Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

ImageJ - Wetenschappelijke fotobewerking

Geschikt voor: Windows, macOS, Linux

Vrijwel iedereen heeft weleens van die prachtige foto’s gezien die zijn gemaakt met de Hubble ruimtetelescoop. Kijk je daarna zelf door een telescoop, dan valt het beeld zwaar tegen. Niet omdat de kijkers die je in de winkel kunt kopen zo veel minder krachtig zijn, maar omdat de beelden die NASA ons laat zien sterk bewerkt zijn om kleuren en details op te peppen om zo meer informatie uit een afbeelding te kunnen halen. Dit is binnen de wetenschap een gebruikelijke praktijk.

Alhoewel je met een gewone fotobewerker een eind komt als het gaat om dit soort beeldmanipulatie, kiest men in de academische wereld vaak voor gespecialiseerde software. Een voorbeeld daarvan is ImageJ. Nu zal de gemiddelde lezer geen wetenschappelijk onderzoek doen, maar dat wil niet zeggen dat het programma oninteressant is voor foto-hobbyisten. 

In tegendeel; ImageJ bevat een aantal unieke gereedschappen die je in geen enkele fotobewerker zult vinden. Bovendien zijn er zo’n 500 plug-ins beschikbaar waarmee je de mogelijkheden nog flink kunt uitbreiden. Werken met ImageJ vergt wel enige studie, maar er is gelukkig een uitstekende Engelstalige handleiding beschikbaar.

©PXimport

 MuseTree - Componeer muziek met AI

Geschikt voor: elk systeem

Al zeker dertig jaar geleden werden er experimenten gedaan om muziek te analyseren en om op basis daarvan nieuwe muziek door de computer te laten genereren. David Cope was daarmee zo succesvol dat hij zijn systeem imitaties van bijvoorbeeld Bach kon laten maken die zelfs door kenners niet van echt waren te onderscheiden.

Nu voldoet de muziek van Bach vaak aan strenge regels. Het analyseren van veel vrijere muziek is heel wat lastiger. Maar tegenwoordig komt kunstmatige intelligentie te hulp. Eind vorig jaar presenteerde OpenAI het project MuseNet, een AI die men op allerlei muziekstijlen had losgelaten om deze vervolgens nieuwe muziek te kunnen laten maken. Helaas was de demo daarvan beperkt en dus maakte Steven Waterman een eenvoudig te gebruiken webinterface voor het gehele product onder de naam MuseTree.

Componeren met MuseTree is kinderlijk eenvoudig. Je kiest een genre en een of meer instrumenten en vervolgens zet je de AI aan het werk. Deze genereert nu een paar maten in verschillende varianten en op elk daarvan kun je voortborduren door de AI meer maten te laten componeren.

©PXimport

Tip 03: Doe meer met Opdrachtprompt dankzij TCC/LE - Commando

Geschikt voor: Windows 11

Veel pc-gebruikers verlaten nooit hun grafische Windows-omgeving en als alles naar behoren werkt en je geen bijzondere wensen hebt, dan is dat ook nergens voor nodig. Er zijn heel wat situaties waarin de aloude Opdrachtprompt nuttig of zelfs onmisbaar is. 

Heb je een hardnekkig computerprobleem, dan kan het zomaar gebeuren dat Windows wel een handig tooltje heeft om de oorzaak te achterhalen, maar dat dit niet in een venster werkt. Ook zijn er heel wat geavanceerde programma’s die je weliswaar in Windows kunt draaien, maar die extra mogelijkheden bieden wanneer je ze vanuit de Opdrachtprompt benadert.

Kortom: ervaren gebruikers weten dat het aloude ‘DOS-venster’ nog altijd onmisbaar kan zijn. Als je zo’n gebruiker bent, dan zul je zeker plezier beleven aan TCC/LE. Hiermee breid je de mogelijkheden van de standaardversie van de Opdrachtprompt uit met tientallen extra opdrachten.

 Bovendien kun je aan commando’s een alias koppelen, wat zorgt dat je minder hoeft in te typen. Onder de vele functies vind je bijvoorbeeld commando’s om veel krachtiger batchbestanden te schrijven die complexe klussen kunnen klaren.

©PXimport

Artbreeder - Kunst maken met AI-hulp

Geschikt voor: elk systeem

Niet iedereen heeft het talent om een adembenemend schilderij of overtuigende tekening te maken. Geen nood. Tegenwoordig is er kunstmatige intelligentie waar je gewoon tegen kunt zeggen wat voor plaatje je zou willen maken. Wel is het daarbij altijd maar afwachten waar de AI mee op de proppen komt, en vaak heb je meerdere pogingen nodig om het beeld te creëren dat je voor ogen had.

