Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Snelle bestandsinformatie met QuickLook

Geschikt voor: Windows 11

In Windows worden foto’s in mappen standaard getoond in pictogram-weergave. Zo zie je meteen wat voor vlees je in de kuip hebt. Maar voor tekstbestanden heb je niets aan die weergave. Gebruikers van macOS hebben het makkelijker. Zij kunnen op een bestand klikken en door de spatiebalk ingedrukt te houden, zien ze van allerlei soorten bestanden even snel de inhoud. 

Wie dat in Windows ook wel zou willen, kan terecht bij QuickLook, dat zowel te downloaden is via internet als via de Windows Store. Standaard kan QuickLook je een snelle blik gunnen op de inhoud van allerlei soorten afbeeldingen, videobestanden, archieven, pdf-, html- en tekstbestanden. QuickLook is zelfs in staat om je een snippertje muziek van audiobestanden te laten horen zonder ze te openen.

Vind je dat alles nog niet genoeg? Dan kun je via https://kwikr.nl/quickplug verschillende plug-ins vinden voor een snelle blik op Office-bestanden, epubs, allerlei 3D-modellen, de inhoud van mappen en meer. Een handig hulpje!

©PXimport

Waan je een kunstenaar met Mondriaan Creator

Geschikt voor: Windows 11

Aan het begin van de twintigste eeuw leefde bij veel schilders het idee dat met figuratief werk alles wel zo’n beetje gezegd was wat er te zeggen viel, en dus ging men zich steeds meer storten op abstractie. Eerst nog mondjesmaat, waarbij er nog sprake was van herkenbare vormen, maar al snel ontstonden werken die steeds meer los stonden van de werkelijkheid. 

Misschien nog wel het verst daarin ging Piet Mondriaan. Waar andere abstracte schilders door middel van woeste en organische vormen misschien nog emotie wisten op te roepen, beperkte Mondriaan zich op een zeker moment alleen nog maar tot rechthoeken in wit en de primaire kleuren die werden afgebakend door zwarte lijnen. Wie denkt dat hij die werken even op het doek kwakte, vergist zich. Over alle onderlinge afstanden en verhoudingen was lang nagedacht.

Hoe anders is dat in Mondriaan Creator. Dit programma genereert met één muisklik werken in de stijl van de meester van de abstractie. Het programma kan zelfs een patroon van legostenen creëren! Een afbeelding in hoge resolutie zou je op canvas kunnen laten drukken voor je eigen ‘Mondriaan’ aan de muur.

©PXimport

Fantasie de vrije loop met Milton

Geschikt voor: Windows 11

Wie ooit kleine kinderen heeft zien tekenen, weet dat ze niet altijd ophouden waar het papier eindigt en dus vrolijk verder kleuren op het tafelblad. Je kunt het ze niet kwalijk nemen; zo’n rand van het blad papier is alleen maar een hindernis voor de ongebreidelde fantasie!

Met Milton heb je die beperking niet. Milton is namelijk een tekenprogramma dat een onbegrensd vel digitaal tekenpapier biedt waarop je volop kunt in- en uitzoomen. Dit zorgt ervoor dat je met vrijwel onbeperkte precisie kunt werken. Maar daar houden de mogelijkheden niet op. Je kunt in Milton werken met lagen en transparantie, zodat je zeer complexe composities kunt maken. Bovendien zijn er de nodige effecten, zoals vervagen, om bijvoorbeeld realistische wolken te kunnen schilderen.

Zoals bekend, is het tekenen met een muis niet bepaald ideaal. Heb je echter de beschikking over een tekentablet, dan komt Milton pas écht goed tot zijn recht. Het programma kan namelijk ook de druk van de tekenpen gebruiken om meer of minder transparant, dik of dun te schilderen.

