Google heeft zich de afgelopen jaren uitgesloofd om haar online programma's in Google Drive zo handig mogelijk te maken. Toch zijn er ondertussen een heleboel uitbreidingen van derden bijgekomen die Google Documenten en Google Spreadsheets veel meer mogelijkheden geven.

Google Documenten

Tip 1 - Mindmap

MindMeister is een snelle manier om een opsommingslijst om te toveren tot een spinschema of mindmap. Je begint met een afgewerkte lijst waarin je het idee gestalte hebt gegeven; alles is netjes opgesomd in de traditionele hiërarchische structuur.

Om het spinschema te zien, ga je naar het menu Add-ons en selecteer je MindMeister. De tool zal automatisch een mindmap genereren. In tegenstelling tot een lijst met bullets, krijg je bij een mindmap de structuur op een grafische manier voorgeschoteld. Het is niet mogelijk om de mindmap te wijzigen, omdat het schema als een afbeelding in beeld komt. Wil je de mindmap toch aanpassen, dan moet je eerst de opsommingslijst bijwerken en de zaak even opnieuw omzetten. Het enige wat je daarna nog met de mindmap kunt doen, is het verslepen, verkleinen en vergroten. De oorspronkelijke lijst kun je uiteraard wel verwijderen, zodat je alleen de mindmap overhoudt.

Installeren

Google Add-ons zijn scripts die enthousiaste programmeurs hebben gemaakt met Apps Script. Om zo'n uitbreiding te installeren, open je Google Documenten of Google Spreadsheets en ga je via het menu Add-ons naar de opdracht Get add-ons. Je krijgt dan een overzicht van de meest populaire uitbreidingen, bovendien lees je hoeveel gebruikers de add-on al hebben geïnstalleerd.

Er is ook een zoekvak om snel een specifieke add-on, bijvoorbeeld MindMeister, te kunnen vinden. Klik op de gewenste add-on om informatie over de functies te lezen en wanneer je vervolgens op de blauwe knop met het plusteken klikt, kun je de add-on installeren.

Tip 2 - Inhoudsopgave

Net zoals in Microsoft Word kun je in Google Drive automatisch een inhoudstabel samenstellen. Uiteraard moet je dan, net zoals bij alle andere tekstverwerkers, gebruikmaken van de tekststijlen zoals Titel, Kop 1, Kop 2 enzovoort. Die stijlen staan in de optiebalk van Google Documenten. De inhoudstabel zelf vorm je met de add-on Table of contents. Eenmaal actief, verschijnt hij als een paneel aan de zijkant van het document. Klik op de blauwe knop met de twee pijltjes waarna de inhoudstabel in het paneel verschijnt. In de inhoudsopgave kun je op de titels klikken, zodat je snel naar het gewenste hoofdstuk kunt navigeren.

©PXimport

Je bepaalt zelf hoeveel sub-niveaus de inhoudstabel mag weergeven.

Tip 3 - Sjablonen

Mis je de bibliotheek met sjablonen uit Microsoft Office? Met Template Gallery kom je bij de professionele templates van Vertex.com. Het gaat om een breed assortiment Engelstalige sjablonen, verdeeld in verschillende categorieën, maar als je de inhoud toch vervangt door je eigen informatie, speelt de taal geen rol meer. Elke template kun je kopiëren naar je eigen Google Drive.

Het menu Add-ons

Hoe meer add-ons je installeert, hoe langer de rij functies in het menu Add-ons wordt. Er bestaan add-ons voor Google Documenten, Google Spreadsheets en Google Formulieren, maar ze werken wel apart van elkaar. De uitbreidingen die je installeert in de ene toepassing, zul je nooit te zien krijgen in het menu van de andere toepassing.

©PXimport

Deze uitbreidingen hebben we aan onze online tekstverwerker toegevoegd.

