Wat is een slaapcoach en waarvoor gebruik je het?
Weer geen oog dichtgedaan? Kun je wel in slaap komen, maar ben je na een paar uur alweer klaarwakker? Of slaap je wel genoeg uren, maar voel je je doodmoe als je opstaat? We praten er niet dagelijks over, maar er zijn veel mensen die zich zorgen maken over hun slaaproutine. Je hoeft er niet mee te blijven zitten. Je kunt bijvoorbeeld een slaapcoach in de arm nemen. Maar wat doet zo’n slaapcoach precies wat jij niet zelf kan?
Aan het einde van dit artikel weet je:
- Wat een slaapcoach is
- Wanneer je een slaapcoach kunt inschakelen
- Welke extra tools je kunnen helpen bij het slapen
- Wil je een smartwatch gebruiken om meer inzicht te krijgen in je slaapritme? Lees dan onze keuzehulp smartwatches.
Warme melk met honing, je telefoon uren voordat je gaat slapen alvast uit je gezicht halen, mediteren, geen koffie meer drinken, een nieuw kussen aanschaffen – er zijn talloze dingen om thuis te doen die kunnen zorgen voor een betere nachtrust. Alleen werken die dingen lang niet bij iedereen. Je kunt overwegen om een slaapcoach in te schakelen. Het is misschien niet iets waar je meteen aan denkt, maar er zijn heel veel slaapcoaches in Nederland te vinden.
Slaapproblemen?
Misschien is het tijd voor een heerlijk nieuw bed!
Veel slaapcoaches zijn gespecialiseerd in baby’s en kinderen, maar er bestaan ook slaapcoaches voor volwassenen. Weinig of slecht slapen heeft immers invloed op heel veel zaken. De hersenstichting geeft aan dat slecht slapen kan leiden tot depressies, dementie, overgewicht, hartklachten en burn-outs. Niet slapen heeft dus niet alleen invloed op je humeur of je dagelijkse functioneren, maar ook op je algehele gezondheid. Niet vreemd dus dat er allerlei coaches zijn om je te helpen.
©Konstantin Postumitenko
Slaapcoaching
Concreet helpt slaapcoaching bij het verbeteren van de slaapkwaliteit. Daarbij kun je zowel denken aan het aantal uren als de ‘diepte’ van de slaap. Dat doet een coach niet door naast je bed te zitten of allemaal zenders bij je op te plakken en camera’s op te hangen. Dat doet de coach door je handige handvatten te geven om je slaapprobleem aan te pakken.
Die coaching werkt veelal hetzelfde als therapie: vaak helpt het bewust worden van wat er gebeurt al heel veel. Je spijkert meteen je kennis over slapen an sich bij. Daarbij geeft een coach je tips over hoe je je gedrag kunt veranderen om je kans op een goede nachtrust te verbeteren.
Het is natuurlijk anders dan bijvoorbeeld psychotherapie, omdat je actief bezig moet zijn met iets waar je vervolgens niet actief mee bezig kunt zijn. Het is dus handig om te zorgen voor de ideale omstandigheden om te slapen en dat is precies waar een coach je bij helpt. Misschien verschoon je je beddengoed te weinig, kun je beter ‘s avonds voor het slapen gaan douchen in plaats van ‘s ochtends, of moet je je avonden iets anders inrichten om zo te zorgen voor de beste persoonlijke slaapomstandigheden.
🔴 Tip: de luchtkwaliteit of temperatuur van je kamer kan ook van invloed zijn op je nachtrust. Zet dus eens een raampje open of investeer in een luchtreiniger.
Slaapcoachtraject
Slaapcoach Tessa Dekkers schreef het boek De Slaapgids. “Bij elk slaapcoachtraject is er sprake van moeite met in slaap vallen, in slaap blijven of te vroeg wakker worden en niet meer in slaap vallen. Als dat drie keer of vaker per week voorkomt, het drie maanden aanhoudt en er een nadelig effect is op het functioneren overdag, noemen we dat slapeloosheid of insomnia. Door het slaaptekort wordt iemand niet uitgerust wakker en ervaart diegene onvoldoende energie voor de hele dag. Op de langere termijn kan slecht slapen leiden tot risico’s voor de gezondheid.”
Ze ziet dat mensen in de praktijk weleens vooroordelen hebben over slaapcoaching. “Een vooroordeel of wens van slechte slapers is dat er een gouden tip of geheime truc bestaat waardoor het altijd lukt om goed te slapen. Maar er is geen makkelijke of korte route naar een duurzame oplossing voor een slechte nachtrust. Beter leren slapen is maatwerk en vraagt ook de inzet van de slechte slaper om bijvoorbeeld gewoonten aan te passen. Daar kan een slaapcoach goed bij ondersteunen en motiveren.”
