Bij elke grote Windows-versie schroeft Microsoft de beveiliging nog wat op en het bedrijf pusht ook frequent de nodige beveiligingsupdates. Toch blijf je ook als eindgebruiker verantwoordelijk voor de veiligheid van je systeem. We geven je 20 praktische tips om Windows veiliger te maken.

Bij het woord ‘afschermen’ denk je wellicht meteen aan hackers en malware en dat is niet meer dan terecht. Bij een goed deel van onze tips houden we dan ook precies deze bedreigingen in het achterhoofd. Maar je systeem afschermen betekent ook beveiligen tegen (mede)gebruikers die het misschien niet zo goed voorhebben met je (data). 

Ook dit aspect krijgt een plaats in ons beveiligingsverhaal. We baseren ons op Windows 11, maar veel tips gelden net zo goed voor Windows 10.

Standaardaccount 

Als malware je systeem weet binnen te dringen, doet die dat automatisch met de machtigingen van de aangemelde gebruiker. Ben je ingelogd als administrator, dan geeft dat meteen meer mogelijkheden aan die ongenode software. Daarom doe je er goed aan je voor dagelijks gebruik aan te melden met een standaardaccount. 

Een nieuw account aanmaken kan via Instellingen / Accounts / Gezin en andere gebruikers / Account toevoegen. Het accounttype omschakelen doe je hier door de gebruiker te selecteren en op Accounttype wijzigen te klikken.

Lees ook:Malware op je pc? Dit zijn enkele signalen

©PXimport

Gebruikersaccountbeheer 

Het is wel zo dat je ook aangemeld als administrator niet zomaar alles kunt doen. Een voorbeeld: wanneer je een bestand in een map als \Windows of \Program Files wilt bewaren, lukt dat niet zonder meer. Het lukt wel wanneer je de betreffende applicatie bewust hebt opgestart via Als administrator uitvoeren. Achter deze beveiliging schuilt het ingebouwde gebruikersaccountbeheer oftewel UAC. Je beheert dit als volgt. 

Open Configuratiescherm in het startmenu en kies Gebruikersaccounts (2x) / Instellingen voor Gebruikersaccountbeheer wijzigen. Standaard staat de beveiliging op het tweede hoogste niveau, maar eventueel stel je deze in op het hoogste niveau.

©PXimport

Schermbeveiliging 

Om te vermijden dat anderen snel op je toestel rondneuzen zodra je weg bent, schakel je best schermbeveiliging in. Dat regel je via Instellingen / Persoonlijke instellingen / Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging.

Kies een geschikt exemplaar en stel de wachttijd in op bijvoorbeeld 10 minuten. Plaats een vinkje bij Aanmeldingsscherm weergeven bij hervatten en bevestig met OK.

Versleutel je bestanden

Acht je het niet uitgesloten dat iemand je pc met een live usb-stick opstart en zo tot bij je gegevensbestanden kan komen, dan kun je overwegen om je data in een versleutelde map te bewaren. Dat kan met VeraCrypt (www.veracrypt.fr; ook voor Windows Home). Installeer de gratis tool en start die op. Klik op Volume aanmaken en kies Een versleutelde bestandscontainer aanmaken. 

Kies voor een Standaard VeraCrypt-volume en verwijs naar een nog niet bestaand bestand. Stel de gewenste volumegrootte in en vul een wachtwoord in (2x). Klik op Formatteren. Terug in het hoofdvenster klik je op Bestand selecteren en verwijs je naar het volumebestand. Selecteer een vrije stationsletter en klik op Koppelen. Zodra je het wachtwoord hebt ingevuld, is je versleutelde station gebruiksklaar.

©PXimport

Windows-updates

Microsoft doet er alles aan om Windows-updates automatisch te laten downloaden en installeren, maar je kunt op elk moment ook zelf naar updates laten zoeken. Open Instellingen / Windows Update en klik op Naar updates zoeken. Klik tevens op Geavanceerde opties en schakel bij voorkeur ook Updates voor andere Microsoft-producten ontvangen in. 

