Sonos-fans hebben er jaren op gewacht: een speaker met de geluidskwaliteit en alle features die ze kennen, zonder de beperking van een stekker die altijd in het stopcontact moet zitten. De Sonos Move is die speaker en Computer!Totaal heeft hem uitgebreid getest. In deze Sonos Move review praten we je bij.

De Move is de eerste Sonos-speaker met een ingebouwde accu en bluetooth, waardoor je hem in feite overal mee naartoe kan nemen. Maar voordat dat feest begint, dien je hem natuurlijk eerst te installeren. Dat doe je via snel en eenvoudig via de gratis Sonos-app. Ik installeerde de Move binnen vijf minuten op kantoor. Toen ik hem na een paar dagen mee naar huis nam en hem na een reset daar wilde installeren, lukte dat niet. De speaker verscheen niet in de app en toen hij na allerlei trucs wél opdook, bleek hij na de registratie niet goed te werken. Het lukte me niet de Move te koppelen aan de Google Assistent en muziek streamen vanuit de Spotify-app op mijn smartphone werkte ook niet. Vervelend, zeker omdat ik geen idee had wat het probleem veroorzaakte.

Een twee uur durend telefoongesprek met een Amerikaanse medewerker van de klantenservice bracht ook geen oplossing. In daaropvolgende mailwisseling gaf Sonos min of meer aan ook geen idee te hebben, al suggereerde de (zeer behulpzame) medewerker dat het misschien aan mijn wifi-netwerk lag. Eerder op kantoor liep ik immers niet tegen problemen aan. Om die suggestie te controleren, gaf ik de Move een reset en installeerde ik hem weer op kantoor. Dat ging inderdaad weer van een leien dakje. Een journalist van The Verge ondervond ook problemen bij de installatie van zijn Move, zag ik later. Hij heeft – net als ik – een mesh router systeem. Welke weet ik niet; ik heb een TP-Link Deco M5. Nederlandse collega's die de Move testten met hun Google Wifi en Netgear Orbi-mesh routers, hadden weer nergens last van. Ik gok dat het met bepaalde mesh routers te maken heeft, maar kan dat (net als Sonos) niet met zekerheid zeggen. Het is in ieder geval een aandachtspunt voor wie een mesh systeem heeft en de Sonos Move overweegt.

©PXimport

Ontwerp

Genoeg over de installatieproblemen, laten we het over het ontwerp hebben. De Move lijkt van de buitenkant veel op de Sonos One, is stevig gebouwd en ziet er luxe uit. Niet iedereen zal echter gecharmeerd zijn van de zwarte afwerking. Het is niet duidelijk of de Move ook in andere kleuren uitkomt. Een noemenswaardig onderdeel is het formaat. De Move meet 24 x 16 x 12,6 centimeter en weegt 3 kilo. De forse afmetingen en het flinke gewicht maken de speaker minder geschikt om in je rugtas te stoppen. Hij is draagbaar ja, maar je neemt hem niet snel mee in je rugtas als je gaat lopen of fietsen. Binnenshuis maakt dit minder uit en kan je hem prima tussen kamers en de tuin verplaatsen.

Bovenop de speaker zit het welbekende aanraakgevoelige paneel om onder andere het volume van je muziek te regelen. De touchknoppen werken naar behoren. De onderkant bevat een siliconen rand die stevig aanvoelt en een mattere afwerking heeft. Daarnaast zit er onderop geen aansluiting voor de stroomadapter. De Move heeft in plaats daarvan twee nauwelijks zichtbare pin-connectoren aan de achterkant. In de doos zit een rond dockingstation waar je de speaker in plaatst, waarna hij stroom krijgt via de pins. Die houden de Move altijd op honderd procent stroom. Als de accu leeg is, laad je hem op deze wijze in drie uur op. Het docking station heeft een kabel van ruim twee meter en die moet altijd in het stopcontact zitten. Ik ben erg te spreken over deze manier van opladen.