Een mooie middenweg biedt Artbreeder. Alhoewel dit platform gebruikmaakt van AI, worden heel veel van de afbeeldingen die je ermee kunt maken, gegeneerd op basis van parameters die je eenvoudig kunt aanpassen door met schuifjes te spelen. Wil je bijvoorbeeld een landschap maken, dan genereert Artbreeder eerst een afbeelding die als uitgangspunt dient. Vervolgens kun je de ruigheid van het landschap aanpassen, aangeven of er zonlicht, mist of sneeuw in moet, instellen of je bouwwerken of vegetatie wilt zien, enzovoort. 

Naast landschappen kun je ook portretten, (anime)figuren en gebouwen creëren, je werk in beweging zetten of kunst maken van bestaande foto’s. Tegen betaling krijg je nog allerlei extra mogelijkheden.

©PXimport

Axialis IconGenerator - Hulp bij pictorgrammen

Geschikt voor: Windows 11

Zelf pictogrammen maken is een leuk, maar ook lastig klusje. Weliswaar bestaan er verschillende gratis programma’s die voor dat doel allerlei grafische gereedschappen bieden, maar daarvan valt het resultaat vaak tegen. Onder het motto ‘beter goed gejat, dan slecht bedacht’, kun je ook een andere strategie volgen. Axialis IconGenerator maakt namelijk gebruik van bestaande verzamelingen met pictogrammen en laat je die naar eigen smaak aanpassen.

 Het programma biedt strak ontworpen pictogrammen in allerhande categorieën als zakelijk, bouw, educatie, vlaggen, hardware, multimedia en sport. Bij elke van deze collecties vind je bovendien een verzameling overlays die je aan een pictogram kunt toevoegen.

Dat klinkt allemaal fantastisch, maar er zit een addertje onder het gras. Alhoewel het programma gratis is voor niet-commercieel gebruik, zijn slechts enkele van de collecties vrij te gebruiken. Voor de rest heb je een licentie nodig. 

Dit addertje kun je gelukkig onschadelijk maken door zo’n pictogram te exporteren als png-bestand. Je kunt het daarna importeren in een programma om pictogrammen mee te maken waar we in het begin van deze tip over spraken, bijvoorbeeld Greenfish.

©PXimport

Wombo Dream - AI droomt kunst

Geschikt voor: elk systeem

Kunstmatige intelligentie rukt in rap tempo op wanneer het gaat om het maken van afbeeldingen. Eerder zagen we al Artbreeder, dat vooral hoge ogen gooit als het gaat om landschappen en portretten.

Een van de eerste algemene systemen om plaatjes te maken op basis van tekst (ook wel bekend als text-to-image) is Wombo Dream, dat je online kunt gebruiken maar ook via de eigen iOS- of Android-app.

In Dream kun je elke (Engelstalige) beschrijving geven die je maar wilt en de AI achter het systeem probeert vervolgens een toepasselijke afbeelding te genereren. Bevalt deze niet, dan kun je de opdracht simpelweg herhalen en bij een volgende poging zal het resultaat (heel) anders zijn.

Voor elke opdracht die je geeft, kun je kiezen uit verschillende visuele stijlen. Maar wanneer je kiest voor No Style kun je ook zelf stijlen opgeven, bijvoorbeeld van bekende kunstenaars. Je kunt de twee combineren voor nog verrassender resultaten.

Verwacht overigens geen fotorealistische afbeeldingen, daar is deze AI nog niet toe in staat. Met een beetje oefening kun je er wel heel leuke plaatjes uit tevoorschijn toveren.

©PXimport

Imagelys Picture Lab Mobile - Fun met fotofilters

Geschikt voor: iOS

Onder gebruikers van fotobewerkers vinden we twee uitersten. De ene groep gebruikt de aanwezige gereedschappen om dat wat ze op hun scherm zien zo goed mogelijk te laten lijken op wat ze in het echt hebben gezien. Misschien gummen ze een lelijk paaltje weg of geven ze de lucht een fractie meer dramatiek, maar de waargenomen werkelijkheid staat voorop.

De andere groep probeert juist om hun foto’s volledig te transformeren tot een visueel kunstwerk, waarin het origineel soms nauwelijks te herkennen valt. Behoor je tot die groep dan ben je ongetwijfeld een liefhebber van fotofilters, onder het motto: hoe exotischer, hoe beter. Dat treft, want Imagelys Picture Lab Mobile (IPLM) zit er vol mee.