©PXimport

Eigen gifjes maken met Instagiffer

Geschikt voor: Windows 11

Wat Twitter ooit was voor het gesproken woord (een beknopte mededeling met een zeer beperkt aantal karakters), is het geanimeerde gifje al sinds jaar en dag voor bewegend beeld. Op sociale media en in chatprogramma’s vliegen ze je regelmatig om de oren. Vaak bieden die programma’s zelfs een snelle manier om een passend clipje te zoeken. En anders zijn er wel speciale apps die honderdduizenden gifjes geïndexeerd hebben, zodat je snel een geschikt fragment kunt vinden. Wil je je eigen gifje maken, dan kun je terecht bij Instagiffer.

Met Instagiffer maak je clipjes op basis van een bestaande video. Dat kan er een van jezelf zijn, maar je kunt ook putten uit het materiaal op allerlei videoplatformen. Aan het fragment dat je zo maakt, kun je tekst en de nodige effecten toevoegen. Ook kun je je gifje laten pingpongen (eerst vooruit en daarna achteruit spelen), zodat het een eindeloze lus vormt. Behalve nieuwe gifjes maken, kun je met Instagiffer ook bestaande clips bewerken, in een collage zetten of achter elkaar plakken.

©PXimport

Afbeeldingen vergroten met SmillaEnlarger

Geschikt voor: Windows 11

Moderne smartphones hebben camera’s met veel megapixels en dus kun je foto’s vaak zonder verdere handelingen op groot formaat laten afdrukken. Dat is anders wanneer je nog over oude foto’s beschikt van een camera met bijvoorbeeld maar 2 megapixel of wanneer je een detail van een foto wilt uitvergroten.

De meeste fotobewerkers bieden wel gereedschappen om dat laatste te doen, maar ze zijn niet in staat om er nieuwe pixels bij te verzinnen. Wat ze wel doen, is van één pixel een groter blokje maken en dan de randen van dat blokje middelen met een naastgelegen gebied, zodat de overgangen tussen de uitvergrote pixels vloeiender worden. Omdat het om standaardtools gaat, heb je geen controle over dit proces.

Bij SmillaEnlarger heb je dat wel. Niet alleen heeft de maker van dit programma zelf een aantal nieuwe technieken bedacht om afbeeldingen te vergroten, maar deze kun je ook nog eens helemaal naar je hand zetten. Bovendien kun je uit meerdere varianten kiezen en bijvoorbeeld van je vergroting meteen een soort schilderij maken.

©PXimport

Profielfoto's maken met AI Profile Picture Maker

Geschikt voor: elk systeem

Op sociale media draait het vaak om presentatie. Net als in de echte wereld proberen veel mensen zo goed mogelijk voor de dag te komen. Dat begint natuurlijk met een mooie profielfoto. Beroemdheden laten daarvoor een fotograaf komen en het verwerken van het portret laten ze over aan hun assistent. Gewone stervelingen hebben die luxe natuurlijk niet, maar tegenwoordig hebben wij daar een beter alternatief voor: kunstmatige intelligentie. 

Als het gaat om profielfoto’s, heet dat AI Profile Picture Maker (PPM). In tegenstelling tot je eigen pr-goeroe hoef je die geen vorstelijk salaris te betalen.

Bij PPM kun je een portret van jezelf uploaden, die door het programma automatisch van de achtergrond wordt ontdaan. Daarna plaatst de software je afbeelding voor een ruime selectie aan verschillende nieuwe achtergronden die goed kleuren bij het portret. 

Ben je het niet eens met de keuze die de AI daarbij maakt, dan hoef je maar op een knop te klikken om een nieuwe selectie te krijgen of je kiest zelf uit een van de alternatieven. Ben je tevreden, dan maakt PPM in dezelfde stijl een omslagfoto voor bijvoorbeeld Facebook.

©PXimport

Foto's animeren met Deep Nostalgia

Geschikt voor: elk systeem

Wanneer we aan het verleden denken, dan speelt zich dat vooral af in zwart-wit, gewend als we zijn aan de vele filmbeelden van de eerste helft van de vorige eeuw. Omdat filmen en zelfs fotograferen een dure liefhebberij was, hebben de meesten van ons hooguit een paar foto’s van onze voorouders en kan slechts een enkeling genieten van wat bewegend beeld.

