Heeft je oude pc moeite om Windows 11 of zelfs Windows 10 te draaien, dan kun je voor een lichter besturingssysteem kiezen als Chrome OS of Linux Mint. Hoe kun je overstappen?

Tip 01: Chromium OS

Misschien ken je die goedkope chromebooks wel uit de winkel. Op deze compacte laptops staat het besturingssysteem Chrome OS, waarbij de gebruikersomgeving voornamelijk bestaat uit webapplicaties van Google. Iets soortgelijks creëer je gemakkelijk zelf, mits je de beschikking hebt over een ‘oude’ laptop (of pc). Een systeem met een redelijke processor en 2 GB werkgeheugen is meestal al voldoende. Helaas geeft Google geen downloadlinks van Chrome OS vrij. Maar aangezien Googles besturingssysteem is gebaseerd op het opensourceproject Chromium OS, verschillen beide versies nauwelijks van elkaar. Gelukkig is Chromium OS dus wel vrij beschikbaar, en om die reden gaan we met dit besturingssysteem aan de slag. De officiële website van Chromium OS heeft echter geen kant-en-klare downloadlinks, dus je bent genoodzaakt om het installatiebestand ergens anders vandaan te plukken.

©PXimport

Tip 02: Image downloaden

Voor de installatie van Chromium OS heb je een geschikt installatiebestand nodig, oftewel een zogeheten image. Er zijn verschillende websites waar je Chromium OS vandaan kunt halen, al zijn sommige bronnen vervuild met hinderlijke advertenties. Wij hebben goede ervaringen met deze site. Wanneer je hierheen surft, zie je drie webmappen: daily, special en weekly. Het voordeel van de special-map is dat deze images voorzien zijn van diverse stuurprogramma’s, waardoor het besturingssysteem meteen al de nodige hardware accepteert. Klik achtereenvolgens op special en tweemaal op de kolom LastModified. Als het goed is, staan de meest recente images nu bovenaan. Belangrijk is dat je weet of je oude pc een 32bit- of 64bit-architectuur heeft (zie kader 32 of 64 bit?). Bij een pc met 32 bit kies je voor het bestand dat begint met Cx86OS. Heb je een pc met 64 bit, download dan het image dat begint met Cam64OS. Bewaar het bestand op je harde schijf.

©PXimport

32 of 64 bit?

©PXimport

Tip 03: Image uitpakken

Het image is ingepakt in een 7z-bestand. Om dit archief uit te pakken, heb je een geschikt programma nodig. Je gebruikt hiervoor bijvoorbeeld 7-Zip. Surf hiernaartoe om deze freeware te downloaden en voer vervolgens de installatie uit. Het uitpakken van het zojuist gedownloade 7z-bestand is eenvoudig. Klik erop met de rechtermuisknop en kies voor Z-Zip / Bestanden uitpakken. Onder Uitpakken naar kies je de gewenste locatie, bijvoorbeeld het bureaublad. Bevestig met OK. Na afloop staat er een img-bestand van ruim 8 GB voor je klaar. Dit is het image van Chromium OS.

©PXimport

Tip 04: Win32 Disk Imager

De bedoeling is dat je Chromium OS straks vanaf een usb-stick gaat opstarten, waarna je de installatie op de beoogde pc of laptop uitvoert. Maar voordat het zover is, dien je de usb-stick eerst nog te prepareren met het image van Chromium OS. Zorg ervoor dat het opslagmedium een capaciteit heeft van minimaal 16 GB. Steek de geheugenstick in de computer en houd er rekening mee dat alle opgeslagen gegevens worden gewist. Voor de preparatie van de usb-stick doe je een beroep op het programma Win32 Disk Imager. Surf hiernaartoe en klik op de groene knop Download om dit hulpprogramma binnen te halen. Na de installatie selecteer je in het hoofdvenster onder ImageBestand het img-bestand van Chromium OS. Controleer onder Doelapparaat zorgvuldig of de schijfletter van de usb-stick is geselecteerd. Klik als laatste op Schrijven / Yes en wacht geduldig af.