©PXimport

Bluetooth-verbinding

Met één beweging (en één hand) haal je de speaker uit het dock en neem je hem mee. Je tilt de speaker op aan het goede handvat op de achterkant. Bij het verplaatsen schakelt de Move automatisch over op de accu, waarover zo meteen meer. Onder het handvat zitten drie knoppen waarmee je de speaker aan- en uitzet, wisselt tussen wifi en bluetooth en hem koppelt aan de Sonos-app en andere Sonos-apparatuur. Die bluetooth-connectiviteit is een primeur voor Sonos en erg handig. Je bent niet – zoals met andere Sonos-speakers – gebonden aan een wifi-netwerk maar kan overal muziek luisteren. Schakel je met een druk op de knop van wifi naar bluetooth dan probeert de Move verbinding te maken met het apparaat waar hij het laatst mee verbonden was. De bluetooth-verbinding is stabiel en reikt verder dan tien meter.

Zo stevig is de Move

De Move is volgens Sonos bestand tegen regen, stof, zand en warme en koude temperaturen. Ik heb de speaker een paar keer meegenomen naar het bos en strand en daar heeft hij geen moeite mee. Klop ‘m af of houd hem onder de kraan (en droog hem even af) en hij is weer als nieuw. Bij de presentatie van de Move liet Sonos zien dat je de speaker van kleine hoogte kan laten vallen zonder dat dit schade oplevert. Bij mij klopt dat, maar nadat een collega haar (andere) Move van een meter hoogte op het asfalt liet vallen, doet de bluetooth-functie het niet meer. Sonos onderzoekt hoe dat kan.

©PXimport

Accuduur en opladen

Zoals gezegd is de Move de eerste Sonos-speaker met een ingebouwde accu. Je kan hem dus ook gebruiken als hij niet met het stopcontact verbonden is. Met het muziekvolume op veertig procent, hield de speaker het ongeveer tien uur vol. Dat komt overeen met de door Sonos beloofde accuduur. Een aantal vergelijkbaar geprijsde bluetooth-speakers hebben een betere accuduur, maar missen features van de Move. En eerlijk is eerlijk: na tien uur luisteren heb je vast wel weer een stopcontact in de buurt. Zo niet dan kan je de speaker ook opladen via de usb-c-aansluiting op de achterkant. Het laden duurt iets langer dan twee uur.

Overigens belooft Sonos dat de ingebouwde accu het ongeveer negenhonderd cycli volhoudt. De accuduur loopt daarna terug door slijtage. Oftewel: je kan de speaker minimaal negenhonderd keer opladen en weer urenlang gebruiken. Fijn is dat je de batterij eenvoudig – zelf – vervangen door de onderkant van de speaker los te halen. Sonos gaat losse accu’s verkopen, maar kan nog niet zeggen hoeveel die gaan kosten.

©PXimport

Audio- en spraakdiensten

In de Sonos-app voeg je eenvoudig je favoriete muziekdienst(en) toe, in mijn geval Spotify. Je kan ook radiodiensten als TuneIn en podcastplatformen als Pocket Casts gebruiken. Deze kan je aansturen vanuit de aparte apps of vanuit de Sonos-app. Het is ook mogelijk om de Google Assistent te koppelen. De Move heeft namelijk meerdere far field microfoons om je stem te detecteren. Die staan altijd op stand-by om het commando ‘Hey Google/OK Google’ op te vangen, waarna je je vraag stelt of een opdracht uitdeelt. De speaker hoort het hotword ook als je verder weg staat of wat zachter praat en handelt alle taken snel en goed af. In feite kan de Move dus ook als Google Home fungeren, mits hij wifi heeft. De Sonos-speaker is ook geschikt voor Amazon Alexa, al kan je die nog niet gebruiken. Alexa spreekt onze taal niet en is niet officieel in Nederland beschikbaar. De Move ondersteunt ook Apple AirPlay 2 vanaf een Apple-apparaat en je kan de speaker koppelen aan andere Sonos-speakers voor multiroomaudio. Als je twee Move’s hebt, kan je ze koppelen voor stereogeluid. Leuk, al werkt dat natuurlijk alleen met wifi.

