Een harde schijf is niet zomaar meteen bruikbaar voor een besturingssysteem. Je moet die namelijk ook partitioneren. Maar zo’n partitie kan weleens nukkig doen, of je wilt een schijf partitioneren. We bespreken enkele mogelijke scenario’s en probleemsituaties.

Stel, je hebt een gloednieuwe schijf gekocht om die als extra dataschijf te gebruiken. Je hebt die goed en wel aangesloten maar in de Verkenner helaas geen spoor. Dit is heel normaal, want de schijf vereist nog een voorbereiding op ‘logisch niveau’, een proces dat uit drie fasen bestaat: initialiseren, partitioneren en formatteren.

Dit merk je meteen als je het ingebouwde schijfbeheer van Windows opent. Druk op Windows+R en voer diskmgmt.msc uit. Detecteert de tool een ‘ongebruikte’ schijf, dan verschijnt automatisch het venster ‘Schijf initialiseren’. 

Of je klikt met rechts op het schijfnummer in het grafische overzicht en je kiest zelf Initialiseren. Je hebt nu de keuze tussen twee partitiestijlen: MBR (Master Boot Record) of GPT (GUID-partitietabel). Normaliter kies je hier voor GPT (zie kader ‘MBR versus GPT’).

©PXimport

Voorbereiding 2 + 3

In de grafische weergave merk je nu één groot Niet-toegewezen schijfblok op, waar Windows nog steeds niets mee kan aanvangen. Klik met rechts op dit blok en kies Nieuw eenvoudig volume. Druk op Volgende en geef aan hoeveel ruimte deze nieuwe aangekoppelde partitie oftewel logisch volume mag inpalmen. Standaard is dit de volledige schijfruimte. 

Bevestig met Volgende, wijs een vrije stationsletter toe en druk op Volgende. Je kunt via de optie Dit volume op basis van de volgende instellingen formatteren al meteen fase drie starten als je dit wenst. Bevestig met Volgende en met Voltooien. Als het goed is, is het station nu klaar voor gebruik en heeft ook de Verkenner het netjes herkend.

©PXimport

MBR versus GPT

Een schijf moet je dus eerst partitioneren, ook al wil je maar één logisch volume. De partitionering kan op twee verschillende manieren gebeuren. Vroeger was dat standaard de MBR-stijl. Op de eerste fysieke sector werd hiervoor een tabel gecreëerd die maximaal vier primaire partities kan aanduiden en het BIOS start op van de partitie die hier als actief staat gemarkeerd. 

Een van deze partities kun je weliswaar inruilen voor een zogeheten uitgebreide partitie, waarbinnen je vervolgens meerdere stations kunt creëren, maar daar kun je normaliter geen besturingssysteem op installeren. MBR kent trouwens nog een andere beperking: die kan een schijf groter dan 2,2 TB kan niet volledig benutten. Het modernere GPT kan theoretisch met zo’n 128 primaire partities overweg en ook de partitiegrootte is nagenoeg onbeperkt.

©PXimport

Van GPT naar MBR

We kunnen ons wel situaties indenken waarin je de partitiestijl van een schijf wilt aanpassen. Je hebt bijvoorbeeld MBR gekozen op een schijf groter dan 2,2 TB of je wilt Windows 64-bit installeren op een UEFI-systeem. Of je hebt meer dan vier primaire partities nodig omdat je nog andere besturingssystemen op je systeem wilt. Of je wilt Windows 10 rechtstreeks naar Windows 11 updaten en dat blijkt niet te lukken.

Zolang je geen logische volumes op die schijf hebt gecreëerd, is de conversie naar GPT een pijnloos proces. Open Schijfbeheer, rechtsklik op het schijfnummer in het grafische overzicht en kies Converteren naar GPT-schijf. Overigens, had je per abuis GPT gekozen en wil je toch MBR, dan tref je hier de optie Converteren naar MBR-schijf aan.

Heb je wel volumes maar hebben de daar opgeslagen data geen belang, dan kun je die desnoods eerst een voor een verwijderen. Klik met rechts op zo’n volume en kies Volume verwijderen / Ja. Zodra de schijf uitsluitend één Niet-toegewezen blok bevat kun je de partitiestijl alsnog aanpassen.