©PXimport

CloudReady

©PXimport

Tip 05: Chromium OS laden

Het is nu tijd om met je oude laptop of pc aan de slag te gaan, want je gaat de installatiewizard van Chromium OS opstarten. Prik de usb-stick in de behuizing en start het systeem op. Druk tijdens de opstartfase op een sneltoets om het systeemmenu (het bios) van de computer te openen. Vaak is dat F2 of Delete. Navigeer naar de opstartinstellingen (bootmenu) en kies de usb-stick als eerste opstartschijf. Vervolgens herstart je de machine, waarna na even wachten het Chromium-logo in beeld verschijnt. Na enkele seconden daarna verschijnt er een Engelstalig welkomstvenster in beeld.

©PXimport

Tip 06: Basisinstellingen

Voordat je Chromium OS definitief installeert, wijzig je eerst enkele basisinstellingen. Klik linksonder op English (United States) en kies achter Language voor Dutch. Verander desgewenst de toetsenbordindeling en bevestig met OK. Via Toegankelijkheid wijzig je zo nodig nog specifieke opties. Zo activeer je bijvoorbeeld een grote muisaanwijzer en schakel je hoog contrast in. Gebruik je een systeem met een aanraakscherm, dan is de functie Schermtoetsenbord wellicht een interessante optie. Pas eventueel nog wat instellingen aan en klik op OK. Via Aan de slag kom je terecht in de netwerkinstellingen. Wil je computer aanmelden op een wifi-netwerk? Kies voor Ander wifi-netwerk toevoegen en vul achter SSID de netwerknaam in. Weet je die niet precies, kijk dan bijvoorbeeld op je telefoon, waar je ook de netwerkgegevens kunt zien. Geef ook aan welke beveiligingsmethode je voor het draadloze netwerk gebruikt en vul het wachtwoord in. Via Verbinding maken controleer je de verbinding. Soms lukt het om vage redenen niet om verbinding te maken. Dan kun je de machine het beste via een ethernetkabel met het netwerk verbinden.

©PXimport

Tip 07: Chromium OS starten

Met Chromium OS heb je straks toegang tot allerlei Google-diensten. Om die reden is het dan ook slim om in te loggen met een Google-account. Vul op je oude computer het juiste e-mailadres in en kies voor Volgende. Typ het bijbehorende wachtwoord en open met Volgende de gebruikersomgeving van Chromium OS. Besef wel dat het besturingssysteem nog niet op de harde schijf van de pc of laptop is geïnstalleerd. Je draait Chromium OS namelijk nu in een live-omgeving vanaf de usb-stick. Klik op Een rondleiding volgen om uitleg over bepaalde functies te tonen. Zo bevindt de Launcher zich rechtsonder. Hiermee open je webapplicaties als Chromium (browser), Google Documenten (tekstverwerker) en Bestanden (verkenner). De meeste applicaties openen als apart tabblad in de browser. Wil je een eigen venster voor een bepaalde webapplicatie? Klik erop met de rechtermuisknop en kies voor Openen als venster. Start deze toepassing vervolgens op. Wil je instellingen wijzigen, klik dan rechtsonder op het digitale klokje en daarna op het tandwiel.

Tip 08: Installatie uitvoeren

Als je tevreden bent over Chromium OS, kun je het besturingssysteem op een opslagstation van de computer installeren. Voor een razendsnel systeem werkt een ssd het beste, al is Chromium OS ook vanaf een traditionele schijf behoorlijk rap. Bedenk goed dat Chromium OS de volledige schijf overschrijft, want een dualboot-systeem is helaas niet mogelijk. Roep nu eerst met de sneltoets Ctrl+Alt+F2 het commandovenster op. Typ root en druk op Enter. Vervolgens typ je het commando /usr/sbin/chromeos-install --dst /dev/sda, waarna je wederom bevestigt met Enter. Typ y en druk op Enter om de installatie definitief uit te voeren. Na enige tijd verschijnt er een Engelstalige melding dat je de usb-stick kunt verwijderen. Herstart de computer en wacht af totdat Chromium OS verschijnt.