Open hier ook de rubriek Gebruikstijden. Zet Gebruikstijden instellen op Handmatig als je zelf de tijdstippen wilt bepalen waarbinnen het systeem niet zomaar mag herstarten voor het uitvoeren van de updates.

Patch my PC 

Het is ook belangrijk je applicaties up-to-date te houden gezien deze eveneens veiligheidslekken kunnen bevatten. Het gratis Patch My PC kan je daarbij helpen. Deze app controleert de up-to-date-status van zo’n driehonderd bekende applicaties, via een ingebouwde Scheduler. 

We raden je aan bij Options de items Create Restore Point Pre-update en Auto Close Apps Before Update in te schakelen en bij Download In The Following Language When Available je voorkeurstaal te selecteren (Dutch wellicht).

©PXimport

Overtollige apps verwijderen

Overtollige software is nergens goed voor: het is alleen maar ballast voor je schijf en voor je systeem. Bovendien is elke gestarte app alweer een potentiële aanvalsvector of veiligheidslek. Verwijder dus alle ongebruikte programma’s. 

Het gratis Iobit Uninstallerlaat je niet alleen toe meerdere toepassingen tegelijk te de-installeren, de verwijdering gebeurt vaak ook grondiger dan vanuit Windows. Start tevens het ingebouwde taakbeheer op via Ctrl+Shift+Esc, open het tabblad Opstarten, rechtsklik op apps die je liever niet automatisch mee laat opstarten en kies Uitschakelen.

Lees ook:Bloatware verwijderen met gratis software

©PXimport

Overtollige services 

Ook overtollige services schakel je beter uit, gezien die systeembronnen afsnoepen en een toegangspoort kunnen verschaffen aan hackers en malware. Ook dit kan in eerste instantie vanuit het taakbeheer, op het tabblad Services. Rechtsklik op een overbodige services en kies Stoppen. De kans is wel groot dat die een volgende keer weer actief is. 

In dit geval kies je beter Services openen (of je drukt op Windows-toets+R en je voert services.msc uit), waarna je met rechts op de gewraakte service klikt, Eigenschappen kiest en het opstarttype op Uitgeschakeld instelt. Schakel echter nooit lukraak een service uit!

CFA instellen

Ransomware blijft helaas de kop opsteken en dus is extra beveiliging wellicht aangewezen. Ga hiervoor naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging en klik op Bescherming tegen ransomware beheren, waar je Controlled folder access inschakelt. 

In principe kunnen nu alleen vertrouwde processen nog tot bij de data die zich in de rubriek Beschermde mappen bevinden. Je kunt hier ook zelf mappen aan toevoegen en weer verwijderen. Met Een app toestaan via Controlled Folder Access kun je toepassingen je fiat geven de beschermde data alsnog te benaderen.

AppCheck 

De kans is reëel dat je af en toe valse positieven krijgt wanneer je CFA inschakelt. In dit geval installeer je wellicht beter (ook) de externe antiransomware-app AppCheck. Na een eenvoudige installatie heb je hier geen omkijken naar. De tool blijft op de achtergrond actief en treedt proactief op. 

Je checkt gewoon even of de drie beveiligingsfuncties zijn ingeschakeld (Real-Time, Exploit en MBR). Gevorderde gebruikers kunnen met de ransomware-simulator KnowBe4 de effectiviteit van de tool controleren. 

©PXimport

SSRP 

Wil je vermijden dat gebruikers of malware niet-geautoriseerde toepassingen starten, dan kun je eventueel Simple Software Restriction Policy installeren. Start de tool na installatie en een herstart. Zodra je de knop Lock indrukt kun je in principe geen toepassingen meer opstarten, behalve vanuit de reguliere installatiepaden \Program Files en \Program Files (x86). 

Druk op Unlock om deze beveiliging gedurende 30 minuten uit te schakelen. Klik op Configure en wijzig eventueel het aantal minuten in UnlockTimeout=30. Interessant is ook de rubriek LimitedAps: toepassingen die je hier opneemt, starten met beperkte machtigingen waarna ze alleen nog data in een profielmap kunnen bewaren.