©PXimport

Stijl wijzigen

Maar wat als je volumes niet zomaar wilt verwijderen? Gaat het om pure datavolumes dan kun je overwegen alle bestanden eerst te back-uppen om die naderhand weer terug te zetten. Dit is omslachtig en dan ben je makkelijker af met een partitiebeheerder die zo’n conversie in principe zonder dataverlies kan uitvoeren, zoals Active@ Partition Manager of Minitool Partition Manager. In principe dus, maar we raden je veiligheidshalve aan toch eerst een volledige back-up te nemen (zie kader ‘Veiligheid eerst!’).

We nemen deze laatste app als voorbeeld, temeer omdat we die elders in dit artikel nog gebruiken. Selecteer tijdens de installatie eventueel Continue installing free edition en verwijder het vinkje bij MiniTool ShadowMaker Free en Participate in […]. Duikt na de installatie een pop-upvenster op, plaats dan een vinkje bij Do not show this message again en sluit het venster af.

Start de app op, klik met rechts op betreffende schijf en kies Convert MBR Disk to GPT Disk (of omgekeerd). De gevraagde actie wordt aan de takenlijst toegevoegd, linksonder bij Operations Pending, en deze zet zich door na je bevestiging met Apply / Yes.

©PXimport

Oud wordt nieuw

Je hebt wellicht niet zomaar een nieuwe schijf bij de hand om na te gaan hoe Windows reageert als je zo’n schijf met je systeem verbindt. Heb je nog een oude (interne of externe) schijf liggen waarvan je de data niet langer nodig hebt, dan kun je die geforceerd als een ‘ongebruikte’ schijf laten doorgaan. De truc die we hier voorstellen hebben we trouwens ook al enkele keren kunnen gebruiken wanneer Windows zich op een gebruikte schijf weigerde te laten installeren.

Download de tool HxD. Rechtsklik op de geïnstalleerde app en kies Als administrator uitvoeren. Ga naar het menu Extra’s en kies Open schijf. Bij Fysieke schijven selecteer je de juiste schijf; vergis je hier niet. Verwijder het vinkje bij Open als alleen-lezen. Klik op Sluiten en op OK. Selecteer met de muis de eerste twee fysieke sectoren, sector 0 en sector 1. Ga naar Bewerken, kies Vul selectie, laat Hex-waarden op 00 staan en druk op Sluiten. Open het menu Bestand, kies Opslaan en bevestig met Ja. Nogmaals, vergewis je er eerst van dat je de juiste schijf te pakken hebt!

Overigens kun je met deze tool ook het resultaat van een verse partitionering en formattering bekijken. Veiligheidshalve laat je dan wel het vinkje staan bij Open als alleen-lezen.

©PXimport

Verkleinen

Een (eerste) partitie creëren, koppelen en formatteren is niet eens zo moeilijk. Maar wat als je na verloop van tijd nog een partitie wilt toevoegen, zoals een extra datapartitie naast je Windows-partitie?

Zo’n opdeling kan namelijk zinvol zijn. Het maakt het bijvoorbeeld makkelijker om Windows te herinstalleren zonder je datapartitie in gevaar te brengen en je kunt je data of systeem makkelijker afzonderlijk back-uppen. Anderzijds loop je sneller het risico dat een van deze partities sneller volloopt. Dit is een overweging die je zelf moet maken.

Als het wat meezit kun je zo’n operatie met het Schijfbeheer van Windows uitvoeren. Het komt erop aan de nodige ruimte van je bestaande partitie af te snoepen. Klik met rechts op het bestaande volume en kies Partitie verkleinen. Vul een geschikte waarde in bij Geef op met hoeveel MB de partitie moet worden verkleind en bevestig met Verkleinen. Als het goed is, verschijnt er rechts van de verkleinde partitie nu een blok Niet-toegewezen ruimte en kun je hierin op de gebruikelijke een of meer volumes creëren.