We worden de laatste tijd echter overspoeld door nieuwe en vaak verrassende toepassingen van kunstmatige intelligentie, en één daarvan is Deep Nostalgia.

Deep Nostalgia is ontwikkeld door het bedrijf achter het bekende genealogieplatform My Heritage. Je kunt hierin een (oud) portret uploaden dat je tot leven wilt wekken. De kunstmatige intelligentie maakt vervolgens een vierkante uitsnede van het gezicht op de foto en na een minuutje word je verrast met een video waarin je de persoon op de foto nieuwsgierig om zich heen ziet kijken, de ogen ziet knipperen en de mond zich tot een vage glimlach ziet vervormen. Kortom: ineens heb je bewegend beeld uit een ver verleden!

©PXimport

Tekenen met AI in AutoDraw

Geschikt voor: elk systeem

We zijn gewend geraakt aan systemen op de computer en mobiele apparatuur die een aantal woorden suggereren wanneer we de eerste paar letters typen. Vooral op je mobiel is dat handig, omdat niet iedereen gezegend is met twee razendsnelle duimen. 

Nieuwere mobiele besturingssystemen gaan nog een stapje verder. Daarin analyseert kunstmatige intelligentie je teksten en doet op basis daarvan alvast voorspellingen voor het volgende woord dat je waarschijnlijk wilt gaan typen. Kan het systeem je gedachten lezen? Nee, dat niet, het leert slechts patronen.

Een stapje verder dan het afmaken van woorden, gaat het systeem achter AutoDraw. Deze kunstmatige intelligentie is handig voor mensen zonder tekentalent. Teken je hier een ruwe en onbeholpen vorm op het niveau van een kindertekening, dan is de kans toch groot dat het programma herkent wat je aan het tekenen bent. 

Zodra het systeem een idee heeft, zie je boven in beeld een aantal kleine tekeningetjes van wat je wellicht probeert te schetsen. Zie je het juiste object, dan hoef je er maar op te klikken om je doedel te laten vervangen door het goed getekende alternatief.

©PXimport

Muziek componeren met MuseTree

Geschikt voor: elk systeem

Waar we tot nu toe vooral gewend waren aan door mensen geschreven computerprogramma’s, zullen we in de nabije toekomst steeds meer te maken krijgen met producten waarvan alleen de gebruikersinterface door een programmeur is vervaardigd. Alles wat onder de motorkap gebeurt, is het werk van kunstmatige intelligentie. 

Eén van de producten die volgens dit nieuwe principe werkt, is het nog volop in ontwikkeling zijnde MuseTree. In 2019 presenteerde OpenAI, een non-profitorganisatie die kunstmatige intelligentie ontwikkelt, een AI die zelf muziek kon componeren in verschillende stijlen. Een paar jaar lang moesten we het doen met een demonstratie waarin we zelf slechts een handvol instellingen konden wijzigen. Nu is er echter MuseTree, dat alle mogelijkheden van deze AI voor iedereen toegankelijk maakt.

In MuseTree kun je uit vele stijlen en instrumentaties kiezen, om de AI vervolgens een paar maten te laten componeren. Je krijgt telkens vier varianten en op elk daarvan kun je weer voortborduren. Je kunt zelfs midi-bestandjes als startpunt gebruiken om bijvoorbeeld de eerste maten van het Wilhelmus te laten vervolgen in de stijl van Chopin.

©PXimport

3D-objecten boetseren met SculptGL

Geschikt voor: elk systeem

Animators maken al jaren gebruik van geavanceerde technieken. Zo hijsen ze bijvoorbeeld acteurs in kostuums die voorzien zijn van sensoren en nemen ze al hun bewegingen met een heleboel camera’s tegelijk op, om al die informatie samen te voegen tot een realistisch bewegend 3D-model. Een andere ontwikkeling is het maken van modellen met behulp van kunstmatige intelligentie op basis van slechts een handjevol foto’s.

