ID.nl logo
13 handige commando's voor de Opdrachtprompt
© PXimport
Huis

13 handige commando's voor de Opdrachtprompt

Tegenwoordig gebruiken we de Opdrachtprompt lang niet meer zo vaak als vroeger en in Windows 10 en 11 hoeft dat eigenlijk ook niet meer. Toch betekent dat niet dat je de Opdrachtprompt helemaal niet meer hoeft te gebruiken. Je kunt er namelijk handige commando's mee instellen, die het computergebruik een stuk aangenamer maken. Wij bespreken 13 handige Opdrachtprompt-commando's.

Windows (en trouwens ook veel moderne Linux-distributies) heeft zijn succes vooral te danken aan de gebruiksvriendelijkheid van de grafische interface (gui). Toch heeft ook de zogenoemde cli (command line interface) zeker een bestaansrecht. Sommige functies zijn namelijk lastig of helemaal niet terug te vinden in de grafische interface. Opdrachtregelcommando’s kun je doorgaans ook nauwgezet aansturen met behulp van parameters. Bovendien laten zulke commando’s zich probleemloos opnemen in batchbestanden en kun je die automatisch laten uitvoeren vanuit het aanmeldingsscript van een gebruiker of via de taakplanner.

Er zijn meerdere manieren om in de opdrachtprompt te komen. Vanuit taakbeheer bijvoorbeeld, of via het contextmenu (rechtermuisknop op een bestand en Openen in opdrachtprompt) of door op Start / Uitvoeren te drukken (of toets Windows-toets+R) en in het venstertje dat verschijnt cmd in te voeren gevolgd door Enter.

Hier vind je een overzicht van de beschikbare cmd-commando’s in Windows (klik een commando aan voor bijhorende parameters en voorbeelden). In dit artikel geven we eerst enkele voorbeelden die duidelijk maken hoe krachtig (en nuttig) zulke commando’s kunnen zijn. Daarna tonen we je hoe je die kunt inzetten bij automatiseringsscenario’s.

©PXimport

Cmd-venster

Wanneer je via het cmd-commando naar de opdrachtprompt gaat, beland je standaard in je eigen profielmap (c:\Users\

©PXimport

01 Mapinhoud

Om de inhoud van een map te kennen raadpleeg je de Verkenner. Logisch, maar vanuit de opdrachtregel kom je specifieke informatie vaak sneller te weten. Om een idee te krijgen van de mogelijkheden voer je het commando dir /? Uit. De parameter /? kun je trouwens bij nagenoeg alle commando’s gebruiken om meer uitleg te krijgen. Om een venster weer leeg te maken gebruik je het cls-commando (clear screen). Het komt er nu op aan de beschikbare parameters slim te combineren. Stel, je wilt een overzicht van alle bestanden, met de recentste bovenaan. Dan doe je dat met dir /O-D.

Merk ook bijvoorbeeld het verschil op tussen dir *, dir /A * en dir /B *. Dir /A toont je ook verborgen (systeem)bestanden en dir /B beperkt de uitvoer tot de bestandsnamen zonder verdere gegevens.

De mapinhoud afdrukken kan trouwens door achteraan je commando iets als >mapinhoud.txt toe te voegen, waarna je met Kladblok het txt-bestand kunt openen en afdrukken.

©PXimport

02 ADS

Een leuk experiment is het toevoegen van ADS-data (alternate data streams) aan bestanden, althans in een ntfs-omgeving. Creëer met Kladblok een tekstbestand dat je wilt verbergen (dat noemen we even geheim.txt). Vervolgens voer je het commando type geheim.txt > saai.txt:onzichtbaar.txt uit. Dit commando zorgt ervoor dat het bestand geheim.txt als ADS-data (met de naam onzichtbaar.txt) wordt opgenomen in het bestand saai.txt. Je mag geheim.txt nu verwijderen. Wanneer je dir saai.txt uitvoert, merk je dat dit bestand leeg is (0 bytes). Echter, voer je dir /R saai.txt uit, dan duiken alsnog de ADS-data van saai.txt op. Je krijgt de inhoud van die ADS te zien via het commando "c:\system\32\notepad.exe" saai.txt:onzichtbaar.txt. Op deze manier kun je dus bestanden verbergen in andere bestanden.

©PXimport

03 Machtigingenbeheer

Vanuit de gui kun je uiteraard ook machtigingen van gebruikers op mappen en bestanden regelen, maar dat kan sneller vanuit de cli. Bovendien heb je via de cli meer mogelijkheden in Windows 10 Home. Je regelt zowat alles via het icacls-commando: hierin lees je trouwens ‘acl’, wat staat voor ‘access control lists’ oftewel ntfs-machtigingen.

