Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

ImageJ - Wetenschappelijke fotobewerking

Geschikt voor: Windows, macOS, Linux

Vrijwel iedereen heeft weleens van die prachtige foto’s gezien die zijn gemaakt met de Hubble ruimtetelescoop. Kijk je daarna zelf door een telescoop, dan valt het beeld zwaar tegen. Niet omdat de kijkers die je in de winkel kunt kopen zo veel minder krachtig zijn, maar omdat de beelden die NASA ons laat zien sterk bewerkt zijn om kleuren en details op te peppen om zo meer informatie uit een afbeelding te kunnen halen. Dit is binnen de wetenschap een gebruikelijke praktijk.

Alhoewel je met een gewone fotobewerker een eind komt als het gaat om dit soort beeldmanipulatie, kiest men in de academische wereld vaak voor gespecialiseerde software. Een voorbeeld daarvan is ImageJ. Nu zal de gemiddelde lezer geen wetenschappelijk onderzoek doen, maar dat wil niet zeggen dat het programma oninteressant is voor foto-hobbyisten. 

In tegendeel; ImageJ bevat een aantal unieke gereedschappen die je in geen enkele fotobewerker zult vinden. Bovendien zijn er zo’n 500 plug-ins beschikbaar waarmee je de mogelijkheden nog flink kunt uitbreiden. Werken met ImageJ vergt wel enige studie, maar er is gelukkig een uitstekende Engelstalige handleiding beschikbaar.

©PXimport

 MuseTree - Componeer muziek met AI

Geschikt voor: elk systeem

Al zeker dertig jaar geleden werden er experimenten gedaan om muziek te analyseren en om op basis daarvan nieuwe muziek door de computer te laten genereren. David Cope was daarmee zo succesvol dat hij zijn systeem imitaties van bijvoorbeeld Bach kon laten maken die zelfs door kenners niet van echt waren te onderscheiden.

Nu voldoet de muziek van Bach vaak aan strenge regels. Het analyseren van veel vrijere muziek is heel wat lastiger. Maar tegenwoordig komt kunstmatige intelligentie te hulp. Eind vorig jaar presenteerde OpenAI het project MuseNet, een AI die men op allerlei muziekstijlen had losgelaten om deze vervolgens nieuwe muziek te kunnen laten maken. Helaas was de demo daarvan beperkt en dus maakte Steven Waterman een eenvoudig te gebruiken webinterface voor het gehele product onder de naam MuseTree.

Componeren met MuseTree is kinderlijk eenvoudig. Je kiest een genre en een of meer instrumenten en vervolgens zet je de AI aan het werk. Deze genereert nu een paar maten in verschillende varianten en op elk daarvan kun je voortborduren door de AI meer maten te laten componeren.

©PXimport

Tip 03: Doe meer met Opdrachtprompt dankzij TCC/LE - Commando

Geschikt voor: Windows 11

Veel pc-gebruikers verlaten nooit hun grafische Windows-omgeving en als alles naar behoren werkt en je geen bijzondere wensen hebt, dan is dat ook nergens voor nodig. Er zijn heel wat situaties waarin de aloude Opdrachtprompt nuttig of zelfs onmisbaar is. 

Heb je een hardnekkig computerprobleem, dan kan het zomaar gebeuren dat Windows wel een handig tooltje heeft om de oorzaak te achterhalen, maar dat dit niet in een venster werkt. Ook zijn er heel wat geavanceerde programma’s die je weliswaar in Windows kunt draaien, maar die extra mogelijkheden bieden wanneer je ze vanuit de Opdrachtprompt benadert.

Kortom: ervaren gebruikers weten dat het aloude ‘DOS-venster’ nog altijd onmisbaar kan zijn. Als je zo’n gebruiker bent, dan zul je zeker plezier beleven aan TCC/LE. Hiermee breid je de mogelijkheden van de standaardversie van de Opdrachtprompt uit met tientallen extra opdrachten.