Antivirus 

Een degelijke antivirustool mag op geen enkele pc ontbreken. Gelukkig heeft Windows hiervoor al een prima app in huis: Microsoft Defender Antivirus. Ga naar Instellingen / Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging en kies Instellingen beheren. Zorg dat Realtime-beveiliging is ingeschakeld en bij voorkeur ook Cloudbeveiliging - tenzij je een externe antivirustool hebt geïnstalleerd die de touwtjes in handen neemt.

 Overigens doe je er altijd goed aan software die je downloadt ter controle te uploaden naar www.virustotal.com of https://virusscan.jotti.org voor je ermee aan de slag gaat.

In een eerder artikel gingen we al in op de beste antivirus-software van het moment.

Offline-scan 

Het kan gebeuren dat malware zich al het geheugen heeft weten te nestelen en in zo’n situatie is geen enkele virusscanner nog betrouwbaar. In dit geval doe je er beter aan je pc met een live bootstick op te starten, zodat Windows (en de malware) geen kans krijgt te booten. Op www.kwikr.nl/virustools vind je een dozijn van zulke tools, maar er is ook een makkelijker oplossing. 

Open opnieuw Windows-beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging, klik op Scanopties, selecteer Microsoft Defender Offline-scan en bevestig met Nu scannen. Je systeem wordt hiervoor opnieuw gestart.

©PXimport

Autoplay en extensies 

Twee kleine instellingen kunnen ook mee helpen malware-infecties te voorkomen. Voor de eerste ga je naar Instellingen en kies je Bluetooth en apparaten / Automatisch afspelen. Deze functie schakel je bij voorkeur uit of hooguit kies je hier Geen actie ondernemen. Verder stel je de Verkenner best zo in dat je altijd de bestandsextensies te zien krijgt zodat je je niet laat misleiden door malafide bestanden (bijvoorbeeld onschuldig.txt.exe). 

Start de Verkenner, open het menu Weergeven, selecteer nogmaals Weergeven en zet een vinkje bij Bestandsnaamextensies.

DefenderUI 

Windows-beveiliging (Defender) heeft nog wel andere beveiligingen in huis, maar vanuit Instellingen zijn die niet makkelijk bereikbaar. Eventueel installeer je het gratis DefenderUI. Bij de eerste keer starten kies je een beveiligingsprofiel. Standaard is dit Aanbevolen, maar er is ook Standaard (de instellingen van een verse Windows-installatie) en de strikter modi Interactieve en Agressief. 

Je kunt de opties ook zelf nog aanpassen op de tabbladen Basis, Geavanceerd, ASR Regels en DefenderGuard. Kies vervolgens Aangepast profiel en bewaar je voorkeuren via het diskette-icoon. Lees hier meer over DefenderUI.

©PXimport

Sandboxie Plus 

Een nieuw programma scan je natuurlijk op potentiële malware, maar je kunt die eventueel ook eerst in een gevirtualiseerde omgeving testen. Dat kan in een heuse virtuele machine, bijvoorbeeld met VirtualBox, maar het kan ook met Windows Sandbox. Helaas zit deze functie alleen in Windows Pro en hoger.

Een degelijk alternatief is het gratis Sandboxie Plus. Heel in het kort gaat dit als volgt. Installeer de tool en start deze. Klik met rechts op DefaultBox, kies Uitvoeren en selecteer een optie als Programma uitvoeren of Uitvoeren vanaf startmenu. Een gele rand rond het applicatievenster geeft aan dat de toepassing gevirtualiseerd draait en dus is afgeschermd van je fysieke omgeving.

©PXimport

Netwerkprofiel 

In een thuissituatie zijn in Windows twee netwerkprofielen beschikbaar. Een openbaar netwerk is veiliger omdat Windows er dan van uitgaat dat je je op een openbare plaats bevindt, zoals een hotspot, en automatisch enkele beveiligingen en firewallregels inschakelt. Een particulier netwerk is iets minder veilig, maar is wel aangewezen wanneer andere computers je pc in je netwerk moeten kunnen vinden, wanneer je bestanden binnen je netwerk wilt delen of als op je pc een gedeelde printer is aangesloten.

