Wat gebeurt er tijdens je slaap? De 4 fases van de slaapcyclus uitgelegd
Iedere nacht doorloop je zonder dat je het doorhebt een aantal fases in je slaap. Sterker nog: die hele cyclus doorloop je bij een goede nachtrust wel een keer of vijf. Wat er in de verschillende fases gebeurt met je lichaam en hoe belangrijk deze cyclus is voor het uitgerust wakker worden, leggen we hieronder uit.
In dit artikel lees je over de vier fases waaruit een gezonde nachtrust bestaat (1. inslapen, 2. lichte slaap, 3. diepe slaap, 4. REM-slaap), hoe vaak je die cyclus doorloopt en wat er dan met je lichaam gebeurt.
🛌 Weten hoe je uitgerust aan je dag begint? Lees dan ook Waarom goed slapen zo belangrijk is
Goede nachtrust
Tijdens een goede slaap ontspannen je spieren en beschermen je hersenen je tegen prikkels van buitenaf, zodat je niet wakker wordt. Eenmaal in slaap doorloop je vier verschillende fases die bij elkaar je slaapcyclus vormen. Zo’n cyclus duurt ongeveer negentig minuten en deze doorloop je tijdens een gewone nacht zo’n vier tot vijf keer.
©Ljupco Smokovski | www.ljsphotographyonline.com
Het belang van de slaapcyclus
Slaap is slaap, denk je misschien. Maar die vier verschillende fases zijn van groot belang voor hoe jij je de volgende dag voelt. Tijdens de slaap verwerk je emoties en gebeurtenissen van de afgelopen dag en wordt belangrijke informatie opgeslagen in je geheugen. Zo maak je ruimte in je hoofd voor nieuwe ervaringen en krijgt je lichaam de zo nodige ontspanning. Gebeurt dit in onvoldoende mate omdat je nachten te kort zijn of omdat je om de haverklap wakker wordt, dan kan dit allerlei nadelige effecten hebben op je geestelijke en lichamelijke gezondheid. En met name de laatste fase van de cyclus - de REM-slaap - is essentieel.
De eerste drie cycli van je slaap zijn trouwens het meest belangrijk en worden ook wel de kernslaap genoemd. Doorloop je daarna nog een vierde of vijfde ronde - de restslaap - dan is dit alleen maar mooi meegenomen.
Vier slaapfases
Zoals gezegd: een goede nachtrust bestaat uit vier verschillende fases die je meerdere keren doorloopt:
1. Inslapen (5 minuten)
In de inslaap- of sluimerfase neemt je hersenactiviteit af en krijg je steeds meer moeite om je ogen open te houden. Je ogen bewegen langzaam heen en weer en je bent nog vrij makkelijk wakker te maken, bijvoorbeeld door een slaapstuip en geluid. Bij een slaapstuip spannen je spieren weer even kort aan en dat geeft je het gevoel dat je naar beneden valt.
2. Lichte slaap (30 min)
Van de inslaapfase beland je al snel in de tweede fase: de lichte slaap. Je wordt niet meer van elk geluidje wakker, maar je slaapt toch nog redelijk licht. Tijdens de nacht ben je het langst in deze fase van de slaap.
©Sergey - stock.adobe.com
Word je vaak wakker tijdens de nacht, kijk dan of je wat hebt aan deze slaaptips.
3. Diepe slaap (20 min)
Na de lichte slaap is er een overgangsfase van een minuut of vijf en daarna beland je in een diepe slaap. Je ademhaling wordt langzamer, je hart klopt minder snel en wakker worden is nu moeilijk. Gebeurt dat toch, dan ben je waarschijnlijk gedesoriënteerd en heb je zo'n waar-ben-ik moment. Tijdens de diepe slaap herstel je met name fysiek.
4. REM-slaap (20 min)
De vierde en laatste fase van de cyclus is de REM-slaap. Deze afkorting staat voor Rapid Eye Movement en wordt ook wel de droomslaap genoemd. Je ademhaling en hartritme worden onregelmatiger en je bloeddruk stijgt, maar je spieren zijn juist helemaal ontspannen. Je lichaam is in rust en zo komen je hersenen nu toe aan het verwerken van emoties en ervaringen. In iedere fase ontstaan er dromen, maar tijdens de REM-slaap zijn ze het meest levendig. Word je tijdens deze slaap ineens wakker, dan kun je deze droom meestal nog goed herinneren.
Vooral het doorlopen van de REM-slaap is belangrijk om uitgerust wakker te worden en fris aan de dag te beginnen: je energie wordt aangevuld en alle prikkels krijgen een plekje in je geheugen.
©Andrey Popov
Slapen met een smartwatch levert je veel informatie op over jouw slaapcyclus.
Slaapfases bijhouden met een smart watch
Normaal gesproken heb je geen idee hoe lang en hoe vaak je de slaapcyclus doorloopt, maar wat zouden we zijn zonder de smart watch? Op een Apple Watch, Garmin of een ander smart horloge kun je bijhouden of je een gezond slaappatroon hebt en ook doelen voor jezelf stellen.
Wanneer je je horloge draagt in bed kun je de volgende dag aflezen in de slaap-app hoe lang je diepe slaap, REM-slaap en kernslaap waren en hoe vaak en lang je wakker bent geweest. Soms kan het aflezen van gegevens van de afgelopen twee weken een eyeopener zijn als je regelmatig humeurig en futloos aan de dag begint.
In dit artikel lees je meer over slapen met een slim horloge.
Niet te lang uitslapen
Snak je naar eindelijk weer eens lekker uitslapen in het weekend ? Plak dan maximaal één cyclus - ongeveer anderhalf uur - vast aan je gewone slaappatroon. Slaap je nog langer uit dan voel je je daarna eerder gaar dan uitgerust: je komt dan namelijk vaker in je REM-slaap terecht en dat kost je lichaam veel energie.
😴 Slechte slaper? Misschien helpt een slaapmasker.