©PXimport

©PXimport

©PXimport

Geluidskwaliteit

Sonos-speakers staan bekend om hun goede geluidskwaliteit en dat is bij de Move niet anders. Hij kan flink hard. Met dertig procent volume was de Move luid genoeg om mijn woonkamer te vullen. Het geluid is indrukwekkend, ook op een hoger volume. Er treedt praktisch geen verstoring op, iets waar goedkopere speakers wel last van hebben. Ik luister via de Move naar radio, podcasts en Spotify-muziek, en dan voornamelijk house, pop, edm en r&b. Ongeacht waar ik naar luister, klinkt het goed. Stemmen zijn helder, de bass hoor je duidelijk en de middentonen klinken gebalanceerd. Ik heb een tijdje een Sonos One gehad en vind dat de geluidskwaliteit van de Move er veel op lijkt. Een klein nadeel vind ik dat je de bass goed hoort, maar niet voelt dreunen. Dat terwijl de Move een forse speaker is.

Overigens vind ik de geluidskwaliteit via een bluetooth-verbinding bijna even goed als via wifi. Dat is fijn. Het verschil zit ‘m waarschijnlijk (deels) in het feit dat Sonos’ automatische TruePlay-techniek alleen werkt via wifi. TruePlay zit ook in oudere Sonos-speakers, maar dan moet je het handmatig, eenmalig activeren door met je iPhone door de kamer te lopen. De informatie over de kamergrootte en andere zaken gaat naar de Sonos-speaker, die zijn geluidsinstellingen erop aanpast. De TruePlay van de Move is veel gebruiksvriendelijker. Zet het schuifje in de app aan en de Move detecteert zelf de ruimte, om de geluidsinstellingen te optimaliseren. Als je de speaker verplaatst, blijft hij geluid afspelen en scant hij een halve minuut om de nieuwe omgeving in beeld te brengen. Erg handig.

©PXimport

Conclusie: Sonos Move kopen?

De Sonos Move doet in veel opzichten denken aan de One. Hij ziet er fraai uit, werkt via dezelfde app en ondersteunt stereo- en multiroomaudio en spraakassistenten. De geluidskwaliteit lijkt ook veel op elkaar, al kan de Move wat luider. De grote vraag is dan ook: loont het om 400 euro te betalen voor de Move of ben je beter uit met een One van 219 euro? Dat hangt er vooral vanaf of je waarde hecht aan de twee extra’s van de Move: de bluetooth-connectiviteit en de ingebouwde accu. Het is erg fijn dat je de (grote en zware!) speaker overal mee naartoe kan nemen, en de accuduur is met tien uur lekker lang. Heb je jaren gewacht op zo’n Sonos-speaker, dan is de Move absoluut het kopen waard. Vind je mobiliteit minder belangrijk dan kan je beter voor een Sonos One of alternatieve speaker kiezen.

LG blijft verbetert de oled-techniek nog veel verder en dat werpt dit jaar eindelijk zijn vruchten af. De LG OLED EVO 65G56LS is uitgerust met een nieuw type oled-paneel dat aanzienlijk meer piekhelderheid en kleurbereik levert. Daarnaast heeft LG webOS 25 uitgerust met een aantal AI-functies die het gebruiksgemak moeten verbeteren.