IPLM is het kleine broertje van een Windows-programma. Waar je voor die laatste moet betalen is de iOS-versie gratis. In IPLM vind je een enorme collectie filters, variërend van alledaags tot zeer buitenissig. De meeste bieden bovendien een heleboel parameters om mee te spelen. Je kunt je foto’s met IPLM dan ook totaal onherkenbaar maken. Het enige nadeel van IPLM is dat het geen snelheidsrecords breekt.

©PXimport

nVidia Canvas - Foto's van niet-bestaande landschappen

Geschikt voor: Windows 11

Wie kent dat niet: je komt terug van vakantie en laat aan je vrienden of op sociale media de plaatjes zien die je hebt geschoten van de adembenemende landschappen die je hebt gezien. Helaas was je er niet de enige, want dergelijk natuurschoon trekt nu eenmaal veel bekijks.

Zou het niet leuk zijn om van landschappen te kunnen genieten die nog nooit iemand voor je heeft gezien? Dat kan, want met nVidia Canvas maak je ze eenvoudig zelf.

Canvas kun je alleen gebruiken wanneer je beschikt over een grafische kaart/chip van nVidia uit de RTX-serie. Heb je die niet dan kun je online met het vergelijkbare GauGAN2 spelen.

Canvas toont je twee vensters en een palet met landschapselementen, zoals zand, modder, heuvels, bergen, wolken, bloemen en bomen. Hiermee kun je links een ruwe schets maken om aan te geven waar je deze elementen in je ‘foto’ wilt zien en de kunstmatige intelligentie achter het product probeert er vervolgens iets geloofwaardigs van te maken. 

Rechtstreeks in de ‘foto’ schilderen kan overigens ook. Dankzij stijlknoppen verander je bovendien met één klik de sfeer.

©PXimport

Stellarium - Planetariumprogramma

Geschikt voor: Windows 11, macOS, Linux, iOS, Android, browser

Onze verre voorouders hadden nog geen last van lichtvervuiling, dus zag iedereen die op een heldere nacht omhoog keek een adembenemende sterrenhemel. Men meende allerlei patronen in de lichtpuntjes te herkennen, variërend van boogschutters tot weegschalen en van kreeften tot zwanen en men kende allerlei krachten toe aan die patronen. Tegenwoordig weten we dat de sterren in een sterrenbeeld niets met elkaar te maken hebben, maar dat maakt de schoonheid van de sterrenhemel er niet minder om.

Om er optimaal van te kunnen genieten, is het wel zo prettig als je een beetje weet waar je naar kijkt. Dat leer je met het fraaie planetariumprogramma Stellarium. De makers ervan werken er al vele jaren aan en dat is goed te merken.

Stellarium biedt je een exacte weergave van de hemel vanaf elke plek op aarde en over een periode van vele honderden jaren. Over elk lichtpuntje dat je ziet, kun je informatie opvragen en erop inzoomen als door een virtuele telescoop. Stellarium kan zelfs tonen wat je door een echte telescoop zou zien en sommige modellen kun je bovendien vanuit het programma aansturen.

©PXimport

Tip 10: IPTV World - Bekijk wereldwijde tv-zenders

Geschikt voor: iOS

Oudere lezers herinneren zich ongetwijfeld de tijd waar je bij het tv-kijken sprak over “het andere net”. De reden was simpel: er waren er maar twee! In de jaren 70 kregen we kabel en groeide het aantal zenders gestaag. Wie zelfs daaraan niet genoeg had, kon in de jaren 90 een schotelantenne aan de muur hangen en via de satelliet genieten van uitzendingen van over de hele wereld. 

Tegenwoordig zijn al die technologieën te vervangen door een snelle internetverbinding. Dat zorgt ervoor dat je vanaf je iPad overal kunt kijken naar het aanbod van je kabelboer, van Netflix en HBO en al die andere aanbieders van betaal-tv. Maar die bieden je geen toegang tot San Marino 3 of Afghanistan 7. Tv wordt meer en meer ook aangeboden als internetstream. We spreken dan van IPTV.

Met de app IPTV World kun je uitzendingen bekijken vanuit alle uithoeken van de wereld, mits je over de juiste links beschikt en die zijn volop te vinden op internet (zoek naar IPTV links). De gratis versie van IPTV blokkeert willekeurige zenders, maar er blijven er genoeg over.