©PXimport

Schalen/verplaatsen

Het kan helaas gebeuren dat de tool klaagt over te weinig vrije schijfruimte binnen de bestaande partitie, ook al lijkt er voldoende plaats beschikbaar. Daar zitten vermoedelijk een aantal niet-verplaatsbare systeembestanden voor iets tussen, zoals wisselbestanden of systeemherstelpunten. Je kunt deze functies wel tijdelijk uitschakelen of de bestanden verplaatsen maar dit is vrij bewerkelijk.

Een betere oplossing is dan MiniTool Partition Wizard. Immers, die herstart desnoods het besturingssysteem om de systeembestanden te deblokkeren. Je kiest hier dan Move/Resize Partition en je verplaatst een van beide pijlknoppen naar binnen; in principe kun je ook beide wat naar binnen verschuiven. Je kunt de verkleinde partitie tevens met de muis verslepen zodat er extra ruimte voor of achter de partitie vrijkomt als je dit wenst. 

Let wel, zulke ingrepen lukken normaliter niet bij ‘gevoelige’ partities, zoals bij de EFI-systeempartitie, tenzij je eerst het vinkje verwijdert bij Using Enhanced Data Protecting Mode. We raden je echter ten stelligste af hier gebruik van te maken wegens te risicovol. Zoals gebruikelijk bij deze tool belandt de gevraagde operatie eerst in Operations Pending en zet deze zich pas door na je bevestiging met Apply. Met Undo verwijder je de geplande ingreep.

©PXimport

Veiligheid eerst!

Iets wijzigen aan de partitionering van een schijf is altijd delicaat. De kleinste misstap kan je met een ontoegankelijke schijf of een onopstartbaar systeem opzadelen. Je maakt dus best vooraf back-ups. Daar bestaan verschillende gratis tools voor, waaronder het gebruiksvriendelijke Easeus Todo Backup Free 2022. Hiermee kun je zowel mappen, partities als complete schijven back-uppen. 

Klik op Select backup contents en kies File of Disk. We gaan even van deze laatste optie uit. Je kunt nu een schijf of een of meer partities selecteren, waarna je een geschikte doellocatie aanduidt. Via Options kun je onder meer Encryption en eventueel een Backup Scheme instellen. Let wel, bij Disk/Volumse Settings laat je de optie Sector by sector backup best ongeselecteerd, tenzij je bewust lege dataclusters (met mogelijk gewiste bestanden) mee wilt kopiëren. 

Met Backup Now start je de procedure en via Browse to Recover kun je data terugzetten. Handig om weten, via Tools / Mount/Unmount kun je door de inhoud van een back-up bladeren voor selectief herstel en via Tools / Create Emergency Disk maak je een opstartbaar herstelmedium aan, ingeval Windows niet meer doorstart.

©PXimport

Gespreid uitbreiden

Het omgekeerde kan natuurlijk ook gebeuren: je wilt partitie A uitbreiden ten koste van de capaciteit van volume B, dat zich onmiddellijk rechts van A situeert. Dat is lastiger dan het lijkt. Immers, zodra je met Schijfbeheer volume B verkleint komt vrije ruimte rechts van dit volume beschikbaar en als je vervolgens de opdracht geeft deze vrijgekomen ruimte aan volume A te koppelen meldt Schijfbeheer je dat de betreffende schijf in een zogeheten ‘dynamische’ schijf zal worden omgezet – voor zover dit al mogelijk blijkt. Je moet wel weten dat je dan niet langer een besturingssysteem vanaf een van deze partities kunt opstarten.

Een eleganter oplossing is dan opnieuw een app als MiniTool Partition Wizard. Die kan namelijk wel volume A aan een niet-aangesloten blok met vrije ruimte koppelen. Op de achtergrond wordt volume B dan wel eerst naar rechts verplaatst zodat de vrije ruimte alsnog meteen achter volume A terechtkomt en een samensmelting mogelijk wordt. 

Rechtsklik op het betreffende volume en kies Extend. In het uitklapmenu bij Take Free Space From selecteer je dan de Unallocated ruimte en bepaal je met de schuifknop hoeveel ruimte je hiervan wilt inpalmen.

©PXimport

Extra manipulaties

Er zijn natuurlijk nog andere operaties die je op partities uit kunt voeren. Je wilt bijvoorbeeld van één partitie twee partities maken. In Schijfbeheer kan dit door die eerst te verkleinen en van de vrijgekomen ruimte maak je vervolgens een nieuwe partitie. 

