Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Snelle bestandsinformatie met QuickLook

Geschikt voor: Windows 11

In Windows worden foto’s in mappen standaard getoond in pictogram-weergave. Zo zie je meteen wat voor vlees je in de kuip hebt. Maar voor tekstbestanden heb je niets aan die weergave. Gebruikers van macOS hebben het makkelijker. Zij kunnen op een bestand klikken en door de spatiebalk ingedrukt te houden, zien ze van allerlei soorten bestanden even snel de inhoud. 

Wie dat in Windows ook wel zou willen, kan terecht bij QuickLook, dat zowel te downloaden is via internet als via de Windows Store. Standaard kan QuickLook je een snelle blik gunnen op de inhoud van allerlei soorten afbeeldingen, videobestanden, archieven, pdf-, html- en tekstbestanden. QuickLook is zelfs in staat om je een snippertje muziek van audiobestanden te laten horen zonder ze te openen.

Vind je dat alles nog niet genoeg? Dan kun je via https://kwikr.nl/quickplug verschillende plug-ins vinden voor een snelle blik op Office-bestanden, epubs, allerlei 3D-modellen, de inhoud van mappen en meer. Een handig hulpje!

©PXimport

Waan je een kunstenaar met Mondriaan Creator

Geschikt voor: Windows 11

Aan het begin van de twintigste eeuw leefde bij veel schilders het idee dat met figuratief werk alles wel zo’n beetje gezegd was wat er te zeggen viel, en dus ging men zich steeds meer storten op abstractie. Eerst nog mondjesmaat, waarbij er nog sprake was van herkenbare vormen, maar al snel ontstonden werken die steeds meer los stonden van de werkelijkheid. 

Misschien nog wel het verst daarin ging Piet Mondriaan. Waar andere abstracte schilders door middel van woeste en organische vormen misschien nog emotie wisten op te roepen, beperkte Mondriaan zich op een zeker moment alleen nog maar tot rechthoeken in wit en de primaire kleuren die werden afgebakend door zwarte lijnen. Wie denkt dat hij die werken even op het doek kwakte, vergist zich. Over alle onderlinge afstanden en verhoudingen was lang nagedacht.

Hoe anders is dat in Mondriaan Creator. Dit programma genereert met één muisklik werken in de stijl van de meester van de abstractie. Het programma kan zelfs een patroon van legostenen creëren! Een afbeelding in hoge resolutie zou je op canvas kunnen laten drukken voor je eigen ‘Mondriaan’ aan de muur.

©PXimport

Fantasie de vrije loop met Milton

Geschikt voor: Windows 11

Wie ooit kleine kinderen heeft zien tekenen, weet dat ze niet altijd ophouden waar het papier eindigt en dus vrolijk verder kleuren op het tafelblad. Je kunt het ze niet kwalijk nemen; zo’n rand van het blad papier is alleen maar een hindernis voor de ongebreidelde fantasie!

Met Milton heb je die beperking niet. Milton is namelijk een tekenprogramma dat een onbegrensd vel digitaal tekenpapier biedt waarop je volop kunt in- en uitzoomen. Dit zorgt ervoor dat je met vrijwel onbeperkte precisie kunt werken. Maar daar houden de mogelijkheden niet op. Je kunt in Milton werken met lagen en transparantie, zodat je zeer complexe composities kunt maken. Bovendien zijn er de nodige effecten, zoals vervagen, om bijvoorbeeld realistische wolken te kunnen schilderen.

Zoals bekend, is het tekenen met een muis niet bepaald ideaal. Heb je echter de beschikking over een tekentablet, dan komt Milton pas écht goed tot zijn recht. Het programma kan namelijk ook de druk van de tekenpen gebruiken om meer of minder transparant, dik of dun te schilderen.

©PXimport

Eigen gifjes maken met Instagiffer

Geschikt voor: Windows 11

Wat Twitter ooit was voor het gesproken woord (een beknopte mededeling met een zeer beperkt aantal karakters), is het geanimeerde gifje al sinds jaar en dag voor bewegend beeld. Op sociale media en in chatprogramma’s vliegen ze je regelmatig om de oren. Vaak bieden die programma’s zelfs een snelle manier om een passend clipje te zoeken. En anders zijn er wel speciale apps die honderdduizenden gifjes geïndexeerd hebben, zodat je snel een geschikt fragment kunt vinden. Wil je je eigen gifje maken, dan kun je terecht bij Instagiffer.