©PXimport

Atmosphere - Rustgevende geluiden

Geschikt voor: iOS, Android

Ondanks allerlei systemen die de kleurtemperatuur van je pc-scherm, tablet of smartphone ‘s avonds automatisch wat warmer maken, kunnen veel mensen die nog laat aan het computeren zijn vaak maar moeilijk de slaap vatten. Geen nood, ook daarvoor bestaat een digitale oplossing. Menigeen heeft namelijk baat bij het horen van rustgevende geluiden om makkelijker in te dommelen en de app Atmosphere (ook voor Android) heeft deze in overvloed.

De geluiden van Atmosphere zijn verdeeld in allerlei categorieën en er is voor elk wat wils. Zo zijn er geluiden die verband houden met de kust zoals golven, zeemeeuwen en een knapperend kampvuur op het strand. Of wat dacht je van een bos met krekels of regen die druppelt op het tentzeil? Slaap je als stadsmens op het veel te stille platteland? Ook daaraan is gedacht dankzij verkeer in de verte, zo nu en dan een sirene of bouwgeluiden. Het aardige bij dit alles is dat je de klanken ook naar hartenlust kunt combineren.

Tot slot biedt de app zogeheten isochrone geluiden die een bepaalde gemoedstoestand zouden moeten stimuleren, zoals ontspanning of een verhoogde creativiteit.

©PXimport

Gevaarlijk?

Bij sommige freeware kun je een enge waarschuwing van je beveiligingsprogramma verwachten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt. Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger. Ook voor software die relatief nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiliger een waarschuwing geven. Vertrouw je de download? Laat het programma dan uitvoeren. Voel je twijfel? Laat je download onderzoeken door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze dienst controleert je programma met meer dan vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of je te maken hebt met een risico, of met een overijverig beveiligingsprogramma.

©PXimport

Niet te snel klikken

We zien het helaas te vaak en het zou verboden moeten worden: installatieprocedures die extra programma’s bundelen en zomaar aanpassingen doen. Je probeert een programma uit en voor je het weet is de homepage van je browser aangepast en ben je een aantal ongewenste programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds meer beveiligingsprogramma’s letten hierop als je iets probeert te installeren. Wij gebruiken Unchecky om ‘verkeerde vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf voorkomen. Download een programma bijvoorbeeld alleen via de website van de makers. Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/programma’s die je als ongewenst beschouwt of keur de aanpassing op een andere manier af.

©PXimport

De reguliere Rockster Cross 2 van Teufel kwam afgelopen zomer op de markt. Onlangs bracht de Duitse audiospecialist in samenwerking met Fender een speciale uitvoering uit. Het fraaie 'gitaarversterkerdesign' komt grotendeels uit de koker van het bekende instrumentenmerk. Wat heeft deze bluetooth-speaker nog meer te bieden?

Wie weleens een gitaarversterker van Fender heeft gezien, weet meteen waar de vormgeving van de Fender x Teufel Rockster Cross 2 op is gebaseerd. Zo bevat het zilverkleurige speakergaas linksboven het sierlijke logo van de Amerikaanse producent. Dat is precies hoe Fender veel van zijn gitaarversterkers vormgeeft.

©Maikel Dijkhuizen

Zwaar, maar toch mobiel

Met een gewicht van 2,4 kilo is deze bluetooth-speaker bepaald geen lichtgewicht. Toch neem je de Rockster Cross 2 vrij eenvoudig mee. De achterzijde bevat namelijk twee handgrepen, waardoor je voldoende grip hebt. Een andere optie is om door middel van twee karabijnhaken de bijgesloten verstelbare draagriem te bevestigen. Het uiterlijk van deze riem lijkt trouwens sprekend op een gitaarband van Fender. Handig, want je draagt dit apparaat dus met je schouder.

De behuizing is zeer sterk en kan dus absoluut een stootje hebben. Het product voldoet aan de IPx5-norm, zodat het wel een spatje regen kan verdragen. Staat de Rockster Cross 2 eenmaal op zijn plek, dan zal de speaker niet zo gauw verschuiven. Het apparaat rust namelijk op vier lange antislipvoetjes. Een interessante optie is dat je de luidspreker ietwat achterover kunt laten hellen. Zet de behuizing dan schuin neer.