In MiniTool Partition Wizard kan dit voor de gebruiker in één beweging, via de optie Split. Ook het ‘omgekeerde’ is mogelijk: je wilt twee verschillende partities toch liever samensmelten. Met Schijfbeheer kan dit niet zomaar, maar wel met MiniTool Partition Wizard, althans wanneer het om twee aaneensluitende partities gaat. Rechtsklik op de eerste partitie, kies Merge, druk op Next en selecteer de daaropvolgende partitie.

Gaat het om niet-aaneensluitende partities dan zit er weinig anders op dan eerst de data van de tussenliggende partitie ergens veilig te stellen waarna je die verwijdert en de tweede partitie naar voren plaatst, tot tegen de eerste partitie. Vervolgens kun je beide partitie samensmelten, van de vrijgekomen ruimte weer een partitie maken en je back-up hierop terugplaatsen. Een bewerkelijke operatie dus.

Een partitie tijdelijk verbergen (voor applicaties als de Verkenner) is eveneens mogelijk. Het volstaat de toegekende stationsletter te verwijderen en die naderhand weer toe te kennen. Dat kan vanuit Schijfbeheer (Stationsletter en paden wijzigen) maar uiteraard ook vanuit MiniTool Partition Wizard (Hide Partition / Unhide partition). Let wel: de tijdelijke verwijdering van een stationsletter geeft mogelijk problemen met toegekende snelkoppelingen.

©PXimport

Herstellen

De data van een partitie of een complete schijf onherroepelijk verwijderen zodat in principe geen dataherstel meer mogelijk is heb je zo voor elkaar met MiniTool Partition Wizard. Dit kan handig zijn wanneer je de schijf aan iemand wilt doorgeven of verkopen.

Rechtsklik op het item en kies Wipe Partition of Wipe Disk. De snelle standaardoptie Fill Sectors with Zero volstaat.

Maar wat als je per ongeluk een partitie hebt verwijderd of geherformatteerd? Dan is er nog kans op (data)herstel, zolang je gegevens in het eigenlijke datagebied niet zijn overschreven. Wat MiniTool Partition Wizard betreft is dit helaas alleen mogelijk met de Pro-versie (vanaf circa 59 euro): druk op de knop Partition Recovery, selecteer een schijf, geef aan welke gebied je op potentiële data wilt laten scannen en volg de verdere instructies.

Je kunt het ook proberen met het gratis Lazesoft Recovery Suite Home. Klik op Data Recovery, kies Unformat en selecteer het betreffende station. Druk op Next, kies (initieel) Automatic drive recovery en bevestig met Start Search. Open Lost File Results en duid de extensies aan van de bestanden die je wilt herstellen. Met wat geluk duiken die vervolgens in het rechterpaneel op. Lukt het niet met de optie Unformat, dan kun je het nog proberen met Deep Scan.

©PXimport

Bij ID.nl zijn we gek op producten met een mooie prijs of die iets extra's of bijzonders te bieden hebben. Daarom gaan we een paar keer per week voor jullie op zoek naar leuke deals. Nu de avonden weer steeds vroeger donker worden en je vaker binnen zit, is lezen bij een leuke bezigheid. En met een mooie e-reader kan dat ook in kleur. Wij bekeken vijf betaalbare e-readers met kleurenscherm.

Kleuren‑e‑readers zijn relatief nieuw; ze combineren de batterijzuinigheid van elektronische inkt met een kleurenfilter dat magazines, strips en geïllustreerde kinderboeken tot leven brengt. Voor de Nederlandse markt zijn er nog niet heel veel modellen beschikbaar. Wij hebben vijf mooie exemplaren voor minder dan 250 euro op een rijtje gezet voor je.

Kobo Libra Colour - 7 inch

De Kobo Libra Colour is een 7 inch e‑reader met een E Ink Kaleido 3‑scherm. De zwart‑wit resolutie bedraagt 1264 × 1680 pixels en 300 ppi, terwijl kleuren worden weergegeven met 150 ppi. Je beschikt over 32 GB intern geheugen en een dual‑core processor van 2,0 GHz, waardoor pagina’s vlot worden ververst. Voor draadloze audioboeken of Bluetooth‑oortjes biedt de Libra Colour wifi (2,4 en 5 GHz) en Bluetooth 5.0, en bestanden worden geladen via USB‑C. Het apparaat is waterbestendig volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m diepte). De geïntegreerde ComfortLight PRO‑verlichting heeft instelbare helderheid en kleurtemperatuur.