Om de huidige machtigingen op een map of bestand te weten te komen volstaat het commando icacls <naam_van_map_of_bestand>. Je kunt ook in één keer alle huidige machtigingen van alle bestanden in een bepaalde map en bijhorende submappen bewaren om die, na eventuele experimenten, snel weer terug te zetten. Machtigingen bewaren doe je als volgt icacls <pad_naar_map>\* /save aclbestand /T. Om de machtigingen die je in het bestand aclbestand hebt bewaard snel terug te zetten, voer je als administrator het commando icacls <pad_naar_map> /restore aclbestand uit. Om de machtigingen op een bestand door andere te vervangen, kun je een commando uitvoeren als icacls <bestandsnaam> /grant:r <gebruikersnaam>: F (F staat voor Full access). Let wel, als je de parameter :r (replace) weglaat, dan worden de nieuwe machtigingen aan de al bestaande toegevoegd in plaats van die te vervangen.

©PXimport

04 Connectiviteit

Zelfs wanneer je nauwelijks met de opdrachtprompt bekend bent, heb je vast al eens het commando ipconfig of ipconfig /all uitgevoerd. En wellicht zal ook het ping-commando je niet onbekend zijn. Voer je bijvoorbeeld ping www.computertotaal.nl uit, dan hoor je van de webserver met het bijhorende ip-adres viermaal een antwoord te krijgen.

Veel minder bekend is het arp-commando (address resolution protocol). Dat laat je toe een verbinding te maken met een host zonder vooraf het mac-adres van dat apparaat te kennen. Zo’n arp-verzoek wordt namelijk gebroadcast, wat maakt dat elk apparaat in het lokale netwerk dit verzoek ontvangt. Als het goed is zal het apparaat met dat ip-adres reageren door een arp-reply naar de vragende partij te sturen. Een arp-commando kan dus nuttig zijn om op afstand het mac-adres te weten te komen maar ook om te weten of het apparaat actief is, zelfs als dit niet reageert op ping-verzoeken. Doe gerust zelf de test (we gaan ervan uit dat je de firewall van apparaat B zo hebt ingesteld dat echoaanvragen van ping worden geblokkeerd). Voer nu de volgende commando’s als administrator uit:

arp -d * (maak de huidige arp-tabel leeg)

arp -a (bewijs dat de arp-tabel geen ingang heeft voor apparaat B)

ping <ip-adres apparaat B> (geen response: 4x time-outs)

arp -a (bewijs dat apparaat B met mac-adres is toegevoegd en dus actief is).

©PXimport

05 Symlinks

Veel gebruikers zijn niet bekend met zogenoemde symbolische links (kortweg symlinks). Dat zijn een soort geavanceerde snelkoppelingen naar bestanden of mappen, waarbij het erop lijkt dat het effectief om dat bestand of die map gaat in plaats van om een snelkoppeling. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat een of ander programma vereist dat data in <map x> terechtkomen, maar dat jij dat liever in <map y> ziet gebeuren.

Dat regel je als volgt. Ga als administrator naar de opdrachtprompt en over het volgende commando uit: mklink /J <pad_naar_map_y> <pad_naar_map_x> (plaats de paden tussen dubbele, rechte aanhalingstekens als er spaties in voorkomen). Je zult merken: alle data die in <map y> belanden, komen automatisch (ook) in <map x> terecht.

Verwant hiermee is het commando mklink /D, waarmee je in een bepaalde map een of meer links creëert die telkens naar een andere map verwijzen. Alle data uit die mappen, zijn dan in één keer bereikbaar door naar de map met die link(s) te navigeren. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn als je voor een project geregeld data moet benaderen die over diverse mappen verspreid zijn. Dat doe je als volgt vanuit een (lege) map: mklink /D financieel <pad_naar_eerste_map>, mklink /D logistiek <pad_naar_tweede_map> enzovoort.

©PXimport

Alternatieven

De standaardconsole voor de ingebouwde opdrachtprompt in Windows is behoorlijk Spartaans. Er zijn gratis alternatieven die meer opties en flexibiliteit bieden, zoals ColorConsole, dat ondersteuning biedt voor onder meer tabbladen, export naar html en rtf, snelle mapomschakelingen vanuit een taakbalk enzovoort. Je kunt ook een compleet nieuwe opdrachtregel-omgeving inzetten. Zo zet Microsoft sinds Windows 7 steeds meer in op PowerShell.  Deze heuse scripting-omgeving is weliswaar veel krachtiger dan de traditionele opdrachtprompt, maar tegelijk ook veel complexer. Je start deze omgeving op door het commando powershell uit te voeren in een opdrachtvenster of je voert het programma PowerShell ISE (Integrated Scripting Environment) uit als je behoefte hebt aan een grafische scriptomgeving. PowerShell is zeer geavanceerd en kan ook nog eens eenvoudig worden uitgebreid met nieuwe functies. Met de tool kun je vrijwel het volledige besturingssysteem onder de motorkap bedienen, zonder dat hier een muis aan te pas komt. Dit kan bijvoorbeeld door maken van scripts. In dit artikel geven we je wat tips over hoe je PowerShell het beste kunt gebruiken. 