©PXimport

Chromium OS updaten

Tip 09: Linux Mint

Chromium OS is een behoorlijk kaal besturingssysteem, vooral geschikt voor mensen die voornamelijk op internet surfen en e-mails ophalen via een webclient. Wil je meer op de computer kunnen doen en ook eigen programma’s kunnen installeren, dan heb je een completer besturingssysteem nodig. Voor oudere systemen is Linux Mint, vanwege de lage systeemeisen, prima geschikt. De meeste computers met 2 GB werkgeheugen kun je probleemloos met Linux Mint gebruiken. Zelfs systemen met 1 GB RAM zijn doorgaans geschikt, al is de interface dan wellicht wat trager. Om het installatiebestand te downloaden surf je hiernaartoe. Zoals je ziet, bestaan er meerdere versies van Linux Mint. Cinnamon en MATE zijn de bekendste edities, waarbij het niet zo gek veel uitmaakt welke je kiest. De stappen in dit artikel beschrijven de installatieprocedure van Cinnamon. Bepaal of je een 32bit- of 64bit-besturingssysteem wilt installeren en klik op de bijbehorende link. Er verschijnen downloadlocaties uit meerdere landen in beeld. Klik op een link en sla het iso-bestand op.

Mint boven Windows 10

Tip 10: Live-omgeving

Het iso-bestand wat je zojuist gedownload hebt, is een image van Linux Mint. Hiermee ga je de installatie uitvoeren. De voorbereidingen voor de installatie zijn identiek aan die van het eerder besproken Chromium OS (zie tip 4 en 5). Je gebruikt dus Win32 Disk Imager om het iso-image naar een usb-stick weg te schrijven. Vervolgens start je de oude computer vanaf deze usb-stick op. Je komt eerst in een Engelstalige live-omgeving van Linux Mint terecht. De gebruikersinterface is ietwat traag, maar je kunt hier wel rondkijken zonder dat je direct iets hoeft te installeren. Linksonder vind je het menu waar je toegang hebt tot diverse voorgeïnstalleerde applicaties.

©PXimport

Tip 11: Mint installeren

Besluit je Linux Mint te installeren, dubbelklik dan binnen de live-omgeving op Install Linux Mint. De installatiewizard verschijnt in beeld. Selecteer Nederlands en klik op Verder. Als je de computer wilt aanmelden op een draadloos netwerk, kies je nu de juiste instellingen. Het besturingssysteem vraagt in de volgende stap of het toestemming heeft om programmatuur van derden te installeren, zoals drivers voor videokaarten. Plaats voor deze optie een vinkje, zodat Linux Mint de hardwarecomponenten van de computer herkent. In de volgende stap geef je aan op welke schijf je deze Linux-distributie wilt installeren. Standaard staat de optie Wis schijf en installeer Linux Mint geselecteerd. Dat is een goede keuze wanneer je niets anders met de computer wilt doen. Staat er nog een (oude) versie van Windows op, dan kun je Linux Mint ook als tweede besturingssysteem installeren. Kies in dat geval voor Installeer Linux Mint naast Windows. Tijdens het opstartproces kies je in dat geval welk besturingssysteem je wilt laden. Dit noemt men een dualboot-systeem. Maak een keuze en bevestig met Installeer nu / Verder. In de resterende stappen vul je de juiste tijdzone en toetsenbordindeling in. Ook bedenk je een gebruikersnaam en wachtwoord. Kies voor Verder om de installatie definitief uit te voeren. Als laatste klik je op Nu herstarten.