Dankzij de fysieke bladerknoppen heb je maar één hand nodig om te lezen en met de instelbare lettertypes en paginamarges pas je het leescomfort aan. De accu van 2050 mAh levert volgens Kobo een leestijd van enkele weken per lading. Het toestel meet 144,6 × 161 × 8,3 mm en weegt 199,5 g. Dankzij het kleurenscherm is dit model aantrekkelijk voor strips, tijdschriften en kleurrijke kinderboeken, terwijl hij ook standaard ePub‑, PDF‑ en audiobookbestanden ondersteunt.

Kobo Clara Colour - 6 inch

Zoek je een compacte kleurene‑reader, dan is de Kobo Clara Colour met een 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm interessant. Het scherm biedt een resolutie van 1448 × 1072 pixels met 300 ppi voor zwart‑wit en 150 ppi voor kleuren. Dankzij een dual‑core processor (2,0 GHz) en 16 GB opslagruimte is er genoeg vermogen om romans of stripboeken te laden. De reader ondersteunt wifi (dual band) en Bluetooth zodat je audioboeken kunt streamen, en hij gebruikt USB‑C om op te laden. Kobo past ComfortLight PRO toe met instelbare kleurtemperatuur, en de reader is waterdicht volgens IPX8 (tot 60 minuten op 2 m).

De accu heeft een capaciteit van 1 500 mAh en levert bij gemiddeld gebruik tot zes weken leestijd. Dankzij 13 lettertypen en verschillende lettergroottes pas je het scherm volledig aan. Met afmetingen van 112 × 160 × 9,2 mm en een gewicht van 174 g past de Clara Colour in een jaszak. Het apparaat ondersteunt onder meer EPUB, PDF, MOBI en CBZ/CBR en kan via Bluetooth naar audioboeken luisteren. Het kleurenscherm maakt hem geschikt voor geïllustreerde kinderboeken, kaarten en kookboeken terwijl het compacte formaat ideaal is voor onderweg.

PocketBook Verse Pro Color - 6 inch

PocketBook positioneert de Verse Pro Color als een robuuste kleuren‑e‑reader voor veel lezers. Het 6 inch E Ink Kaleido 3‑scherm beschikt over een grijstintenresolutie van 1072 × 1448 pixels en een kleurenlaag met 536 × 724 pixels. Daardoor krijgen stripillustraties en grafieken 4 096 kleuren te zien terwijl zwart‑wittekst scherp blijft met 300 ppi. De quad‑core processor (1,8 GHz) en 1 GB RAM zorgen voor soepele bladwisselingen, en met 16 GB opslagruimte kun je duizenden e‑books bewaren. Via de USB‑C‑poort en wifi en Bluetooth laad je gemakkelijk bestanden of luister je naar audioboeken.

PocketBook levert SMARTlight, een voorgrondverlichting waarmee je zowel helderheid als kleurtemperatuur aanpast. De reader draait op Linux en ondersteunt talloze formaten zoals ACSM, EPUB, PDF, DOCX en CBR/CBZ. Dankzij text‑to‑speech kun je boeken laten voorlezen. De 2100 mAh‑batterij biedt volgens PocketBook tot een maand leesplezier. De behuizing (108 × 156 × 7,6 mm, 182 g) is waterdicht volgens IPX8, zodat je bij het zwembad kunt lezen. Een G‑sensor draait pagina’s automatisch mee als je het apparaat kantelt. Kortom, de Verse Pro Color levert kleuren‑e‑ink in een handzaam formaat met brede bestands­ondersteuning.

