Google Assistent, de spraakgestuurde assistent van Google, kun je op ieder Android-apparaat gebruiken, en is ook beschikbaar voor de iPhone en iPad. Sinds de zomer van 2018 spreekt de assistent eindelijk Nederlands en dat praat wel zo makkelijk. In vergelijking met de Engelstalige collega heeft de Nederlandstalige assistent nog wat minder mogelijkheden, maar deze achterstand wordt in rap tempo goedgemaakt. Wij laten je zien wat tot nu toe de leukste mogelijkheden voor stembediening zijn.

Tip 01: Google Assistent

Wat kan Google Assistent allemaal in de Nederlandse taal? En op welke manier moet je iets vragen om spraakverwarring te voorkomen? Google schiet je hierbij te hulp door voorbeeldenopdrachten op een rijtje te zetten, verdeeld over verschillende rubrieken. Het overzicht is niet compleet, maar wel een aardig startpunt en bovendien geeft het genoeg inspiratie om meer uit de assistent te halen. Aan Google Assistent worden regelmatig nieuwe mogelijkheden toegevoegd. Daar hoef je zelf geen enkele update voor te installeren: het werkt bijna volledig via externe servers waar ook de nieuwigheden worden vrijgegeven. Je hebt alleen maar een werkende internetverbinding nodig om de assistent te kunnen gebruiken.

©PXimport

Tip 02: Oké Google, hoor je mij?

Google Assistent is beschikbaar voor vrijwel alle smartphones met Android Marshmallow (6.0) of hoger en als losse app voor iPhone en iPad. Of de assistent op je Android-toestel actief is, zie je in de Google-app: ga via Meer naar het menu Instellingen. Tik onder het kopje Google Assistent op Instellingen. Klik op Telefoon en je ziet of de assistent ingeschakeld is. De assistent staat altijd voor je klaar. Het uitspreken van Ok Google zou genoeg moeten zijn, maar dat werkt momenteel alleen als je telefoon in het Engels ingesteld is. Google probeert dit spoedig op te lossen. Google Assistent kun je ook oproepen door de homeknop even ingedrukt te houden of door op het microfoontje te drukken in de Google-app.

Google Assistent in het Nederlands

Tip 03: Goedemorgen

Begin de dag met vertel me over mijn dag of simpelweg goedemorgen en Google vertelt je wat er vandaag staat te gebeuren, zoals het weer, de verkeersdrukte op de route naar je werk, belangrijke afspraken in je agenda en ingestelde herinneringen. Als je daar behoefte aan hebt, kun je het overzicht beëindigen met het laatste nieuws, bijvoorbeeld van de NOS (zie tip 4). Ideaal voor als je wakker wordt: je krijgt alle belangrijke feiten op een presenteerblaadje aangereikt. Wat Google allemaal aan je vertelt, is aan jou. Open daarvoor weer de instellingen van Google Assistent en ga nu onder Services naar Mijn dag.

©PXimport

Tip 04: Het laatste nieuws

Met één opdracht hoor je het gesproken nieuws van verschillende Nederlandse nieuwsbronnen. Zeg naar het nieuws luisteren en je ziet op je scherm de geselecteerde nieuwsbronnen, waarbij de eerste bron meteen wordt afgespeeld. Je kunt handmatig een andere bron selecteren of al in je opdracht een andere bron benoemen (zoals luister naar het laatste nieuws van NOS). Eventueel kun je vooraf instellen uit welke bronnen je nieuws wilt horen en in welke volgorde, via de instellingen voor Mijn dag. Wel zo makkelijk is dat de NOS samenwerkt met de assistent, waardoor het voldoende is om praat met NOS te zeggen.

Tip 05: Tijden en wekkers

©PXimport

Je zou natuurlijk via de klok op kunnen zoeken hoe laat het in andere landen is, maar veel sneller is het door aan de assistent bijvoorbeeld te vragen: hoe laat is het in Auckland? Heb je geen zin om zelf uit te rekenen hoe groot het tijdsverschil is, vraag dan naar tijdverschil Amsterdam en Auckland. Ook wekkers stel je makkelijk in. Zeg maak me over 20 minuten wakker voor een powernap. Of: maak me om 8 uur ‘s ochtends wakker om een wekker voor de volgende morgen te zetten. Of: maak me iedere ochtend om 8 uur wakker voor een dagelijks alarm. Ook handig wanneer je je afvraagt of je nog even snel naar een bepaalde winkel kunt: hoe laat gaat de GAMMA dicht? of openingstijden supermarkt.