©PXimport

Handig hulpmiddeltje:  Chocolatey

Je kunt ook het proces waarin je software op je computer binnenhaalt en installeert automatiseren. Door middel van het tooltje Chocolatey kun je met commando’s in de opdrachtprompt software downloaden, installeren en updaten. Op het moment van schrijven zijn er meer dan 8.000 populaire pakketten beschikbaar voor Chocolatey.

06 Shares

Wil je snel een overzicht van alle gedeelde mappen op je systeem, dan volstaat het commando net share. Om meer informatie over de respectieve shares op te vragen, voer je de opdracht net share <sharenaam> als administrator uit. Je verneemt dan onder meer het maximum aantal gebruikers dat deze share tegelijkertijd mag benaderen, evenals de machtigingen op deze share. Een nieuwe share creëren is uiteraard ook mogelijk. Dat doe je met een opdracht als net share fotos="c:\mediabestanden\mijn fotos". Wil je de share weer verwijderen dan zorgt net share fotos /delete daar wel voor. Een gedeelde netwerkschijf aan een vrije stationsletter koppelen kan ook, met net use x: \\<computernaam>\<sharenaam> <eventuele_wachtwoord> (de computernaam vind je bijvoorbeeld via Windows-toets+Pause). Wil je deze koppeling permanent maken zodat die ook bij een volgende Windows-sessie actief blijft, voeg dan /persistent:yes toe achteraan het commando.

©PXimport

07 Back-ups & kopieën

Standaard-kopieeroperaties voer je wellicht via de Verkenner uit. Dat kan, maar je zoekt hier tevergeefs naar extra functies. Het opdrachtregelcommando robocopy biedt veel meer geavanceerde mogelijkheden, zoals het parameteroverzicht je meteen duidelijk maakt. We beperken ons hier tot een paar eenvoudige voorbeelden.

Met het commando robocopy "c:\mijn documenten" f:\ /MIR zorg je ervoor dat de bronmap (c:\mijn documenten) automatisch naar de doelmap wordt gespiegeld (MIRrored). Let wel, tenzij je het commando door de parameter /XX laat volgen, worden reeds bestaande data in de doelmap verwijderd tijdens deze back-upoperatie. Ook nuttig om weten: de parameter /SEC zorgt ervoor dat de originele machtigingen behouden worden in de doelmap. En met /LOG:<tekstbestand> houd je een logboek van de operatie bij.

Sommige robocopy-opdrachten kunnen door de talrijke parameters behoorlijk complex worden. Gelukkig is er een optie om die opdrachten te bewaren; het volstaat achteraan /SAVE:<jobnaam> toe te voegen. Om diezelfde opdracht naderhand weer uit te voeren tik je dan robocopy /JOB:<jobnaam> in. Handig!

©PXimport

08 In batch

Een groot voordeel van opdrachtregelcommando’s is dat je die eenvoudig in een batchbestand kunt opnemen, zodat die commando’s in regel chronologisch na elkaar worden uitgevoerd zodra je het batchbestand aanroept (bijvoorbeeld vanuit de Windows-taakplanner). Zo’n bestand maak je gewoon aan met Kladblok en geef je de extensie .cmd mee.

Je zou bijvoorbeeld een batchbestand op je bureaublad kunnen plaatsen dat de volgende opdrachtregel bevat: net use x: \\<computernaam>\<sharenaam> /persistent:no [/user:<inlognaam> <wachtwoord>]. Dat maakt dat de netwerkverbinding pas actief wordt zodra je dit batchbestand met een muisklik uitvoert, zodat Windows bij het opstarten geen tijd verliest door te zoeken naar bijvoorbeeld een verbinding met een niet langer aangekoppelde externe schijf.

©PXimport

09 Batch: voorbeelden

In zijn eenvoudigste vorm is een batchbestand dus niets anders dan een chronologische opeenvolging van individuele opdrachtregelcommando’s. Iets als volgt bijvoorbeeld, waarbij de bronmap na de kopieeroperatie wordt leeggemaakt:

cls

xcopy c:\mijndata d:\backups /M/E/H/R/I/Y

del c:\mijndata\*.* /Q

Maar er zijn ook wel complexere constructies mogelijk, zoals in het volgende voorbeeld, waarin je alle bestanden met specifieke extensies van je schijf verwijdert:

@echo off

rem Dit batchbestand wist specifieke bestanden

title Selectieve bestandsverwijdering

echo Bezig met wissen …

for %%t in (tmp bak log) do del c:\*.%%t /s

echo Bestanden gewist!

pause

We hebben hier niet de ruimte om hier grondiger op in te gaan. Wil je je echter verder verdiepen in de mogelijkheden en syntax van batchbestanden: deze tiendelige cursus is een mooi vertrekpunt.