©Maikel Dijkhuizen

Aansluitingen

Dankzij de aanwezige bluetooth5.3-adapter verbind je vlot een smartphone of tablet. Het is bovendien mogelijk om gelijktijdig twee mobiele toestellen te koppelen. Voor oplaaddoeleinden zit er aan de achterkant een usb-c-poort met powerbankfunctie. Kortom, je laadt onderweg zo nodig jouw smartphone of smartwatch op. Achter hetzelfde klepje vind je trouwens ook een 3,5mm-geluidsingang. Hierop kun je eventueel een bekabelde audiobron aansluiten. Verder is er een behoorlijke accu ingebouwd. Teufel belooft namelijk een luistertijd van 38 uur bij een gemiddeld volumeniveau van 70 decibel. In de beschikbare ecomodus is dat zelfs naar verluidt 46(!) uur, maar dat gaat dan wel ten koste van de audiokwaliteit.

©Maikel Dijkhuizen

Stevige beats

Voor een adviesprijs van maar liefst 299,99 euro mag je natuurlijk een goede audiokwaliteit verwachten. Gelukkig is dat ook het geval, want deze bluetooth-speaker levert een natuurgetrouw geluid. Twee tweeters en een behoorlijke woofer zijn verantwoordelijk voor de audioweergave. Vanwege deze verschillende actieve drivers is er een duidelijke scheiding tussen de hoge en lage tonen te horen. De muziek klinkt hierdoor erg levendig. Gebruik de Rockster Cross 2 ook gerust om een feestje te bouwen. Hij kan namelijk zeer luid spelen, waarbij de bas zich duidelijk laat gelden.

De bovenzijde telt enkele fysieke knoppen. Daarmee koppel je een nieuwe bluetooth-bron, wijzig je het volume en pauzeer je de muziek. Daarnaast kun je tussen drie geluidsmodi switchen en een tweede Rockster Cross 2 draadloos koppelen. Met laatstgenoemde opstelling luister je naar echt stereogeluid. Je gebruikt jouw smartphone optioneel als veredelde afstandsbediening. Installeer hiervoor de Teufel Go-app, waarna je diverse geluidsinstellingen naar eigen wens aanpast.

©Maikel Dijkhuizen

Fender x Teufel Rockster Cross 2 kopen?

Zoek je een goed klinkende bluetooth-speaker met een origineel design? Wanneer het stevige prijskaartje van zo'n driehonderd euro geen bezwaar is, schaf je met de Fender x Teufel Rockster Cross 2 een prima exemplaar aan. Andere pluspunten zijn de comfortabele draagriem, powerbankfunctie en stevige constructie.

Wie overstapt naar een andere computer denkt meestal meteen aan het overzetten van programma's en bestanden zoals documenten en foto's. De vele persoonlijke instellingen en voorkeuren die zorgvuldig zijn opgebouwd, raken helaas vaak verloren. Hoe zorg je ervoor dat je je ook op het andere systeem meteen weer helemaal thuis voelt?

Synchronisatie via Windows-account

Windows biedt veel instellingen die je werkomgeving persoonlijker maken, zoals visuele thema's, spellingsvoorkeuren en meer. Sommige vereisen handmatig werk of externe tools, maar een aantal laat zich automatisch synchroniseren via je Microsoft-account. Laten we hiermee beginnen. Zorg dat je met zo'n account bent aangemeld bij Windows. Dit regel je via Instellingen / Accounts / Uw info. Klik daar op In plaats daarvan aanmelden met een Microsoft-account en volg de instructies.

Open daarna Accounts / Windows-back-up en druk op Beheren. Bevestig met Ja, synchroniseren / Gereed. Herstart de module Instellingen en open opnieuw Windows back-up. Schakel Mijn apps onthouden in als je op een andere pc met hetzelfde account dezelfde apps uit de Microsoft Store wilt gebruiken. Open Mijnvoorkeuren onthouden om aan te geven of je ook de onderdelen Accounts, WiFi-netwerken en wachtwoorden, Taalvoorkeuren en woordenlijst en diverse instellingen wilt synchroniseren.

Handmatige sync Windows

Zo'n accountsynchronisatie is handig, maar niet alle personalisatie-instellingen worden meegenomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor geluidsschema's of muisaanwijzers. Of misschien meld je je liever helemaal niet aan met een Microsoft-account, of vertrouw je deze cloudsynchronisatie niet, ook al is er sprake van dataversleuteling. Dan kun je de migratie ook handmatig doen.