Tip 06: Handige timers

Om even snel een timer in te stellen, zeg je bijvoorbeeld tel 5 minuten af. Ook handig tijdens het koken. Desgewenst voeg je een label toe, bijvoorbeeld met timer van 25 minuten voor aardappels. Je kunt uiteraard meerdere timers toevoegen met zo’n label en op elk moment met timers bekijken vragen hoe het ervoor staat. Met stop timeraardappels pauzeer je de bewuste timer, of gebruik verwijder timer aardappels om deze helemaal weg te halen. Om de bijbehorende app te openen, zeg je open timers.

Tip 07: Datums en afspraken

Als het gaat om lastige vragen over datums, bijvoorbeeld: wanneer was 500 dagen geleden? of wanneer is koningsdag? is Google Assistent niet te kloppen. Binnen no-time krijg je het antwoord voorgeschoteld. Ook het toevoegen van dingen die je niet wilt vergeten, gaat in een handomdraai: herinnering vrijdag 8 uur vuilnisbak buiten zetten, of: maak afspraak voor vrijdag 2 uur kapper. Het is nog toekomstmuziek, maar op termijn kan, met Google Duplex, de assistent vrijwel autonoom voor jou telefonisch een afspraak bij de kapper maken door zelf het nummer te kiezen en een geanimeerd gesprek te beginnen.

©PXimport

Tip 08: Berichten versturen

Contacten bellen, sms’jes versturen, maar ook WhatsApp-berichten versturen vormt geen enkel probleem. Zeg bijvoorbeeld stuur een WhatsApp-bericht naar Hester. Je kunt hierna het bericht inspreken. De tekstherkenning blijkt erg krachtig en de foutjes die er zijn, worden vaak automatisch gecorrigeerd. Het lijkt alsof je maar één zin kunt inspreken, maar door gewoon punt, uitroepteken of vraagteken uit te spreken kun je een nieuwe zin beginnen. Zelfs puntje puntje puntje wordt correct weergegeven. Zodra je een korte pauze laat vallen, zal de assistent vragen of je het bericht wilt versturen of wijzigen, al bevat dit proces wel nog wat bugs.

Tip 09: (Openbaar) vervoer

©PXimport

De assistent kan je ook helpen aan routebeschrijvingen met de auto of openbaar vervoer, zoals route naar Maastricht of trein van Rotterdam naar Amsterdam. Je kunt ook informatie over vertrekkende vluchten krijgen, zoals is vlucht AF 1641 op tijd? Een aardige integratie is er met Flitsmelder, zodat je bijvoorbeeld kunt vragen: Vraag Flitsmelder of er flitsers zijn op de A9. Niet alleen informatie over vluchten of bestemmingen kun je bij Google opvragen, ook de prijzen daarvan. Zo krijg je een mooi overzicht van mogelijke vluchten, inclusief kosten en vliegtijd als je vraagt naar vluchten naar Londen van 12 december tot 15 december. 

Tip 10: Een handig rekenhulpje

Met Google Assistent heb je eigenlijk ook geen aparte rekenmachine meer nodig, de meeste berekeningen kunnen gewoon voor je worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld hoeveel is 13 procent van 50? of wat is de wortel van 18? Ook kun je snel valuta omrekenen, vraag maar eens naar: hoeveel euro is 2 dollar?, of eenheden, zoals in hoeveel liter is 2 deciliter? of hoeveel kilometer is 6 mijl?

Tip 11: Snel vertalen

Google Assistent is een uitstekende vertaalhulp. Vraag bijvoorbeeld hoe kom ik bij het strand in het Spaans en de zin wordt direct voor je vertaald. En niet alleen dat, de vertaling wordt ook uitgesproken. De assistent kan je ook helpen met lastige begrippen, zoals wat betekent consciëntieus? Een groot voordeel is dat je het niet precies goed hoeft uit te spreken, de assistent is op dat punt erg vergevingsgezind.

©PXimport

Tip 12: Google Translate

Heb je behoefte aan meer dan eenregelige vertaalopdrachten, dan kun je Google Translate proberen, want dit werkt ook met je stem. Start het op vanuit Google Assistent door te zeggen vertaal. In Google Translate kun je tekst handmatig invoeren, een foto van een tekst maken met de camera of door het in te spreken. Dat inspreken kan zelfs in de vorm van een gesprek waarbij continu naar de microfoon wordt geluisterd. Praten jullie bijvoorbeeld Engels en Nederlands, dan wordt de tekst automatisch als Engels of Nederlands herkend en vertaald en uitgesproken naar de andere taal. Zo is het dus een echte tolk.

Tip 13: Welk nummer is dit?

