Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste freeware van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Nexusfile - Beter bestandsbeheer

Geschikt voor: Windows 11

Al sinds het DOS-tijdperk blijkt dat ervaren pc-gebruikers het liefst hun bestanden beheren in een weergave waarin ze twee mappen kunnen vergelijken. Dat verklaart ook waarom de oorspronkelijke software waarin dit idee werd toegepast (Norton Commander) een enorm aantal varianten kreeg, waarvan vele gratis. 

Gek genoeg heeft Microsoft er nooit brood in gezien dit principe over te nemen, zodat we na bijna dertig jaar Windows nog altijd handmatig twee verkenner-vensters moeten openen.

Onder de vele verkenner-alternatieven die wél twee vensters naast elkaar bieden, komt Nexusfile het dichtst in de buurt van het oorspronkelijke product van Norton. Dat komt deels door het gebruik van eigen sneltoetsen (die onder in het scherm worden weergegeven) maar toch vooral door het kleurenschema dat sterk herinnert aan het aloude DOS-tijdperk. 

Dat kleurenschema kun je overigens gemakkelijk aanpassen, dus wil je liever de witte achtergrond van Verkenner, dan is dat snel geregeld. De gebruikte kleuren dienen voor het snel herkennen van allerlei soorten bestanden en je kunt er je eigen favorieten aan toevoegen. Nexusfile biedt alle gebruikelijke beheermogelijkheden inclusief het uitpakken van bestanden.

©PXimport

Daz Studio - Gratis 3D-programma

Geschikt voor: Windows 11

De animators van Pixar zijn een voorbeeld voor iedereen die geïnteresseerd is in 3D-animatie. Of het nu gaat om stukken speelgoed of een roestig robotje, elk van hun karakters weten ze iets menselijks en levensechts te geven. Natuurlijk komt er heel wat kijken bij het maken van zo’n film en er wordt door een enorm team aan gewerkt. Toch kun je ook in je eentje thuis mooie (korte) filmpjes maken als je maar over een stevige pc en de juiste software beschikt.

Er zijn meerdere goede gratis 3D-programma’s beschikbaar, maar vrijwel altijd moet je daarin zelf de modellen ontwerpen die je in je animatie wilt gebruiken. Helaas is dat ook meteen verreweg het moeilijkste en tijdrovendste aspect van het hele proces. Een aantrekkelijke manier om snel aan de slag te kunnen, biedt Daz Studio. 

Dit is een zeer uitgebreid en daardoor ook vrij complex programma. Maar vele ingebouwde tutorials helpen je op weg. Bovendien begin je al met een gratis bibliotheek vol objecten. Het verdienmodel voor de makers zit in de mogelijkheid om aanvullende bibliotheken te kopen.

©PXimport

Nightcafe - Ideeën onder woorden met AI

Geschikt voor: Elk systeem

Je kunt oefenen wat je wilt, maar als je het talent of de vaardigheid mist om een overtuigende tekening of schilderij te maken, dan zal dat niet snel veranderen. Dat wil niet zeggen dat je zonder deze kwaliteiten geen creatieve ideeën kunt hebben.

Gelukkig biedt de wereld van kunstmatige intelligentie (AI) de laatste paar jaar uitkomst, simpelweg door je ideeën onder woorden te brengen. Dit relatief nieuwe verschijnsel staat bekend als ‘text to image’. Daarnaast biedt AI al wat langer de mogelijkheid om de visuele stijl van bijvoorbeeld een beroemd schilderij over te dragen op een zelfgemaakte foto. Dit verschijnsel heet ‘style transfer’ en kun je zien als een zeer geavanceerd soort fotofilter.

Om dit soort dingen op je eigen pc te doen, is krachtige hardware vereist, maar gelukkig voor de liefhebbers komen er steeds meer online aanbieders die de benodigde rekenkracht beschikbaar stellen. Een van de betere is Nightcafe. Hier vind je beide varianten. Plaatjes maken kost credits, maar je krijgt er dagelijks een aantal gratis en je kunt er meer verzamelen als anderen je werk mooi vinden.

©PXimport

Waveshop - Eenvoudig audio bewerken

Geschikt voor: Windows 11

Wanneer je oude LP's digitaliseren wilt en daarbij de kwaliteit wilt verbeteren (denk aan het verwijderen van ruis en tikken), dan heb je een geavanceerde audiobewerker nodig. Dat geldt ook wanneer je op je geluidsbestand allerlei effecten wilt loslaten, zoals het toevoegen van galm of achteruit afspelen. In zulke gevallen is het onvolprezen Audacity een goede keus. 