 Bovendien kun je aan commando’s een alias koppelen, wat zorgt dat je minder hoeft in te typen. Onder de vele functies vind je bijvoorbeeld commando’s om veel krachtiger batchbestanden te schrijven die complexe klussen kunnen klaren.

©PXimport

Artbreeder - Kunst maken met AI-hulp

Geschikt voor: elk systeem

Niet iedereen heeft het talent om een adembenemend schilderij of overtuigende tekening te maken. Geen nood. Tegenwoordig is er kunstmatige intelligentie waar je gewoon tegen kunt zeggen wat voor plaatje je zou willen maken. Wel is het daarbij altijd maar afwachten waar de AI mee op de proppen komt, en vaak heb je meerdere pogingen nodig om het beeld te creëren dat je voor ogen had.

Een mooie middenweg biedt Artbreeder. Alhoewel dit platform gebruikmaakt van AI, worden heel veel van de afbeeldingen die je ermee kunt maken, gegeneerd op basis van parameters die je eenvoudig kunt aanpassen door met schuifjes te spelen. Wil je bijvoorbeeld een landschap maken, dan genereert Artbreeder eerst een afbeelding die als uitgangspunt dient. Vervolgens kun je de ruigheid van het landschap aanpassen, aangeven of er zonlicht, mist of sneeuw in moet, instellen of je bouwwerken of vegetatie wilt zien, enzovoort. 

Naast landschappen kun je ook portretten, (anime)figuren en gebouwen creëren, je werk in beweging zetten of kunst maken van bestaande foto’s. Tegen betaling krijg je nog allerlei extra mogelijkheden.

©PXimport

Axialis IconGenerator - Hulp bij pictorgrammen

Geschikt voor: Windows 11

Zelf pictogrammen maken is een leuk, maar ook lastig klusje. Weliswaar bestaan er verschillende gratis programma’s die voor dat doel allerlei grafische gereedschappen bieden, maar daarvan valt het resultaat vaak tegen. Onder het motto ‘beter goed gejat, dan slecht bedacht’, kun je ook een andere strategie volgen. Axialis IconGenerator maakt namelijk gebruik van bestaande verzamelingen met pictogrammen en laat je die naar eigen smaak aanpassen.

 Het programma biedt strak ontworpen pictogrammen in allerhande categorieën als zakelijk, bouw, educatie, vlaggen, hardware, multimedia en sport. Bij elke van deze collecties vind je bovendien een verzameling overlays die je aan een pictogram kunt toevoegen.

Dat klinkt allemaal fantastisch, maar er zit een addertje onder het gras. Alhoewel het programma gratis is voor niet-commercieel gebruik, zijn slechts enkele van de collecties vrij te gebruiken. Voor de rest heb je een licentie nodig. 

Dit addertje kun je gelukkig onschadelijk maken door zo’n pictogram te exporteren als png-bestand. Je kunt het daarna importeren in een programma om pictogrammen mee te maken waar we in het begin van deze tip over spraken, bijvoorbeeld Greenfish.

©PXimport

Wombo Dream - AI droomt kunst

Geschikt voor: elk systeem

Kunstmatige intelligentie rukt in rap tempo op wanneer het gaat om het maken van afbeeldingen. Eerder zagen we al Artbreeder, dat vooral hoge ogen gooit als het gaat om landschappen en portretten.

Een van de eerste algemene systemen om plaatjes te maken op basis van tekst (ook wel bekend als text-to-image) is Wombo Dream, dat je online kunt gebruiken maar ook via de eigen iOS- of Android-app.

In Dream kun je elke (Engelstalige) beschrijving geven die je maar wilt en de AI achter het systeem probeert vervolgens een toepasselijke afbeelding te genereren. Bevalt deze niet, dan kun je de opdracht simpelweg herhalen en bij een volgende poging zal het resultaat (heel) anders zijn.

Voor elke opdracht die je geeft, kun je kiezen uit verschillende visuele stijlen. Maar wanneer je kiest voor No Style kun je ook zelf stijlen opgeven, bijvoorbeeld van bekende kunstenaars. Je kunt de twee combineren voor nog verrassender resultaten.