Vergeet apps als Shazam of SoundHound. Ook Google Assistent kan muzieknummers herkennen die in de ruimte worden afgespeeld. Vraag gewoon welk nummer is dit? en na enkele seconden luisteren volgt het antwoord. Zelfs de minder bekende nummers worden doorgaans feilloos herkend. Je krijgt, naast de artiest en het album waarop je het nummer kunt vinden, ook meteen links naar YouTube en Google Play Music en bij sommige nummers verschijnt zelfs nog een verwijzing naar de songtekst.

©PXimport

Tip 14: Video’s

Niet alleen weet Google Assistent veel over muziek, ook filmkennis is haar niet vreemd. Vraag bijvoorbeeld hoeveel seizoenen heeft The 100? of hoe lang duurt Deadpool 2? Maar het houdt niet op bij het vragen naar informatie, je kunt de assistent ook heel gemakkelijk een bepaalde muziekstijl, specifiek nummer of film(pje) laten afspelen. Wil je een film afspelen zonder daar al te veel moeite voor te doen, zeg dan eens: speel the100 op Netflix. Koppel je Netflix-account dan wel eerst via de instellingen aan Google Assistent (in het onderdeel Video’s en foto’s). Als je in dat menu ook het vinkje bij Google Photos aanzet, kun je foto’s op tv bekijken. Wat nog meer superhandig is, is het gebruik van een Chromecast om allerlei content op de tv af te spelen. Wil je Netflix op de tv bekijken? De constructie hiervoor is soms even zoeken, maar succesvol is bijvoorbeeld: speel the 100 op Netflix via mijn tv.

Tip 15: Licht uit, spot aan!

Via spraak je (Philips Hue-)lampen bedienen? De Nederlandse Google Assistent is daar nog niet aan toe, maar hopelijk niet lang meer. Een achterdeurtje is er wel, in de vorm van IFTTT (If This Than That), waarmee je veel zaken kunt automatiseren. Koppel eerst de twee accounts met elkaar: ga hiernaartoe en maak zo nodig een account aan bij IFTTT. Log in en kies Connect. Log daarna in met je Hue-account en geef toestemming voor toegang door IFTTT. Heb je nog geen Hue-account, dan maak die je die waarbij je ook meteen het account aan je bridge koppelt. Je kunt nu aan de slag met IFTTT-recepten (zie tip 16)!

©PXimport

Tip 16: Lampen bedienen

Heb je een account bij IFTTT aangemaakt (zie tip 15), dan kun je je Hue-lampen bedienen via zogenaamde applets. Open de IFTTT-app op je smartphone en zoek naar toggle hue. Kies de applet genaamd Toggle Hue with Google Assistent en zet hem aan. Nu vraagt IFTTT om toegang tot je Google-account zodat het je Google-spraakopdrachten kan beheren. Geef die toestemming. Configureer de applet en vul onder andere in welke commando’s je wilt gebruiken, bijvoorbeeld switch bedroomlights. Geef ook aan welke reactie Google Assistent daarop moet geven (zoals switching bedroom lights). Het originele commando toggle vinden wij onhandig, omdat het vaak als double of google wordt herkend. Onderaan selecteer je ten slotte de Hue-lamp die je wilt bedienen. Er zijn nog veel meer leuke applets die je kunt inzetten, zoals het uitschakelen van alle lampen met één commando (als je naar bed gaat) of het schakelen naar een bepaalde scène.

Tip 17: Home automation

Wie de smaak te pakken heeft en het liefst alles in huis wil automatiseren, kan softwarepakketten als Domoticz, OpenHAB en Home Assistant gebruiken. Linksom of rechtsom werken ze allemaal samen met Google Assistent, zodat je bijvoorbeeld de temperatuur kunt regelen of lampen kunt dimmen met spraakopdrachten. Bij Domoticz kun je het relatief eenvoudig houden door zogenaamde webhooks (externe url’s) aan IFTTT toe te voegen, al is dat vrij beperkt. Voor meer flexibiliteit kun je Controlicz overwegen, een handige dienst die als een soort gateway werkt tussen je apparaten in Domoticz en Google Assistent (of Google Home of Alexa).

©PXimport

Tip 18: Google Lens

Een andere handige feature van Google is Google Lens. Vanuit Google Assistent kun je naadloos overschakelen naar Lens. Het camera-icoontje hiervan vind je onderaan, naast het microfoontje voor het geven van een nieuwe opdracht. Google Lens kan, geholpen door kunstmatige intelligentie, onder andere teksten en objecten via de camera herkennen. Richt je camera op een schilderij en je leest direct de naam van het schilderij en de kunstenaar. Richt het op een dier – of een foto ervan – en je ziet welke soort het is. Overigens werkt dit ook voor verkeersborden of restaurants.