Gewone pc-gebruikers hebben dergelijke snufjes niet tot hun beschikking en het maken van leuke 3D-modellen is voor veel mensen dan ook een lastige klus, die bovendien flink wat kennis van geavanceerde software vereist. Hoe anders is dat bij SculptGL. Met deze onlinetoepassing kan iedereen op eenvoudige wijze interessante vormen in elkaar knutselen. 

De werking van SculptGL doet nog het meest denken aan boetseren met klei, iets wat we op jonge leeftijd allemaal weleens gedaan hebben. Je begint met een bol virtuele klei en die kun je met je muis eenvoudig indeuken en uitrekken, waarbij het programma automatisch symmetrie kan toevoegen. Is de vorm naar wens, dan kun je tot slot kleurtjes aanbrengen.

©PXimport

Bestanden taggen met TagSpaces Lite

Geschikt voor: Windows 11

Iedereen met een grote digitale muziekverzameling weet hoe onmisbaar tags zijn om nummers snel te kunnen terugvinden en om de collectie strak geordend te houden. Voor afbeeldingen bieden fotoviewers vaak soortgelijke mogelijkheden, zodat je foto’s bijvoorbeeld van trefwoorden kunt voorzien. Daarmee vind je vervolgens alle plaatjes waarop bijvoorbeeld bloemen voorkomen, hoe verspreid ze ook staan op je harde schijf.

Al die soort methoden van bestandsbeheer zijn natuurlijk reuzehandig, maar ze zijn niet compatibel met elkaar en dus moet je voor elk type bestand een ander programma openen.

TagSpaces Lite probeert hier verandering in aan te brengen. Met behulp van dit programma kun je al je bestanden van trefwoorden voorzien en er zelfs virtuele memo’s met aantekeningen aan koppelen. Uiteraard is alle informatie die je toevoegt, uitgebreid en eenvoudig te doorzoeken. Naast deze unieke functies biedt TagSpaces Lite ook gewoon van bestandsbeheer zoals je dat van de Verkenner kent. Je zou het programma dus als een zeer geavanceerde vervanger kunnen zien.

©PXimport

Retro-bestandsbeheer met Nexusfile

Geschikt voor: Windows 11

Al sinds het dos-tijdperk blijkt dat ervaren pc-gebruikers het liefst hun bestanden beheren in een weergave waarin ze twee mappen kunnen vergelijken. Dat verklaart ook waarom de oorspronkelijke software waarin dit idee werd toegepast (Norton Commander) een enorm aantal navolgers kreeg, waarvan vele gratis. Gek genoeg heeft Microsoft er nooit brood in gezien dit principe over te nemen, zodat we na bijna dertig jaar Windows nog altijd handmatig twee Verkenner-vensters moeten openen.

Onder de vele Verkenner-alternatieven die wél twee vensters naast elkaar bieden, komt Nexusfile het dichtst in de buurt van het oorspronkelijke product van Norton. Dat komt deels door het gebruik van eigen sneltoetsen (die onder in het scherm worden weergegeven), maar vooral door het kleurenschema, dat sterk herinnert aan het aloude dos-tijdperk. 

Dat kleurenschema kun je overigens gemakkelijk aanpassen, dus wil je liever de witte achtergrond van de Verkenner, dan is dat in enkele klikken ingesteld. De gebruikte kleuren dienen voor het snel herkennen van allerlei soorten bestanden en je kunt er je eigen favorieten aan toevoegen.

©PXimport

Gevaarlijk?

Bij sommige freeware kun je een enge waarschuwing van je beveiligingsprogramma verwachten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt. Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger. Ook voor software die relatief nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiliger een waarschuwing geven. 

Vertrouw je de download? Laat het programma dan uitvoeren. Twijfel je? Laat je download onderzoeken door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze dienst controleert je programma met meer dan vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of je te maken hebt met een risico, of met een overijverig beveiligingsprogramma.