Met Instagiffer maak je clipjes op basis van een bestaande video. Dat kan er een van jezelf zijn, maar je kunt ook putten uit het materiaal op allerlei videoplatformen. Aan het fragment dat je zo maakt, kun je tekst en de nodige effecten toevoegen. Ook kun je je gifje laten pingpongen (eerst vooruit en daarna achteruit spelen), zodat het een eindeloze lus vormt. Behalve nieuwe gifjes maken, kun je met Instagiffer ook bestaande clips bewerken, in een collage zetten of achter elkaar plakken.

©PXimport

Afbeeldingen vergroten met SmillaEnlarger

Geschikt voor: Windows 11

Moderne smartphones hebben camera’s met veel megapixels en dus kun je foto’s vaak zonder verdere handelingen op groot formaat laten afdrukken. Dat is anders wanneer je nog over oude foto’s beschikt van een camera met bijvoorbeeld maar 2 megapixel of wanneer je een detail van een foto wilt uitvergroten.

De meeste fotobewerkers bieden wel gereedschappen om dat laatste te doen, maar ze zijn niet in staat om er nieuwe pixels bij te verzinnen. Wat ze wel doen, is van één pixel een groter blokje maken en dan de randen van dat blokje middelen met een naastgelegen gebied, zodat de overgangen tussen de uitvergrote pixels vloeiender worden. Omdat het om standaardtools gaat, heb je geen controle over dit proces.

Bij SmillaEnlarger heb je dat wel. Niet alleen heeft de maker van dit programma zelf een aantal nieuwe technieken bedacht om afbeeldingen te vergroten, maar deze kun je ook nog eens helemaal naar je hand zetten. Bovendien kun je uit meerdere varianten kiezen en bijvoorbeeld van je vergroting meteen een soort schilderij maken.

©PXimport

Profielfoto's maken met AI Profile Picture Maker

Geschikt voor: elk systeem

Op sociale media draait het vaak om presentatie. Net als in de echte wereld proberen veel mensen zo goed mogelijk voor de dag te komen. Dat begint natuurlijk met een mooie profielfoto. Beroemdheden laten daarvoor een fotograaf komen en het verwerken van het portret laten ze over aan hun assistent. Gewone stervelingen hebben die luxe natuurlijk niet, maar tegenwoordig hebben wij daar een beter alternatief voor: kunstmatige intelligentie. 

Als het gaat om profielfoto’s, heet dat AI Profile Picture Maker (PPM). In tegenstelling tot je eigen pr-goeroe hoef je die geen vorstelijk salaris te betalen.

Bij PPM kun je een portret van jezelf uploaden, die door het programma automatisch van de achtergrond wordt ontdaan. Daarna plaatst de software je afbeelding voor een ruime selectie aan verschillende nieuwe achtergronden die goed kleuren bij het portret. 

Ben je het niet eens met de keuze die de AI daarbij maakt, dan hoef je maar op een knop te klikken om een nieuwe selectie te krijgen of je kiest zelf uit een van de alternatieven. Ben je tevreden, dan maakt PPM in dezelfde stijl een omslagfoto voor bijvoorbeeld Facebook.

©PXimport

Foto's animeren met Deep Nostalgia

Geschikt voor: elk systeem

Wanneer we aan het verleden denken, dan speelt zich dat vooral af in zwart-wit, gewend als we zijn aan de vele filmbeelden van de eerste helft van de vorige eeuw. Omdat filmen en zelfs fotograferen een dure liefhebberij was, hebben de meesten van ons hooguit een paar foto’s van onze voorouders en kan slechts een enkeling genieten van wat bewegend beeld.

We worden de laatste tijd echter overspoeld door nieuwe en vaak verrassende toepassingen van kunstmatige intelligentie, en één daarvan is Deep Nostalgia.

Deep Nostalgia is ontwikkeld door het bedrijf achter het bekende genealogieplatform My Heritage. Je kunt hierin een (oud) portret uploaden dat je tot leven wilt wekken. De kunstmatige intelligentie maakt vervolgens een vierkante uitsnede van het gezicht op de foto en na een minuutje word je verrast met een video waarin je de persoon op de foto nieuwsgierig om zich heen ziet kijken, de ogen ziet knipperen en de mond zich tot een vage glimlach ziet vervormen. Kortom: ineens heb je bewegend beeld uit een ver verleden!

©PXimport

Tekenen met AI in AutoDraw

Geschikt voor: elk systeem

We zijn gewend geraakt aan systemen op de computer en mobiele apparatuur die een aantal woorden suggereren wanneer we de eerste paar letters typen. Vooral op je mobiel is dat handig, omdat niet iedereen gezegend is met twee razendsnelle duimen. 

Nieuwere mobiele besturingssystemen gaan nog een stapje verder. Daarin analyseert kunstmatige intelligentie je teksten en doet op basis daarvan alvast voorspellingen voor het volgende woord dat je waarschijnlijk wilt gaan typen. Kan het systeem je gedachten lezen? Nee, dat niet, het leert slechts patronen.