‘Weg met Amerikaanse tech!’ Onze afhankelijkheid van Amerikaanse technologische producten en -diensten stuit een groeiend aantal Europeanen steeds meer tegen de borst. Overstappen op Europese alternatieven lijkt daarom een logische keuze, maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Europese chatbots zijn lastig te vinden, terwijl kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol in de maatschappij lijkt te gaan spelen.

ChatGPT van OpenAI, Gemini van Google, Copilot van Microsoft, Grok van xAI of Claude van Anthropic. Als je aan een AI-chatbot denkt, is de kans groot dat een van deze diensten als eerste bij je te binnen schiet. Dat is niet zo vreemd, want het zijn op dit moment de populairste chatbots. Een andere interessante overeenkomst is dat ze allemaal afkomstig zijn uit de Verenigde Staten.
Onlangs kwam er een scheurtje in die Amerikaanse AI-dominantie: de chatbot van het Chinese DeepSeek haalde ineens de voorpagina’s. Voor het eerst leek een niet-Amerikaanse chatbot het te kunnen opnemen tegen de gevestigde orde uit de VS. Dat was goed nieuws voor inwoners van China, aangezien Amerikaanse chatbots daar worden geblokkeerd. Met de komst van DeepSeek kregen Chinezen dus eindelijk toegang tot een geavanceerde AI-bot.
Wij Europeanen hebben wel gewoon toegang tot Amerikaanse AI-modellen. Dat is maar goed ook. Voor de meeste Amerikaanse onlinediensten, zoals WhatsApp, OneDrive of Gmail, zijn er prima Europese alternatieven te vinden. Alleen voor AI-chatbots is dat een stuk lastiger.

Afhankelijk van Amerika

Het verlangen naar de ‘Europeanisering’ van ons internetgebruik is de afgelopen maanden sterk gegroeid. Dat komt vooral door een daling in het vertrouwen in onze samenwerking met Amerika. De huidige Amerikaanse president ziet de EU meer als concurrent dan als partner. Het kan dus riskant zijn om een onvoorspelbaar land zo veel macht over ons (bedrijfs)leven te geven.
Niet alleen privé gebruiken we Amerikaanse diensten, ook op het werk zijn veel producten afkomstig uit de VS, zoals Microsoft Office, Gmail en Slack. In de meeste organisaties kun je AI-chatbots aan dat rijtje toevoegen. Volgens onderzoekers groeit onze AI-afhankelijkheid de komende jaren ook nog eens gestaag verder.

In een hoop werkvelden, waaronder de militaire sector, is kunstmatige intelligentie mogelijk binnen de kortste keren onmisbaar. Het baart experts dan ook zorgen dat wij als Europa momenteel geen enkele controle hebben over deze belangrijke technologie. Ze vrezen dat de VS op een dag besluit om Amerikaanse AI-diensten voor ons te blokkeren. Dan hebben tal van bedrijven ineens een groot probleem.

Zorgen om privacy

In het verleden is al meerdere keren gebleken dat buitenlandse AI-bedrijven het niet zo nauw nemen met de privacy van hun gebruikers. Zo zou OpenAI zonder toestemming de data van EU-gebruikers hebben gebruikt voor het trainen van ChatGPT. Ook is duidelijk dat AI-chatbots gevoelige gegevens van gebruikers lekken, doordat ze ingevoerde tekst als trainingsdata opslaan en later met andere gebruikers delen.

Daarnaast wordt er gevreesd dat overheden de gegevens die gebruikers met AI-modellen delen, kunnen opeisen. In het privacybeleid van DeepSeek staat bijvoorbeeld dat het persoonsgegevens (denk aan chat- en zoekgeschiedenis en zelfs de toetsaanslag) in China opslaat. Volgens de wetten van het land heeft de Chinese overheid het recht om gegevens op te eisen van binnenlandse bedrijven wanneer zij daarom vraagt. Veel regeringen hebben hun werknemers dan ook verboden om DeepSeek op hun werktelefoons te installeren.

Moeilijke markt

Er zijn dus genoeg redenen om over te willen stappen op Europese alternatieven voor AI-diensten, maar dan moeten die er dus wel zijn. De Amerikaanse techindustrie is een stuk groter dan de Europese. EU-bedrijven beginnen daardoor met een grote achterstand en moeten met veel minder middelen een gelijkwaardig product zien te ontwikkelen. We zijn natuurlijk gewend aan de kwaliteit van de Amerikaanse tegenhangers. Slechts weinig mensen en bedrijven zijn bereid om over te stappen op een inferieur alternatief.