Ook bij milde slaapproblemen
Dekkers geeft daarnaast aan dat slaapcoaching zeker niet alleen nuttig is bij slecht slapen: “De begeleiding voorkomt bij milde slaapproblemen juist dat ernstige slaapproblemen ontstaan. Op dat moment hebben mensen bovendien nog de energie om aan de slag te gaan met het slechte slapen.” Een van de belangrijkste adviezen voor mensen die kampen met slaapproblemen is dan ook: “Begin overdag met gezonde gewoontes, het beperken van werkstress, het afbouwen van activiteiten in de avond en het zorgen voor voldoende ontspanning.” Bovendien raadt de deskundige slaapmedicatie af. “Dat zal het slaapprobleem niet oplossen en soms zelfs erger maken. Slaap laat zich niet afdwingen of controleren.”
Het meest opvallende advies van Dekkers is dat beter je best doen om goed te kunnen slapen meestal een tegenovergesteld effect heeft. Wel kun je beter je best doen op de gezonde gewoontes. Een van die gewoontes is volgens de slaapcoach om meer regelmaat in je leven in te bouwen. "Ons lijf en brein zijn dol op regelmaat. Hanteer een ritme dat past bij je biologische ritme en de gezins- en werksituatie. Ga bij voorkeur elke dag op ongeveer hetzelfde tijdstip naar bed en uit bed – ook in het weekend en ook na een slechte nacht."
🔴 Tip: Het moeilijkste aan slaapproblemen is dat wanneer je jezelf er heel druk om gaat maken, het nog minder goed lukt. Focus je dus vooral op het aanpassen van je gedrag en probeer daarna te denken: 'Hopelijk is mijn slaap goed vannacht, maar we zien het wel'. Op die manier leg je er minder druk op en dat kan helpen.
Loopbaancoach...?
Een slaapcoach zou je ook kunnen doorverwijzen naar een psycholoog. Je slaapproblematiek kan namelijk voortkomen uit stress, fobieën of depressies, die ontstaan uit bijvoorbeeld trauma’s. Ook zijn veel slaapcoaches eveneens loopbaancoach. Dat klinkt wellicht onlogisch, maar dat is het niet. Slecht slapen heeft invloed op hoe je functioneert, ook op je werk, terwijl stress door het werk op zijn beurt weer kan zorgen voor slecht slapen – een vicieuze cirkel dus. Om die reden is het dus logisch dat er zowel aan de kant van slaapcoaching wordt gewerkt als aan de kant van loopbaancoaching.
Daarnaast is er nog een groep mensen die extra baat heeft bij een slaap/loopbaancoach. Dekkers: “Voor mensen die werken op onregelmatige werktijden is het behouden van een goede nachtrust een extra uitdaging. Zeker als werknemers wat ouder worden vraagt dat om extra aandacht voor een gezonde leefstijl en creëren van een passend ritme en regelmaat.”
©Ljupco Smokovski
Andere manieren om te slaap te vatten
Als je geen slaapcoach wilt inzetten, is er dan een andere manier om te werken aan je slaaproutine? Omdat zoiets heel persoonlijk is, is er niet één universele oplossing. Wel is er veel om te proberen. Luister bijvoorbeeld naar een podcast voor mensen met slaapproblemen, zoals The Sleep Coach School Podcast van Daniel Erichsen. Je kunt ook proberen slaapmeditaties te doen met behulp van een app, zoals Headspace of Calm. Een andere mogelijkheid is om op Spotify een speciale slaap-playlist aan te zetten, zoals Sleep Waves of een ander monotoon geluid.
We noemden het al kort aan het begin van het artikel, maar je zou ook een smartphone of een fitnesstracker kunnen inzetten om meer inzicht in je slaap te krijgen. Valt het op dat je de ene nacht vier uur slaapt en de andere nacht zes, maar dat bijvoorbeeld de diepe slaapscore wel veel beter is bij de korte nacht? Dan kun je kijken wat je die dag deed en zo onderzoeken wat jouw slaapkwaliteit mogelijk heeft bevordert. Wees je bewust van het feit dat deze oplossingen geen speciaal op jouw situatie toegespitste methode zijn om van slaapproblemen af te komen, al is het natuurlijk een grote plus als dat wel zo is. En zo niet, dan weet je nu wat een slaapcoach kan.