©PXimport

Niet te snel klikken

We zien het helaas te vaak en het zou verboden moeten worden: installatieprocedures die extra programma’s bundelen en zomaar aanpassingen doen. Je probeert een programma uit en voor je het weet is de homepage van je browser aangepast en ben je een aantal ongewenste programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds meer beveiligingsprogramma’s letten hierop als je iets probeert te installeren.

Wij gebruiken Unchecky om ‘verkeerde vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf voorkomen. Download een programma bijvoorbeeld alleen via de website van de makers. Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/programma’s die je als ongewenst beschouwt of keur de aanpassing op een andere manier af.

©PXimport

Lange documenten in Word voorzie je natuurlijk van paginanummers. Maar wat als je project begint met een voorblad en een inhoudsopgave? Dan wil je de paginanummering misschien pas later laten starten, bijvoorbeeld bij het eerste hoofdstuk. Gelukkig kun je zelf bepalen vanaf welke pagina de nummering begint en hoe die wordt weergegeven.

Stap 1: Sectie-einde

Stel dat je de paginanummering pas op pagina vier wilt laten beginnen. Plaats dan de cursor aan het einde van de tekst op de derde pagina. Ga naar het tabblad Indeling, klik op Eindemarkeringen en kies onder Sectie-einden de optie Volgende pagina. Zo voeg je een sectie-einde toe tussen pagina drie en vier.

Stap 2: Ontkoppel de sectie

Klik in de kop- of voettekst van pagina vier. Je ziet nu het label Koptekst (Sectie 2) of Voettekst (Sectie 2) verschijnen. Zodra je dit doet, opent automatisch het tabblad Koptekst en voettekst. Klik op Aan vorige koppelen in de groep Navigatie om de kop- en voettekst van deze sectie los te koppelen van de vorige. Zo voorkom je dat de paginanummers ook op de eerste drie pagina’s verschijnen.

Stap 3: Nummering plaatsen

Plaats de cursor opnieuw in de kop- of voettekst van pagina vier waar je de nummering wilt starten. Ga naar Paginanummer, kies waar je het nummer wilt tonen (bovenaan of onderaan) en kies een stijl. Je ziet nu waarschijnlijk dat pagina vier het cijfer 4 krijgt. Dat wil je aanpassen. Klik opnieuw op Paginanummer en kies Opmaak paginanummers. Selecteer hier Beginnen bij en vul het gewenste startnummer in – in dit voorbeeld: 1. Klik op OK. Nu begint de nummering pas op pagina vier, met het cijfer 1.

De eerste drie pagina’s hebben nu geen nummering. Als je die drie pagina’s door middel van Romeinse cijfers wilt nummeren, dan ga je terug naar de allereerste pagina en weer klik je op Paginanummer. Je beslist of de nummering boven- of onderaan de pagina moet komen. In het pop-up venster Opmaakpaginanummers selecteer je bovenaan de Romeinse stijl en in het vak Beginnen bij selecteer je 1.

Vroeg of laat moet je bepaalde informatie digitaal delen. Denk aan contracten, medische gegevens of vertrouwelijke rapporten. Dat is vaak ook precies het moment waarop het mis kan gaan. Eén foutieve klik en je bestand belandt in verkeerde handen. Gelukkig zijn er slimme en relatief eenvoudige manieren om het risico te beperken, zonder paranoïde toestanden.

Lees ook: 20 tips om je online privacy te waarborgen

Om te voorkomen dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij onbevoegden, gebruik je bij voorkeur een combinatie van beveiligingsmaatregelen. Versleutel je bestanden vóór verzending, gebruik wachtwoorden of toegangsrechten en kies voor veilige overdrachtsdiensten in plaats van standaardmail. Beperk daarnaast de toegang tot enkel de juiste personen of groepen. Zo houd je je data echt privé, ook na verzending. 