Hoe ingewikkelder (en dus duurder) het is om een dienst op te zetten, hoe moeilijker het is om Europese varianten te vinden. En laat het nou net zo zijn dat specifiek het opzetten en trainen van AI-modellen ontzettend prijzig is. Je hebt gigantische datacenters nodig om de vele peperdure, specialistische hardware-installaties 24/7 te kunnen laten draaien. Het trainen van AI-modellen verbruikt bovendien enorme hoeveelheden elektriciteit en de hitte die daarbij vrijkomt, moet dagelijks met miljoenen liters water worden gekoeld.

Er zijn in Europa maar weinig bedrijven voorhanden die bereid zijn om zulke investeringen te doen. Dat komt deels doordat de grote investeerders in Amerika zitten, waardoor start-ups moeilijk aan startkapitaal kunnen komen. Verder zijn de lonen in de VS hoger en is de loonbelasting lager, waardoor ook veel van het toptalent op AI-gebied dáár te vinden is. Daar komt ook nog de strenge regelgeving van de EU bij, die bedrijven kan afschrikken om te innoveren.

Toch is er sinds kort voorzichtig beweging zichtbaar op de Europese AI-markt. Steeds meer bedrijven werken aan eigen taalmodellen en chatbots die binnen de Europese wetgeving opereren en beter aansluiten op onze privacywaarden. Het gaat vaak nog om kleinschalige initiatieven met beperkte rekenkracht, maar ze laten wel zien dat Europa niet stilzit. Zo verschenen er de afgelopen maanden eindelijk enkele concrete voorbeelden van Europese chatbots die de concurrentie durven aan te gaan met Amerika: het Franse Le Chat van Mistral AI en het Zwitserse Lumo van Proton. Hun aanpak verschilt, maar beide projecten tonen dat ook binnen Europa ruimte ontstaat voor kunstmatige intelligentie op eigen voorwaarden.

Le Chat: Concurrent uit Frankrijk

Het Franse Mistral AI bracht eerder dit jaar onder de toepasselijk genaamde chatbot Le Chat een directe concurrent voor de gevestigde orde uit. Deze bot, beschikbaar voor Android, iOS en webbrowsers, maakt gebruik van volledig zelfgetrainde AI-modellen en staat dus voor een groot deel los van de VS. De hardware wordt nog wel geleverd door Amerikaanse fabrikanten. De gegevens worden echter opgeslagen op Europese servers en moeten daarmee voldoen aan strenge Europese privacywetten. Zo mag Mistral volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) je gegevens niet buiten de EU beschikbaar maken. Er moet een juridisch zwaarwegende reden zijn om de gegevens met de overheid te mogen delen.

Hoe goed is Le Chat?

Voor de privacy is Le Chat dus een interessante keuze, maar hoe presteert Mistral in vergelijking met de concurrentie? Uit onze eigen tests blijkt dat Le Chat op de eerste plaats nog niet zo heel vaardig is in het Nederlands. Bij het schrijven van een Sinterklaasgedicht komt de chatbot met veel kromme zinnen, terwijl ChatGPT (naast wat rare rijmpjes) wel consequent kloppende zinnen aan elkaar rijgt. Datzelfde geldt voor zaken die de Nederlandse cultuur aangaan. Als we vragen om suggesties voor klassieke verjaardagshapjes, zegt Le Chat dat we miniquiches en sushi moeten serveren. ChatGPT begrijpt de opdracht beter en raadt ons oer-Hollandse blokjes kaas met mosterd, leverworst en haring op roggebrood aan.

Ook uit onafhankelijke benchmarks blijkt dat Le Chat het vaak moet afleggen tegen Amerikaanse en Chinese modellen. Benchmarks meten hoe chatbots presteren in een breed scala aan taken, bijvoorbeeld op het gebied van wereldkennis, wetenschappelijk redeneren, wiskunde en programmeren.

Mistral Large 2, het model dat momenteel voor Le Chat wordt gebruikt, krijgt van de grootste AI-vergelijkingssite, Artificial Analysis, een gemiddelde intelligentiescore van 38. Vrijwel alle andere AI-chatbots behalen hogere scores. Het huidige standaardmodel van ChatGPT, GPT-4o, verschilt met zijn score van 41 niet veel van Le Chat. Alleen OpenAI biedt ook een Pro-abonnement aan voor 24 dollar waarmee gebruikers toegang krijgen tot geavanceerdere modellen, zoals o3, die juist een topscore van 69 behaalt.

