ID.nl logo
Wanneer slaap je nou eigenlijk slecht?
Gezond leven

Wanneer slaap je nou eigenlijk slecht?

Je hoort het jezelf vast af en toe zeggen: “Ik heb zó rot geslapen vannacht!”. Vaak is dat het gevoel dat je overhoudt aan een nacht vol gedraai en eindeloos schaapjes tellen. Maar wat als slecht slapen eerder regel dan uitzondering is? Wat kun je daar dan zelf aan doen en wanneer wordt het tijd om hulp in te schakelen?

Na het lezen van dit artikel weet je: Wat het belang van goed slapen is | Wanneer je niet goed slaapt | Wat de belangrijkste oorzaken van slaaptekort zijn. Lees ook zeker even dit artikel: Wat gebeurt er tijdens je slaap? De 4 fases van de slaapcyclus uitgelegd.

Het belang van slapen

Een goede nachtrust zorgt niet alleen voor een uitgerust gevoel, het is op vele vlakken belangrijk voor je welzijn. Tijdens je slaap herstelt je lichaam, ontspannen de spieren en verwerken je hersenen de gebeurtenissen van de afgelopen dag. Wanneer je gedurende lange tijd niet goed slaapt, dan verhoogt dat de kans op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten, depressie, diabetes en de ziekte van Alzheimer. In het artikel Waarom goed slapen zo belangrijk is lees je er uitgebreid over.

©JADON

Een aantal slechte nachten op rij zorgen ervoor dat je je vaak humeurig en niet fit voelt.

Een goede slaap

Als volwassene heb je gemiddeld acht uur slaap per nacht nodig, maar zoals bij elk gemiddelde is dit slechts een indicatie. Sommigen zullen na vijf uur slaap uitgerust uit bed springen, andere mensen voelen zich pas na zeker negen uur slaap echt fit. Het is met name belangrijk dat je alle vier slaapfases doorloopt en dat deze cyclus meerdere malen per nacht wordt herhaald.

Volgens de Amerikaanse National Sleep Foundation slaap je goed als je deze vier vragen met een ‘ja’ kunt beantwoorden:

• Slaap je minimaal 85% van de tijd dat je in bed ligt?
• Val je altijd binnen 20 tot 30 minuten in slaap?
• Word je niet meer dan één keer wakker tussendoor?
• Ben je niet langer dan 15 tot 20 minuten wakker als je in de nacht wakker wordt?

Veel voorkomende oorzaken van slecht slapen

Of je genoeg slaapt is dus heel persoonlijk, maar als je minimaal twee keer per week het gevoel hebt niet goed te hebben geslapen dan kun je al spreken van een tekort of slapeloosheid. Je hebt dan last van:

• Slecht inslapen en lang wakker liggen en/of
• Te vaak of te vroeg wakker worden

Wanneer je last hebt van slapeloosheid, dan heeft dat vaak te maken met een - of een combinatie - van onderstaande oorzaken:

• Spanning en angsten: je ligt ‘s nachts te malen over je werk, relatie, familie of iets anders dat speelt en belangrijk voor je is. Hierdoor lukt het niet om te ontspannen.
• Verstoorde hormoonbalans
: hormonen bepalen voor een groot deel de kwaliteit van je slaap. Het bekende slaaphormoon melatonine speelt een rol, maar ook het stresshormoon cortisol. Wanneer je veel stress hebt, dan maak je meer cortisol aan en dit kan ervoor zorgen dat je moeilijk in slaap valt en dat het ook niet lukt om in een diepe slaap te komen. Ook een verstoorde hormoonbalans door bijvoorbeeld de overgang kan een oorzaak zijn.
• Verstoorde biologische klok
: ons slaap- en waakritme wordt geregeld door onze biologische klok, maar wanneer je regelmatig nachtdiensten draait dan kan dit verstoord raken. Ook het jezelf te lang blootstellen aan licht, terwijl je lichaam eigenlijk wil gaan rusten, kan je biologische klok verstoren.