©PXimport

10 Aanmeldingsscript

Het is ook mogelijk een batchbestand (of een ander script) automatisch te laten uitvoeren zodra een specifieke gebruiker zich bij Windows aanmeldt. Dat kan in Windows Professional of hoger door Windows-toets+R in te drukken en vervolgens de opdracht lusrmgr.msc uit te voeren, waarna je de gewenste gebruiker aanklikt en het tabblad Profiel opent. Hier vul je dan de naam van het batchbestand in. Je kunt het echter ook regelen vanuit de opdrachtregel, zelfs in de Home-versies van Windows. Dat gaat via het commando net user <gebruikersnaam> /scriptpath:<naam_van_batchbestand>. Voorwaarde is wel dat je dit batchbestand plaatst in een gedeelde map met de sharenaam ‘netlogon’, waarbij je er ook voor zorgt dat die gebruiker minimaal leesrechten op die map krijgt toegekend.

©PXimport

11 Taakplanner

Een batchbestand als aanmeldingsscript instellen is één manier om het automatisch te laten uitvoeren tijdens de login, maar het kan ook anders: met behulp van de ingebouwde Taakplanner. Die is trouwens veel flexibeler, want je kunt een batchbestand (of een ander script of programma) bijvoorbeeld ook laten uitvoeren tijdens het opstarten, op een specifiek tijdstip, bij het vergrendelen van het systeem enzovoort.

Wij willen bijvoorbeeld elke vrijdagnamiddag een batchbestand laten uitvoeren dat met specifieke opties een schijfopruiming start. In dit batchbestand nemen we dan (onder meer) het commando cleanmgr /sagerun:1 op (althans nadat we cleanmgr /sageset:1 vooraf één keer vanop de opdrachtregel hadden uitgevoerd en daar de gewenste opties hadden ingesteld).

©PXimport

12 Taakplanner: uitvoer

Klik het vergrootglaspictogram aan in de Windows taakbalk en zoek naar taak. Start Taakplanner op en klik in het rechterpaneel op Taak maken (Basistaak maken kan ook, maar geeft je minder opties). Geef je taak een geschikte naam mee en zet desgewenst een vinkje bij Uitvoeren ongeacht of gebruiker wel of niet is aangemeld. Open het tabblad Triggers, druk op de knop Nieuw en kies (bijvoorbeeld) Gepland bij Start deze taak, waarna je het gewenste tijdstip en frequentie instelt (bijvoorbeeld Elke 1 vrijdag, om 16:00). Bevestig met OK en open het tabblad Acties. Klik hier op Nieuw en verwijs via Bladeren naar je batchbestand. Bevestig met OK (2x) en vul desgevraagd je wachtwoord in. Als het goed is vind je nu de taak terug in het linkerpaneel, bij Task Scheduler-bibliotheek. Daar hoef je alvast niet meer aan te denken!

©PXimport

13 Netwerkverbindingen 

Het commando netstat geeft je een overzicht van de actieve verbindingen, inclusief IP-adres en poortnummer van zender en ontvanger. Voer ook eens de opdracht netstat /? uit om een idee te krijgen van de talrijke parameters. Zo geeft netstat -s je een mooi statistisch overzicht per netwerkprotocol (IP, ICMP, TCP en UDP), wat handig kan zijn bij het oplossen van netwerkproblemen. Met netstat -o krijg je ook de PID (process identifier) te zien van de processen. Via Windows Taakbeheer, waar je Beeld / Kolommen selecteren / Proces-id selecteert, kun je dan te weten komen welke toepassingen daarvoor verantwoordelijk zijn.

▼ Volgende artikel
Consumenten testen: de Philips PureProtect Mini 900-serie Luchtreiniger
© Philips
Energie

Consumenten testen: de Philips PureProtect Mini 900-serie Luchtreiniger

Met de Philips PureProtect Mini 900-serie AC0920/10 haal je een compacte maar effectieve luchtreiniger in huis. Dit apparaat belooft een stille werking, geavanceerde luchtfiltering en een gebruiksvriendelijke bediening. Wat vinden de leden van het Review.nl Testpanel ervan? We verzamelden hun beoordelingen en ervaringen om een helder beeld te schetsen van de prestaties, voordelen en eventuele minpunten.