PocketBook Era Color - 7 inch

Met een groter kleurenscherm en ingebouwde luidspreker richt de PocketBook Era Color zich op lezers die audioboeken willen luisteren zonder externe headset. Het 7 inch E Ink Kaleido 3‑display heeft een grijstintenresolutie van 1264 × 1680 pixels en een kleurresolutie van 632 × 840 pixels met 300/150 ppi. Dit zorgt voor scherpe tekst en kleurrijke afbeeldingen. De reader gebruikt een quad‑core processor (1,8 GHz) met 1 GB RAM en biedt 32 GB interne opslag. Het besturingssysteem is gebaseerd op Linux en ondersteunt een groot aantal ebook‑ en stripformaten.

Met dual‑band wifi, Bluetooth 5.4 en USB‑C met OTG‑functie koppel je eenvoudig draadloze hoofdtelefoons, luister je naar audioboeken of speel je muziek via de ingebouwde mono‑luidspreker. De SMARTlight‑voorgrondverlichting laat je zowel helderheid als kleurtemperatuur instellen. Dankzij de 2500 mAh accu en het efficiënte E‑Ink‑scherm is volgens PocketBook een maand gebruik mogelijk. Het apparaat is IPX8‑waterbestendig en uitgerust met een g‑sensor, coversensor en speakers. Met afmetingen van 134,3 × 155 × 7,8 mm en een gewicht van 235 g is de Era Color iets groter maar nog steeds draagbaar. De fysieke bladerknoppen zorgen voor comfortabel lezen, terwijl de ingebouwde spraakfunctie tekst kan voorlezen.

Tolino Vision Color - 7 inch

De Tolino Vision Color is een Duitse die dezelfde hardware heeft als de Kobo Libra Colour maar een eigen Android‑softwarelaag gebruikt. Volgens een productaankondiging biedt het apparaat een 7 inch E Ink Kaleido 3‑scherm met een zwart‑witresolutie van 1264 × 1680 pixels (300 ppi) en 150 ppi voor kleuren. De reader heeft fysieke bladerknoppen naast het aanraakscherm en gebruikt een MediaTek MT8113T‑dual‑core processor (2,0 GHz), 1 GB RAM en 32 GB interne opslag. Een 2050 mAh batterij voorziet de Vision Color van stroom, terwijl de ComfortLight PRO‑verlichting de kleurtemperatuur aanpast.

Het toestel biedt wifi en Bluetooth 5.0 zodat je audioboeken kunt streamen, en het is IPX8‑waterbestendig. Tolino gebruikt Android, waardoor je afhankelijk bent van de Tolino‑boekwinkel maar via de Tolino‑cloud kunt synchroniseren met diverse Duitse boekhandels. Een stylus is optioneel verkrijgbaar voor handschrift en aantekeningen. De Vision Color ondersteunt ePub, PDF en andere standaard‑e‑bookformaten en biedt toegang tot de HotSpots van Deutsche Telekom. Dit apparaat is in Nederland nog beperkt verkrijgbaar; een Duitse webwinkel verkoopt het voor ongeveer € 180,68 (incl. btw). Omdat Kieskeurig nog geen productpagina heeft, is het toestel alleen via buitenlandse winkels te vinden.

Om maar meteen met de deur in huis te vallen: ja en nee. Een iPhone wordt niet snel besmet met traditionele malware, maar dat betekent niet dat hij onkwetsbaar is voor hackers en cybercriminelen. En daarbij is het grootste risico niet iOS. Nee, het grootste risico ben je zelf…

Hoe raakt je iPhone besmet?

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet tegen wat je zelf doet – en daar spelen kwaadwillenden op in. Het gaat vaak mis bij iets wat volkomen normaal lijkt: een link openen, een QR-code scannen of een agenda-uitnodiging accepteren kan al genoeg zijn om gegevens prijs te geven. Dit zijn de zes meest voorkomende manieren waarop je iPhone geïnfecteerd kan worden:

1: Zero-click en zero-day-aanvallen

De meest geavanceerde aanvallen gebruiken lekken in iOS die nog niet door Apple of beveiligingsonderzoekers zijn ontdekt. Via zo'n kwetsbaarheid kan spyware worden geïnstalleerd nog vóórdat er een update beschikbaar is.

Een zero-click-aanval gaat nog verder: jij hoeft niets aan te raken. Eén kwaadaardig iMessage-bericht of zelfs een gemiste FaceTime-oproep kan al genoeg zijn om toegang tot je toestel te krijgen.