Metadata verwijderen

Welke versie van Windows je ook gebruikt: als je gevoelige bestanden deelt, is het verstandig om eerst de metadata te wissen. Wanneer je een bestand aanmaakt, slaat het systeem automatisch extra gegevens op, zoals de naam van de auteur, de datum van de laatste wijziging, de computernaam en meer. Deze metadata kunnen onbedoeld gevoelige informatie prijsgeven.

Gelukkig kun je deze metadata in Windows Verkenner eenvoudig verwijderen. Navigeer naar het bestand dat je wilt delen. Klik er met de rechtermuisknop op en kies Eigenschappen. Of gebruik de toetscombinatie Alt+Enter. Ga naar het tabblad Details. Klik onderaan op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen. Hier kun je ook de optie Maak een kopie waarbij alle mogelijke eigenschappen zijn verwijderd selecteren. Bevestig met OK. Hierdoor ontvang je een kopie van het bestand zonder de metadata.

➡️7-Zip

Installeren

Ben je van plan om een bestand via internet te versturen? Dan is versleuteling een slimme zet. Door een bestand te versleutelen, voorkom je dat onbevoegden toegang krijgen tot de inhoud, zelfs als ze dat per ongeluk in handen krijgen. Hoewel Windows 11 zelf versleutelingsopties biedt, zijn die alleen bedoeld voor lokale opslag en dus niet geschikt voor bestanden die je wilt delen. Gebruik daarom een externe tool zoals 7-Zip, een gratis, opensource-programma dat uitstekend werkt voor veilige compressie én encryptie.

7-Zip installeer je via de Opdrachtprompt: Open het Startmenu en zoek naar Opdrachtprompt. Klik met de rechtermuisknop op het resultaat en kies Als administrator uitvoeren. Typ de volgende opdracht en druk op Enter: winget install --id 7zip.7zip.

De tool wordt automatisch gedownload en geïnstalleerd. Zodra 7-Zip klaarstaat, kun je je bestand inpakken in een met een wachtwoord beveiligd archief (7z of zip) met sterke AES-256-encryptie. Op die manier kun je het bestand veilig versturen, bijvoorbeeld via e-mail of een cloudservice, mits je het wachtwoord apart en veilig deelt.

Versleutelen

Om 7-Zip te starten, zoek je via Startmenu naar 7-Zip File Manager. Open de app en navigeer naar het bestand dat je wilt beveiligen. Selecteer dat en klik op de groene knop Toevoegen. Onderaan, in het gedeelte Versleuteling, vul je een wachtwoord in om het bestand te beveiligen. Typ het wachtwoord twee keer ter bevestiging.

Je kunt ervoor kiezen om het wachtwoord zichtbaar te maken, zodat je zeker weet dat je geen typfouten maakt. Daarnaast kun je ook de bestandsnaam versleutelen. Dat zorgt ervoor dat zelfs de naam van het bestand niet meer herkenbaar is, wat de inhoud extra goed afschermt voor nieuwsgierige ogen. Het resultaat is een versleuteld archiefbestand - een soort digitale container - dat alleen geopend kan worden met het ingestelde wachtwoord.

Standaard blijft het originele, niet-versleutelde bestand behouden. Wil je dat automatisch laten verwijderen? Vink dan in het venster Toevoegen aan archief de optie Bestanden na inpakken verwijderen aan. Zo blijft enkel de beveiligde versie over.

Versleutelen en splitsen

Wil je nog een extra beveiligingslaag toevoegen? Dan kun je het bestand niet alleen versleutelen met 7-Zip, maar ook opsplitsen in meerdere delen. Vervolgens kun je elk deel apart versturen, eventueel zelfs op verschillende momenten of via verschillende kanalen.

Open opnieuw 7-Zip en voeg het bestand toe dat je op deze manier wilt beveiligen. Stel een encryptiewachtwoord in en bevestig dat. In het veld Opsplitsen in volumes, bytes kies je de gewenste bestandsgrootte per deel. Dit is vooral handig voor grote bestanden. Stel dat het originele bestand 40 MB groot is. Als je 10 MB opgeeft, maakt 7-Zip er automatisch vier gelabelde delen van.