©PXimport

Tip 12: Eerste begin

Nadat je computer opnieuw is opgestart, geef je het wachtwoord op dat je zojuist hebt aangemaakt. De gebruikersinterface ziet er, vergeleken met de live-omgeving, iets anders uit. Zo geeft het welkomstscherm je toegang tot nieuwe functies en documentatie, en is de voertaal nu Nederlands. Op het bureaublad tref je bovendien een persoonlijke map aan waar je documenten in kunt bewaren. Rechtsonder bevinden zich diverse systeempictogrammen waar je onder meer de netwerk- en tijdinstellingen kunt configureren. Wil je weten of er updates zijn? Ga naar Menu / Beheer / Bijwerkbeheer (updatebeheer) en klik op OK, waarna Linux Mint op zoek gaat naar updates. Klik op Bijgewerkte pakketten installeren en vul het wachtwoord in. Kies daarna voor Authentiseren en je computer is helemaal up-to-date.

Tip 13: Programmabeheer

Linux Mint heeft van zichzelf al een heleboel interessante programma’s. Zo vind je in het menu bijvoorbeeld VLC Media Player, GIMP, Firefox, Thunderbird en LibreOffice. Kortom, basistaken als filmpjes kijken, foto’s bewerken, surfen, e-mailen en tekstverwerken kun je nu al doen. Ben je nieuwsgierig wat je nog meer onder Linux Mint kunt installeren? Ga naar Menu / Beheer / Programmabeheer. Hier staan allerlei programma’s, verdeeld in diverse categorieën. Zo vind je er onder meer Skype (videobellen), Steam (gamen) en Calibre (e-books beheren). Wil je iets installeren? Klik op de programmanaam om extra details te openen. Daarna geef je via Installeren het wachtwoord op. Bevestig met Authentiseren.

©PXimport

Meer weten over Linux?

Je staat in de parfumerie en ziet drie flacons die er bijna identiek uitzien. De naam is hetzelfde en het merk is hetzelfde, maar het prijsverschil tussen die drie is groot. Dat komt doordat er eigenlijk drie verschillende varianten zijn: parfum, eau de parfum en eau de toilette. Hoewel het verleidelijk is om simpelweg op het prijskaartje af te gaan, is het slim om te weten wat je precies koopt. De verschillen tussen die drie zijn namelijk groter dan je denkt. Hoe dat precies zit, lees je hier.

Om de juiste keuze te maken, moet je eerst begrijpen hoe een geur eigenlijk in elkaar zit. In de basis bestaat elk luchtje uit een mengsel van alcohol, water en geurstoffen (ook wel parfumolie genoemd). De alcohol fungeert als de drager: zodra je sprayt, verdampt de alcohol en blijven de geurstoffen achter op je huid. Het grote onderscheid tussen de verschillende varianten zit hem puur in de concentratie van die parfumolie. De vuistregel is simpel: hoe hoger het percentage geurstoffen, hoe intenser de geur is en hoe langer je er plezier van hebt.

Parfum (extrait de parfum)

Als we het in de volksmond hebben over 'parfum', bedoelen we vaak gewoon een lekker luchtje. Maar in de officiële termen is parfum (of extrait de parfum) de meest pure en kostbare variant die je kunt kopen. Met een concentratie aan geurstoffen die meestal tussen de 20 en 40 procent ligt, is dit de absolute topklasse.

Omdat de concentratie zo hoog is, bevat deze variant relatief weinig alcohol. Dit maakt puur parfum vaak een uitstekende keuze voor mensen met een gevoelige huid, omdat alcohol de huid kan uitdrogen. De geur is vol, diep en blijft met gemak de hele dag - en vaak zelfs de volgende ochtend nog - hangen. Je hebt er extreem weinig van nodig; vaak wordt parfum daarom niet in een sprayfles verkocht, maar in een klein flesje waarmee je een paar druppels op de huid dept.