Partnerbijdrage - in samenwerking met Philips

De Philips PureProtect Mini 900-serie AC0920/10 zorgt in no-time voor schonere lucht in huis. Dankzij de 2-laagse HEPA-filtratie verwijdert hij 99,97 procent van de kleinste deeltjes, waaronder allergenen en virussen zoals H1N1 (griep). Met een zuiveringscapaciteit tot 65 m² en een snelle werking (in slechts 12 minuten) is deze luchtreiniger ideaal voor elke ruimte. Bovendien werkt hij ultrastil, zonder lichtverstoring, zodat je ook 's nachts ongestoord geniet van frisse lucht.

Stijlvol en compact ontwerp

Een groot pluspunt volgens de testers is het strakke en moderne design. IlsevdG zegt: "Het apparaat valt op door zijn strakke en moderne design dat moeiteloos in elke kamer past." Ook Jor1nde vindt het ontwerp geslaagd: "Het apparaat is mooi klein en kan dus makkelijk ergens geplaatst worden." De luchtreiniger is lichtgewicht en daardoor eenvoudig te verplaatsen, wat meerdere testers als prettig ervaren.

©Philips

Luchtfiltering en prestaties

De PureProtect Mini beschikt over een HEPA NanoProtect-filter dat 99,97 procent van de deeltjes tot 0,003 micron opvangt. Testers merken op dat de lucht schoner aanvoelt en dat allergieën en stof worden verminderd. Tester NtenHove zag direct een positief effect: "Al vanaf de eerste dag merkte ik dat ik minder last had van mijn luchtwegen." Ook een andere tester merkte verbetering bij zijn zoon: "Hij heeft in de avonduren geen volle neus meer en valt makkelijker in slaap."

Toch is niet iedereen even enthousiast over de effectiviteit. MikaDeTester vindt dat 'je daarnaast zeker nog het huis moet doorluchten, want op zichzelf zuivert het product de lucht niet voldoende'. Ook EstherRK merkte dat de lucht 's nachts niet altijd binnen de marges bleef.

©Philips

Geluidsniveau: fluisterstil of storend?

Het geluidsniveau van de PureProtect Mini krijgt wisselende beoordelingen. De slaapmodus wordt vaak geprezen. Een van de testers zegt hierover: "Hij is fluisterstil, dus ideaal voor 's nachts." Ook Ineke83 bevestigt: "In de slaapmodus werkt het apparaat zeer stil; mijn vrouw en ik horen het niet tijdens onze slaap."

Op hogere standen is het echter een ander verhaal. MikaDeTester klaagt: "De gewone stand maakt best veel herrie en in de turbostand lijkt het alsof hij wegvliegt." Ook IlsevdG merkt op dat het geluid in de hogere stand wel iets luider is.

"Het filter is na drie weken pas 5 procent vervuild, dus gaat lekker lang mee!"

- Een tester van het Review.nl Testpanel

Gebruiksgemak en bediening

De luchtreiniger wordt over het algemeen als gebruiksvriendelijk ervaren. De installatie is eenvoudig, en de bediening via het touchscreen of de Air+-app wordt door veel testers als prettig omschreven. Daniëlle zegt: "Het apparaat is makkelijk te bedienen; binnen een paar minuten stond hij al aan."

Toch zijn er ook een paar minpunten. Sommige testers vinden de handleiding bijvoorbeeld te summier. EstherRK: "De plaatjes laten duidelijk zien hoe je het apparaat moet installeren, maar ik miste informatie zoals waar het apparaat moet worden geplaatst." Ook tester Aanradertje vond het display lastig te begrijpen zonder extra uitleg.

Pluspunten:

  • Compact en stijlvol design
  • Fluisterstille slaapmodus
  • Handige app-bediening
  • Vermindert stof en allergieën

Minpunten:

  • Geluid op hogere standen
  • Summiere handleiding
  • Niet voldoende zonder extra ventilatie

©Philips

Conclusie: een slimme keuze met een paar kanttekeningen

De Philips PureProtect Mini 900-serie AC0920/10 luchtreiniger scoort overwegend goed bij de testers. Het compacte design, de stille slaapmodus en de effectieve luchtzuivering worden vaak genoemd als pluspunten. Vooral mensen met allergieën lijken baat te hebben bij dit apparaat.

Toch zijn er ook verbeterpunten. Op hogere standen kan het apparaat luidruchtig zijn, en sommige testers vinden dat het filteringssysteem niet krachtig genoeg is om een ruimte volledig te zuiveren zonder extra ventilatie. Ook zou de handleiding wat uitgebreider mogen zijn. Niettemin scoort deze luchtreiniger al met al een heel fatsoenlijke 8,0.

Meer weten over deze luchtreiniger?

Bekijk 'm op Kieskeurig.nl!
▼ Volgende artikel
18 multiplatformtools: gratis en geschikt voor meerdere besturingssystemen
© MR Vector - stock.adobe.com
Huis

18 multiplatformtools: gratis en geschikt voor meerdere besturingssystemen

Er zijn talloze prima toepassingen voor Windows, macOS en Linux, maar er zijn ook applicaties die echt probleemloos op álle drie de besturingssystemen werken. Hier bespreken we kort achttien van deze multiplatform-programma’s, die bovendien volledig gratis zijn.