De nieuwe G-serie van LG is verkrijgbaar in twee versies. Een met een centrale voet in doos zoals ons testmodel, te herkennen aan de letters ‘LS’ achteraan en een model met een meegeleverde wandbeugel, die modellen hebben de letters ‘LW’ achteraan. De G-reeks mikt nog steeds in eerste instantie op wandmontage. Het toestel zelf is 24mm diep, dat lijkt misschien veel, maar die dikte heeft het wel over het hele oppervlak. Er is geen behuizing voor elektronica die verder uitsteekt. De rand is afgewerkt met een zilverkleurige strip, en dat geeft deze tv van opzij bekeken echt een premium look. De wandbeugel is verstelbaar, je kunt het toestel beperkt links en rechts draaien. De voet kun je monteren in twee posities, hoog en laag, in de hoge positie is er ruim plaats voor een soundbar. Het moet gezegd ook op een tv-meubel ziet hij er prima uit, wandmontage is zeker geen verplichting. 

Aansluitingen

De selectie aansluitingen die LG gebruikt is al enige tijd onveranderd gebleven, maar is dan ook erg goed. Met vier hdmi-poorten die allemaal de maximale hdmi 2.1-bandbreedte (48Gbps) leveren, zitten gamers in ieder geval gebeiteld. Verdere gamingfuncties zijn ALLM, 4K120 en VRR (AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync). PC-gamers kunnen zelfs tot 4K165 gaan, dat is een duidelijke upgrade ten opzichte van vorig jaar. Input-lag is altijd een sterk punt geweest bij LG, dat is dit jaar niet anders, in 4K60 meten we 10,5ms, in 2K120 zelfs maar 5,5ms. Op poort 2 kan je ARC/eARC gebruiken, gamers die een soundbar willen aansluiten, houden nog steeds drie volwaardige HDMI-poorten over. 

Wil je de opstelling zo netjes mogelijk houden, altijd mooi bij een premium tv, dan kun je de bijgeleverde IR-blaster gebruiken om brontoestellen te besturen met de LG-afstandsbediening, ook als die apparaten bijvoorbeeld in een kast staan. De G5 ondersteunt het WiSA-protocol (Wireless Speaker and Audio Association), maar is beperkt tot 2.1-configuraties. Daarmee is jammer genoeg geen draadloze surroundopstelling mogelijk. Alle kabels kun je via twee clips en twee verzonken kanalen wegleiden naar de voet. 

Nieuw oled-paneel, nieuw record

Nieuwe ontwikkeling op vlak van oled-technologie zijn niet uitzonderlijk. Twee jaar geleden introduceerde LG bijvoorbeeld oled-panelen met een laag microlenzen die voor een mooie verbetering in helderheid zorgden. Die microlenzen zijn op de G5 echter niet meer aanwezig. In ruil gebruikt dit model een gloednieuw paneel dat een andere opbouw van de oled-materialen gebruikt. Onder de naam OLED evo Met Brightness Booster Ultimate belooft de G5 hogere piekhelderheid en een breder kleurbereik. En dat blijken geen loze beloftes. Op het 10%-venster haalt de G5 2409 nits, en op een volledig wit beeld zelfs 356 nits. 

Dat alles gemeten in de uitstekend gekalibreerde HDR Filmmaker mode. Ter verduidelijking, dat is een 50 procent verbetering tegenover de G4 van vorig jaar, en voldoende om de kop van het oled-peloton aan te voeren. Vooral de verbetering op het volledig wit veld is impressionant. Daardoor moet de G5 nu de helderheid veel minder laten dalen als het beeld veel wit bevat, iets wat op vorige generaties nog merkbaar was. Ook het kleurbereik is weer groter geworden, en met 99,9% P3 is de G5 perfect uitgerust voor prachtige HDR-beelden. Het paneel had een uitstekende uniformiteit en weert zeer goed reflecties. De kijkhoek is prima.