Een stapje verder dan het afmaken van woorden, gaat het systeem achter AutoDraw. Deze kunstmatige intelligentie is handig voor mensen zonder tekentalent. Teken je hier een ruwe en onbeholpen vorm op het niveau van een kindertekening, dan is de kans toch groot dat het programma herkent wat je aan het tekenen bent. 

Zodra het systeem een idee heeft, zie je boven in beeld een aantal kleine tekeningetjes van wat je wellicht probeert te schetsen. Zie je het juiste object, dan hoef je er maar op te klikken om je doedel te laten vervangen door het goed getekende alternatief.

©PXimport

Muziek componeren met MuseTree

Geschikt voor: elk systeem

Waar we tot nu toe vooral gewend waren aan door mensen geschreven computerprogramma’s, zullen we in de nabije toekomst steeds meer te maken krijgen met producten waarvan alleen de gebruikersinterface door een programmeur is vervaardigd. Alles wat onder de motorkap gebeurt, is het werk van kunstmatige intelligentie. 

Eén van de producten die volgens dit nieuwe principe werkt, is het nog volop in ontwikkeling zijnde MuseTree. In 2019 presenteerde OpenAI, een non-profitorganisatie die kunstmatige intelligentie ontwikkelt, een AI die zelf muziek kon componeren in verschillende stijlen. Een paar jaar lang moesten we het doen met een demonstratie waarin we zelf slechts een handvol instellingen konden wijzigen. Nu is er echter MuseTree, dat alle mogelijkheden van deze AI voor iedereen toegankelijk maakt.

In MuseTree kun je uit vele stijlen en instrumentaties kiezen, om de AI vervolgens een paar maten te laten componeren. Je krijgt telkens vier varianten en op elk daarvan kun je weer voortborduren. Je kunt zelfs midi-bestandjes als startpunt gebruiken om bijvoorbeeld de eerste maten van het Wilhelmus te laten vervolgen in de stijl van Chopin.

©PXimport

3D-objecten boetseren met SculptGL

Geschikt voor: elk systeem

Animators maken al jaren gebruik van geavanceerde technieken. Zo hijsen ze bijvoorbeeld acteurs in kostuums die voorzien zijn van sensoren en nemen ze al hun bewegingen met een heleboel camera’s tegelijk op, om al die informatie samen te voegen tot een realistisch bewegend 3D-model. Een andere ontwikkeling is het maken van modellen met behulp van kunstmatige intelligentie op basis van slechts een handjevol foto’s.

Gewone pc-gebruikers hebben dergelijke snufjes niet tot hun beschikking en het maken van leuke 3D-modellen is voor veel mensen dan ook een lastige klus, die bovendien flink wat kennis van geavanceerde software vereist. Hoe anders is dat bij SculptGL. Met deze onlinetoepassing kan iedereen op eenvoudige wijze interessante vormen in elkaar knutselen. 

De werking van SculptGL doet nog het meest denken aan boetseren met klei, iets wat we op jonge leeftijd allemaal weleens gedaan hebben. Je begint met een bol virtuele klei en die kun je met je muis eenvoudig indeuken en uitrekken, waarbij het programma automatisch symmetrie kan toevoegen. Is de vorm naar wens, dan kun je tot slot kleurtjes aanbrengen.

©PXimport

Bestanden taggen met TagSpaces Lite

Geschikt voor: Windows 11

Iedereen met een grote digitale muziekverzameling weet hoe onmisbaar tags zijn om nummers snel te kunnen terugvinden en om de collectie strak geordend te houden. Voor afbeeldingen bieden fotoviewers vaak soortgelijke mogelijkheden, zodat je foto’s bijvoorbeeld van trefwoorden kunt voorzien. Daarmee vind je vervolgens alle plaatjes waarop bijvoorbeeld bloemen voorkomen, hoe verspreid ze ook staan op je harde schijf.

Al die soort methoden van bestandsbeheer zijn natuurlijk reuzehandig, maar ze zijn niet compatibel met elkaar en dus moet je voor elk type bestand een ander programma openen.

TagSpaces Lite probeert hier verandering in aan te brengen. Met behulp van dit programma kun je al je bestanden van trefwoorden voorzien en er zelfs virtuele memo’s met aantekeningen aan koppelen. Uiteraard is alle informatie die je toevoegt, uitgebreid en eenvoudig te doorzoeken. Naast deze unieke functies biedt TagSpaces Lite ook gewoon van bestandsbeheer zoals je dat van de Verkenner kent. Je zou het programma dus als een zeer geavanceerde vervanger kunnen zien.