Tip 4 - Markeren

Texthelp Study Skills is een prima vondst om fragmenten van een tekst te markeren. Eerst selecteer je het stukje tekst dat je wil laten opvallen, dan klik je op één van de vier markeerstiften. De markeerstiften zitten in een afzonderlijk pallet, zodat je ze snel kunt bereiken. Ben je klaar, dan kun je alle gemarkeerde fragmenten opvragen in een nieuw document met de knop Collect highlights. Er is ook een knop om alle markeringen met één muisklik te verwijderen.

©PXimport

Nadat je de fragmenten hebt gemarkeerd, kun je aangeduide fragmenten verzamelen.

Tip 5 - Bibliografie

Onze favoriet is EasyBib, een vondst die goud waard is wanneer je tekst wil voorzien van een bibliografie die moet voldoen aan internationale standaarden. Typ of plak de titel in het zoekvak van de uitbreiding en gebruik de tabbladen om aan te geven of het om een boek, een artikel in een tijdschrift of om een website gaat. Deze slimmerik zoekt zelf het bedoelde werk en plaatst de juiste verwijzing onderaan in de bibliografielijst. Bovendien kent EasyBib zowat alle bibliografieconventies, zoals de MLA-, APA-, Chicago- of Harvard-methode. Hierdoor komt iedere verwijzing in de juiste vorm en in de goede volgorde in de lijst.

©PXimport

Bespaar je de nachtmerrie van uren priegelen aan een consistente bibliografie.

Tip 6 - Digitale handtekening

Google Drive heeft enkele opties om documenten digitaal te ondertekenen, maar HelloSign is toch de meest eenvoudige optie. Zet je handtekening in het juiste veld en sleep dit naar het Google-document. In de gratis versie mag je drie digitale handtekeningen per maand plaatsen. Wil je vaker iets ondertekenen, dan kost deze functie je 13 dollar per maand. De ontvanger hoeft uiteraard nooit te betalen. De gratis versie ondersteunt zelfs Audit Trail, waardoor het exacte tijdstip en het IP-adres van de computer worden vastgelegd om de authenticiteit van de handtekening te waarborgen. Het is met deze tool ook mogelijk om iemand te vragen een digitaal document te ondertekenen, waarna beide partijen over een getekend exemplaar beschikken.

©PXimport

Je moet even oefenen voordat je digitale handtekening er goed uit ziet.

Beheer

Besef je na een tijdje dat je iets te gretig add-ons hebt geïnstalleerd, dan kun je ze verwijderen via het menu Add-ons / Manage Add-ons. In dit venster krijg je allereerst een lijst te zien van alle uitbreidingen die je hebt geïnstalleerd. Dit is ook de plaats waar je zo'n add-on een sterwaardering kunt geven. Via de knop Manage kom je bij de opdracht Use in this document om de add-on in het geopende document te activeren en met Remove kun je de toevoeging verwijderen.

©PXimport

Iedere add-on kun je afzonderlijk uitschakelen.

Google Spreadsheets

Tip 7 - Samenvoegen

autoCrat is een oplossing voor wie op basis van een spreadsheet gepersonaliseerde documenten wil opmaken. Laten we uitgaan van het voorbeeld dat je naar de leden van een vereniging een persoonlijke brief of e-mail wil sturen, waarin je ze vraagt hun lidmaatschapsgeld te betalen. Niet ieder lid hoeft dezelfde som te betalen.

Al deze gegevens heb je ordelijk bijgehouden in een Google Spreadsheet-document. Met autoCrat voeg je de gegevens uit de spreadsheet samen in een document of e-mail, zodat ieder lid op zijn eigen naam de juiste informatie ontvangt. Hiervoor plaats je in het document velden of tags, bijvoorbeeld <>. Dit zorgt ervoor dat de juiste gegevens uit de gelijknamige kolom worden geïmporteerd. autoCrat begeleidt je bij het zogenaamde 'mergen' of samenvoegen van gegevens. Bovendien kun je, voordat je het script laat lopen, telkens een voorbeeld opvragen.