Dat is echter een complex programma waarop je flink moet studeren om er alles uit te halen. Heb je alleen de behoefte aan wat eenvoudige bewerkingen, dan ben je niet gebaat bij al die functies en heb je meer aan een sober en eenvoudig product. Waveshop is zo’n programma.

Met Waveshop kun je allerlei bekende en minder bekende bestandsformaten openen. Deze kun je vervolgens normaliseren, fade-out toevoegen, knippen en plakken. Dat laatste probeert het programma zoveel mogelijk te doen zonder het bestand opnieuw te coderen.

In de bundel vind je ook wat plug-ins met bijvoorbeeld band-pass filters. Besluit je toch meer de diepte in te willen, dan vind je op dezelfde site een aanzienlijk grotere collectie in de vorm van de LADSPA-plugins.

©PXimport

Madrigal's Simulators  - Computerhistorie 

Geschikt voor: Windows 11

Alhoewel we op deze plek normaliter geen aandacht besteden aan games, moeten we toch een uitzondering maken voor Madrigal’s Simulators, omdat dit leuks om een heel andere reden interessant is.

Het is dit jaar vijftig jaar geleden dat de wereld kennismaakte met de eerste computergame voor het grote publiek. Dat spel heette Pong en moest een abstract soort tenniswedstrijd voorstellen. Dat sobere begin ontketende echter een revolutie. Binnen enkele jaren volgde de eerste console van Atari die je op je tv aansloot en waarop je games in kleur kon spelen die er al een stuk geavanceerder uitzagen.

Tegelijk met de gamerevolutie zagen we de opkomst van rekenmachines en digitale horloges die hun informatie toonden op kleine lcd-schermpjes. In de jaren tachtig kwamen die twee ontwikkelingen samen in de vorm van de eerste portable games: kleine apparaatjes waarop je één of hooguit enkele spelletjes kon doen. En dat brengt ons bij Madrigal. Hierin vind je exacte replica’s van tientallen van dit soort apparaatjes en daarmee krijg je dan ook een mooi stukje computerhistorie in handen.

©PXimport

ImageMagick - Veel afbeeldingen tegelijk bewerken

Geschikt voor: Windows 11, macOS, Linux, iOS

Wanneer we software in categorieën verdelen, dan vormen games verreweg de grootste als het gaat om het aantal beschikbare titels. Kijken we alleen naar ‘serieuze’ programma’s, dan heeft de categorie fotobewerkers een straatlengte voorsprong. Een unieke plaats in dit enorme aanbod wordt ingenomen door ImageMagick.

Waar alle andere fotobewerkers je de mogelijkheid bieden om bewerkingen toe te passen op een afbeelding die je voor je op het scherm ziet, maakt ImageMagick gebruik van een command line interface. Dat wil zeggen dat je een opdrachtprompt moet openen en ouderwets een commando moet intypen. Dat klinkt als een enorme achteruitgang en voor bepaalde taken is het dat ook. 

Er zijn echter ook heel wat klussen die je met een gewone fotobewerker lang niet zo snel en makkelijk doet. Zo kun je met ImageMagick razendsnel enorme hoeveelheden afbeeldingen in één keer converteren, verkleinen, roteren, samenvoegen tot gif-animatie enzovoort.

Naast dit soort alledaagse klussen biedt het programma volop filters die je op heel veel foto’s tegelijk los kunt laten en zijn er allerlei functies om onderdelen uit afbeeldingen te herkennen en te isoleren.

©PXimport

Password Encryptor 2.0 - Veilig wachtwoorden bewaren

Geschikt voor: Windows 11

We gebruiken allerlei diensten op internet waarvoor een account vereist is. Een van de basisregels voor veilig pc-gebruik is dat je voor elke site een ander wachtwoord kiest. Dat kiezen is voor de meesten een koud kunstje, maar het onthouden van al die inloggegevens is natuurlijk al snel ondoenlijk. Daarom maken veel mensen gebruik van het ingebouwde wachtwoordbeheer van de browser of een speciale wachtwoordmanager. 

Veel van dit soort producten slaan gegevens versleuteld op in de cloud, zodat je er vanaf meerdere apparaten bij kunt. Niet iedereen vindt dat echter een prettig idee. En zelfs als wachtwoorden alleen lokaal worden opgeslagen, dan heb je niet echt zicht op hoe dat gebeurt en hoe ze versleuteld worden.