©PXimport

Retro-bestandsbeheer met Nexusfile

Geschikt voor: Windows 11

Al sinds het dos-tijdperk blijkt dat ervaren pc-gebruikers het liefst hun bestanden beheren in een weergave waarin ze twee mappen kunnen vergelijken. Dat verklaart ook waarom de oorspronkelijke software waarin dit idee werd toegepast (Norton Commander) een enorm aantal navolgers kreeg, waarvan vele gratis. Gek genoeg heeft Microsoft er nooit brood in gezien dit principe over te nemen, zodat we na bijna dertig jaar Windows nog altijd handmatig twee Verkenner-vensters moeten openen.

Onder de vele Verkenner-alternatieven die wél twee vensters naast elkaar bieden, komt Nexusfile het dichtst in de buurt van het oorspronkelijke product van Norton. Dat komt deels door het gebruik van eigen sneltoetsen (die onder in het scherm worden weergegeven), maar vooral door het kleurenschema, dat sterk herinnert aan het aloude dos-tijdperk. 

Dat kleurenschema kun je overigens gemakkelijk aanpassen, dus wil je liever de witte achtergrond van de Verkenner, dan is dat in enkele klikken ingesteld. De gebruikte kleuren dienen voor het snel herkennen van allerlei soorten bestanden en je kunt er je eigen favorieten aan toevoegen.

©PXimport

Gevaarlijk?

Bij sommige freeware kun je een enge waarschuwing van je beveiligingsprogramma verwachten. Laat je niet afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is en of je dit logisch vindt. Programma’s maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger. Ook voor software die relatief nieuw is of wordt aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiliger een waarschuwing geven. 

Vertrouw je de download? Laat het programma dan uitvoeren. Twijfel je? Laat je download onderzoeken door www.virustotal.com, dat doen wij ook. Deze dienst controleert je programma met meer dan vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of je te maken hebt met een risico, of met een overijverig beveiligingsprogramma.

©PXimport

Niet te snel klikken

We zien het helaas te vaak en het zou verboden moeten worden: installatieprocedures die extra programma’s bundelen en zomaar aanpassingen doen. Je probeert een programma uit en voor je het weet is de homepage van je browser aangepast en ben je een aantal ongewenste programma’s rijker. Deze handelswijze heet in de volksmond ‘achterbaks’, maar de nette aanduiding is ‘potentially unwanted program’ (pup). Steeds meer beveiligingsprogramma’s letten hierop als je iets probeert te installeren.

Wij gebruiken Unchecky om ‘verkeerde vinkjes’ op te merken. Je kunt de extra’s ook zelf voorkomen. Download een programma bijvoorbeeld alleen via de website van de makers. Kies altijd voor de geavanceerde of aangepaste installatie. Zo kun je goed nakijken welke opties er actief zijn. Verwijder de vinkjes bij aanpassingen/programma’s die je als ongewenst beschouwt of keur de aanpassing op een andere manier af.

©PXimport

De reguliere Rockster Cross 2 van Teufel kwam afgelopen zomer op de markt. Onlangs bracht de Duitse audiospecialist in samenwerking met Fender een speciale uitvoering uit. Het fraaie 'gitaarversterkerdesign' komt grotendeels uit de koker van het bekende instrumentenmerk. Wat heeft deze bluetooth-speaker nog meer te bieden?

Wie weleens een gitaarversterker van Fender heeft gezien, weet meteen waar de vormgeving van de Fender x Teufel Rockster Cross 2 op is gebaseerd. Zo bevat het zilverkleurige speakergaas linksboven het sierlijke logo van de Amerikaanse producent. Dat is precies hoe Fender veel van zijn gitaarversterkers vormgeeft.

©Maikel Dijkhuizen

Zwaar, maar toch mobiel

Met een gewicht van 2,4 kilo is deze bluetooth-speaker bepaald geen lichtgewicht. Toch neem je de Rockster Cross 2 vrij eenvoudig mee. De achterzijde bevat namelijk twee handgrepen, waardoor je voldoende grip hebt. Een andere optie is om door middel van twee karabijnhaken de bijgesloten verstelbare draagriem te bevestigen. Het uiterlijk van deze riem lijkt trouwens sprekend op een gitaarband van Fender. Handig, want je draagt dit apparaat dus met je schouder.

De behuizing is zeer sterk en kan dus absoluut een stootje hebben. Het product voldoet aan de IPx5-norm, zodat het wel een spatje regen kan verdragen. Staat de Rockster Cross 2 eenmaal op zijn plek, dan zal de speaker niet zo gauw verschuiven. Het apparaat rust namelijk op vier lange antislipvoetjes. Een interessante optie is dat je de luidspreker ietwat achterover kunt laten hellen. Zet de behuizing dan schuin neer.