Deze drie belangrijke oorzaken staan ook vaak met elkaar in verbinding, want als je stress hebt, maak je ook meer stresshormonen aan, met slapeloosheid als gevolg. Bij bovenstaande klachten is het belangrijk om eerst naar de oorzaak te kijken en dan kan het helemaal geen kwaad om daarvoor hulp in te roepen. De huisarts, een slaapexpert of psycholoog kan helpen de bron van de slapeloosheid aan te pakken.

Een verouderd of slecht matras kan ook leiden tot onrustige nachten.

10 oorzaken die je zelf kunt aanpakken

Er zijn ook een aantal oorzaken waardoor je slecht inslaapt of regelmatig 's nachts wakker wordt en die je zelf relatief snel kunt oplossen.

• Slecht matras of kussen waardoor je nek- of rugklachten krijgt. Bekijk deze tips voor het uitzoeken van het perfecte bed.
• Te weinig beweging overdag: probeer tijdens je pauzes even naar buiten te gaan en te wandelen.
• ‘s Avonds laat nog eten: op een volle maag slaap je slechter.
• Voor het slapengaan op je mobiel, tablet of een ander beeldscherm kijken.
• Voor het slapengaan alcohol drinken: hierdoor slaap je misschien wel sneller in, maar je slaapt door alcohol vaak onrustiger en korter. Vermijd ook koffie.
• Lange dutjes doen overdag: beperk die powernap tot een kwartier.
• Te laat naar bed of te laat opstaan: probeer meteen op te staan zodra de wekker gaat.
• Slaapkamer is te licht: investeer in verduisterende gordijnen of probeer een slaapmasker uit.
• Slaapkamer is te warm: een te hoge lichaamstemperatuur is ook vaak een oorzaak van slecht slapen. Gooi als het even kan lekker een raam open.
• Voor het slapengaan nog intensief sporten.

©Alona Rjabceva | OtsPhoto

Een slaapmasker kan helpen om licht en prikkels buiten te sluiten.

Zo weet je hoe je slaapt

Soms heb je na een rottige nacht het gevoel dat je niet meer dan twee uurtjes hebt geslapen, terwijl dat in werkelijkheid toch meevalt. Wil je graag weten hoe goed je nu eigenlijk slaapt en of je die zo belangrijke slaapfases doorgaat? Dan kun je met een smartwatch en apps op je mobiele telefoon je slaap analyseren. Het geeft je goed inzicht in wat je ‘s nachts nu eigenlijk uitspookt en het kan een eyeopener zijn wanneer je je te vaak niet uitgerust en fit voelt.


Wat moet je doen als je soms slecht slaapt?

Wanneer je al wat langer niet aan je slaapuren komt, dan is er dus vaak een onderliggende oorzaak die eerst moet worden aangepakt. Maar wat als je af en toe slecht slaapt, is het dan beter om even uit bed te gaan of kun je beter blijven liggen? Het advies van de meeste slaapexperts is om rustig te blijven liggen, niet te piekeren en vooral niet te gaan berekenen hoeveel uur je nog hebt voordat je wekker gaat. Probeer ademhalingsoefeningen te doen, schrijf je onrustige gedachtes op of luister naar ontspannende muziek.

Lukt het na een kwartier nog niet om in slaap te vallen? Ga dan even uit bed, want de slapeloosheid kan ook komen doordat je lichaamstemperatuur nog te hoog is. Door even onder het dekbed vandaan te stappen en de koude vloer aan je voeten te voelen, daalt de temperatuur weer wat. Zet ook even een raam open in de slaapkamer als het er te warm aanvoelt.

Probeer schermgebruik in je slaapkamer tot het minimum te beperken en gebruik liever een wekker dan je mobiel om wakker te worden.

Uitslapen: goed of slecht?

Uitslapen staat bij veel mensen - vooral jonge ouders - hoog op het verlanglijstje. Toch voel je je na een extra lange nacht niet altijd per se beter. Dit komt doordat je bij uitslapen meerdere keren je slaapcyclus doormaakt en vooral vaker in je REM- of droomslaap terecht komt. Dit kost je lichaam veel energie en dan kan de oorzaak zijn van dat brakke gevoel.