Voor wie alles in eigen hand wil houden én beschikt over Excel is er Password Encryptor 2.0. Dit is een werkblad waarin je gegevens voor al je accounts kunt invoeren. Vervolgens voeg je één enkel sterk wachtwoord en een pincode toe. De gegevens worden dan versleuteld en open je het werkblad opnieuw dan zie je ze pas als je wachtwoord en pincode invult.

©PXimport

Duolingo: Talen leren

Geschikt voor: Elk systeem, iOS, Android

Veel mensen hebben op de middelbare school wel één of meer vreemde talen geleerd, maar het aanbod daarin beperkte zich doorgaans tot Frans, Duits en Engels. Bovendien gaat veel van die kennis verloren wanneer je die niet regelmatig kunt toepassen. Wil je deze talen een beetje bijhouden, dan is Duolingo een goede oplossing. Je kunt deze dienst gebruiken via de website of in de vorm van een iOS- of Android-app.

Beheers je alleen Nederlands, dan kun je van daaruit kiezen voor het leren (of opkrikken) van bovengenoemde talen. Begin je een cursus, dan zal Duolingo naar goed educatief gebruik een begintoets afnemen om een inschatting te maken van de kennis die je al hebt. Daardoor kan iedereen instappen op een geschikt niveau.

Heb je een goede beheersing van het Engels, dan kun je nog veel meer kanten op want het aanbod in Engelstalige cursussen is vele malen groter. Daarin kun je je ook wagen aan bijvoorbeeld Spaans, Chinees, Italiaans, Russisch, Arabisch, Turks, Zweeds, Latijn, het ooit zo populaire Esperanto en zelfs Klingon, al zul je dat laatste zelden op vakantie nodig hebben.

©PXimport

Free Sounds Library - Gratis geluidseffect

Geschikt voor: Elk systeem

Dat bij veel van de spectaculaire dingen die je in films ziet, heel wat trucage komt kijken, is voor niemand een geheim. Veel van wat je ziet, is simpelweg nep, maar daarom niet minder onderhoudend. Wat minder mensen zich realiseren, is dat ook wat je hoort vaak achteraf pas wordt toegevoegd. Het klassieke voorbeeld is de vuistslag. Uiteraard gaan acteurs elkaar niet dusdanig te lijf dat dat een hoorbare knal oplevert. Dus mept ergens in een studio iemand op een biefstuk voor een lekker vlezig geluid. 

Behalve dat sommige geluiden live niet goed te produceren zijn, hebben filmmakers ook te maken met hinderlijk achtergrondgeluid (sirenes, overvliegende vliegtuigen) – nog een reden om pas achteraf geluid toe te voegen.

Als hobbyfilmer heb je natuurlijk zelden de luxe van een studio om je eigen geluiden te produceren. Gelukkig hebben we internet. Op de site van de Free Sounds Library vind je een heel aardige collectie met allerlei geluidsfragmenten die je in je eigen videoproducties kunt gebruiken. Deze zijn verdeeld in rubrieken, zoals omgevingsgeluid, dieren, auto’s en meer.

©PXimport

WinPrefetchView - Wat er wordt voorgeladen

Geschikt voor: Windows 11

Windows heeft een intelligent systeem aan boord dat oorspronkelijk bekendstond onder de naam Prefetch en later werd omgedoopt tot SuperFetch. Dit systeem analyseert welke toepassingen je regelmatig gebruikt en laadt bij het opstarten alvast bepaalde componenten daarvan in het geheugen, zodat deze toepassingen sneller kunnen starten.

Toegang tot het geheugen is uiteraard aanmerkelijk sneller dan toegang tot een traditionele harde schijf en dus is het voordeel duidelijk. Werk je met één of meer ssd’s, dan zal de winst een stuk geringer zijn en sommige mensen zetten de service daarom helemaal uit. Dat is echter alleen zinvol als je merkt dat het proces veel beslag op je systeem legt. In Taakbeheer kun je hier enig inzicht in krijgen, maar uitgebreider is de informatie die je vindt in WinPrefetchView. 

Deze kleine toepassing geeft je een duidelijk overzicht van alles wat Windows in de Prefetch-map heeft verzameld en welke componenten daarvan worden voorgeladen bij het opstarten. Digitale speurneuzen gebruiken deze informatie ook om te achterhalen welke programma’s iemand heeft gedraaid. Vergeet bij het downloaden niet om het losse Nederlandse taalbestand mee te nemen (winprefetchview_dutch.zip).