©Maikel Dijkhuizen

Aansluitingen

Dankzij de aanwezige bluetooth5.3-adapter verbind je vlot een smartphone of tablet. Het is bovendien mogelijk om gelijktijdig twee mobiele toestellen te koppelen. Voor oplaaddoeleinden zit er aan de achterkant een usb-c-poort met powerbankfunctie. Kortom, je laadt onderweg zo nodig jouw smartphone of smartwatch op. Achter hetzelfde klepje vind je trouwens ook een 3,5mm-geluidsingang. Hierop kun je eventueel een bekabelde audiobron aansluiten. Verder is er een behoorlijke accu ingebouwd. Teufel belooft namelijk een luistertijd van 38 uur bij een gemiddeld volumeniveau van 70 decibel. In de beschikbare ecomodus is dat zelfs naar verluidt 46(!) uur, maar dat gaat dan wel ten koste van de audiokwaliteit.

©Maikel Dijkhuizen

Stevige beats

Voor een adviesprijs van maar liefst 299,99 euro mag je natuurlijk een goede audiokwaliteit verwachten. Gelukkig is dat ook het geval, want deze bluetooth-speaker levert een natuurgetrouw geluid. Twee tweeters en een behoorlijke woofer zijn verantwoordelijk voor de audioweergave. Vanwege deze verschillende actieve drivers is er een duidelijke scheiding tussen de hoge en lage tonen te horen. De muziek klinkt hierdoor erg levendig. Gebruik de Rockster Cross 2 ook gerust om een feestje te bouwen. Hij kan namelijk zeer luid spelen, waarbij de bas zich duidelijk laat gelden.

De bovenzijde telt enkele fysieke knoppen. Daarmee koppel je een nieuwe bluetooth-bron, wijzig je het volume en pauzeer je de muziek. Daarnaast kun je tussen drie geluidsmodi switchen en een tweede Rockster Cross 2 draadloos koppelen. Met laatstgenoemde opstelling luister je naar echt stereogeluid. Je gebruikt jouw smartphone optioneel als veredelde afstandsbediening. Installeer hiervoor de Teufel Go-app, waarna je diverse geluidsinstellingen naar eigen wens aanpast.

©Maikel Dijkhuizen

Fender x Teufel Rockster Cross 2 kopen?

Zoek je een goed klinkende bluetooth-speaker met een origineel design? Wanneer het stevige prijskaartje van zo'n driehonderd euro geen bezwaar is, schaf je met de Fender x Teufel Rockster Cross 2 een prima exemplaar aan. Andere pluspunten zijn de comfortabele draagriem, powerbankfunctie en stevige constructie.

Wie overstapt naar een andere computer denkt meestal meteen aan het overzetten van programma's en bestanden zoals documenten en foto's. De vele persoonlijke instellingen en voorkeuren die zorgvuldig zijn opgebouwd, raken helaas vaak verloren. Hoe zorg je ervoor dat je je ook op het andere systeem meteen weer helemaal thuis voelt?

Synchronisatie via Windows-account

Windows biedt veel instellingen die je werkomgeving persoonlijker maken, zoals visuele thema's, spellingsvoorkeuren en meer. Sommige vereisen handmatig werk of externe tools, maar een aantal laat zich automatisch synchroniseren via je Microsoft-account. Laten we hiermee beginnen. Zorg dat je met zo'n account bent aangemeld bij Windows. Dit regel je via Instellingen / Accounts / Uw info. Klik daar op In plaats daarvan aanmelden met een Microsoft-account en volg de instructies.

Open daarna Accounts / Windows-back-up en druk op Beheren. Bevestig met Ja, synchroniseren / Gereed. Herstart de module Instellingen en open opnieuw Windows back-up. Schakel Mijn apps onthouden in als je op een andere pc met hetzelfde account dezelfde apps uit de Microsoft Store wilt gebruiken. Open Mijnvoorkeuren onthouden om aan te geven of je ook de onderdelen Accounts, WiFi-netwerken en wachtwoorden, Taalvoorkeuren en woordenlijst en diverse instellingen wilt synchroniseren.

Handmatige sync Windows

Zo'n accountsynchronisatie is handig, maar niet alle personalisatie-instellingen worden meegenomen. Dat geldt bijvoorbeeld voor geluidsschema's of muisaanwijzers. Of misschien meld je je liever helemaal niet aan met een Microsoft-account, of vertrouw je deze cloudsynchronisatie niet, ook al is er sprake van dataversleuteling. Dan kun je de migratie ook handmatig doen.