Eau de parfum (EDP)

Kijk je in het badkamerkastje van de gemiddelde Nederlander, dan is de kans groot dat je daar een eau de parfum aantreft. Met een geurconcentratie van 15 tot 20 procent biedt deze variant de gulden middenweg. Het is minder zwaar en olieachtig dan puur parfum, maar krachtig genoeg om een hele werkdag of een avond uit mee te gaan. Meestal blijft een eau de parfum zo'n zes tot acht uur goed waarneembaar.

Eau de parfum richt zich vaak op de zogenoemde 'hartnoten' van een geur. Dit zijn de geuren die tevoorschijn komen nadat de eerste alcohol is verdampt. Hierdoor is de geur vaak wat dieper en warmer, wat hem geschikt maakt voor zowel dagelijks gebruik als speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT)

De term 'eau de toilette' klinkt chique, maar betekent letterlijk 'toiletwater'. Dit stamt uit de tijd dat men deze geur gebruikte om zich in de ochtend mee op te frissen ('toilet maken'). Deze variant is met een percentage van 5 tot 15 procent geurstoffen een stuk lichter en vluchtiger dan (eau de) parfum.

Waar een eau de parfum de diepte in gaat, focust een eau de toilette zich meestal op de toptonen. Dit zijn vaak frisse citrus- of fruitgeuren die je direct ruikt bij het sprayen, maar die ook sneller vervliegen. Een eau de toilette blijft gemiddeld drie tot vijf uur hangen. Het is dan ook een goede keuze voor mensen die niet van zware, bedwelmende geuren houden, of voor gebruik op kantoor waar je je collega's niet wilt overweldigen. Houd er wel rekening mee dat je deze geur halverwege de dag waarschijnlijk even opnieuw moet aanbrengen.

Prijs versus kwaliteit: wat is nu echt goedkoper?

Het lijkt een simpele rekensom: een grote fles eau de toilette is aan de kassa vaak goedkoper dan een klein flesje eau de parfum. Toch kan die goedkopere fles op de lange termijn duurkoop zijn. Omdat eau de toilette sneller vervliegt, heb je de neiging om royaal te sprayen en dit gedurende de dag te herhalen. Hierdoor gaat de fles veel sneller leeg.

Bij een eau de parfum of puur parfum is de aanschafprijs hoger, maar heb je aan één keer een beetje aanbrengen in de ochtend vaak genoeg voor de hele dag. Je doet dus aanzienlijk langer met de flacon.

Wanneer draag je wat?

Als je twijfelt over welke variant je moet kopen, laat dit dan afhangen van het seizoen en de gelegenheid. Warmte versterkt namelijk geur. In de zomer, wanneer je huid warm is, kan een zwaar parfum al snel te overheersend en plakkerig aanvoelen. Een lichte, frisse eau de toilette is dan perfect. In de winter is het juist andersom: kou zorgt ervoor dat geuren minder goed vrijkomen en snel wegvallen. In die maanden, en zeker 's avonds tijdens een diner of feestje, komt een rijkere eau de parfum of parfum veel beter tot zijn recht.

Haal alles uit je geur

Heb je eenmaal je keuze gemaakt, dan wil je natuurlijk dat je zo lang mogelijk lekker ruikt. Een veelgemaakte fout is het wrijven van de polsen na het sprayen. Doe dit niet; door de wrijving creëer je warmte die de geurmoleculen kapotmaakt, waardoor vooral de frisse toptonen direct verdwijnen en de geur vlakker wordt.

Daarnaast hecht parfum slecht op een droge huid. Wil je dat je geur echt lang blijft hangen? Smeer je huid dan eerst in met een geurloze bodylotion of een crème uit dezelfde geurlijn voordat je gaat sprayen. De vetten in de crème houden de geurstoffen vast, zodat jij - of je nu kiest voor eau de toilette of parfum - de hele dag heerlijk ruikt.