©PXimport

Het is uiteraard gemakkelijk wanneer de tags in het tekstdocument dezelfde naam hebben als de kolommen in de spreadsheet.

Tip 8 - Spreadsheet tools

Voor wie vaak met rekenbladen in Google Drive werkt, zijn de AbleBit Power Tools een zegen. Met één klik op de knop kun je in een kolom de voor- en achternamen van elkaar scheiden, cellen splitsen op basis van bepaalde criteria, het formaat van gegevens wijzigen, formules bewerken en automatisch laten toepassen op alle geselecteerde cellen.

Schep orde in de chaos door de formattering te verwijderen, foute lettertekens te wissen of de vorm van de gegevens consistent te maken. Het aantal mogelijkheden is te groot om hier op te sommen. Handig is dat je veelgebruikte functies een sterretje kunt geven, zodat Power Tools ze vastlegt in de favorietenbalk. Dat zorgt ervoor dat je nos sneller kunt werken. De collectie Power Tools bestaat uit een set gratis functies en een meer uitgebreide set waarvoor je moet betalen.

©PXimport

Power Tools houdt ook de geschiedenis bij van de functies waarop je beroep doet.

Tip 9 - Stijlen

Zorg dat bepaalde gegevens van je rekenblad in het oog springen door kleur- en opmaakstijlen te gebruiken. Met Styles beschik je over een opmaakpalet om de geselecteerde cellen te voorzien van een vastgelegde stijl. Verwacht geen exotische stijlvormen, maar duidelijke combinaties die je consistent kunt toepassen volgens vastgestelde thema's.

Tip 10 - Flowcharts

Voor een schematische weergave van een bedrijfsproces, een opstelling, de structuur van een website of een organisatie, gebruik je flowcharts. Wanneer je daarvoor de add-on Licidchart Diagrams gebruikt, word je doorgeschakeld naar de gelijknamige webdienst, het online alternatief van Microsoft Viso.

©PXimport

Wanneer je een bepaalde stijl hebt gekozen, schakelt de add-on je door naar de webdienst.

Sleep simpelweg de verschillende elementen op de juiste plaats en verbind ze met elkaar. Je kunt kiezen uit onder meer een flowchart, een cirkeldiagram, een organigram, een spinschema en een plattegrond. Eenmaal klaar, dan kun je het diagram rechtstreeks in een Google-document toevoegen of via Lucidchart delen met collega's. Dit is een professionele add-on en dat is te merken aan de prijs. De goedkoopste versie kost 4,95 dollar per maand.

Als je op zoek bent naar een nieuwe geur, kom je vast de termen parfum, eau de parfum (EDP) en eau de toilette (EDT) tegen. Maar wat betekenen ze precies en wat zijn de verschillen? Hier leggen we het uit.

Lees ook: Föhn, krultang of multistyler: wanneer gebruik je wat?

De belangrijkste factor die deze drie categorieën onderscheidt, is de concentratie van geurstoffen, ook wel parfumolie genoemd, in de alcoholbasis. Hoe hoger de concentratie, hoe krachtiger de geur en hoe langer deze blijft hangen.

Parfum bevat van deze drie de hoogste concentratie geurstoffen, meestal tussen de 20 procent en 30 procent. Dit zorgt voor een intense geur die urenlang, soms zelfs de hele dag, blijft hangen.

Eau de parfum (EDP) heeft een geurconcentratie van 15 procent tot 20 procent. Eau de parfum blijft doorgaans 6 tot 8 uur goed te ruiken, waardoor het geschikt is voor dagelijks gebruik of speciale gelegenheden.

Eau de toilette (EDT) bevat 5 procent tot 15 procent geurstoffen en heeft daardoor een lichtere en frissere geur. Het blijft 3 tot 5 uur aanwezig. Door de lichte samenstelling is EDT ideaal voor overdag of voor de lente en zomer, omdat je dan niet een té zware geur wilt dragen.

Hoe en waar gebruik je parfum, eau de parfum en eau de toilette?