Verwacht overigens geen fotorealistische afbeeldingen, daar is deze AI nog niet toe in staat. Met een beetje oefening kun je er wel heel leuke plaatjes uit tevoorschijn toveren.

©PXimport

Imagelys Picture Lab Mobile - Fun met fotofilters

Geschikt voor: iOS

Onder gebruikers van fotobewerkers vinden we twee uitersten. De ene groep gebruikt de aanwezige gereedschappen om dat wat ze op hun scherm zien zo goed mogelijk te laten lijken op wat ze in het echt hebben gezien. Misschien gummen ze een lelijk paaltje weg of geven ze de lucht een fractie meer dramatiek, maar de waargenomen werkelijkheid staat voorop.

De andere groep probeert juist om hun foto’s volledig te transformeren tot een visueel kunstwerk, waarin het origineel soms nauwelijks te herkennen valt. Behoor je tot die groep dan ben je ongetwijfeld een liefhebber van fotofilters, onder het motto: hoe exotischer, hoe beter. Dat treft, want Imagelys Picture Lab Mobile (IPLM) zit er vol mee.

IPLM is het kleine broertje van een Windows-programma. Waar je voor die laatste moet betalen is de iOS-versie gratis. In IPLM vind je een enorme collectie filters, variërend van alledaags tot zeer buitenissig. De meeste bieden bovendien een heleboel parameters om mee te spelen. Je kunt je foto’s met IPLM dan ook totaal onherkenbaar maken. Het enige nadeel van IPLM is dat het geen snelheidsrecords breekt.

©PXimport

nVidia Canvas - Foto's van niet-bestaande landschappen

Geschikt voor: Windows 11

Wie kent dat niet: je komt terug van vakantie en laat aan je vrienden of op sociale media de plaatjes zien die je hebt geschoten van de adembenemende landschappen die je hebt gezien. Helaas was je er niet de enige, want dergelijk natuurschoon trekt nu eenmaal veel bekijks.

Zou het niet leuk zijn om van landschappen te kunnen genieten die nog nooit iemand voor je heeft gezien? Dat kan, want met nVidia Canvas maak je ze eenvoudig zelf.

Canvas kun je alleen gebruiken wanneer je beschikt over een grafische kaart/chip van nVidia uit de RTX-serie. Heb je die niet dan kun je online met het vergelijkbare GauGAN2 spelen.

Canvas toont je twee vensters en een palet met landschapselementen, zoals zand, modder, heuvels, bergen, wolken, bloemen en bomen. Hiermee kun je links een ruwe schets maken om aan te geven waar je deze elementen in je ‘foto’ wilt zien en de kunstmatige intelligentie achter het product probeert er vervolgens iets geloofwaardigs van te maken. 

Rechtstreeks in de ‘foto’ schilderen kan overigens ook. Dankzij stijlknoppen verander je bovendien met één klik de sfeer.

©PXimport

Stellarium - Planetariumprogramma

Geschikt voor: Windows 11, macOS, Linux, iOS, Android, browser

Onze verre voorouders hadden nog geen last van lichtvervuiling, dus zag iedereen die op een heldere nacht omhoog keek een adembenemende sterrenhemel. Men meende allerlei patronen in de lichtpuntjes te herkennen, variërend van boogschutters tot weegschalen en van kreeften tot zwanen en men kende allerlei krachten toe aan die patronen. Tegenwoordig weten we dat de sterren in een sterrenbeeld niets met elkaar te maken hebben, maar dat maakt de schoonheid van de sterrenhemel er niet minder om.

Om er optimaal van te kunnen genieten, is het wel zo prettig als je een beetje weet waar je naar kijkt. Dat leer je met het fraaie planetariumprogramma Stellarium. De makers ervan werken er al vele jaren aan en dat is goed te merken.