Traditionele oordopjes sluiten luisteraars af van hun omgeving, maar JBL gooit het met zijn nieuwe Sense Pro over een andere boeg. Het minispeakertje van dit zogenoemde open ear-model bevindt zich namelijk pal voor jouw gehoorgang. Met name in het verkeer is dat wel zo veilig, want tijdens het luisteren hoor je óók omgevingsgeluid. We nemen de proef op de som.

De JBL Sense Pro is een interessant product voor mensen die reguliere oordopjes niet zo prettig vinden zitten. Je hoeft deze apparaatjes namelijk niet in je oor te proppen. Met behulp van flexibele siliconen oorhaken blijven ze goed op hun plek zitten. Dankzij het zachte materiaal ervaar je tijdens lange luistersessies niet zo gauw irritaties. De Sense Pro zit erg comfortabel in de ronding van je oor. Bedenk wel dat je deze in-ears bij bepaalde activiteiten enigszins voelt wiebelen, bijvoorbeeld wanneer je wild met je hoofd draait of tijdens het sporten. Logisch, want de behuizing zit tenslotte niet klem in jouw gehoorgang. Het is een kwestie van wennen.

©Maikel Dijkhuizen

Accu en bediening

Zodra deze bluetooth-oordopjes na enige oefening eenmaal goed op hun plek zitten, kan het luisteren beginnen. Met een luistertijd van ongeveer acht uur op een enkele batterijlading houdt de Sense Pro het lang vol. De inbegrepen oplaadcase bevat een accu met een capaciteit van nog eens dertig uur. Na slechts tien minuten opladen kunnen de oortjes er weer vier uur tegenaan. Kortom, je hebt onderweg of op afgelegen plekken niet zo snel te maken met lege accu's.

De IP54-gecertificeerde behuizing is spatwaterdicht. Laat ze in de regen dus lekker zitten. Het linker- en rechteroordopje bevatten een klein aanraakpaneeltje. Tik eenmaal aan de linkerkant om het volume harder te zetten en tik tweemaal voor een zachter geluid. Je raakt het rechteroordopje aan om muziek te pauzeren en liedjes te skippen. Via het bedieningspaneel beantwoord je ook nog inkomende oproepen. Voor handsfree gesprekken zijn er maar liefst vier microfoons ingebouwd. Al met al werkt de bediening prima, zodat je jouw smartphone in je zak of tas kunt laten zitten.

©Maikel Dijkhuizen

Gedetailleerd geluid

Op audiovlak heeft JBL zijn zaakjes goed voor elkaar. De Sense Pro levert een kraakhelder geluid met een hoge detaillering. Zelfs bij het luisteren van bombastische muziekstukken zijn alle instrumenten duidelijk te horen. Met de standaard geluidsinstellingen blijft het basniveau voor muziekgenres als hiphop en dance wel iets achter. Geen probleem, want in de JBL Headphones-app pas je het geluid naar eigen smaak aan. Activeer bijvoorbeeld de equalizerinstelling 'Bass' of zelfs 'Extreme Bass'.

Als je graag naar films en series kijkt, komt de ondersteuning voor ruimtelijk geluid goed van pas. Zet in dat geval de optie 'Spatial Sound' aan en ervaar meer audio-effecten. Een nadeel is dat personen in jouw omgeving het geluid afkomstig van de Sense Pro wellicht kunnen horen. Dat komt door de open constructie van de oordopjes. Overigens geldt dit met name wanneer je het volume hoog hebt staan.

©Maikel Dijkhuizen

JBL Sense Pro kopen?

Zoek je in-ears met een goed geluid die jouw oren niet volledig afsluiten van de omgeving? Als je de hoge adviesprijs van 179,99 euro voor lief neemt, bevelen we de JBL Sense Pro van harte aan. Deze oordopjes zitten comfortabel en laten zich eenvoudig bedienen. Bovendien bieden ze ook nog eens een hoge audiokwaliteit en lange accuduur. De Sense Pro is in vijf kleurstellingen te koop.