©PXimport

Smart Comic Reader - Strips lezen

Geschikt voor: iOS

Een strook heet in het Engels een strip en dat verklaart ook waarom dat de naam is die wij aan getekende verhalen met losse plaatjes geven. Je zou dan ook denken dat dit soort lectuur in het Engels dezelfde naam heeft, maar daar heet het ‘comic’, ook als de verhalen uiterst luguber en verre van komisch zijn.

Wie een liefhebber is van het stripgenre heeft een probleempje als het gaat om digitaal lezen; de gemiddelde e-reader is namelijk niet geschikt voor dit soort boeken. Een standaardformaat voor e-readers zoals ePub kan weliswaar plaatjes bevatten, maar strips worden doorgaans digitaal verspreid in andere formaten en zijn bovendien vaak in kleur, iets wat weinig e-readers bieden.

Ben je in het bezit van een iPad (of iPhone, maar da’s wel wat klein), dan kun je terecht bij Smart Comic Reader. Deze app kan behalve met pdf ook uit de voeten met de voor strips populaire formaten cbr en cbz en lijnt ze automatisch uit, wat handig is omdat stripalbums niet zelden afwijkende afmetingen hebben. De app leest bovendien bestanden uit iCloud. 

©PXimport

Jukebox - Muziek met AI

Geschikt voor: Elk systeem

Er wordt al jaren geëxperimenteerd met mogelijkheden om computers zelf muziek te laten maken. David Cope slaagde er in de jaren tachtig in om ze geloofwaardige composities te laten schrijven in de stijl van allerlei componisten door hun werk in formules te vangen. Inmiddels zien we echter steeds meer toepassingen die kunstmatige intelligentie gebruiken en die gaan veel verder. Het nieuwste hoogstandje op dit gebied is toch wel Jukebox van OpenAI.

Voor de Jukebox hebben de makers een miljoen nummers van allerlei artiesten door AI laten verwerken om de intelligentie te leren wat de kenmerken van veel muzieksoorten zijn. Eenmaal getraind, kan deze AI zelf nieuwe muziek produceren die niet alleen de stijl van de artiest nabootst, maar waarin ook de stem wordt geïmiteerd en waarvoor de AI zelf nieuwe (vaak onzinnige) teksten heeft gemaakt.

De Jukebox bevat ruim zevenduizend stukjes gegenereerde muziek om te beluisteren. De kwaliteit daarvan is laag gehouden om praktische redenen, maar je krijgt een goed idee van wat we de komende jaren kunnen verwachten: nieuwe hits van mensen die al lang niet meer leven.

©PXimport

ASCII Art Archive - ASCII-kunst 

Geschikt voor: Elk systeem

Je kunt het je nauwelijks nog voorstellen, maar er was een tijd waarin beeldschermen niet in staat waren om graphics weer te geven en waarin je ook op printers geen afbeeldingen kon afdrukken. En wat doen mensen wanneer ze tegen een beperking oplopen? Dan worden ze creatief. Zo werd in de tijd van de luid ratelende matrixprinters met hun beruchte kettingformulieren ASCII-kunst geboren.

Tegenwoordig kunnen we dankzij Unicode karakters afdrukken uit allerlei lettersystemen en vreemde talen en deze zijn bovendien nog aangevuld met allerlei symbolen. Lange tijd moesten we het echter doen met de 256 ASCII-tekens, waarvan een deel ook nog eens gereserveerd was voor speciale taken. Toch ontdekten sommigen al snel dat je door het slim plaatsen van letters en leestekens iets kon maken wat – zeker van een afstand gezien – een overtuigend plaatje vormt. 

Deze ASCII-kunst nam al snel een grote vlucht en nog altijd zijn er mensen die het maken. Het ASCII Art Archive bevat een enorme collectie van dit soort werkjes verdeeld in allerlei categorieën die je vrij kunt gebruiken.

©PXimport

Open Broadcaster Software - Voor al je livestreams

Geschikt voor: Windows 11, macOS, Linux

Bij de tv beschikt men over een batterij aan camera’s en een heel leger aan mensen om die te bedienen, de beelden ervan te mixen of te monteren, enzovoort. Wie op YouTube of een ander videoplatform actief is, heeft die luxe doorgaans niet. Toch kan ook de hobbyist zijn producties naar een hoger plan tillen en wel met OBS Studio. OBS, wat staat voor Open Broadcaster Software, biedt een platform waarmee je video uit allerlei bronnen live kunt mixen en streamen.

Bij bronnen moet je niet alleen denken aan beeld dat door een camera wordt opgenomen, maar bijvoorbeeld ook aan vooraf gemaakte video’s en diashows die je kunt instarten, beelden van een game die je aan het spelen bent, een live weergave van een website of een venster op je computer en natuurlijk ook aan de geluiden die de videobronnen produceren of die je live toevoegt via een microfoon.