Voor maximale veiligheid kun je elk deel via een andere dienst of e-mailaccount verzenden. De ontvanger selecteert alle delen in 7-Zip (houd hiervoor de Ctrl-toets ingedrukt tijdens het aanklikken) en kiest daarna Uitpakken. Zodra het juiste wachtwoord wordt ingevoerd, worden de delen automatisch samengevoegd en ontsleuteld.

➡️OneDrive

Machtigingen

Met OneDrive stel je eenvoudig machtigingenin waarmee je bepaalt wie er toegang krijgt tot het bestand dat je eerder met 7-Zip hebt versleuteld. Het delen kun je op elk moment weer stopzetten. Open OneDrive via verkenner en navigeer naar de map waarin de versleutelde container staat. Klik met de rechtermuisknop op het bestand en kies voor Delen.

In het pop-upvenster voer je het e-mailadres in van de persoon met wie je het bestand wilt delen. Je kunt ook meerdere e-mailadressen of een mailgroep invoeren. Klik vervolgens op het potloodicoon om aan te geven of de ontvanger het bestand mag Bewerken of Alleen mag bekijken. Ben je klaar? Klik dan op Verzenden. De ontvanger krijgt een e-mail met een link om het bestand te downloaden.

➡️Outlook

E-mailversleuteling

Heb je een Microsoft 365-abonnement? Dan kun je gebruikmaken van de ingebouwde versleutelfunctie in Outlook om je e-mails en bijlagen extra te beveiligen.

Open de Outlook-app en klik op Nieuwe e-mail om een nieuw bericht op te stellen.Ga eventueel naar het tabblad Invoegen en kies Bestand bijvoegen.Selecteer via Op deze computer zoeken het gewenste bestand en klik op Openen.

Daarnaga je naar het tabblad Opties bovenaan het Lint.Klik op de knop Versleutelen. Je kunt hier ook kiezen uit verschillende beveiligingsniveaus.Maak je bericht af zoals gewoonlijk en klik op Verzenden.De e-mail wordt nu automatisch versleuteld verstuurd. De inhoud is onderweg beschermd en kan alleen worden geopend door de bedoelde ontvanger.

Beveiligingsopties

Onder de knop Versleuteling zie je drie opties als je een Microsoft 365 Family- of Personal-abonnement gebruikt. De eerste optie is Niet doorsturen. Hierdoor blijft je bericht versleuteld binnen Microsoft 365 en kan de ontvanger het niet kopiëren of naar anderen doorsturen. Kies je Versleutelen, dan kunnen ontvangers met een Outlook.com- of Microsoft 365-account de bijlagen downloaden vanuit Outlook.com of de mobiele Outlook-app.

Wie een andere e-mailclient gebruikt, zoals Gmail, Thunderbird of Apple Mail, ontvangt een bericht dat er een Microsoft Office 365-versleutelde e-mail op hem wacht. Als de ontvanger op de link Bericht lezen klikt, dan schakelt hij naar het Microsoft 365 Portal voor berichtversleuteling en daar moet hij zich aanmelden met een eenmalige wachtwoordcode. Die code ontvangt hij in zijn e-mailclient en daarmee kan hij dan het bericht op de portal openen.

De derde optie is Geen machtiging ingesteld en daarmee verwijder je eerdere machtigingen. De versleutelfunctie in Outlook is ideaal voor wie snel en zonder technische omwegen gevoelige informatie wil delen binnen een professionele context. Je hoeft geen extra tools te installeren.

➡️Gmail

Vertrouwelijke modus

De extra beveiliging in Gmail heet Vertrouwelijke modus. Hiermee versleutel je je berichten, zodat alleen de bedoelde ontvanger ze kan lezen, zelfs als iemand anders toegang krijgt tot diens mailbox. Klik op Opstellen om een nieuw bericht te maken. Vul het e-mailadres van de ontvanger in, kies een onderwerp en typ je bericht. Voor je op Verzenden klikt, activeer je de extra beveiliging. Onderaan het berichtvenster zie je een aantal grijze knoppen. Helemaal rechts staat een pictogram van een slot met een wijzerplaat. Klik daarop om de Vertrouwelijke modus in te schakelen.