Wanneer je (nog) niet precies weet wat je moet hebben, kun je ook kijken naar waar en wanneer je van plan bent om de geur te dragen. Parfum is, vanwege de intensiteit vooral geschikt voor om ’s avonds te gebruiken of bijvoorbeeld voor feestjes. Een paar druppeltjes op de huid is vaak voldoende om urenlang heerlijk te ruiken. Eau de parfum is veelzijdig en kan zowel overdag als ‘s avonds worden gedragen. Het biedt een goede balans tussen geursterkte en draagbaarheid. Eau de toilette is ideaal voor dagelijks gebruik, vooral op het werk of tijdens casual activiteiten. De lichtere geur is minder overweldigend en gemakkelijk op te frissen gedurende de dag.

Prijsverschil

Hogere concentraties geurstoffen betekenen doorgaans hogere prijzen. Parfum wordt vaak in kleinere flesjes verkocht, omdat een kleine hoeveelheid al voldoende is. Eau de parfum en eau de toilette zit meestal in grotere flacons, omdat je hiervan doorgaans per keer meer gebruikt.

Sony zet volledig in op miniled voor het topmodel, een plaats die tot vorig jaar nog voorbehouden was voor een qd-qledmodel. De Bravia 9 (K-65XR90) belooft tophelderheid en uitstekend contrast dankzij een hoog aantal dimming zones. De beeldkwaliteit moet die van een studiomonitor benaderen, maar Is dat ook zo?

We beginnen meteen maar positief: we hebben zelden een mooier afgewerkte tv gezien dan deze Sony. Ondanks de miniled-achtergrondverlichting is hij nauwelijks vijf centimeter dik. Een kader is er uiteraard niet, maar rondom kreeg de tv een mooie donkerzilveren rand die het profiel mooi accentueert.

De vlakke rug heeft een vierkantmotief en er zijn inzetstukken bijgeleverd, zodat je alle aansluitingen kunt wegwerken voor een perfect vlakke afwerking. De metalen donkerzilveren voeten kun je op vier posities monteren, aan de uiteinden of meer naar het midden, telkens in een hoge of lage positie. Een echt stijlicoon in de woonkamer, maar wel eentje met het nodige gewicht. Want met 32,4 kilo (zonder voet) is dit een van de zwaarste 65inch-modellen die we tot nu toe hebben bekeken.

📺Lees ook: Kieskeurig.nl's grote tv-test: dit zijn de 15 beste televisies van 2024

Aansluitingen

Ondanks zijn topmodel-status moet ook deze Sony het toch stellen met vier HMDI-poorten, waarvan slechts twee HDMI 2.1-poorten met ondersteuning voor ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync Compatible). Op een topmodel verwachten we eigenlijk vier HDMI 2.1-poorten. De tv ondersteunt geen 144Hz verversingsfrequentie, terwijl concurrenten dat wel doen, maar het is geen groot gemis. De meerwaarde is beperkt en dan nog alleen voor pc-gamers. De input-lag scoort geen topresultaat, maar blijft wel goed, we meten 19,7ms in 4K60 en 10,7ms in 2K120.

❔Lees zeker ook: Wat is Dolby Atmos, DTS:X en surroundgeluid?

©Eric Beeckmans | ID.nl

De resterende aansluitingen zijn twee usb-poorten, een dubbele tv-tuner met één CI+-slot, en een optische digitale audio-uitgang die gedeeld wordt met de S-Center speakeraansluiting. Met S-center kun je de tv als centerkanaal gebruiken met een externe Sony audio-oplossing. Live tv opnemen is ook mogelijk, daarvoor sluit je eenvoudig externe usb-opslag aan. Tot slot is de televisie ook voorzien van bluetooth, wifi en een ethernetaansluiting. 