Het zal duidelijk zijn dat je met zoveel mogelijkheden nauwelijks alles uit de kast kunt halen wanneer je live aan het streamen bent. Gelukkig kun je ook gewoon opnemen, bewerken en je eindproduct uploaden.

©PXimport

Gevaarlijk?

Bij sommige freeware kun je een enge waarschuwing van je beveiligingsprogramma verwachten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt. Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger. Ook voor software die relatief nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiliger een waarschuwing geven. Vertrouw je de download? Laat het programma dan uitvoeren. Voel je twijfel? Laat je download onderzoeken door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze dienst controleert je programma met meer dan vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of je te maken hebt met een risico, of met een overijverig beveiligingsprogramma.

©PXimport

Niet te snel klikken

We zien het helaas te vaak en het zou verboden moeten worden: installatieprocedures die extra programma’s bundelen en zomaar aanpassingen doen. Je probeert een programma uit en voor je het weet is de homepage van je browser aangepast en ben je een aantal ongewenste programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds meer beveiligingsprogramma’s letten hierop als je iets probeert te installeren. Wij gebruiken Unchecky om ‘verkeerde vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf voorkomen. Download een programma bijvoorbeeld alleen via de website van de makers. Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/programma’s die je als ongewenst beschouwt of keur de aanpassing op een andere manier af.

©PXimport

De OnePlus Watch Lite is een goedkopere smartwatch die tot tien dagen mee zou gaan op een accubeurt. Dat klinkt natuurlijk goed. Het horloge werkt bovendien met een Android-smartphone én met een Apple iPhone. Ook dat kunnen lang niet alle smartwatches zeggen. In deze OnePlus Watch Lite-review nemen we het slimme klokje onder de loep.

Voor OnePlus is de Watch Lite een wat vreemde eend in de bijt. Het merk verkoopt al langer smartwatches, maar die draaien op Google's Wear OS en werken daarom niet met een iPhone. De OnePlus Watch Lite gebruikt een ander besturingssysteem en is daarom te gebruiken met elke moderne smartphone. Sterker nog: je kunt twee telefoons tegelijk aan het klokje koppelen. Handig voor wie een privé- en werksmartphone bij zich draagt, stelt OnePlus. De adviesprijs van het horloge is 179 euro. Gelet op de prijshistorie van andere OnePlus-wearables is de kans aannemelijk dat de Watch Lite snel wat in prijs zal dalen.

Minimalistisch ontwerp

Dat je met een goedkopere smartwatch te maken hebt, merk je aan het ontwerp. De Watch Lite heeft een zeer minimalistische metalen behuizing met een kroonwieltje dat een goedkoop klik-geluid produceert. Het horlogebandje is ook eenvoudig, maar irriteert niet om de pols en is eventueel te vervangen door een ander standaardformaat bandje. De smartwatch voelt degelijk aan, is waterdicht en heeft een rond oledscherm van 1,46 inch. Het display oogt simpelweg goed en kan lekker fel, wat handig is op een zonnige dag.

©Rens Blom

©Rens Blom

Slimme functies

Bij het instellen van de OnePlus Watch Lite valt iets grappigs op. Je hebt er de oHealth-app op je telefoon voor nodig, die zowel door OnePlus als Oppo gebruikt wordt. Dat heeft een logica: OnePlus is een dochtermerk van Oppo. Om die reden zie je ook 'ColorOS' op het smartwatchscherm staan, de softwarenaam van Oppo. Het instellen van het klokje is eenvoudig. Na de configuratie kun je een favoriete wijzerplaat kiezen, bepalen van welke smartphone-apps je meldingen op het horloge wilt zien en wat je nog meer met het horloge wilt doen. Bellen bijvoorbeeld, of een slimme deur ontgrendelen. Ja, echt.

©Rens Blom

De Watch Lite heeft een ingebouwde NFC-chip, waar je je toegangspas van bijvoorbeeld kantoor aan kunt koppelen. Vervolgens slaat het horloge die informatie zelf op en kun je het horloge voortaan tegen het scanapparaat op je werk houden. Zo hoef je je pasje niet uit je portemonnee te pakken, is het idee. Een interessante gedachte, maar contactloos pinnen in winkels kan dan weer niet. Jammer, want die functie lijkt ons boeiender. Wij hebben overigens geen speciaal werkpasje en konden deze Watch Lite-functie dus niet testen.