We beginnen met het overzetten van een Windows-thema, aangezien dat meerdere onderdelen omvat, zoals lokaal opgeslagen achtergronden, accent- en vensterkleuren, een geluidsschema en de muiscursorstijl. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Thema's. Dubbelklik op de miniatuur van het gewenste thema, of klik op Bladeren door thema's om er een nieuw te kiezen in de Microsoft Store. Bovenaan kun je het thema aanpassen via de opties Achtergrond, Kleur, Geluiden en Muiscursor. Gebruik telkens het pijltje linksboven om terug te keren. Sla daarna je aangepaste thema op met Opslaan en geef het een naam. Klik vervolgens met rechts op de miniatuur van dit geselecteerde thema en kies Thema voor delen opslaan. Bewaar het als .deskthemepack-bestand (dat eigenlijk een zip-bestand is) op een extern of gedeeld medium. Dubbelklik je op dit bestand in Verkenner van je andere systeem, dan wordt het automatisch uitgepakt en als Windows-thema geïnstalleerd.

Lettertypes en screensavers

Misschien heb je ook zelf een of meer extra lettertypes en screensavers geïnstalleerd, en wil je deze overzetten. Dit kan handmatig als volgt. Voor lettertypes typ je %windir%\fonts in de adresbalk van Verkenner. Selecteer met ingedrukte Ctrl-toets alle gewenste lettertypebestanden, klik er met rechts op en kies Kopiëren naar. Sla deze bestanden op een extern of gedeeld medium op. Op de andere pc selecteer je de bestanden, klik je er met rechts op en kies je Installeren (voor alle gebruikers).

Het overzetten van screensavers verloopt op vergelijkbare wijze. Open de mappen %windir%\System32 en %windir%\SysWOW64, selecteer de gewenste scr-bestanden en kopieer ze naar een geschikt medium. Plak ze op de andere pc in %windir%\System32 en bevestig de kopieeractie als administrator. Je installeert een screensaver door er met rechts op te klikken en Installeren te kiezen, of via Instellingen / Persoonlijke instellingen / Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging.

We hebben een PowerShell-script gemaakt dat dit grotendeels automatiseert. Download het bestand exporteer-extrafonts-ss.ps1 (dit is de downloadlink) op je nieuwe pc, klik er met rechts op en kies Run with PowerShell (als administrator). Je vindt de screensavers en de meeste lettertypes nu op je bureaublad (behalve enkele standaardfonts die je in het script kunt aanpassen bij Fonts uitgezonderd), in submappen van FontScreenSaverBackup.

Profielen

De makkelijkste manier om je Windows-account naar een andere pc over te zetten is via een Microsoft-account (zie paragraaf 1, Synchronisatie via Windows-account). Toch wordt het gebruikersprofiel niet volledig meegenomen. Onder meer lokale bestanden, programmavoorkeuren buiten de Microsoft Store en appdata-mappen, zoals macro's, sjablonen en scripts, blijven achter.

In afwachting van een (vernieuwde) migratietool die Microsoft binnenkort belooft, kun je TransWiz gebruiken. Met de gratis versie kun je één account tegelijk overzetten, maar je kunt dit gewoon herhalen voor andere profielen. Dit werkt ook bij profielen die aan een Microsoft-account zijn gekoppeld. Schakel desnoods tijdelijk over naar een lokaal account. Na de migratie op de andere pc koppel je het profiel opnieuw aan hetzelfde Microsoft-account via Instellingen / Accounts.

Download TransWiz. Installeer het msi-bestand op beide pc's. Start het programma op je oude pc. Kies I want to transfer data to another computer, klik op Volgende en selecteer het gewenste, niet-actieve account (meld je eventueel tijdelijk aan met een ander account). Klik op Volgende en kies een opslaglocatie voor het zip-bestand. Beveilig dit eventueel met een wachtwoord.

Start TransWiz op het andere systeem, kies I have data I want to transfer to this computer en verwijs naar het zip-bestand. Geef eventueel een andere accountnaam op, kies of dit een standaard- of administratoraccount wordt en stel het wachtwoord in. Na afloop zijn de gegevens overgezet en kun je je aanmelden met het nieuwe profiel.

Taalinstellingen

Taal en spelling zijn vaak afgestemd op je voorkeuren, dus waarschijnlijk wil je die ook overzetten. De meeste taalinstellingen binnen Windows worden automatisch gesynchroniseerd via je Microsoft-account, maar desnoods doe je dit handmatig, door dezelfde taalpakketten te installeren. Ga hiervoor naar Instellingen / Tijd en taal / Taal en regio en kies Een taal toevoegen.

De toetsenbordindeling is gekoppeld aan de taal, maar je kunt ook handmatig extra indelingen toevoegen. Klik op de drie puntjes naast je voorkeurstaal en kies Taalopties. Scrol naar Geïnstalleerde toetsenborden en klik op Een toetsenbord toevoegen om de gewenste indeling te kiezen. Met Windows-toets+Spatiebalk schakel je vervolgens snel tussen indelingen. Je kunt trouwens ook per app-venster een andere invoermethode instellen via Instellingen / Tijd en taal / Typen / Geavanceerde toetsenbordinstellingen, met de optie Laat me een andere invoermethode instellen voor elk app-venster.