De beste verdediging is simpel maar belangrijk: installeer updates direct zodra ze beschikbaar zijn (Instellingen > Algemeen > Software-update) en zet Automatische updates aan.

2: Quishing: malafide QR-codes

QR-codes worden soms vervangen door valse exemplaren die naar een nepsite met gemeentelogo of parkeerdienst leiden. Controleer altijd de link die de Camera-app toont voordat je op 'open' tikt, en laat dubieuze adressen desnoods scannen met een tool zoals Scamio.

Lees ook: Zo herken je verdachte QR-codes op parkeerautomaten en laadpalen

 3: Kwaadaardige configuratieprofielen

Een configuratieprofiel is een bestand waarmee instellingen op een iPhone of iPad in één keer kunnen worden aangepast. Zo'n profiel bepaalt bijvoorbeeld welke wifi-netwerken worden gebruikt, welke apps mogen worden geïnstalleerd of welke websites worden geblokkeerd. Bedrijven en scholen gebruiken configuratieprofielen vaak om meerdere toestellen tegelijk te beheren.

Ook kwaadwillenden kunnen zo'n profiel aanbieden, bijvoorbeeld via een link in een phishingbericht. Zodra je het installeert, krijgt de afzender toegang tot je netwerkverkeer of kan hij extra apps laten installeren. Controleer daarom altijd de herkomst voordat je een profiel accepteert, en verwijder onbekende profielen via Instellingen > Algemeen > VPN en apparaatbeheer.

4: Nagemaakte wifi-netwerken

Criminelen zetten daarnaast nepwifinetwerken op met namen als 'Airport_Free_WiFi' of 'NS_Gratis_Wifi_In_De_Trein'. Maak je daar verbinding mee, dan kan al je internetverkeer worden onderschept en kunnen je wachtwoorden of persoonlijke gegevens eenvoudig worden buitgemaakt. Gebruik op openbare wifi een VPN, bijvoorbeeld via Bitdefender Mobile Security, zodat je verbinding versleuteld blijft.

5: Malafide agenda-uitnodigingen

Krijg je een vreemde agenda-uitnodiging die je niet herkent? Verwijder die, want er zitten vaak phishinglinks in. De veiligste manier is om de hele ongewenste agenda te wissen zonder op links of knoppen in de afspraak te tikken. Druk ook niet op 'Weiger', want daarmee laat je de afzender weten dat je account actief is, wat juist tot meer spam leidt. Controleer bij twijfel onderaan in je agenda-instellingen welke kalenders zijn toegevoegd en verwijder alles wat je niet herkent.

6: AirDrop-spam

AirDrop is ideaal wanneer je snel en draadloos foto's, documenten, video's of zelfs wachtwoorden of passkeys wilt delen – of ontvangen. Voor hackers is dit ook een aantrekkelijke ingang in je iPhone. Stel, je hebt net iets gedeeld of ontvangen via AirDrop, bijvoorbeeld foto's tijdens een concert. Misschien heb je daarvoor in de instellingen Iedereen gedurende 10 minuten geselecteerd. Zet je dat na het delen of ontvangen niet uit, dan blijft je iPhone dus nog tien minuten zichtbaar voor iedereen. Beter is het om, vooral op drukke plekken, AirDrop in te stellen op Alleen contacten of zelfs te kiezen voor Ontvangen uit.

Zo merk je dat er iets mis is met je iPhone

Als je iPhone besmet of gehackt is, verschijnt er geen knipperende pop-up om je dat te vertellen. De signalen zijn subtiel – maar herkenbaar als je weet waar je op moet letten. Dit zijn de zeven meest voorkomende aanwijzingen dat je iPhone geïnfecteerd kan zijn.

1: De batterij raakt opvallend snel leeg

Malware kan continu draaien en daardoor veel stroom verbruiken. Controleer in Instellingen > Batterij welke apps dat doen. Let vooral op apps die veel actief zijn op de achtergrond, zeker als ze daar geen reden voor hebben. Een weerapp die acht uur blijft draaien terwijl je hem niet gebruikt, is bijvoorbeeld niet normaal.