In dit artikel laten we programma’s zien die werken op Windows, macOS én Linux: • Calibre • LibreOffice • Scribus • Syncthing • Duplicati • darktable • GIMP • Inkscape • Krita • Audacity • HandBrake • OBS Studio • Shotcut • VLC Media Player • Tor Browser • BleachBit • VeraCrypt • KeePassXC

Kan zeker interessant zijn: Meerdere besturingssystemen op één pc met Workstation Pro

Er zijn veel uitstekende commerciële programma’s, maar het is prettig om te weten dat er vaak ook goede gratis toepassingen beschikbaar zijn. Op een site als www.alternativeto.net kun je daar gericht naar zoeken. We hebben het hier ook over echte freeware, geen freemium-modellen waarbij je pas na betaling toegang krijgt tot geavanceerde opties.

De achttien applicaties in dit artikel zijn ook allemaal freeware en bovendien opensource. Dit betekent dat de broncode vrij beschikbaar is, en door iedereen kan worden bekeken en aangepast. Ze zijn multiplatform/crossplatform en werken op de drie belangrijkste desktopbesturingssystemen: Windows, macOS en Linux. Een aantal, zoals VLC media player, Syncthing en Tor Browser, is zelfs beschikbaar als mobiele app.

We hebben al deze tools zelf meerdere keren gebruikt en kunnen zonder meer stellen dat ze de moeite waard zijn. Probeer ze gerust: het kost je alleen wat tijd en je ontdekt ongetwijfeld enkele pareltjes.

Documentbeheer en -ontwerp

Calibre

Calibre is een handige tool om e-books te beheren en te organiseren. Hiermee kun je je bibliotheek eenvoudig structureren, en metadata zoals titels en covers aanpassen. Je converteert indien nodig e-books naar verschillende formaten, waaronder epub, mobi en pdf. Ook biedt het programma opties om te synchroniseren met verschillende e-readers, zodat je altijd toegang hebt tot je collectie.

Verder kun je met Calibre nieuwsartikelen en RSS-feeds automatisch omzetten naar e-books. Het programma heeft daarnaast een ingebouwde e-booklezer. Tot slot kun je documenten of je volledige bibliotheek delen via je thuisnetwerk of de cloud.

🌍 www.calibre-ebook.com

Calibre komt het best tot zijn recht als beheerprogramma.

LibreOffice

LibreOffice is een uitgebreide kantoorsuite met verschillende modules, waaronder Writer voor tekstverwerking, Calc voor spreadsheets en Impress voor presentaties. Writer ondersteunt meerdere documentformaten, inclusief die van Microsoft Office, en biedt diverse geavanceerde opmaakopties. Met Calc kun je complexe berekeningen uitvoeren, maar ook draaitabellen maken en data visualiseren.

Impress maakt het eenvoudig om professionele presentaties te maken met dia’s, overgangen en allerlei multimedia-elementen. Daarnaast biedt LibreOffice de modules Draw voor grafisch ontwerp en Base voor eenvoudig databasebeheer. Ook is er de Math-module, waarmee je wiskundige formules kunt invoegen in zowel documenten als presentaties.

🌍 https://nl.libreoffice.org

Een fraaie kantoorsuite, goeddeels compatibel met het commerciële Microsoft-alternatief.

Scribus

Met het dtp-programma (desktop publishing) Scribus creëer je professionele publicaties, zoals tijdschriften, brochures en boeken, met volledige controle over lay-out en typografie. Het programma biedt geavanceerde functies zoals kleurenbeheer, ondersteuning voor vectorafbeeldingen en een nauwkeurige positionering van elementen op de pagina.

Scribus is prima geschikt voor het ontwerpen van drukwerk en biedt ondersteuning voor export naar pdf, met interactieve elementen zoals formulieren en bladwijzers. Voor drukklare documenten heb je toegang tot uitgebreide ‘preflight’-controles. Ook kun je eenvoudig posters en visitekaartjes ontwerpen. Daarnaast ondersteunt het CMYK-kleuren, zodat je zeker bent van de juiste kleurweergave bij professioneel drukwerk.

🌍 Scribus

Ontwerp je publicaties op een professionele manier.

Synchronisatie en back-ups

Duplicati

Duplicati helpt je om eenvoudig versleutelde back-ups van je bestanden te maken naar diverse cloudopslagdiensten of lokale schijven. Het ondersteunt populaire platformen zoals Google Drive, Dropbox en OneDrive, evenals FTP- en WebDAV-servers. Met Duplicati kun je geavanceerde schema’s instellen en incrementele back-ups uitvoeren, waarbij alleen gewijzigde bestanden worden geüpload (wat tijd en opslagruimte bespaart).