Wanneer je in apps met spellingcontrole, zoals Kladblok, met rechts klikt op een rood onderstreept woord en kiest voor Aan woordenboek toevoegen of Spelling / Aanwoordenlijst toevoegen, dan wordt het woord in Windows toegevoegd aan een gebruikerswoordenboek. Dit vind je in de map %appdata%\Microsoft\Spelling, wellicht in de submap \neutral of in een taal-submap zoals \nl-NL, in het bestand default.dic of custom.dic. Je kunt dit bestand bekijken met een teksteditor en kopiëren naar dezelfde map op je andere toestel om deze woordenlijst(en) over te zetten.

Applicaties

Geïnstalleerde applicaties zomaar overzetten lukt meestal niet, dus zit er weinig anders op dan ze opnieuw te installeren. Voor volledig portable apps volstaat het vaak om de map waarin je ze plaatste te kopiëren.

Er bestaan handige tools waarmee je veel populaire gratis apps met enkele muisklikken op je nieuwe pc installeert. Bijvoorbeeld Ninite en een pakketbeheerder zoals UniGetUI (klik op deze GitHub-pagina in de rechterkolom onder Releases op Latest).

In UniGetUI kies je Pakkettenbundels en klik je op Pakketten toevoegen aan bundel. Gebruik Pakketten ontdekken om apps op te zoeken. Vink de gewenste pakketten aan en klik op Selectie toevoegen aan bundel. Herhaal dit tot je bundel compleet is. Sla deze op via Bundel opslaan als, open de bundel daarna via Bestaande bundel openen, selecteer alle pakketten en bevestig met Selectie installeren.

App-configuraties

Zo installeer je snel veel apps op je nieuwe pc, maar daarmee neem je je persoonlijke instellingen of configuraties nog niet mee. De gratis app CloneApp was hier prima geschikt voor, maar de ontwikkeling is al enkele jaren stopgezet. Je kunt deze nog steeds downloaden en gebruiken, maar weet dat instellingen van nieuwere apps mogelijk niet volledig meer worden meegenomen. De ontwikkelaar biedt intussen een alternatief aan, Appcopier, maar deze tool is vooralsnog beperkt en minder gebruiksvriendelijk.

Je kunt het eventueel handmatig proberen met een tool als FreeFileSync door de belangrijkste configuratiebestanden naar dezelfde maplocaties op je nieuwe pc te kopiëren. Veel van die bestanden zitten in app-specifieke submappen van mappen zoals %AppData%, %LocalAppData% en %ProgramData%, typisch met extensies zoals ini, cfg, conf, config, json, xml, yaml of yml. Het is het proberen waard, maar overschrijf niet zomaar bestaande bestanden op je nieuwe pc.

Codes en licenties

Als je op je nieuwe pc programma's installeert die ook al op je oude pc stonden, wil je natuurlijk de softwarelicentie overnemen. Hoe je dat doet, hangt af van de toepassingen zelf. Bij software die aan een account is gekoppeld, hoef je meestal alleen met hetzelfde gebruikersaccount op je nieuwe pc aan te melden. Soms moet je de licentie eerst deactiveren op je oude pc via de instellingen of via een webportaal.

Voor software met een klassieke activatiecode noteer je de licentiecode van de oude installatie. Die vind je vaak in je account, op het doosje of in een mail. Bij de installatie op je nieuwe pc voer je deze opnieuw in. Tools zoals Magical Jelly Bean Keyfinder (gratis beperkte versie) en NirSoft Produkey (gratis) kunnen codes van veel geïnstalleerde programma's uitlezen. Omdat deze tools methoden gebruiken die ook door malware gebruikt wordt, is het normaal dat je virusscanner hierbij een melding geeft.

Sommige apps gebruiken een licentiebestand, met een extensie als lic, dat, key of ini, dat je moet exporteren of kopiëren naar dezelfde locatie op je nieuwe pc. Vaak is opnieuw activeren dan ook nodig.

Lees ook: Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Browsers

Je gebruikt waarschijnlijk een of meer browsers die gepersonaliseerd zijn met bijvoorbeeld eigen thema's, bladwijzers, geschiedenis, wachtwoorden en instellingen. De eenvoudigste manier om deze over te zetten, is door de ingebouwde synchronisatie te activeren.

