), dan is dit digitaal gezien de moeilijkste methode om te kraken.

• Juridisch sterker

Een interessant weetje: in veel rechtsgebieden val je met een toegangscode onder het zwijgrecht. De politie mag je vaak niet dwingen je code af te staan. Je vinger op een scanner leggen kan in sommige situaties wel als dwangmiddel worden ingezet.

Pincode of wachtwoord: de nadelen

• Afkijken

Iemand die in de trein over je schouder meekijkt, heeft je pincode zo gezien. Ook vette vingers op het scherm kunnen je patroon verraden.

• Gemak

Tachtig keer per dag een lange code intikken gaat vervelen. Mensen kiezen daardoor vaak voor een te simpele code, en dat maakt het juist onveilig.

©ID.nl

2. Lekker snel (maar niet altijd even veilig): vingerafdrukscanner

De vingerafdrukscanner is mateloos populair vanwege het enorme gebruiksgemak: in één soepele beweging pak je je telefoon en ben je vrijwel direct binnen. Toch is het belangrijk om te weten dat de ene scanner de andere niet is en dat dit systeem zowel sterke als zwakke punten heeft.

Vingerafdrukscanner: de voordelen

• Snelheid

Het is vaak de snelste manier om je telefoon te openen, zeker als de scanner in de aan-knop verwerkt zit.

• Betrouwbaarheid (bij de juiste techniek)

Heb je een toestel met een fysieke scanner (achterop/zijkant) of een moderne ultrasone scanner (zoals in de Samsung S-serie)? Dan is de beveiliging uitstekend. Ultrasone scanners maken een 3D-map van je vinger en zijn zeer moeilijk te foppen.

Vingerafdrukscanner: de nadelen

• Natte vingers en pleisters

Heb je natte handen? Dan weigeren veel scanners dienst. Ook met een pleister om je vinger herkent de telefoon je niet. Tip: zorg daarom dat je vingerafdrukken van allebei je handen opslaat.

• Ongewenste toegang

Een klein (maar reëel) risico is dat iemand toegang krijgt terwijl je slaapt of bewusteloos bent, door voorzichtig je vinger op de scanner te leggen.

• Onveilige optische scanners

Veel budget-telefoons hebben een 'optische scanner' onder het scherm. Deze maakt een 2D-foto van je vinger. Dit is minder veilig en makkelijker te foppen dan de ultrasone varianten.

©ID.nl

Gezichtsherkenning: gemak of schijnveiligheid?

Telefoon ontgrendelen door ernaar te kijken voelt als magie. Maar pas op: hier zit de grootste valkuil voor consumenten.

Gezichtsherkenning: de voordelen

• Ultiem gemak

Je hoeft niets aan te raken. Kijken is openen. Ideaal als je bijvoorbeeld handschoenen draagt in de winter.

• Extreem veilig (alleen bij 3D)

Heb je een iPhone (FaceID) of een dure Android met 3D-sensoren? Dan worden er duizenden onzichtbare puntjes op je gezicht geprojecteerd om diepte te meten. Dit is amper te misleiden.

Gezichtsherkenning: de nadelen

• Schijnveiligheid (bij 2D)

Veel goedkopere Android-telefoons gebruiken simpelweg de selfiecamera (2D-herkenning). Dit is niet veilig. Soms is een foto van jou (van Facebook of Instagram) al genoeg om in te breken. Gebruik dit type gezichtsherkenning zeker nooit voor je bank-app.

• Toegang tijdens slaap

Als je niet oplet, kan iemand je telefoon voor je gezicht houden terwijl je slaapt om hem te ontgrendelen. Tip: Zet in de instellingen altijd de optie "Aandacht vereist" of "Ogen open" aan. Dan werkt het alleen als je echt naar het scherm kijkt.

Vingerafdruk, pincode of gezichtsherkenning: wat is het best?

Wat de slimste keuze is, hangt volledig af van je toestel. Heb je een iPhone of een high-end Android-telefoon met 3D-scan? Dan kun je gerust gebruikmaken van gezichtsherkenning; dat is niet alleen snel en makkelijk, maar ook veilig. Bezit je echter een middenklasse- of budgettoestel, kies dan liever voor de vingerafdrukscanner. De gezichtsherkenning op deze modellen is namelijk vaak onveilig.

Vergeet ook de basis niet: zorg altijd voor een sterke toegangscode (liefst alfanumeriek of langer dan vier cijfers) als back-up. Start je telefoon bovendien af en toe opnieuw op. Hierdoor wordt de biometrische beveiliging tijdelijk uitgeschakeld, waardoor je telefoon op zijn veiligst is.

📱Ook interessant: Help! Ik ben het wachtwoord van mijn Apple ID vergeten

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.