2: Je dataverbruik schiet omhoog

Spyware stuurt ongemerkt gegevens door naar servers van aanvallers. Dat zie je vaak terug in Instellingen > Mobiel netwerk. Daar kun je, als je een stukje naar onder scrolt, bij Mobiele data zien of het dataverbruik ineens hoger ligt dan normaal. Let op opvallende pieken in datagebruik, onbekende apps of vreemde pictogrammen. Een simpele tool of een spel dat je zelden opent, hoort geen gigabytes aan data te verbruiken.

3: Apps crashen of lopen vast

Malware kan problemen geven met iOS of andere apps. Als apps vaak opnieuw opstarten of het toestel warm wordt, is dat verdacht.

4: Er verschijnen pop-ups of advertenties buiten Safari om

iOS hoort reclamevrij te zijn. Zie je ineens advertenties op je beginscherm of in instellingen, dan zit er waarschijnlijk adware achter.

5: Er staan onbekende apps of profielen op je toestel

Sommige aanvallers installeren via een lek of misleidende link een app die er betrouwbaar uitziet, maar in werkelijkheid data doorstuurt of instellingen wijzigt. Kijk daarom regelmatig in de Appbibliotheek of er iets tussen staat wat je niet kent. Verwijder verdachte apps meteen; op een iPhone worden daarmee ook de bijbehorende gegevens gewist. Heb je het toestel tweedehands gekocht of vertrouw je het niet helemaal, dan is een volledige fabrieksreset de veiligste keuze.

6: Je toestel is mogelijk gejailbreakt

Bij een jailbreak wordt een deel van Apple's beveiliging uitgezet om functies vrij te geven die normaal niet zijn toegestaan. Dat lijkt handig, maar maakt het systeem kwetsbaar voor apps met te veel rechten. Als je nooit bewust een jailbreak hebt uitgevoerd en toch apps als Cydia, Sileo, or Checkra1n ziet, is dat een teken dat iemand heeft geknoeid met je iPhone.

7: Je ziet vreemde uitgaande oproepen

Een gehackt toestel kan worden ingezet om spam te versturen of te bellen naar dure servicenummers. Kijk in je berichten en belgeschiedenis of er iets geks tussen staat.

Denk je dat je iPhone besmet is? Dit kun je doen

Merk je dat je iPhone zich vreemd gedraagt, begin dan met een eenvoudige reset van je browsergegevens. Open Instellingen > Apps > Safari en kies Wis geschiedenis en websitedata. Daarmee verwijder je tijdelijke bestanden en scripts die schadelijk kunnen zijn. Herstart daarna het toestel.

Blijven de problemen terugkomen, herstel dan een eerdere iCloud-reservekopie van vóór het moment waarop het misging. Helpt dat ook niet, dan is een fabrieksreset de veiligste manier om alle sporen van malware te verwijderen. Dat doe je via Instellingen > Algemeen > Stel opnieuw in > Wis alle inhoud en instellingen. Je iPhone wordt dan teruggezet naar de oorspronkelijke staat. Omdat alles gewist wordt, verdwijnt ook eventuele malware verdwijnt mee.

Zoals altijd geldt: voorkomen is beter dan genezen

De beste beveiliging blijft een combinatie van gezond verstand en actuele software. Zet automatische updates aan via Instellingen > Algemeen > Software-update > Automatische updates. Zo worden veiligheidslekken gedicht voordat ze misbruikt kunnen worden.

Gebruik op openbare netwerken altijd een VPN, en controleer verdachte links met een analyse-tool voordat je klikt. Wie extra zekerheid wil, kan een beveiligingsapp installeren die phishinglinks en onveilige wifi-verbindingen blokkeert.

Conclusie

Een iPhone is goed beveiligd, maar niet onschendbaar. De meeste risico's ontstaan niet door fouten in iOS, maar door wat jij doet: op een verkeerde link tikken, een uitnodiging openen of een netwerk gebruiken dat niet te vertrouwen is.

Wie zijn toestel up-to-date houdt, links kritisch bekijkt en een VPN gebruikt op openbare wifi, verkleint de kans op misbruik of datadiefstal aanzienlijk. iOS doet veel om je te beschermen, maar waakzaamheid blijft nodig.