Beeldverwerking en softwareproblemen

We hadden tijdens het testen wat problemen met de televisie. Een keer herkende hij onze HDMI-beeldsignalen niet, een andere keer leek hij vast te zitten in bepaalde beeldinstellingen, waardoor we een overmatig aangescherpt beeld te zien kregen. In beide gevallen waren de problemen opgelost door de televisie te herstarten.

Sony moet dus absoluut nog werken aan de stabiliteit van de software. Los van die problemen levert de XR-processor zeer goede beeldverwerking. De upscaling is prima, met de opmerking dat Reality Creation iets krachtiger te werk gaat dan vroeger, zodat we het vaak uitschakelden om overmatig aangescherpt detail te vermijden. Vooral in dvd-content kon dat een probleem zijn. De ruisonderdrukking levert erg goed werk.

©Sony

De Bravia 9 beschikt nog steeds over de instelling Soepele Gradatie, waarmee je kleurovergangen vloeiend kunt maken zonder hinderlijke strepen. Die instelling was op de Bravia 8 verdwenen. De bewegingsscherpte is goed, maar er gaat duidelijk wat detail verloren in snel bewegende beelden.

Je kunt in MotionFlow de voor die techniek gebruikte helderheidsfunctie aanpassen om dat te verbeteren, maar daardoor krijg je dan een zichtbare dubbele rand rond bewegende voorwerpen en dat is juist veel storender. In de hoogste stand flikkert het beeld bovendien.

Met MotionFlow kun je er ook voor zorgen dat snelle camerabewegingen vloeiend weergegeven worden. We merkten wel dat de aarzelingen en beeldfouten die op de Bravia 8 verdwenen waren, hier wel nog zichtbaar waren.

Prachtig contrast, indrukwekkende helderheid

De Sony XR90 heeft een ambitieus doel, hij moet de prestaties van Sony's nieuwste masteringmonitor benaderen. Die monitor, de BVM-HX3110, wordt gebruikt in filmstudio's en kan een piekhelderheid van 4.000 nits halen. De XR90 kreeg daarvoor een nieuwe miniled-achtergrondverlichting met een hoog aantal zones, op ons 65inch-model waren dat er 54×28 (1512). Daarmee plaatst Sony zich naast de Hisense 65U8NQ (1600 zones) en de TCL 65C855 (1344 zones).

Het lcd-paneel is uitgerust met een anti-reflectiefilm en kijkhoekfilm, en inderdaad is de kijkhoek is bijzonder breed. Zelfs vanuit een stevige hoek bekeken blijven het contrast en kleur goed bewaard. Enkel intense HDR-contrasten kunnen vaag de zones zichtbaar maken. Die lagen storen het contrast wel een beetje, want zonder lokale dimming komen we maar op ongeveer 2.600:1. Niet slecht, maar voor een modern lcd-paneel is het eerder matig.

Met de lokale dimming geactiveerd schiet dat echter naar 19.240:1 of zelfs naar oled-niveaus op eenvoudigere testpatronen. De dimming reageert snel en correct, en Sony vindt een uitstekende balans tussen heldere accenten intens weergeven en diepzwart bewaren. De uniformiteit is top in donkere beelden, maar in heldere beelden hadden we een heel vage donkere vlek centraal in beeld, dat gaf soms wat dirty screen-effect.

©Sony

En ja, deze Sony haalt naast uitstekend contrast ook een record helderheid. Op het 10%-venster meten we in de Professional HDR-beeldmodus een piekhelderheid van 3258 nits, en zelfs op het volledig wit beeld haalde de tv nog 848 nits. Doe er een kleurbereik van 93% P3 bij en de kaarten liggen perfect voor top HDR-beelden. En die levert de XR90 absoluut.

Zowel in Dolby Vision als HDR10 toont deze Sony hoe tastbaar een beeld kan worden met een uitzonderlijk dynamisch bereik. Hij bewaart nagenoeg alle witdetail en levert zelfs in heel heldere delen van het beeld nog duidelijke kleuren. Een echt plezier om naar te kijken. De Professional-beeldmodus is bovendien uitstekend gekalibreerd. In HDR maakt hij de middentinten weliswaar iets te helder, maar dat vergeven we graag. In donkere beelden behoudt hij heel veel zwartdetail, zodat je elke nuance kunt zien.