Je gegevens blijven veilig dankzij de ingebouwde versleuteling, zelfs op externe servers. Het gebruiksvriendelijke webdashboard maakt het eenvoudig om back-ups te configureren, en de herstelopties zorgen ervoor dat je snel je bestanden kunt terughalen indien nodig.

🌍 www.duplicati.com

Duplicati is een gebruiksvriendelijke en tegelijk krachtige back-uptool.

Syncthing

Syncthing biedt een efficiënte manier om bestanden te synchroniseren tussen meerdere apparaten zonder centrale cloud. Het peer-to-peer systeem zorgt ervoor dat je data direct worden gedeeld tussen je apparaten via een beveiligde verbinding. Syncthing werkt in realtime en detecteert automatisch wijzigingen, zodat je altijd de meest recente versies van je bestanden hebt, ongeacht het apparaat waarop je werkt.

Via een webinterface kun je het programma op afstand configureren, waarbij je volledige controle hebt over welke mappen gesynchroniseerd worden. Dit maakt Syncthing goed geschikt voor wie privacy en veiligheid belangrijk vindt, omdat alle gegevens lokaal blijven zonder afhankelijk te zijn van derden.

🌍 www.syncthing.net

Syncthing synchroniseert data lokaal tussen verschillende mappen en apparaten.

Fotografie en beeldbewerking

darktable

darktable is een fotobewerkingsprogramma voor het ontwikkelen en retoucheren van raw-bestanden, met ondersteuning voor talrijke cameramodellen. Het biedt tools voor aanpassingen aan belichting, kleurbalans en contrast, en maakt gebruik van lagen en maskers voor precieze bewerkingen. De bewerkingen zijn niet-destructief, zodat je originele bestanden intact blijven.

Daarnaast bevat darktable een handige catalogusfunctie om grote fotocollecties te beheren. Het programma biedt geavanceerde functies zoals kleurnauwkeurigheid via ICC-profielen en lenscorrectie, wat het prima bruikbaar maakt voor gebruikers die volledige controle willen over alle details van hun beeldmateriaal.

🌍 www.darktable.org

darktable: zowel een flexibele fotobewerker als een handige fotobeheerder.

GIMP

GIMP is een krachtig fotobewerkingsprogramma met uitgebreide tools voor het bewerken en retoucheren van afbeeldingen. Het ondersteunt veel bestandsformaten, waaronder psd, png en jpeg, en maakt gebruik van lagen, maskers en selectiegereedschappen voor nauwkeurige aanpassingen. Met functies zoals klonen, vervagen en perspectiefcorrectie kun je eenvoudig foto’s verbeteren.

Voor grafisch ontwerp biedt GIMP tools om vormen te maken, te schilderen en filters toe te passen. Het programma is daarnaast uit te breiden met plug-ins, bijvoorbeeld voor geavanceerde tekstbewerking of batchverwerking van meerdere afbeeldingen tegelijk.

🌍 www.gimp.org

GIMP bevat een indrukwekkende gereedschapskist voor geavanceerde beeldbewerkingen.

Tekenen en grafisch ontwerp

Inkscape

Inkscape is een veelzijdig vectorbewerkingsprogramma waarmee je schaalbare ontwerpen kunt maken. Het ondersteunt bestandsformaten zoals svg, pdf en eps en biedt tools voor het creëren van vormen, paden en tekst. Met functies zoals lagenbeheer, knooppuntbewerking en booleaanse operaties kun je complexe ontwerpen gedetailleerd aanpassen.

Inkscape bevat bovendien een breed scala aan filters en effecten, zoals schaduwen, verlopen en vervormingen. Het programma voldoet prima voor het ontwerpen van logo’s, iconen, illustraties en technische tekeningen. Daarnaast biedt Inkscape krachtige import- en exportopties, zodat je je werk eenvoudig kunt delen of afdrukken in verschillende formaten.

🌍 www.inkscape.org

Met Inkscape maak je slimme bewerkingen aan allerlei vormen, zodat je mooie vectorplaatjes kunt maken.

Schilderen, kleuren, diamond painting, ...

Ook zonder computer kun je creatief bezig zijn!

Krita

Met Krita kun je fraaie digitale schilderijen en illustraties maken dankzij een uitgebreide selectie aan penselen, texturen en effecten. Het programma is vooral gericht op digitale kunst en concept art, met functies als lagenbeheer, geavanceerde kleurbeheeropties en ondersteuning voor verschillende afbeeldingsformaten, zoals psd en png.

Krita biedt krachtige stabilisatietools voor vloeiende penseelstreken en een flexibel dockingsysteem waarmee je de werkruimte naar wens indeelt. Daarnaast bevat het handige animatietools, waaronder bewerkingen per frame. De functionaliteit van het programma is tevens uit te breiden met scripts en plug-ins, wat het geschikt maakt voor bijvoorbeeld animaties.