Je kunt hoe dan ook op elk moment overschakelen naar een ander netwerkprofiel. Ga hiervoor naar Instellingen / Netwerk en internet. Voor een bekabelde verbinding klik je op Ethernet en selecteer je Openbaar (aanbevolen) of Privé. Voor een wifi-connectie klik je op Wi-Fi, open je Bekende netwerken beheren, klik je op het verbonden netwerk en pas je ook hier het profiel aan.

Veilige browser 

Je browser is je poort naar het internet en die wil je dus zo veilig mogelijk instellen. Zowat elke moderne browser heeft daarvoor een specifieke rubriek binnen Instellingen. In Chrome en Firefox is dit Privacy en beveiliging, in Edge is dit vooral Privacy, zoeken en services. Hoe strikter je de beveiliging instelt, hoe meer kans helaas op storende blokkeringen. Je zult zelf moeten ondervinden hoe ver je hier in wilt gaan.

Lees ook:Meer online privacy? Pas deze browser-instellingen aan

©PXimport

 Versleuteld DNS 

Wanneer je een webadres intikt raadpleegt je browser (of een andere applicatie) een zogeheten dns-server voor het bijbehorende ip-adres. Helaas is dit dns-verkeer standaard niet versleuteld zodat de dns-serverbeheerder in principe kan zien waar je naartoe surft. Dit kun je (ook in Windows zelf) aanpassen. 

Ga naar Instellingen / Netwerk en internet. Kies Ethernet of Wi-Fi, gevolgd door Hardware-eigenschappen en klik op Bewerken bij DNS-server toewijzing wanneer die op Automatisch (DHCP) staat ingesteld, zodat je die Handmatig kunt instellen. 

Schakel IPv4 in en vul bij Voorkeurs-DNS en bij Alternatieve DNS het ip-adres van een server in die secure DNS ondersteunt: 8.8.8.8 en 8.8.4.4 (Google), 1.1.1.1 en 1.0.0.1 (Cloudflare) of 9.9.9.9 en 9.9.9.11 (Quad 9).

©PXimport

Systeemkopie 

Wanneer je tenslotte je systeem goed hebt afgeschermd, is de kans klein(er) dat je het slachtoffer wordt van malware, hackers of medegebruikers. Maar je weet natuurlijk nooit en bovendien kan er zich ook altijd een hardware-malfunctie voordoen. Regelmatig systeemback-ups maken blijft dus erg belangrijk. Met een gratis tool als EaseUS ToDo Backup Free kost je dat weinig moeite. 

Naast afzonderlijke mappen kun je hier ook een schijf of partitie back-uppen, waarna een ingebouwde taakplanner ervoor zorgt dat alleen nieuwe of gewijzigde data aan je back-up worden toegevoegd. Je kunt je back-up bovendien als een virtuele schijf koppelen via Tools / Mount/Unmount, zodat ook selectief dataherstel mogelijk wordt.

EaseUS ToDo is zeker niet de enige in zijn soort. Lees ook ons artikel over beste back-up-programma's.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Gek op Italiaans eten? Kijk dan eens naar een pizzarette: een elektrische tafeloven waarbij iedereen aan tafel zijn eigen mini-pizza's kan beleggen en bakken. Wij vonden er vijf voor je.

Een pizzarette is een elektrische tafeloven met een terracotta koepel, vergelijkbaar met gourmetten. Iedereen aan tafel belegt zijn eigen mini-pizza en schuift deze via openingen in de oven. Binnen enkele minuten heb je een versgebakken, krokante pizza. Het is een gezellige, sociale manier om samen te eten. Wij vonden vijf mooie modellen voor een gezellige avond voor minder dan 100 euro.

Emerio PO‑115848 Pizzarette

Dit model van Emerio is geschikt voor zes personen maar heeft een iets ander ontwerp. De terracottadom is gecombineerd met een stevige kunststof basis met antislipvoetjes. Het apparaat gebruikt ongeveer 1200 watt, wat betekent dat de pizzarette snel op temperatuur komt. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor deeg niet blijft plakken en je weinig tot geen olie nodig hebt. Je kunt de pizzarette niet alleen voor pizza gebruiken; met de zes bijgeleverde spatels maak je ook minipannenkoekjes of wraps. Bovenop de dom bevinden zich kleine openingen zodat stoom kan ontsnappen, wat een knapperige korst bevordert. Een controlelampje laat zien wanneer de oven klaar is voor gebruik.