Geluid

Het zou echt jammer zijn als dit prachtige beeld niet vergezeld zou worden door dito geluid. We zijn dan ook erg blij dat ook de audioprestaties prima zijn. Het Acoustic Multi-Audio+-systeem is een 2.2.2-kanaalsopstelling van 70 watt.

Het systeem bestaat uit twee voorwaarts gerichte luidsprekers, ondersteund door twee woofermodules, twee tweeters in het frame links en rechts op halve hoogte en (nieuw dit jaar) twee beam-tweeters bovenaan achteraan. Die opstelling maakt het mogelijk om geluid te positioneren in het scherm, en de beam-tweeters verbeteren de surround en hoogteplaatsing van geluid.

©Eric Beeckmans | ID.nl

We haalden flink wat volume uit die opstelling, met een erg goede basondersteuning. De bas zakte wat in als je het volume heel hoog zet, maar de vervorming blijft goed onder controle. Muziek klinkt dan ook erg goed op deze tv. En ja, ook surround klinkt naar tevredenheid, de beam-tweeters dragen wezenlijk bij aan de onderdompeling in het geluid. De verbeterde Voice Zoom-functie maakt het mogelijk om dialogen netjes te boosten zonder ook de rest van de soundtrack luider te maken. Een goede soundbar is uiteraard nog steeds beter, maar is voor deze televisie absoluut niet vereist.

Google TV

Net zoals de Bravia 8 gebruikt de Bravia 9 de Mediatek Pentonic MT5897-chipset met quadcore ARM Cortex-A73 CPU, 6GB RAM en de Mali-G57 GPU. De gebruikerservaring in Google TV is vlot. Het blijft bovendien een van onze favoriete smart tv-systemen. Dat heeft alles te maken met het bijzonder ruime app-aanbod, waar je zowel alle internationale als lokale streamingdiensten vindt.

Maar ook de aanwezigheid van Google Cast en Apple Airplay 2 is een fijne bijkomstigheid. Daarnaast biedt het platform heel uitgebreide aanbevelingen, niet per dienst maar per categorie en dat leidt tot een beter aanbod. Meer detail vind je in het artikel over Google TV. Sony heeft nog een extraatje voor je in petto, Sony Picture Core (het vroegere Bravia Core) is een exclusieve streamingdienst waarmee je films kunt huren of kopen.

©Eric Beeckmans | ID.nl

De tv wordt geleverd met twee afstandsbedieningen. Van de klassieke versie zijn we geen fan, van de moderne des te meer. Die afstandsbediening gebruikt een oplaadbare batterij (op te laden via usb-c), en een eenvoudige maar erg goede lay-out met verlichte toetsen. De toetsaanslag is aangenaam en precies. De instellingen-toets bovenaan rechts brengt je naar het snelmenu voor onder andere beeld- en geluidpresets, en de menu-toets daaronder zet extra functies zoals het on-screen-toetsenbord op het scherm.

Conclusie

Sony heeft voor de Bravia 9 hoge verwachtingen gecreëerd en deze ook kunnen waarmaken. Ondanks wat kleine softwareproblemen zijn we vooral erg onder de indruk van de Sony K-65XR90. De nieuwe miniled-achtergrondverlichting levert niet alleen record-piekhelderheid, maar slaagt er dankzij een hoog aantal dimming zones en uitstekende aansturing ook in om prachtig contrast te tonen. Die combinatie maakt dat de tv uitzonderlijk goed presteert, zowel in donkere als heldere kijkomgeving. Samen met excellente kleurweergave garandeert dat een uitzonderlijke kijkervaring, zowel in SDR als HDR. Het mooie design, de prima audio en Google TV zijn kersen op de taart. Voor dit staaltje technologie betaal je vooralsnog een erg hoge prijs.