©Rens Blom

Gezondheid bijhouden

Met de OnePlus Watch Lite kun je je fysieke gezondheid prima bijhouden. Het horloge heeft een hartslagmeter en allerlei andere sensoren en software die je stappen, bloedzuurstofgehalte in je bloed, sportactiviteiten en slaap monitoren. De verzamelde inzichten zijn accuraat genoeg, maar het spreekt voor zich dat dit horloge geen medisch apparaat is. OnePlus benadrukt zelf ook dat je er geen medische conclusies aan moet verbinden. Leuk is dat je de verzamelde gezondheidsstatistieken kunt synchroniseren met Google Fit, mocht je dit gezondheidsplatform gebruiken. In de smartphone-app zie je de gezondheidsinformatie uitgebreider dan op het horlogescherm, overigens.

©Rens Blom

Lange accuduur

Een speerpunt van de OnePlus Watch Lite is zijn accuduur. OnePlus belooft tot tien dagen gebruik voordat je de oplader moet pakken. Wij komen uit op zeven dagen. Stel je in dat het scherm altijd de tijd laat zien, dan is een accuduur van ongeveer vier dagen realistisch. Allebei erg nette scores, al houden smartwatches van Huawei het nog dagen langer vol. Ten opzichte van écht slimme smartwatches van Google, Samsung en Apple gaat de OnePlus Watch Lite wel dagen langer mee.

Opladen doet het OnePlus-klokje snel via de speciale magnetische oplader, die een usb-kabel met type a-aansluiting heeft. Raak deze oplader niet kwijt, want dan moet je echt een nieuwe regelen voordat je de Watch Lite weer kunt opladen.

©Rens Blom

Conclusie: OnePlus Watch Lite kopen?

De OnePlus Watch Lite is een betaalbare smartwatch die op contactloos pinnen na eigenlijk alles kan wat je wilt. Twee belangrijke plussen zijn de accuduur van ruim een week en het feit dat het horloge werkt met zowel een Android-smartphone als iPhone. Wij zijn enthousiast!

YouTube is al jaren het onlinepodium voor video's, muziek en tutorials. Maar het platform bepaalt nog steeds voor een groot stuk zelf hoe jij kijkt. Advertenties, een drukke interface en beperkte instellingen zitten snel in de weg. Met de juiste extensies neem je de controle terug. Ze maken YouTube sneller, overzichtelijker, leuker én precies zoals jij het wilt hebben.

We kennen het allemaal: Je opent YouTube voor een korte video en voor je het weet, word je afgeleid. Er zijn pop-ups, advertenties en een wirwar aan abonnementen die je nauwelijks nog bijhoudt. Het komt ook voor dat je een video met vrienden wilt kijken, maar dat het onmogelijk is de beelden tegelijk te zien. Gelukkig lost een handvol slimme browserextensies dit allemaal op. Ze verbeteren je kijkervaring, besparen tijd en maken het samen kijken leuker en overzichtelijker. Met de tien extensies in dit artikel verandert YouTube van een eenvoudig videoplatform in een gepersonaliseerde, efficiënte en sociale omgeving.

Turn Off the Lights

Met deze extensie verdwijnt alle visuele afleiding rond een video. Turn Off the Lights is niet beperkt tot YouTube, maar werkt ook op andere videoplatforms en zelfs op gewone websites. Een gloeilamp-pictogram verschijnt naast de adresbalk. Met één klik wordt de achtergrond gedimd en springt de videospeler er duidelijk uit. Er is ook een nachtmodus die alles buiten de videospeler nog dieper zwart maakt, wat rustiger is voor de ogen.

Turn Off the Lights is gratis en eenvoudig te bedienen. Via een rechtermuisklik op het lampje open je de opties. Daar kun je onder meer de achtergrondkleur kiezen, het dimniveau instellen en bepalen dat de functie automatisch actief wordt zodra je YouTube opent.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera en Brave

TLDR

Soms wil je de kern van een video of artikel snel begrijpen zonder alles te moeten doorworstelen. De naam TLDR komt uit de internet- en forumtaal en staat voor 'Too Long; Didn't Read'. Deze extensie vat de inhoud van onlinevideo's, webpagina's en pdf's samen tot een compacte versie waarin alleen de hoofdpunten overblijven.

Daarna volgt een sectie met opvallende momenten met tijdstempels. TLDR kan de beschrijving, ondertitels of het transcript van een video analyseren en terugbrengen tot de hoofdpunten. Na installatie verschijnt een knop in je browser. Met één klik genereert TLDR een samenvatting naast of boven de originele inhoud. Anderstalige video's worden automatisch samengevat in het Nederlands.