We beginnen met het overzetten van een Windows-thema, aangezien dat meerdere onderdelen omvat, zoals lokaal opgeslagen achtergronden, accent- en vensterkleuren, een geluidsschema en de muiscursorstijl. Ga naar Instellingen / Persoonlijke instellingen / Thema's. Dubbelklik op de miniatuur van het gewenste thema, of klik op Bladeren door thema's om er een nieuw te kiezen in de Microsoft Store. Bovenaan kun je het thema aanpassen via de opties Achtergrond, Kleur, Geluiden en Muiscursor. Gebruik telkens het pijltje linksboven om terug te keren. Sla daarna je aangepaste thema op met Opslaan en geef het een naam. Klik vervolgens met rechts op de miniatuur van dit geselecteerde thema en kies Thema voor delen opslaan. Bewaar het als .deskthemepack-bestand (dat eigenlijk een zip-bestand is) op een extern of gedeeld medium. Dubbelklik je op dit bestand in Verkenner van je andere systeem, dan wordt het automatisch uitgepakt en als Windows-thema geïnstalleerd.

Lettertypes en screensavers

Misschien heb je ook zelf een of meer extra lettertypes en screensavers geïnstalleerd, en wil je deze overzetten. Dit kan handmatig als volgt. Voor lettertypes typ je %windir%\fonts in de adresbalk van Verkenner. Selecteer met ingedrukte Ctrl-toets alle gewenste lettertypebestanden, klik er met rechts op en kies Kopiëren naar. Sla deze bestanden op een extern of gedeeld medium op. Op de andere pc selecteer je de bestanden, klik je er met rechts op en kies je Installeren (voor alle gebruikers).

Het overzetten van screensavers verloopt op vergelijkbare wijze. Open de mappen %windir%\System32 en %windir%\SysWOW64, selecteer de gewenste scr-bestanden en kopieer ze naar een geschikt medium. Plak ze op de andere pc in %windir%\System32 en bevestig de kopieeractie als administrator. Je installeert een screensaver door er met rechts op te klikken en Installeren te kiezen, of via Instellingen / Persoonlijke instellingen / Vergrendelingsscherm / Schermbeveiliging.

We hebben een PowerShell-script gemaakt dat dit grotendeels automatiseert. Download het bestand exporteer-extrafonts-ss.ps1 (dit is de downloadlink) op je nieuwe pc, klik er met rechts op en kies Run with PowerShell (als administrator). Je vindt de screensavers en de meeste lettertypes nu op je bureaublad (behalve enkele standaardfonts die je in het script kunt aanpassen bij Fonts uitgezonderd), in submappen van FontScreenSaverBackup.

Profielen

De makkelijkste manier om je Windows-account naar een andere pc over te zetten is via een Microsoft-account (zie paragraaf 1, Synchronisatie via Windows-account). Toch wordt het gebruikersprofiel niet volledig meegenomen. Onder meer lokale bestanden, programmavoorkeuren buiten de Microsoft Store en appdata-mappen, zoals macro's, sjablonen en scripts, blijven achter.

In afwachting van een (vernieuwde) migratietool die Microsoft binnenkort belooft, kun je TransWiz gebruiken. Met de gratis versie kun je één account tegelijk overzetten, maar je kunt dit gewoon herhalen voor andere profielen. Dit werkt ook bij profielen die aan een Microsoft-account zijn gekoppeld. Schakel desnoods tijdelijk over naar een lokaal account. Na de migratie op de andere pc koppel je het profiel opnieuw aan hetzelfde Microsoft-account via Instellingen / Accounts.

Download TransWiz. Installeer het msi-bestand op beide pc's. Start het programma op je oude pc. Kies I want to transfer data to another computer, klik op Volgende en selecteer het gewenste, niet-actieve account (meld je eventueel tijdelijk aan met een ander account). Klik op Volgende en kies een opslaglocatie voor het zip-bestand. Beveilig dit eventueel met een wachtwoord.

Start TransWiz op het andere systeem, kies I have data I want to transfer to this computer en verwijs naar het zip-bestand. Geef eventueel een andere accountnaam op, kies of dit een standaard- of administratoraccount wordt en stel het wachtwoord in. Na afloop zijn de gegevens overgezet en kun je je aanmelden met het nieuwe profiel.

Taalinstellingen

Taal en spelling zijn vaak afgestemd op je voorkeuren, dus waarschijnlijk wil je die ook overzetten. De meeste taalinstellingen binnen Windows worden automatisch gesynchroniseerd via je Microsoft-account, maar desnoods doe je dit handmatig, door dezelfde taalpakketten te installeren. Ga hiervoor naar Instellingen / Tijd en taal / Taal en regio en kies Een taal toevoegen.