Mistral biedt ook een betaald abonnement (15 dollar), maar daarbij krijgen gebruikers alleen een hogere daglimiet bij het genereren van teksten en afbeeldingen. Ook kun je dan aangepaste chatbots te maken, bijvoorbeeld een bot die altijd antwoordt als een rapper. Betalende gebruikers krijgen dus geen geavanceerder AI-model.

Lumo: Protons privacygerichte alternatief

Sinds juli 2025 is Proton – bekend van Proton Mail en Proton VPN – met zijn eigen AI-chatbot Lumo op de markt gekomen. Daarmee voegt het bedrijf zich bij de kleine maar groeiende groep Europese spelers die een antwoord proberen te bieden op de Amerikaanse dominantie. Lumo profileert zich nadrukkelijk als een privacyvriendelijk alternatief dat de waarden van de Europese digitale soevereiniteit belichaamt.

De chatbot is gebouwd op open-sourcemodellen, waaronder Nemo, OpenHands, OLMO en Mistral Small, en draait volledig op Europese servers. Dat betekent dat alle gegevens binnen de grenzen van de EU blijven en dus onder de strenge AVG-regels vallen. Proton garandeert dat gesprekken niet worden gelogd en uitsluitend lokaal versleuteld worden opgeslagen, zodat zelfs het bedrijf zelf er geen toegang toe heeft. De dienst gebruikt geen enkele gebruikersinput om zijn modellen verder te trainen, iets wat bij Amerikaanse chatbots nog altijd de norm is.

©Proton

Wie wil, kan de webzoekfunctie inschakelen om actuele informatie op te vragen, maar standaard staat die uit. Daardoor werkt Lumo iets minder up-to-date dan ChatGPT of Gemini, maar het voorkomt dat de dienst ongezien data doorsluist naar externe bronnen. Ook kun je bestanden uploaden voor analyse, die vervolgens via Proton Drive worden verwerkt en net als e-mails en documenten volledig end-to-end-versleuteld blijven.

Lumo kent nog beperkingen. Zo kan de chatbot minder context onthouden dan de grote Amerikaanse modellen en ontbreken geavanceerde multimodale functies, zoals spraakinteractie of beeldherkenning. Toch is de komst van Lumo van grote symbolische waarde: eindelijk heeft Europa een concreet alternatief dat niet draait om schaal of winst, maar om vertrouwen, transparantie en privacy. Het laat zien dat innovatie ook kan ontstaan vanuit principes in plaats van marketingbudgetten – al zal de tijd moeten uitwijzen of dat genoeg is om het tegen de reuzen uit Silicon Valley op te nemen.

Kleine tekortkomingen

Een veelgehoorde klacht van AI-fanaten is dat Le Chat minder flexibel is dan de niet-EU-bots. Zo kan de chatbot minder context verwerken, waardoor de dienst niet geschikt is om een verslag van honderden pagina’s samen te vatten. Ook ontbreekt de mogelijkheid voor spraakgesprekken en kan de bot geen tekst lezen op afbeeldingen die je opstuurt. Je kunt Le Chat wel vragen om plaatjes te maken, maar daarvoor gebruikt de dienst het Flux Pro-model van een Duitse start-up. Dat model levert behoorlijke resultaten, al zijn de nieuwste beeldgeneratoren van ChatGPT en Google Gemini nog beter in het uitvoeren van complexe opdrachten en het leesbaar schrijven van tekst.

Ook Lumo is op dit vlak nog beperkt: de chatbot kan geen beelden genereren of analyseren en mist functies als spraakinteractie of uitgebreide contextherkenning. Proton richt zich voorlopig bewust op een veilige basisfunctionaliteit in plaats van op toeters en bellen. In vergelijking met Le Chat is Lumo dus minder veelzijdig, maar wel consistenter in zijn focus op privacy en databeveiliging.

AI-actieplan

Al met al kunnen Le Chat en Lumo op sommige punten aardig meekomen met hun Amerikaanse tegenhangers, maar op veel fronten blijven ze nog achter. De gemiddelde gebruiker kan er prima mee uit de voeten, al zullen bedrijven pas overstappen als Europese bots krachtiger worden en meer taken aankunnen. Om dat te bereiken zijn forse investeringen nodig. De Europese Unie beseft dat inmiddels ook. In april werd een actieplan gepresenteerd dat Europa moet helpen uit te groeien tot wereldleider op het gebied van kunstmatige intelligentie. Daarin belooft Brussel de bouw van vijf gigafabrieken voor de ontwikkeling van geavanceerde AI-modellen, investeringen in cloudcapaciteit en datacenters, en steun voor Europese start-ups. Na jaren van afwachten lijkt Europa zich dus eindelijk op te maken voor een inhaalslag. Met de komst van spelers als Mistral AI (Le Chat) en Proton (Lumo) krijgt het continent stap voor stap meer grip op zijn digitale toekomst. Misschien is dat bescheiden begin precies wat nodig is om ooit echt onafhankelijk te worden van Silicon Valley.