Met af en toe uitslapen is helemaal niets mis, maar doe dit niet langer dan twee uur langer dan je normale slaaptijd en doe het ook niet te vaak. Je biologische klok raakt anders verstoord en zo vergroot je het risico op slapeloosheid. Een dutje overdag kan ook een goeie oppepper zijn, maar ook hier het advies: doe dit niet te lang.


▼ Volgende artikel
Welke vaatwasprogramma’s en functies heeft je vaatwasser, en wanneer gebruik je ze?
Huis

Welke vaatwasprogramma’s en functies heeft je vaatwasser, en wanneer gebruik je ze?

Na een uitgebreid diner of gewoon een simpele doordeweekse maaltijd is het heerlijk dat je de afwas niet met de hand hoeft te doen. De vaatwasser regelt het wel. Maar met al die programma's en knopjes is het niet altijd duidelijk wat je nou precies wanneer moet gebruiken. Daarom zetten we de belangrijkste vaatwasprogramma's én functies voor je op een rij.

Dit artikel in het kort:

  • Dit zijn de vaatwasprogramma's die je het meest tegenkomt
  • De extra opties en programma's op je vaatwasser uitgelegd

Ook interessant om te lezen: Bespaar 30 procent energie met deze tips voor je vaatwasser!

De meest gebruikte vaatwasprogramma's

Vrijwel elke vaatwasser beschikt over een basisset van vijf tot zes programma's. Daarnaast zijn er vaak nog aanvullende functies die je met een druk op de knop kunt inschakelen. We beginnen bij de standaardprogramma’s die je op vrijwel elk apparaat zult vinden:

Standaardprogramma (55-65°C)

Ideaal voor licht vervuilde vaat zoals ontbijtborden, kopjes en bestek. Laat je er pannen met aangekoekte etensresten in meedraaien? Dan is dit programma meestal niet krachtig genoeg. Vaak is dit het hoofdprogramma, tenzij de machine een automatisch programma heeft.

Autoprogramma (50-70°C)

De slimme keuze voor normaal bevuilde vaat. De machine scant hoe vuil alles is en past daar automatisch de temperatuur, duur en waterhoeveelheid op aan. Hoe viezer de vaat, hoe intensiever het programma.

Ecoprogramma (rond 50°C)

Wil je energie en water besparen? Dan is het ecoprogramma de beste optie voor je dagelijkse afwas. Het resultaat is vergelijkbaar met het autoprogramma, al duurt het gemiddeld wel vier uur. Langzamer, maar zuiniger.

©Suzi Media

Het Ecoprogramma is het meest zuinige programma voor gewoon vieze vaat. Je bespaart er gemiddeld tot 30 procent stroom en 25 procent water mee (vergeleken met het standaardprogramma). Om wasbeurten te besparen, zet je de vaatwasmachine pas aan als-ie helemaal vol zit. Door consequent de vaatwasser pas te laten draaien als-ie vol zit, bespaar je gemiddeld 15 procent op je energieverbruik.

Kort programma (40-45°C)

Heb je vooral borden en glazen gebruikt die nauwelijks vuil zijn? Dan is dit programma handig. Het is snel klaar, maar droogt vaak minder goed en verbruikt relatief veel energie. Sommige vaatwassers hebben in plaats hiervan een 'kort'-knop met hetzelfde effect.

Intensief programma (70-75°C)

Voor vieze pannen, ovenschalen en andere sterk vervuilde vaat is dit de krachtigste optie. Het schoonmaakresultaat is uitstekend, maar het programma verbruikt ook meer stroom en water.

Glas- of delicaat programma

Glaswerk en gevoelige items vragen om een zachte aanpak. Dit programma gebruikt minder agressieve temperaturen en past de waterhardheid aan om glascorrosie te voorkomen. Het droogt ook wat langer voor een glanzend resultaat.