De toetsenbordindeling is gekoppeld aan de taal, maar je kunt ook handmatig extra indelingen toevoegen. Klik op de drie puntjes naast je voorkeurstaal en kies Taalopties. Scrol naar Geïnstalleerde toetsenborden en klik op Een toetsenbord toevoegen om de gewenste indeling te kiezen. Met Windows-toets+Spatiebalk schakel je vervolgens snel tussen indelingen. Je kunt trouwens ook per app-venster een andere invoermethode instellen via Instellingen / Tijd en taal / Typen / Geavanceerde toetsenbordinstellingen, met de optie Laat me een andere invoermethode instellen voor elk app-venster.

Wanneer je in apps met spellingcontrole, zoals Kladblok, met rechts klikt op een rood onderstreept woord en kiest voor Aan woordenboek toevoegen of Spelling / Aanwoordenlijst toevoegen, dan wordt het woord in Windows toegevoegd aan een gebruikerswoordenboek. Dit vind je in de map %appdata%\Microsoft\Spelling, wellicht in de submap \neutral of in een taal-submap zoals \nl-NL, in het bestand default.dic of custom.dic. Je kunt dit bestand bekijken met een teksteditor en kopiëren naar dezelfde map op je andere toestel om deze woordenlijst(en) over te zetten.

Applicaties

Geïnstalleerde applicaties zomaar overzetten lukt meestal niet, dus zit er weinig anders op dan ze opnieuw te installeren. Voor volledig portable apps volstaat het vaak om de map waarin je ze plaatste te kopiëren.

Er bestaan handige tools waarmee je veel populaire gratis apps met enkele muisklikken op je nieuwe pc installeert. Bijvoorbeeld Ninite en een pakketbeheerder zoals UniGetUI (klik op deze GitHub-pagina in de rechterkolom onder Releases op Latest).

In UniGetUI kies je Pakkettenbundels en klik je op Pakketten toevoegen aan bundel. Gebruik Pakketten ontdekken om apps op te zoeken. Vink de gewenste pakketten aan en klik op Selectie toevoegen aan bundel. Herhaal dit tot je bundel compleet is. Sla deze op via Bundel opslaan als, open de bundel daarna via Bestaande bundel openen, selecteer alle pakketten en bevestig met Selectie installeren.

App-configuraties

Zo installeer je snel veel apps op je nieuwe pc, maar daarmee neem je je persoonlijke instellingen of configuraties nog niet mee. De gratis app CloneApp was hier prima geschikt voor, maar de ontwikkeling is al enkele jaren stopgezet. Je kunt deze nog steeds downloaden en gebruiken, maar weet dat instellingen van nieuwere apps mogelijk niet volledig meer worden meegenomen. De ontwikkelaar biedt intussen een alternatief aan, Appcopier, maar deze tool is vooralsnog beperkt en minder gebruiksvriendelijk.

Je kunt het eventueel handmatig proberen met een tool als FreeFileSync door de belangrijkste configuratiebestanden naar dezelfde maplocaties op je nieuwe pc te kopiëren. Veel van die bestanden zitten in app-specifieke submappen van mappen zoals %AppData%, %LocalAppData% en %ProgramData%, typisch met extensies zoals ini, cfg, conf, config, json, xml, yaml of yml. Het is het proberen waard, maar overschrijf niet zomaar bestaande bestanden op je nieuwe pc.

Codes en licenties

Als je op je nieuwe pc programma's installeert die ook al op je oude pc stonden, wil je natuurlijk de softwarelicentie overnemen. Hoe je dat doet, hangt af van de toepassingen zelf. Bij software die aan een account is gekoppeld, hoef je meestal alleen met hetzelfde gebruikersaccount op je nieuwe pc aan te melden. Soms moet je de licentie eerst deactiveren op je oude pc via de instellingen of via een webportaal.

Voor software met een klassieke activatiecode noteer je de licentiecode van de oude installatie. Die vind je vaak in je account, op het doosje of in een mail. Bij de installatie op je nieuwe pc voer je deze opnieuw in. Tools zoals Magical Jelly Bean Keyfinder (gratis beperkte versie) en NirSoft Produkey (gratis) kunnen codes van veel geïnstalleerde programma's uitlezen. Omdat deze tools methoden gebruiken die ook door malware gebruikt wordt, is het normaal dat je virusscanner hierbij een melding geeft.

Sommige apps gebruiken een licentiebestand, met een extensie als lic, dat, key of ini, dat je moet exporteren of kopiëren naar dezelfde locatie op je nieuwe pc. Vaak is opnieuw activeren dan ook nodig.

Lees ook: Technische toolkits voor computerproblemen: dit heb je nodig

Browsers

Je gebruikt waarschijnlijk een of meer browsers die gepersonaliseerd zijn met bijvoorbeeld eigen thema's, bladwijzers, geschiedenis, wachtwoorden en instellingen. De eenvoudigste manier om deze over te zetten, is door de ingebouwde synchronisatie te activeren.