Review.nlis hét testpanel-platform van Kieskeurig.nl waar je als consument de unieke kans krijgt om de nieuwste producten, zoals elektronica en huishoudelijke apparaten, uitgebreid thuis te proberen. Het concept is eenvoudig: je meldt je aan voor specifieke testacties die jou aanspreken. Word je geselecteerd, dan ontvang je het product om het enkele weken in je eigen omgeving te gebruiken.

In ruil voor deze ervaring deel je jouw ongezouten, eerlijke mening in een review om andere kopers te helpen. Na de testperiode is het zelfs soms mogelijk om het product met een mooie korting over te nemen.

Ariete 919 pizzaoven

Wat deze pizzarette uniek maakt, is de speciale 'Pre-Bake' functie op de platte bovenkant van de handgemaakte terracotta koepel. Hiermee bak je het deeg kort voor voordat je het belegt, wat garandeert dat je pizza’s een perfecte, krokante bodem krijgen en niet zompig worden door de tomatensaus. De poreuze terracotta koepel absorbeert bovendien vocht tijdens het bakken, wat bijdraagt aan die authentieke steenoven-smaak. Dankzij het krachtige vermogen van 1500 Watt zijn de creaties in slechts enkele minuten gaar en knapperig. De set is compleet uitgevoerd met acht geïsoleerde bakspatels en een handige deeguitsteker, zodat je direct aan de slag kunt. Of het nu voor een kinderfeestje is of een uitgebreid diner, met deze Emerio Pizzarette wordt samen eten een culinair feestje zonder gedoe.

Emerio PO‑115985 Pizzarette

Voor kleinere gezelschappen is er de Emerio PO‑115985. Deze compacte pizzarette is ontworpen voor vier personen en heeft een vermogen van 900 watt. Net als bij de andere modellen zorgt een terracottadom voor een gelijkmatige warmteverdeling. De bakplaat is voorzien van een antiaanbaklaag waardoor je deeg of andere ingrediënten eenvoudig omdraait. Het apparaat wordt geleverd met vier hittebestendige spatels en heeft ventilatieopeningen om overtollige stoom af te voeren. Met dit toestel bak je niet alleen pizza’s; je kunt er ook kleine broodjes of taartjes mee maken. Doordat het model compacter is, neemt het minder ruimte in op tafel.

Tristar PZ‑9160 Pizza Festa Gourmet

De Tristar PZ‑9160 onderscheidt zich doordat hij drie functies combineert: pizza’s bakken, raclette en gourmetten. Dit tafeltoestel van 1800 watt heeft een grote ronde bakplaat waarboven je een terracottadom plaatst voor pizza’s. Onder dezelfde kap kun je ook kleine pannetjes gebruiken voor kaas of vlees; ze zijn voorzien van een antiaanbaklaag en worden verlicht door een indicatielampje. De temperatuur stel je handmatig in via een draaiknop en een controlelampje geeft aan wanneer het toestel warm is. De set wordt geleverd met zes spatels, zodat je met zes personen kunt koken. Dankzij de antislipvoetjes blijft de unit stabiel op tafel. De PZ‑9160 is sinds 2021 verkrijgbaar.

Emerio Pizzarette PO‑1158471

De Emerio PO‑1158471 is de vierpersoonsversie van de bekende pizzarette. Dit apparaat verbruikt ongeveer 1100 watt en heeft een keramische bakplaat met een antiaanbaklaag, zodat pizza’s niet vastplakken. De terracottadom zorgt voor een gelijkmatige warmte en een knapperige korst. Openingen aan de bovenkant laten stoom ontsnappen en voorkomen dat de pizza te vochtig wordt. Bij de set krijg je vier spatels met geïsoleerde handvatten. Omdat dit model kleiner is, neemt het niet veel plaats in op tafel en is het ook geschikt voor kleinere huishoudens. De pizzarette is geschikt voor gebruik met kant‑en‑klare pizzabodems of zelfgemaakt deeg.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.