De Filmmaker Mode is er voor wie minimale beeldverwerking wil, en de mooiste beelden getrouw aan de intentie. In SDR laat dat prachtige resultaten zien, maar de echte pracht van de G5 komt tevoorschijn bij HDR-beelden. Ook hier is de kalibratie nagenoeg perfect met enorm veel witdetail, intense kleuren, en dankzij de hoge piekhelderheid tintelende lichtaccenten. Kleuren worden goed bewaard als ze zeer helder zijn, dat dankt de tv aan het nieuwe paneel. Enkel in de donkerste beelden laat de G5 wat steken vallen. Er is veel schaduwdetail, maar in sommige beelden merken we veel ruis die het beeld ruw maakt en detail verbergt. In een ander geval was er wat blokvorming en bandvorming zichtbaar. We hopen dat LG nog wat aan de software kan sleutelen. 

Prima beeldverwerking

De Alpha11 beeldprocessor is aan zijn tweede generatie toe, maar nieuwe features lijken er niet te zijn. De upscaling en ruisonderdrukking zijn erg goed. In deinterlacing van 1080i-beeld merkten we op een testpatroon opnieuw een foutje waardoor kamvorming zichtbaar was, al bleek dat bij de meeste content niet tot problemen te leiden. Kleurstroken in zachte gradiënten elimineer je met de Vloeiende Gradatie-instelling, maar activeer die enkel als je het echt nodig acht, en dan alleen in de laagste stand. In een van onze testclips veegde die instelling ook wolken uit de lucht. Ook de dynamische tonemapping waar we gebruikelijk erg tevreden over zijn, laat je op dit model beter uit inactief.

Die maakte het beeld te helder, waardoor het aan contrast en impact verliest. Bovendien levert de G5 ook zonder dynamische tonemapping knap beeld. Goede punten waren er voor de bewegingsscherpte. Het oled-paneel laat nauwelijks of geen dubbele rand optekenen rond bewegende voorwerpen. Wie in 24Hz-filmmateriaal te veel last heeft van judder bij snelle camerabewegingen, activeert best TruMotion, bijvoorbeeld in ‘Cinematografische Beweging’ als je minimale invloed wenst. Maar ook hogere instellingen leverden goede resultaten, en de G5 toonde erg weinig beeldfouten zelfs met TruMotion in de Vloeiend-stand. 

Geen DTS-ondersteuning meer

Het is jammer, maar de G5 ondersteunt alleen nog maar Dolby Atmos, geen DTS meer. Vooral voor mensen met een uitgebreide bibliotheek Blu-ray schijven is dat een tegenvaller. Streaming gebruikt overwegend Dolby Atmos, dus daar weegt dat gebrek minder. De 60 Watt 4.2 kanaalsoplossing leek ons onveranderd. De klank is goed gebalanceerd, met een warm karakter en duidelijke baslijn. Zelfs surround is goed hoorbaar. Voor veel mensen zal dit volstaan, maar voor echte bioscoop audio zal een soundbar toch vereist zijn. Nieuw dit jaar is de Personal Sound Wizard. Die laat je een aantal keer in groepen van vier fragmenten horen met verschillende geluidsinstellingen, jij duidt aan wat je het best vindt klinken. Na de test bepaalt de processor op basis van je keuzes je geprefereerde klankinstellingen. Iets gelijkaardig bestond vorig jaar al voor beeld, maar we vinden dat je daar beter voor Filmmaker Mode of Cinema beeldmode kiest. Bij audio mogen persoonlijke voorkeuren wat meer doorwegen. 

WebOS 25, AI als persoonlijk hulpje

Kunstmatige intelligentie moet de nieuwe troef zijn van webOS 25, maar al deze nieuwe functies bleken niet te werken in het Nederlands. Voice ID, waarbij de tv je herkent op basis van je stem is nog niet beschikbaar in Nederlands. Maar ook andere functies, zoals de AI Chatbot die je moet helpen bij eenvoudige vragen zoals het aanpassen van beeldkwaliteit of aanbevelingen geven voor content, leek zelden te weten wat hij met onze vragen moest doen. LG kondigde ook generatieve kunst aan die je kan gebruiken in de screensaver, maar ook dit was nog niet beschikbaar. Nu missen we die AI-functies wel niet, de G5 is zo ook gebruiksvriendelijk, maar we hopen toch dat dit via software updates verbeterd wordt. 