We beginnen met Chrome. Log in met je Google-account (dat vind je rechtsboven), open Instellingen, klik op Jij en Google, ga naar Synchronisatie en Google-services en kies Synchronisatie aanzetten. Druk op de knop Instellingen, kies Beheren wat jesynchroniseert en vink de gewenste onderdelen aan via Synchronisatie aanpassen. Op je nieuwe pc meld je je aan met hetzelfde account en activeer je opnieuw de synchronisatie.

Voor Edge werkt dit op vrijwel dezelfde manier met je Microsoft-account, via Instellingen / Profielen / Synchroniseren. Bij Firefox kan het ook, als je een Mozilla-account hebt, via Instellingen / Synchronisatie.

Heb je geen account, dan wordt het iets omslachtiger. Wachtwoorden kun je exporteren en importeren via de ingebouwde wachtwoordmanager. Voor andere onderdelen gebruik je bijvoorbeeld een gratis tool zoals Hekasoft Backup & Restore (ook portable). Sluit je browsers, start de tool en selecteer de gewenste browser. De app ondersteunt circa 45 browsers. Je ziet meteen hoeveel data er geback-upt wordt. Zorg dat Backup is geselecteerd, klik op Start en kies een naam en locatie voor het back-upbestand (dat ook echt de extensie .backup heeft). Op je nieuwe pc installeer je dezelfde browser, sluit je deze en open je opnieuw de app. Kies Restore en verwijs naar het back-upbestand. Alles werkt netjes via lokale bestanden, zonder cloudverbinding.

Synchroniseren Office 365

De kans is groot dat je ook een kantoorpakket gebruikt, en wellicht is dit Microsoft 365 (voorheen Office 365). Persoonlijke instellingen worden dan automatisch gesynchroniseerd tussen systemen, op voorwaarde dat je een geldige licentie hebt en op elk apparaat met hetzelfde Microsoft-account bent aangemeld. Het gaat bijvoorbeeld om je Office-thema, aangepaste woordenlijst, Snelle toegang-werkbalk, Lint-aanpassingen, taalvoorkeuren en (via OneDrive) recente bestanden en persoonlijke sjablonen.

Controleer wel een paar instellingen. Meld je binnen de Office-apps aan met je Microsoft-account (klik desnoods op Aanmelden, rechtsboven). Ga in Windows naar Instellingen /Accounts / Windows-back-up, klik op Beheren bij Uw Microsoft-account synchroniseren met Windows en kies Ja, synchroniseren. Zet vervolgens de optie Mijn voorkeuren onthouden aan en vink bij voorkeur alle opties aan. Gebruik je een werk- of schoolaccount, dan kan je IT-beheerder wel bepaalde synchronisaties beperken (via groepsbeleid).

Handmatig overzetten Office 365

Je kunt ook specifieke Office-onderdelen handmatig overzetten. Voor sjablonen kopieer je bestanden met extensies als dotx, potx en xltx naar dezelfde map op je nieuwe pc. Deze staan normaal gesproken in C:\Users\<gebruikersnaam>\Documenten\Aangepaste Office-sjablonen. Ook eigen woordenboeken kun je meenemen. Het bestand Custom.dic staat in %AppData%\Microsoft\Uproof, default.dic of custom.dic in %AppData%\Microsoft\Spelling, in de submap \neutral of eventueel andere submappen.

Aanpassingen aan het Lint en werkbalken exporteer je via Bestand /Opties / Lint aanpassen. Klik rechtsonder op Importeren en Exporteren en kies Alle aanpassingen exporteren.

Wil je aangepaste stijlen, marges, regelafstand, macro's of eventueel extra opmaakelementen in Word overnemen, dan kopieer je ook het bestand Normal.dotm uit %AppData%\Microsoft\Templates. Extra macro's kun je ook los exporteren in de VBA-editor (Alt+F11), via Bestand / Bestand exporteren en later Bestand importeren.

Bepaalde Office-voorkeuren, zoals standaard bestandslocaties, zitten in het Windows-register. Een back-up maken kan via de Register-editor (druk op Windows-toets+R en voer regedit uit). Bij recente Word-versies zitten deze in de sleutel Computer\HKEY\_CURRENT\_USER\Software\Microsoft\Office\16.0\Word\Options. Klik met rechts op deze sleutel, kies Exporteren en bewaar het reg-bestand. Dubbelklik op dit bestand op je nieuwe systeem en bevestig tweemaal met Ja om de instellingen te importeren. Je maakt liefst eerst een systeemherstelpunt via Een herstelpunt maken in het Windows-startmenu.