De extensie biedt een gratis basisversie waarmee je een beperkt aantal samenvattingen per maand kunt maken. Voor wie er vaker of intensiever van gebruik wil maken, zijn er betaalde formules met extra functies. Denk aan langere samenvattingen, hogere gebruikslimieten en meer talen. Kortom, TLDR is ideaal voor YouTube-kijkers die snel willen weten waar een video over gaat, zonder tijd te verliezen.

Beschikbaar voor: Chrome

Video Speed Controller

YouTube laat je de afspeelsnelheid van video's aanpassen, maar alleen per video. Met Video Speed Controller kun je dit op alle internetvideo's regelen, van YouTube en Vimeo tot Netflix en Twitch. Na installatie verschijnt een knop in de linkerbovenhoek van de video. Met de S-toets verlaag je de snelheid, met D verhoog je deze en met R ga je terug naar de standaard snelheid (1x). Het is trouwens mogelijk om deze toetsen aan te passen.

Je kunt ook sneltoetsen instellen voor specifieke snelheden. De extensie onthoudt bovendien je laatst gebruikte snelheid en past deze automatisch toe bij de volgende video's. Video Speed Controller is gratis en een prima oplossing voor wie sneller door video's wil navigeren of het tempo precies wil afstemmen op eigen voorkeuren.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge

YouTube Auto HD + fps

YouTube past de videokwaliteit automatisch aan op basis van je internetverbinding. Als je internetsnelheid schommelt, resulteert dit vaak in lagere resoluties dan gewenst. Met de YouTube Auto HD + fps-extensie kun je de videokwaliteit handmatig instellen, zelfs op basis van het aantal frames per seconde (fps). Zo kun je bijvoorbeeld 30 fps-video's automatisch afspelen in 4K en 60 fps-video's in 1080p, afhankelijk van je voorkeuren.

De extensie ondersteunt resoluties van 144p tot 8K en werkt zowel op YouTube.com als op ingesloten YouTube-video's op andere websites. Als een video niet in de door jou gewenste kwaliteit is opgenomen, laadt de extensie de video automatisch in de best beschikbare optie. Na installatie kun je de gewenste resolutie en fps-instellingen configureren via het pop-upmenu van de extensie. Daarnaast kun je de automatische videogrootte inschakelen, zodat video's zich aanpassen aan de schermgrootte. YouTube Auto HD + fps is gratis beschikbaar. Voor Safari-gebruikers is er een aparte versie beschikbaar.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera

Return YouTube Dislike

YouTube toont sinds november 2021 geen openbare dislike-aantallen meer bij video's. Dit is nog steeds een omstreden beslissing, omdat veel gebruikers deze informatie gebruikten om de betrouwbaarheid van een video snel in te schatten. Met Return YouTube Dislike zie je de dislikes weer terug. De extensie combineert historische gegevens, gebruikersfeedback en algoritmische schattingen om het aantal dislikes te tonen.

Na installatie verschijnt het dislike-aantal bij het duimpje omlaag onder de videospeler. De extensie werkt ook op ingesloten YouTube-video's op andere websites. Return YouTube Dislike is gratis en opensource. Dit is een aanrader voor wie snel wil zien hoe een video door andere kijkers wordt beoordeeld, zonder helemaal door de commentaren heen te hoeven scrollen.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera, Brave

Improve YouTube!

Improve YouTube! is een populaire, opensource-extensie die je met welgeteld 175 aanpassingen de volledige controle geeft over de YouTube-speler. Ondanks het enorme aantal functies blijft alles overzichtelijk ingedeeld onder zeven tabbladen: Algemeen, Speler, Uiterlijk, Sneltoetsen, Kanaal, Afspeellijst en Thema's. Zo kun je sneltoetsen instellen om bijvoorbeeld Ambient lighting te activeren, extra knoppen toevoegen voor schermafbeeldingen of de Picture-in-Picture-modus gebruiken om een video in een zwevend venster te bekijken terwijl je andere taken uitvoert.

Ook contentfiltering is mogelijk. Hiermee filter je video's op categorie of trefwoord zodat je enkel ziet wat jou interesseert. Daarnaast kun je de lay-out en thema's aanpassen en zorgen dat video's automatisch pauzeren wanneer je het tabblad verlaat of een tweede video opent. De meeste instellingen worden direct toegepast, zonder de pagina te herladen. Dat maakt de ervaring bijzonder vlot. Improve YouTube! is gratis, opensource en een echte alleskunner. Het is echt het Zwitserse zakmes onder de YouTube-extensies.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera, Brave

uBlock Origin

Advertenties zijn een van de grootste online ergernissen en YouTube vormt daarop geen uitzondering. uBlock Origin is een gratis en opensource-extensie die vrijwel alle advertenties blokkeert, ook in YouTube-video's. Zo sla je pre-rolls en pop-ups automatisch over, zonder dat je hoeft te wachten tot de knop Overslaan verschijnt.