In dit overzichtsartikel vind je alle informatie over webOS. WebOS 25 is van uitzicht niet echt veranderd op wat details na. Zo kan je live tv en HDMI-ingangen nu als tegels toevoegen in de rij met apps op het Home-scherm. Apps en Quick Cards die je niet gebruikt, kan je verbergen. Het app-aanbod is erg ruim en de G5 ondersteunt Airplay2 en Google Cast. LG toont helaas reclame op het Home-scherm en in de screensaver, lees in dit artikel hoe je reclame verwijdert.

De ‘Magic Remote’ heeft een nieuw ontwerp gekregen. Een rechthoekige vorm met afgeronde hoeken, en vooral minder toetsen. Weg zijn de cijfer- en kleurtoetsen, de volume- en kanaaltoetsen zijn nu kanteltoetsen. De mute-toets is verdwenen, muten doe je door de volume knop lang naar beneden te duwen. De ingangen-toets is vervangen door een Home Hub-toets, maar wanneer je die lang indrukt, toont de tv de ingangen. De aanwijsfunctie is gebleven, je kan de cursor op het scherm besturen door de afstandsbediening te bewegen. De afstandsbediening oogt moderner, en het gebruiksgemak is prima, maar we zouden hem niet beter noemen dan de oude versie. 

Conclusie

LG toont met de G5 dat er nog flink wat vooruitgang geboekt kan worden in oled-technologie. Perfect is deze tv echter nog niet, vooral in heel donkere beelden moet LG de software nog aanpassen om ruis en zichtbare gradaties te vermijden.  De OLED65G56LS haalt uit het nieuwe oled-paneel echter wel een indrukwekkende piekhelderheid, en erg ruim kleurvolume. We durven bijna zover gaan om te zeggen dat hij de klassieke zwakke punten van oled elimineert. Samen met de uitstekende kalibratie geniet je zo in Filmmaker Mode van bijna referentie beeldkwaliteit.

De ingebouwde luidsprekers leveren een aangename klank, wel jammer dat LG DTS-ondersteuning geschrapt heeft. De nieuwe AI-features in webOS 25 moeten duidelijk nog verder rijpen, voorlopig leveren ze geen meerwaarde, maar webOS blijft wel erg gebruiksvriendelijk. De nieuwe afstandsbediening sluit aan bij de moderne trend met minder toetsen. Gamers tot slot vinden op de G5 alles wat ze maar kunnen wensen. Dit is een topmodel, met een bijhorend prijskaartje, maar hij is het zeker waard.

Het is misschien niet het eerste waar je aan denkt, maar ook Android heeft – net als Windows – een klembord. Daarmee kun je gemakkelijk tekst kopiëren van de ene app naar de andere. Maar hoe open je dat klembord eigenlijk? En waar vind je wat erop staat? Je leest het in dit artikel!

Tekst of afbeeldingen kopiëren en plakken: het is een van de basisfuncties van elk besturingssysteem. Ook Android ondersteunt dit natuurlijk. Je kunt iets kopiëren in de ene app en het vervolgens plakken in een andere. Maar het Android-klembord kan meer dan alleen dat. Alles wat je kopieert, wordt daar namelijk tijdelijk opgeslagen. Handig als je per ongeluk iets hebt weggehaald, iets wilt terugvinden of gewoon even wilt kijken wat je allemaal hebt gekopieerd.

Let wel: hoe je precies bij het klembord komt, hangt af van je toestel en de Android-versie die je gebruikt. Zo hebben merken als Samsung en LG hun eigen klembordfunctie ingebouwd. Andere toestellen vereisen meestal een specifieke toetsenbord-app om het klembord te kunnen openen. In dit artikel leggen we je uit hoe je dat doet met zo’n toetsenbord-app.