Stellarium biedt je een exacte weergave van de hemel vanaf elke plek op aarde en over een periode van vele honderden jaren. Over elk lichtpuntje dat je ziet, kun je informatie opvragen en erop inzoomen als door een virtuele telescoop. Stellarium kan zelfs tonen wat je door een echte telescoop zou zien en sommige modellen kun je bovendien vanuit het programma aansturen.

©PXimport

Tip 10: IPTV World - Bekijk wereldwijde tv-zenders

Geschikt voor: iOS

Oudere lezers herinneren zich ongetwijfeld de tijd waar je bij het tv-kijken sprak over “het andere net”. De reden was simpel: er waren er maar twee! In de jaren 70 kregen we kabel en groeide het aantal zenders gestaag. Wie zelfs daaraan niet genoeg had, kon in de jaren 90 een schotelantenne aan de muur hangen en via de satelliet genieten van uitzendingen van over de hele wereld. 

Tegenwoordig zijn al die technologieën te vervangen door een snelle internetverbinding. Dat zorgt ervoor dat je vanaf je iPad overal kunt kijken naar het aanbod van je kabelboer, van Netflix en HBO en al die andere aanbieders van betaal-tv. Maar die bieden je geen toegang tot San Marino 3 of Afghanistan 7. Tv wordt meer en meer ook aangeboden als internetstream. We spreken dan van IPTV.

Met de app IPTV World kun je uitzendingen bekijken vanuit alle uithoeken van de wereld, mits je over de juiste links beschikt en die zijn volop te vinden op internet (zoek naar IPTV links). De gratis versie van IPTV blokkeert willekeurige zenders, maar er blijven er genoeg over.

©PXimport

Atmosphere - Rustgevende geluiden

Geschikt voor: iOS, Android

Ondanks allerlei systemen die de kleurtemperatuur van je pc-scherm, tablet of smartphone ‘s avonds automatisch wat warmer maken, kunnen veel mensen die nog laat aan het computeren zijn vaak maar moeilijk de slaap vatten. Geen nood, ook daarvoor bestaat een digitale oplossing. Menigeen heeft namelijk baat bij het horen van rustgevende geluiden om makkelijker in te dommelen en de app Atmosphere (ook voor Android) heeft deze in overvloed.

De geluiden van Atmosphere zijn verdeeld in allerlei categorieën en er is voor elk wat wils. Zo zijn er geluiden die verband houden met de kust zoals golven, zeemeeuwen en een knapperend kampvuur op het strand. Of wat dacht je van een bos met krekels of regen die druppelt op het tentzeil? Slaap je als stadsmens op het veel te stille platteland? Ook daaraan is gedacht dankzij verkeer in de verte, zo nu en dan een sirene of bouwgeluiden. Het aardige bij dit alles is dat je de klanken ook naar hartenlust kunt combineren.

Tot slot biedt de app zogeheten isochrone geluiden die een bepaalde gemoedstoestand zouden moeten stimuleren, zoals ontspanning of een verhoogde creativiteit.

©PXimport

Gevaarlijk?

Bij sommige freeware kun je een enge waarschuwing van je beveiligingsprogramma verwachten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt. Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger. Ook voor software die relatief nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiliger een waarschuwing geven. Vertrouw je de download? Laat het programma dan uitvoeren. Voel je twijfel? Laat je download onderzoeken door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze dienst controleert je programma met meer dan vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of je te maken hebt met een risico, of met een overijverig beveiligingsprogramma.

©PXimport

Niet te snel klikken

We zien het helaas te vaak en het zou verboden moeten worden: installatieprocedures die extra programma’s bundelen en zomaar aanpassingen doen. Je probeert een programma uit en voor je het weet is de homepage van je browser aangepast en ben je een aantal ongewenste programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds meer beveiligingsprogramma’s letten hierop als je iets probeert te installeren. Wij gebruiken Unchecky om ‘verkeerde vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf voorkomen. Download een programma bijvoorbeeld alleen via de website van de makers. Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/programma’s die je als ongewenst beschouwt of keur de aanpassing op een andere manier af.

©PXimport

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).