©Paolo

De meeste vaatwassers geven via een display of projectie aan hoelang het programma nog draait.

Extra functies en speciale programma's

Naast de standaardprogramma's hebben veel vaatwassers ook aanvullende functies die je naar behoefte kunt inschakelen:

Voorspoelen

Geen zin om eerst met de hand af te spoelen? Met deze functie wordt grof vuil verwijderd voordat je het hoofdprogramma start.

Multitablet-functie

Gebruik je all-in-one tabletten? Dan zorgt deze functie ervoor dat het programma daar optimaal op is afgestemd. Vaak wordt de programmaduur iets verlengd en krijg je een melding als het glansspoelmiddel bijna op is.

©Olga Yastremska, New Africa, Africa Studio

Uitgestelde start

Handig als je de machine pas ’s nachts wilt laten draaien of op een goedkoper stroommoment. Je kunt vaak instellen hoeveel uur later het programma moet starten.

Hygiëne- of antibacterieel programma

Bij dit programma draait de vaatwasser extra heet – vaak rond de 80°C – om bacteriën te doden. Sommige machines voegen ook een extra spoelbeurt toe voor optimale hygiëne.

Babyprogramma

Speciaal voor jonge gezinnen: dit programma reinigt flesjes, speentjes en babyservies extra grondig op hoge temperatuur.

Halve belading

Geen volle vaatwasser, maar toch dringend wat servies nodig? Kies dan voor halve belading. De machine maakt dan alleen een deel van de vaat schoon (bijvoorbeeld boven- of onderin), en is sneller klaar én zuiniger in verbruik.

Intensieve zone

Sommige vaatwassers hebben een speciale zone – vaak onderin – waar extra krachtige sproeiers actief zijn. Ideaal voor aangekoekte pannen of servies met hardnekkig vuil.

Nieuwe vaatwasser nodig?

Hier vind je de nieuwste modellen voor de beste prijzen!
▼ Volgende artikel
Waar voor je geld: 5 mobiele airco's voor op de slaapkamer
© kucherav
Energie

Waar voor je geld: 5 mobiele airco's voor op de slaapkamer

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we daarom binnen een bepaald thema naar zulke deals. Dit keer hebben we vijf mobiele airco's voor op de slaapkamer gevonden die beschikken over een slaap- of comfortstand of die extra stil zijn. Ideaal voor wie 's nachts een koele kamer wil, zonder wakker te hoeven liggen van het geluid.

🌙 Wat doet de slaapstand?

De slaap‑ of comfortstand is speciaal ontworpen voor de nacht. Jij stelt de gewenste temperatuur in, en de airco verlaagt automatisch de ventilatorsnelheid tot een fluisterstil niveau. Tegelijkertijd dimt het display en schakelt soms zelfs het binnenlicht uit. Sommige modellen passen de temperatuur zelfs geleidelijk aan gedurende de nacht (bijvoorbeeld 1-2 graden warmer worden na een paar uur, omdat je lichaamstemperatuur 's nachts natuurlijk daalt). Je hebt er tijdens het slapen dus vooral plezier van, en geen last.

De'Longhi PAC EM90 Silent

Als je op warme zomernachten echt stil wilt slapen, is de De'Longhi PAC EM90 Silent een uitstekende keuze. Deze mobiele airco is uitgerust met een zogenoemde Stille functie. Het koelvermogen van 2600 W (9800 BTU) maakt hem geschikt voor ruimtes tot circa 90 m³, ruim voldoende voor de meeste slaapkamers. Verder beschikt hij over drie snelheidsstanden, een aparte ontvochtigingsfunctie tot 46 liter per dag en een handige 12-uurs timer. Door de zwenkwieltjes en geïntegreerde handgrepen is de airco makkelijk te verplaatsen, terwijl het compacte ontwerp ervoor zorgt dat hij in vrijwel elke kamer past. Je bedient hem via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: grote slaapkamers, ontvochtigen, langdurig gebruik
Bijzonderheden: stille functie, afstandsbediening, energieklasse A