Klembord binnen toetsenbord-apps

Om toegang te krijgen tot het klembord, heb je een toetsenbord-app nodig die die functie ondersteunt. Populaire keuzes zijn Gboard van Google en SwiftKey van Microsoft. Beide bieden vergelijkbare klembordfuncties, dus je kunt zelf kiezen welke je het prettigst vindt. Download en installeer de app, en stel deze daarna in als je standaard toetsenbord.

©PXimport

Met een ander toetsenbord in Android heb je meer mogelijkheden.

Dat instellen doe je via het instellingenmenu van je Android-telefoon. Gebruik het zoekveld bovenin het scherm en typ 'toetsenbord'. Je krijgt dan een lijst met resultaten. Kies de optie waarmee je het standaard toetsenbord kunt wijzigen en tik daarop.

Kies vervolgens de toetsenbord-app die je net hebt geïnstalleerd, zoals Gboard of SwiftKey. Let op: de vormgeving van de instellingen kan per toestel verschillen. Gebruik je liever een andere toetsenbord-app met klembordfunctie? Geen probleem – zolang je maar de juiste app selecteert bij het instellen.

Tekst kopiëren en plakken

Het klembord werkt meestal alleen met tekst. Wil je iets kopiëren naar een andere app? Selecteer dan een stuk tekst en kopieer het. Open bijvoorbeeld WhatsApp, ga naar een chat en houd het tekstveld even ingedrukt om de tekst direct te plakken. Soms zie je ook een klembordsymbooltje verschijnen, net boven het toetsenbord en onder het tekstveld. Tik daarop om het volledige klembord te openen.

Zie je dat symbooltje niet meteen? Dan krijg je waarschijnlijk eerst de suggestie om alleen de laatst gekopieerde tekst te plakken. Tik in dat geval op het witte rondje met het pijltje naar rechts – zo krijg je alle opties te zien.

Onder het kopje Recent zie je een lijstje met wat je als laatste hebt gekopieerd. Tik op een item om het direct in het tekstveld te plakken. Let wel: deze lijst wordt na een tijdje automatisch geleegd. Gebruik je vaak dezelfde tekst? Dan kun je die vastpinnen, zodat hij bewaard blijft. Zowel Gboard als SwiftKey ondersteunen deze functie: houd het item ingedrukt en kies voor Vastpinnen.

Klembord sinds Android 13

Sinds Android 13 is het klembord flink verbeterd. De basis is nog steeds hetzelfde: je kopieert tekst of een afbeelding in de ene app en plakt die in een andere. Maar de manier waarop je het klembord gebruikt, is een stuk handiger en overzichtelijker geworden. Dat maakt het werken met meerdere fragmenten tegelijk een stuk efficiënter.

Een van de grootste vernieuwingen is dat je nu meerdere items kunt bewaren – zowel tekst als afbeeldingen. Alles wat je kopieert, verschijnt in een nieuw klembordpaneel. Je opent dat paneel via het meldingscentrum of door een tekstveld lang ingedrukt te houden. Daar kun je door je gekopieerde items bladeren, kiezen wat je wilt plakken, en dingen die je niet meer nodig hebt, direct verwijderen. Je kunt zelfs een tekstfragment nog aanpassen voordat je het plakt.

Het klembordpaneel dat in Android 13 zijn intrede heeft gemaakt.

Met de komst van Android 13 werden er ook meteen een aantal nieuwe privacyfuncties voor het klembord geïntroduceerd. In eerdere versies konden apps op de achtergrond soms ongemerkt meelezen wat je had gekopieerd – met alle risico’s van dien. Nu heb je als gebruiker veel meer controle. Zo is er een nieuwe toestemmingsvraag voor klembordtoegang én krijg je een melding als een app probeert mee te kijken. Een stuk veiliger dus.