Sinds Microsoft Office Excel in 1995 Multiplan opvolgde, is het één van de meest gebruikte cijfermatige programma's ter wereld. We laten je de belangrijkste formules zien zodat je aan de slag kunt met het rekenprogramma.

Formules

Excel is een programma dat werkt op basis van verschillende formules. De basis van deze formules is hetzelfde. Kleine aanpassingen in de formule zorgen voor verschillende handelingen van het programma. Iedere formule begint standaard met een teken. Vervolgens kan de cel aangeklikt worden waarin het getal staat waar een handeling mee gedaan moet worden. Vervolgens volgt het symbool dat gebruikt wordt om aan te geven welke handeling gedaan moet worden. Dit kan +,-,* of / zijn. Wanneer dit is ingevuld klik je de twee de cel aan om de formule compleet te maken. Om de formule af te maken druk je op Enter, zodat het antwoord verschijnt. Lees ook: 15 tips en trucs voor Microsoft Word.

©PXimport

Optellen

Voor het optellen van getallen moet de + worden gebruikt als symbool tussen beide cellen.

Voor het optellen van meer dan twee getallen kun je gebruik je de functie 'SOM'. De getallen die je op wilt tellen moeten eerst in andere aansluitende cellen (vakken) staan. Je begint de formule ook met een = -teken gevolgd door 'SOM' en een geopend haakje: =SOM(. Nadat je de SOM-functie hebt ingevoerd in een cel kun je cellen gaan selecteren. Dit doe je door op één van de cellen te gaan staan en dan met je muis alle cellen te selecteren. Deze cellen moeten wel op elkaar aansluiten. Vervolgens ontstaat er een formule van deze getallenreeks. Dan sluit je de formule met een door de formule te sluiten met ).

Een voorbeeld van een SOM-formule is: =SOM(A1:A8). Via deze formule tel je de cellen A1 tot en met A8 met alle tussenliggende cellen bij elkaar op. Na het invoeren van de formule kan je deze bevestigen door op Enter te drukken. Het antwoord zal te zien zijn in de cel waar de formule was ingevoerd.

Mochten de cellen die opgeteld moeten worden niet opeenvolgend zijn, is het toch mogelijk om deze in een formule te krijgen. Dit kan je doen door de namen van de cellen achter elkaar te zetten en te scheiden met een +. Een voorbeeld van bijvoorbeeld A1+A3+B5. Op die manier telt Excel alleen de cellen op die je geselecteerd hebt. Deze aparte cellen hoef je niet apart uit te schrijven, maar door =SOM neer te zetten en vervolgens de cellen aan te klikken en gelijktijdig de CRTL. Toets ingedrukt te houden selecteer je alle cellen die jij nodig hebt. Dit scheelt een hoop typewerk.

Aftrekken

Getallen van elkaar aftrekken is heel erg eenvoudig in Excel. Je opent de formule weer met een = teken. Vervolgens druk je op ( en klik je de cel aan die jij wilt gebruiken voor de formule. Hierachter volgt een - teken en daarna direct de cel die afgetrokken moet worden van de eerdere cel. Door ) geef je aan dat de formule gereed is en door op Enter te drukken volgt direct de uitkomst in de cel waar de formule stond.

Vermenigvuldigen en delen

Naast optel- en aftreksommen kan Excel ook vermenigvuldigen en delen. Net als iedere andere formule open je de formule met een = teken. Vervolgens open je het haakje en klik je de cel aan die je wilt vermenigvuldigen. Het symbool * zorgt ervoor dat de inhoud van de geselecteerde cellen vermenigvuldigd zullen worden door Excel. Nadat je een andere cel hebt geselecteerd sluit je het haakje en druk je weer op Enter om het antwoord in je scherm te zien.

Het delen van getallen verschilt qua stappen niets van het vermenigvuldigen. Het enige verschil dat in plaats van een sterretje er gebruik wordt gemaakt van /. De rest van de stappen is gelijk aan het vermenigvuldigen.

[Page]

Machtsverheffen

Sommige mensen vinden machtsverheffen één van de moeilijkste vormen van rekenen. Dit kan worden opgelost door Excel. Wanneer je bijvoorbeeld 4 tot de mach 3 hebt zou je dat kunnen uitrekenen door 4x4x4 te doen. Excel rekent het veel gemakkelijker voor je uit. Je begint wederom de formule met =. Vervolgens selecteer je het getal dat je wilt 'machtsverheffen'. Dan volgt er een ^. Na het dakje vul je de macht in tot welke het hoofdgetal moet worden machtsverheven. Een voorbeeld hier is = 4^3. De uitkomst is 64 en zal in het scherm verschijnen na het indrukken van Enter.

Tabblad Formules

In het tabblad formules kan je verschillende handelingen doen met getallenreeksen die je niet kunt doen aan de hand van een symbool. Toch kan dit handig zijn bij het gebruik van Excel. Het tabblad formules komt na het selecteren van een getallenreeks. Op dat moment ontstaat rechts onderin bij de onderste cel van de reeks een klein groen vierkant. Wanneer je daar op klikt komt er een menu tevoorschijn. Vervolgens klik je op het derde tabblad van rechts Totalen.

Autosom

Door middel van Autosom kan je gemakkelijk een reeks getallen bij elkaar optellen. Wanneer de getallen in de cellen staan kan je deze het makkelijkst selecteren door het bovenste getal van de reeks aan te klikken en met de muis naar beneden te gaan terwijl je CTRL. Ingedrukt houdt. Vervolgens houd je Select ingedrukt. Na het selecteren van de reeks druk je op het groene vierkantje rechts onderin bij de laatste cel van de reeks. De meest linker optie onder het tabblad Totalen is Autosom. Wanneer je op Autosom op klikt wordt het antwoord vertoond.

©PXimport

Gemiddelde

Naast de Autosom kan je ook het gemiddelde berekenen van de getallenreek die je geselecteerd. Dit kan je doen door op Gemiddelde te drukken. Dit is de tweede optie van links onder het tabblad Totalen. Onderaan de getallenreek wordt het gemiddelde van de getallenreeks vermeldt.

Aantal

Wanneer je op de knop Aantal druk telt Excel het aantal getallen dat is geselecteerd om tot het totaal te komen..Dit is de derde optie van links onder het tabblad Totalen De stappen die je voorafgaand moet doen zijn gelijk aan die van Autosom.

Totaal%

Het totaal% berekent hoeveel procent het geselecteerde deel van de rij is ten opzichte van het totaal. Hiervoor is ook een deel van de reek te selecteren. Deze kun je vinden door op de vierde optie van links onder het tabblad Totalen te drukken. De stappen die je voorafgaand moet doen zijn gelijk aan die van Autosom.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.