Everglades EV9051

De Everglades EV9051 is een compacte en energiezuinige mobiele airco met een koelvermogen van 2350 W (8000 BTU), goed voor ruimtes tot ongeveer 60 m³. Dat maakt hem bij uitstek geschikt voor slaapkamers of kleinere woonkamers. Dankzij de comfortstand is dit model zeer geschikt voor gebruik tijdens de nacht. De airco is voorzien van twee ventilatiestanden, een ontvochtigingsfunctie en een handige 24-uurs timer. Met de meegeleverde afstandsbediening stel je eenvoudig je gewenste instellingen in. De energieklasse A garandeert bovendien dat hij efficiënt met stroom omgaat. Zijn lichte gewicht en wieltjes zorgen ervoor dat je hem zonder moeite verplaatst van de ene naar de andere kamer.

Toepassingen: middelgrote slaapkamers, flexibel gebruik overdag en 's nachts
Bijzonderheden: comfortstand, timer, afstandsbediening, energieklasse A

Whirlpool PACB29HP

De Whirlpool PACB29HP is meer dan een mobiele airco – het is een alleskunner. Naast verkoelen (2650 W, 9000 BTU) kan dit model ook verwarmen, waardoor je hem het hele jaar door kunt gebruiken. De geavanceerde 6th Sense-technologie meet constant de kamertemperatuur en past automatisch het vermogen aan om de ingestelde temperatuur te behouden. Naast een Slaapmodus heeft hij ook nog een Silent Modus, waarmee het display wordt uitgescakeld en het geluidsniveau met 30% wordt verminderd. Ideaal dus voor voor in de slaapkamer. De PACB29HP is energiezuinig met zijn A+-label en biedt verder een automatische modus, ventilatiefunctie en een Jet-modus voor snelle verkoeling. Ook hier gaat de bediening via het display of via de afstandsbediening.

Toepassingen: slaapkamers tot ±60 m³, verwarmen en koelen, automatische klimaatregeling
Bijzonderheden: 6th Sense-technologie, slaap- en jetmodus, energieklasse A+

Inventum AC125W

Zoek je een mobiele airco met extra power, dan zit je goed met de Inventum AC125W. Dit model beschikt over een indrukwekkend koelvermogen van 3200 W (12000 BTU), goed voor ruimtes tot zo'n 105 m³. Dankzij de slaapfunctie, waarbij langzaam aan steeds minder functioneert, het display automatisch wordt gedimd en en de windsnelheid op de laagste stand staat,  is hij desondanks zeer geschikt voor gebruik in de slaapkamer. De AC125W is uitgerust met een 3-in-1-functie: naast koelen kan hij ook ventileren en ontvochtigen. Dat maakt hem ook nuttig op vochtige dagen. De airco wordt standaard geleverd met een luxe raamafdichtingskit en een afstandsbediening. Het geluidsniveau ligt tussen de 52 en 65 dB, afhankelijk van de gekozen stand.

Toepassingen: grote slaapkamers, multifunctioneel gebruik
Bijzonderheden: stille slaapstand, luxe raamafdichtingskit

AEG AXP26U338CW (ChillFlex Pro)

De AEG ChillFlex Pro is een stijlvolle en stille mobiele airco met een koelcapaciteit van 2600 W (9000 BTU), bedoeld voor ruimtes tot circa 40 m³. In slaapstand verlaagt hij automatisch de ventilatorsnelheid en verhoogt hij de ingestelde temperatuur in twee stapjes van 1°C, zodat je lichaam zich aanpast aan een natuurlijk koelverloop. Deze functies maken hem bijzonder comfortabel voor nachtelijk gebruik. Verder beschikt de deze mobiele airco over een ontvochtigingsfunctie, ventilatiemodus met vier standen, afstandsbediening en een programmeerbare timer. Hij maakt gebruik van milieuvriendelijk R290-koelmiddel en is voorzien van energielabel A.

Toepassingen: ruime slaapkamers, stil en milieuvriendelijk koelen
Bijzonderheden: intelligente slaapstand, R290-koelmiddel, strak design