We beginnen met Chrome. Log in met je Google-account (dat vind je rechtsboven), open Instellingen, klik op Jij en Google, ga naar Synchronisatie en Google-services en kies Synchronisatie aanzetten. Druk op de knop Instellingen, kies Beheren wat jesynchroniseert en vink de gewenste onderdelen aan via Synchronisatie aanpassen. Op je nieuwe pc meld je je aan met hetzelfde account en activeer je opnieuw de synchronisatie.

Voor Edge werkt dit op vrijwel dezelfde manier met je Microsoft-account, via Instellingen / Profielen / Synchroniseren. Bij Firefox kan het ook, als je een Mozilla-account hebt, via Instellingen / Synchronisatie.

Heb je geen account, dan wordt het iets omslachtiger. Wachtwoorden kun je exporteren en importeren via de ingebouwde wachtwoordmanager. Voor andere onderdelen gebruik je bijvoorbeeld een gratis tool zoals Hekasoft Backup & Restore (ook portable). Sluit je browsers, start de tool en selecteer de gewenste browser. De app ondersteunt circa 45 browsers. Je ziet meteen hoeveel data er geback-upt wordt. Zorg dat Backup is geselecteerd, klik op Start en kies een naam en locatie voor het back-upbestand (dat ook echt de extensie .backup heeft). Op je nieuwe pc installeer je dezelfde browser, sluit je deze en open je opnieuw de app. Kies Restore en verwijs naar het back-upbestand. Alles werkt netjes via lokale bestanden, zonder cloudverbinding.

Synchroniseren Office 365

De kans is groot dat je ook een kantoorpakket gebruikt, en wellicht is dit Microsoft 365 (voorheen Office 365). Persoonlijke instellingen worden dan automatisch gesynchroniseerd tussen systemen, op voorwaarde dat je een geldige licentie hebt en op elk apparaat met hetzelfde Microsoft-account bent aangemeld. Het gaat bijvoorbeeld om je Office-thema, aangepaste woordenlijst, Snelle toegang-werkbalk, Lint-aanpassingen, taalvoorkeuren en (via OneDrive) recente bestanden en persoonlijke sjablonen.

Controleer wel een paar instellingen. Meld je binnen de Office-apps aan met je Microsoft-account (klik desnoods op Aanmelden, rechtsboven). Ga in Windows naar Instellingen /Accounts / Windows-back-up, klik op Beheren bij Uw Microsoft-account synchroniseren met Windows en kies Ja, synchroniseren. Zet vervolgens de optie Mijn voorkeuren onthouden aan en vink bij voorkeur alle opties aan. Gebruik je een werk- of schoolaccount, dan kan je IT-beheerder wel bepaalde synchronisaties beperken (via groepsbeleid).

Handmatig overzetten Office 365

Je kunt ook specifieke Office-onderdelen handmatig overzetten. Voor sjablonen kopieer je bestanden met extensies als dotx, potx en xltx naar dezelfde map op je nieuwe pc. Deze staan normaal gesproken in C:\Users\<gebruikersnaam>\Documenten\Aangepaste Office-sjablonen. Ook eigen woordenboeken kun je meenemen. Het bestand Custom.dic staat in %AppData%\Microsoft\Uproof, default.dic of custom.dic in %AppData%\Microsoft\Spelling, in de submap \neutral of eventueel andere submappen.

Aanpassingen aan het Lint en werkbalken exporteer je via Bestand /Opties / Lint aanpassen. Klik rechtsonder op Importeren en Exporteren en kies Alle aanpassingen exporteren.

Wil je aangepaste stijlen, marges, regelafstand, macro's of eventueel extra opmaakelementen in Word overnemen, dan kopieer je ook het bestand Normal.dotm uit %AppData%\Microsoft\Templates. Extra macro's kun je ook los exporteren in de VBA-editor (Alt+F11), via Bestand / Bestand exporteren en later Bestand importeren.

Bepaalde Office-voorkeuren, zoals standaard bestandslocaties, zitten in het Windows-register. Een back-up maken kan via de Register-editor (druk op Windows-toets+R en voer regedit uit). Bij recente Word-versies zitten deze in de sleutel Computer\HKEY\_CURRENT\_USER\Software\Microsoft\Office\16.0\Word\Options. Klik met rechts op deze sleutel, kies Exporteren en bewaar het reg-bestand. Dubbelklik op dit bestand op je nieuwe systeem en bevestig tweemaal met Ja om de instellingen te importeren. Je maakt liefst eerst een systeemherstelpunt via Een herstelpunt maken in het Windows-startmenu.