Het verschil met veel andere adblockers is dat uBlock Origin een lichtgewicht is en nauwelijks geheugen of processorkracht van je laptop gebruikt. Bovendien is de extensie volledig opensource, waardoor je erop kunt vertrouwen dat er geen verborgen code of commerciële agenda achter zit.

Naast YouTube werkt uBlock Origin ook op talloze andere websites. Je kunt eigen filters instellen of kiezen uit uitgebreide filterlijsten die door de community worden onderhouden. Daarmee houd je niet alleen advertenties buiten beeld, maar ook tracking-scripts en andere ongewenste elementen. Behalve 'alles of niets' adblocken kun je de filters in vier sterktes instellen. Ze werken met een keuzeschakelaar in het popup-venster van uBlock. Voor wie zonder afleiding video's wil bekijken, is uBlock Origin een van de krachtigste en betrouwbaarste oplossingen.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Opera, Edge, Brave

Paradify

Wil je snel nummers van YouTube toevoegen aan je Spotify-bibliotheek? Paradify maakt dat met één klik mogelijk. Na installatie verschijnt een Spotify-pictogram direct in de YouTube-videospeler. Klik erop en het nummer wordt automatisch toegevoegd aan je Spotify-account. Naast individuele nummers kun je met Paradify ook afspeellijsten overzetten via de website, al is dat in de gratis versie beperkt tot handmatige selectie. De extensie werkt probleemloos met zowel YouTube als YouTube Music en bespaart je het gedoe van handmatig nummers opzoeken in Spotify. Paradify is gratis, veilig en eenvoudig te gebruiken.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Opera, Edge, Brave

PocketTube

Als je tientallen (of meer) YouTube-abonnementen hebt, dan kan het lastig zijn om het overzicht te bewaren. PocketTube biedt hiervoor een elegante oplossing. Met deze subscription manager groepeer je kanalen op thema, onderwerp of eigen voorkeur om je abonnementen georganiseerd en snel toegankelijk te houden. Binnen elke groep voeg je aangepaste pictogrammen toe, zodat je in één oogopslag ziet welke content je interesseert. Daarnaast kun je met PocketTube filters instellen om video's te sorteren op lengte, datum of activiteit, waardoor je sneller vindt wat je zoekt. Ook kun je automatisch afspeellijsten genereren per groep, om al je favoriete content achter elkaar te bekijken zonder te zoeken. Voor wie meerdere apparaten gebruikt, biedt PocketTube synchronisatie via Google Drive of je browserprofiel, zodat je groepen en instellingen overal beschikbaar zijn. PocketTube integreert zich naadloos in de YouTube-interface en voelt daardoor als een logische uitbreiding van het platform. De extensie is gratis beschikbaar, met een betaalde optie die extra filters en onbeperkte groepen biedt.

Beschikbaar voor: Chrome, Firefox, Edge, Opera, Safari

YouTube Party

YouTube Party maakt van het kijken van YouTube-video's een sociale ervaring. Met deze gratis Chrome-extensie kun je samen met vrienden en familie YouTube-video's bekijken, volledig gesynchroniseerd en zonder advertenties. Dit betekent dat iedereen exact hetzelfde moment van een video bekijkt, waardoor het voelt alsof je samen in dezelfde kamer zit, zelfs als je fysiek ver van elkaar verwijderd bent. De extensie heeft een ingebouwde chatfunctie waarmee je in realtime kunt communiceren tijdens het kijken. Daarnaast is er een videochatmogelijkheid, zodat je elkaar kunt zien en horen terwijl je samen geniet van je favoriete shows, muziekvideo's of films. Dit maakt YouTube Party geschikt voor het organiseren van virtuele filmavonden, live-releases of gewoon samen ontspannen met je favoriete content. De interface van YouTube Party is gebruiksvriendelijk en intuïtief, waardoor het opzetten van een gedeelde sessie snel en eenvoudig verloopt. Bovendien zorgt de extensie voor een advertentievrije ervaring. Hierdoor blijft de aandacht volledig bij de video en wordt het kijkplezier niet onderbroken door reclames of pop-ups.

Beschikbaar voor: Chrome