Gebruik je de mobiele app? Tik dan op de drie puntjes rechtsboven en kies daar het slotje. Ontvangers kunnen deze mail vervolgens niet doorsturen, kopiëren, afdrukken of downloaden. Er verschijnt ook een pop-upvenster waarin je de vervaltijd van het bericht instelt. Je kunt kiezen uit: 1 dag, 1 week, 1 maand, 3 maanden of 5 jaar. Na afloop van de gekozen periode verdwijnt het bericht automatisch uit de postbus.

Sms-beveiliging

In hetzelfde pop-upvenster kun je een extra beveiligingslaag toevoegen via de optie Toegangscode vereisen. Vink hier de optie Sms-toegangscode aan. De ontvanger kan het bericht dan pas lezen nadat hij of zij een code invoert die via sms op de mobiele telefoon wordt bezorgd. Hiermee voeg je een tweede beveiligingsfactor toe, wat het voor een indringer vrijwel onmogelijk maakt om toegang te krijgen. Die moet immers niet alleen de mailbox, maar ook de sms-berichten van de ontvanger onderscheppen. Dat is een bijzonder lastige combinatie.

Klik op Opslaan en vervolgens op Verzenden. Op dit moment kun je eventueel nog de vervaltijd van het bericht aanpassen. Dan verschijnt er nu een tweede pop-upvenster waarin je het telefoonnummer van de ontvanger moet invoeren. Klik opnieuw op Verzenden. De ontvanger krijgt vervolgens een e-mail met daarin een knop om het vertrouwelijke bericht in de browser te openen. Is sms-verificatie ingeschakeld? Dan ziet de ontvanger ter bevestiging de laatste twee cijfers van zijn of haar gsm-nummer. Na een klik op Send passcode wordt de toegangscode per sms verstuurd.

Lees ook: 20 (écht) onmisbare tips voor Gmail

Documenten ondertekenen op je iPhone? Zo maak je een handtekening aan

➡️Proton Mail

Zwitserse veiligheid

De grote mailproviders maken er geen geheim van dat ze het e-mailverkeer scannen. Volgens eigen zeggen doen ze dat om hun dienstverlening te verbeteren. Daarbij richten ze zich vooral op de metadata van berichten: wie met wie communiceert, wanneer en hoe vaak. Ben je op je privacy gesteld, dan geeft dit idee een onbehaaglijk gevoel, zeker wanneer het om vertrouwelijke informatie gaat.

In dat geval kun je overstappen naar een ultraveilige aanbieder zoals Proton Mail (https://proton.me), een dienst die privacy centraal stelt. De servers staan in Zwitserland, waardoor de dienst onderworpen is aan een van de strengste privacywetgevingen ter wereld. Proton Mail werkt standaard met end-to-end-encryptie. Bij gewone e-mails is de verbinding tussen jou en de server meestal wel versleuteld met TLS (Transport Layer Security), maar de e-mail zelf wordt op de server in leesbare vorm opgeslagen.

End-to-end-encryptie (E2EE) bij e-mail betekent dat alleen de afzender en de beoogde ontvanger de inhoud van het bericht kunnen lezen. Zelfs de e-maildienst zelf kan niet zien wat er in de e-mail staat, omdat de versleuteling pas wordt verwijderd op het toestel van de ontvanger.

De gratis versie, Proton Free, biedt dezelfde sterke beveiliging als de betaalde formules, maar met enkele beperkingen. Je beschikt over één e-mailadres en 1 GB e-mailopslag. Daar staat tegenover dat je volledig reclamevrij werkt, niet gevolgd wordt en je berichten niet worden geanalyseerd of gelogd. Wie meer nodig heeft, kan upgraden naar een betaald abonnement, zoals Mail Plus (3,99 euro per maand bij jaarlijkse betaling).