Op elke website, in elke app en zelfs in de supermarkt laat je digitale sporen achter. Deze worden door bedrijven verzameld en doorverkocht en helaas gebeurt dat vaak op een slecht beveiligde manier. Het gevolg? Datalekken die je privacy en je geld in gevaar brengen. Gelukkig kun je je gegevens met een paar gerichte maatregelen zelf beschermen.

Een goede bescherming van je gegevens begint met het vaststellen welke gegevens er al van je rondzwerven. Daarna beslis je wat écht bewaard moet blijven en vervolgens dicht je elk lek met slimme hulpmiddelen. In dit artikel leiden we door het hele proces. We starten met een snelle inventarisatie van je digitale voetafdruk. Denk aan ongebruikte accounts, verborgen toestemmingen en vergeten wachtwoorden.

Vervolgens gaan we aan de slag: van wachtwoordmanagers en tweestapsverificatie tot versleutelde bestandsdeling en VPN’s. Tot slot kijken we naar je wettelijke rechten onder de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) en laten we zien hoe je die in je voordeel kunt inzetten. Zo groeit je beveiliging organisch mee met elke stap die je zet. Je minimaliseert de risico’s en pakt je regie terug!

Digitale voetafdruk

Elk beveiligingsplan begint met inzicht. Open daarom eerst op je computer Instellingen, kies Privacy en beveiliging en bekijk alle categorieën om te zien welke apps toegang hebben tot je locatie, camera en microfoon. Noteer wat je niet verwacht had.

Ga vervolgens naar je e-mail en zoek op trefwoorden als ‘registratie’, ‘bevestig je account’ en ‘privacyverklaring’. Zo spoor je vergeten accounts op, bijvoorbeeld de webshop waar je vijf jaar geleden een cadeautje bestelde. Bezoek tot slot de website Have I Been Pwned en vul je e-mailadres in. De dienst toont of je gegevens in bekende datalekken zitten.

Geef elke vondst een kleurcode: groen voor veilig, oranje voor opletten en rood voor directe actie. Met dit kleurenoverzicht zie je in een oogopslag waar het gevaar zit. Sla het bestand lokaal op, niet in de cloud, en bescherm het met een wachtwoord. Nu je precies weet welke gegevens rondzwerven, kun je gericht maatregelen nemen in plaats van schieten met hagel. Zo bespaar je tijd en mis je geen verborgen risico.

Onkraakbare wachtwoorden

Een uniek en lang wachtwoord voor elk account is de simpelste en beste bescherming. Installeer daarom een wachtwoordmanager zoals Bitwarden (https://bitwarden.com) of 1Password (https://1password.com). Maak eerst een hoofdwachtwoord van minstens zestien tekens dat geen bestaand woord bevat; combineer hoofdletters, leestekens en een zin die je alleen zelf begrijpt. Open daarna de manager en klik op Nieuwe login of Add Item, plak de url, vul gebruikersnaam in en laat de generator een wachtwoord van vijfentwintig willekeurige tekens maken.

Je kunt ook een volledige lijst met wachtwoorden importeren uit je browser. Sla het op en activeer Autofill in de browserextensie. Wis direct het oude, zwakke wachtwoord en gebruik de functie Password Health om overgebleven duplicaten op te sporen. Dankzij de versleutelde kluis verlaat geen enkel wachtwoord je apparaat onversleuteld; alleen jij bezit de sleutel. Vergeet niet regelmatig een back-up van de kluis te exporteren naar een versleuteld usb-station voor extra zekerheid. Zo voorkom je dat één lek al je accounts in gevaar brengt en kun je wachtwoorden probleemloos blijven vernieuwen.

Tweestapsverificatie

Helaas is zelfs een fantastisch wachtwoord kwetsbaar wanneer een bedrijf een datalek heeft. Activeer daarom altijd een tweestapsverificatie, ook wel multi-factor authentication genoemd. Veel diensten bieden deze optie aan. Ga naar de beveiligingsinstellingen van je account, bijvoorbeeld Account / Beveiliging / Tweestapsaanmelding, en kies voor een authenticator-app.

Installeer op je telefoon een gratis app als Google Authenticator. Klik op QR-code scannen, houd de camera boven het scherm en bevestig. De app toont nu elke dertig seconden een nieuwe zescijferige code. Voer die in op het webformulier en sla de herstelcodes op in een offline-document.

Voor kritieke accounts, zoals je cloudopslag of crypto-wallet, gebruik je bij voorkeur een hardware-sleutel als YubiKey. Steek de sleutel in de usb-poort, druk op het lampje en log in zonder een code over te typen. Dankzij de FIDO2-standaard wordt phishing onmogelijk, omdat de sleutel de url controleert voordat hij tekent. Zo combineer je gemak met een ijzersterke tweede factor die indringers buitenhoudt. Bewaar een reservesleutel op een andere locatie zodat verlies of diefstal je niet buitensluit.

Veilig en tijdelijk delen

Je wilt een scan van je paspoort opsturen naar een overheidsinstelling, of een map met familiefoto’s delen met oma. Gebruik dan nooit onbeveiligde e-mailbijlagen. Kies in plaats daarvan voor een end-to-end-versleutelde dienst als Wormhole.

Sleep het bestand naar het tabblad en beperk de download tot één keer. Kopieer de link, plak hem in een bericht en stuur het wachtwoord via een ander kanaal. Wie te laat klikt, krijgt een 404-fout, waardoor je geen nieuwsgierige meelezers meer hebt.

Werk je in Windows, open dan een willekeurige map, klik met rechts op een bestand, ga naar OneDrive / Delen, kies via de drie puntjes Instellingen voor delen en voeg een Wachtwoord en Vervaldatum toe. Door tijd, wachtwoord en versleuteling te combineren geef je kwaadwillenden geen kans. Bovendien bespaar je opslagruimte omdat het bestand niet in talloze inboxen blijft zweven.

Virtueel privénetwerk

Openbare hotspots in hotels en cafés zijn een paradijs voor datadieven. Zodra je onversleuteld verkeer verstuurt, kan iedereen in het netwerk meelezen. De eenvoudigste bescherming is het inschakelen van een virtueel privénetwerk. Installeer op je laptop en mobiel bijvoorbeeld de opensource-dienst Mullvad of het commerciële NordVPN.

Open de app, klik op Snel verbinden en verifieer dat het slot-pictogram in de menubalk verschijnt. Activeer daarnaast de optie Kill Switch zodat je verbinding blokkeert zodra de tunnel wegvalt. Voor extra zekerheid kun je in je browser de ingebouwde optie Altijd beveiligde verbindingen gebruiken activeren, die je vindt via Instellingen / Privacy en beveiliging. In Firefox heet de optie Alleen-HTTPS-modus. Test je opstelling via de site DNSLeakTest. Verschijnt je eigen provider niet, dan zit je goed. Zo browse je veilig, zelfs op een open wifinetwerk.

Monitoren én reageren

Beveiliging is geen eenmalige klus. Stel dus alerts in die automatisch waarschuwen wanneer jouw gegevens op straat liggen. Klik op Have I Been Pwned bovenaan op Notify me en vul je e-mailadres in. De dienst mailt je voortaan zodra je mailadres opduikt in een nieuw lek.

Voeg daarnaast domeinmonitoring toe voor je eigen website als je die hebt. Als er een waarschuwing verschijnt, open je direct de wachtwoordmanager, genereer je een nieuw wachtwoord en controleer je of tweestapsverificatie actief is. Noteer het incident in je kleurenoverzicht.

Reageer je snel, dan is de kans klein dat cybercriminelen al hebben toegeslagen. Zo bouw je een continue verdedigingslinie die meegroeit met het dreigingslandschap. Maak er een maandelijkse routine van. Dan zijn al je accounts, ook de oude, veilig.

Pak de regie over je data!

Datalekken horen bij het digitale leven, maar hun impact bepaal jij. Door eerst je voetafdruk in kaart te brengen, vervolgens unieke wachtwoorden en tweestapsverificatie toe te passen en je apparaten te versleutelen, sluit je de belangrijkste toegangspoorten. Veilige bestandsdeling, een betrouwbare VPN en een periodieke schoonmaak dichten de resterende kiertjes. Met automatische monitoring en hulp van de AVG is er een goede basis. Geen enkele maatregel staat op zichzelf; samen vormen ze een flexibel schild dat meebeweegt met nieuwe dreigingen. Begin vandaag, ervaar morgen al meer gemoedsrust en bespaar geld en ongemak op de lange termijn.