🌍 www.krita.org/nl

Je hoeft geen Picasso of Renoir te zijn om het digitale Krita-penseel te hanteren.

Multimedia(bewerking)

Audacity

Audacity is een veelzijdige audio-editor waarmee je geluidsopnames kunt maken, bewerken en mixen. Het programma ondersteunt meerdere sporen, waardoor je geluiden kunt opnemen en combineren, met opties om ze te knippen, te splitsen en te verplaatsen. Audacity biedt een breed scala aan effecten, zoals ruisonderdrukking, normalisatie en aanpassingen van toonhoogte en tempo.

Het programma ondersteunt diverse audiobestandsformaten zoals mp3, wav en ogg, en je kunt bestanden exporteren in diverse kwaliteitsniveaus. Met de uitgebreide spectrumanalyses en visualisatietools is Audacity ook geschikt voor technische audio-bewerkingen, zoals het optimaliseren van geluid voor podcasts of muziekproducties.

🌍 www.audacityteam.org

Audacity is bedoeld voor iedereen die met audio bezig is: of je nou podcastmaker bent of gewoon een hulpprogramma nodig hebt om een geluidbestand een beetje bij te snijden.

HandBrake

Met de veelzijdige video-encoder HandBrake kun je eenvoudig videobestanden converteren naar verschillende formaten. Het programma biedt een breed scala aan invoerformaten en outputopties als mkv en mp4. HandBrake heeft een uitgebreide selectie voorinstellingen voor verschillende apparaten, zoals smartphones, tablets en consoles, zodat ook beginners snel de juiste instellingen kunnen kiezen.

De videokwaliteit is aanpasbaar door parameters als bitrate, framerate en resolutie te wijzigen. Het programma ondersteunt daarnaast ondertitels, hoofdstukken en meerdere audiotracks. Met de batchverwerking kun je meerdere video’s tegelijk converteren, en dankzij ingebouwde filters, zoals deïnterlacing en ruisonderdrukking, kun je de videokwaliteit verbeteren tijdens het conversieproces.

🌍 www.handbrake.fr

OBS Studio

OBS Studio is een krachtig programma voor livestreaming en schermopnames, waarmee je eenvoudig verschillende bronnen zoals vensters, webcams, microfoons en videobestanden kunt combineren in één opname of uitzending. Met scènes kun je snel schakelen tussen verschillende lay-outs, wat handig is voor live presentaties, games of webinars.

OBS Studio ondersteunt zowel lokale opnames als direct streamen naar platformen als YouTube, Twitch en Facebook. Het programma biedt uitgebreide instellingen voor bitrate, resolutie en framerate, zodat je de kwaliteit van je opnames nauwgezet kunt afstemmen. Daarnaast kun je extra plug-ins toevoegen om de functionaliteit uit te breiden of specifieke workflows te automatiseren.

🌍 www.obsproject.com

Combineer diverse invoerbronnen, zoals je scherm, webcam, audio en meer.

Shotcut

Met Shotcut kun je eenvoudig video’s bewerken met een breed scala aan functies, zonder het gebruiksgemak te verliezen. Het programma ondersteunt verschillende videoformaten en biedt bewerkingsopties zoals knippen, splitsen en het toevoegen van overgangen.

Shotcut beschikt over een tijdlijn met meerdere sporen, waarmee je video, audio en effecten kunt combineren. Met filters voor kleurcorrectie, witbalans en verscherping kun je snel de beeldkwaliteit verbeteren.

Het programma biedt exportopties met aanpasbare resoluties en framerates, geschikt voor platformen zoals YouTube of lokale opslag. Shotcut ondersteunt bovendien hardwareversnelling, waardoor het renderen van video’s sneller verloopt, afhankelijk van je systeem.

🌍 www.shotcut.org

Shotcut is gebruiksvriendelijk genoeg zodat ook beginners meteen aan de slag kunnen.

VLC media player

VLC media player speelt vrijwel elk audio- en videoformaat af zonder dat je extra codecs hoeft te installeren. Naast het afspelen van lokale bestanden ondersteunt VLC ook contentstreaming vanaf het web en netwerkbronnen. De ingebouwde tools bieden functies zoals het opnemen van video’s, het converteren van bestanden naar verschillende formaten en het aanpassen van audio- en video-instellingen in realtime. Het programma heeft uitgebreide ondersteuning voor ondertitels, inclusief het automatisch downloaden van ondertitels. Verder kun je afspeellijsten beheren, bladwijzers toevoegen, videofilters toepassen en externe plug-ins toevoegen voor extra functionaliteit. Dankzij de eenvoudige interface blijft het programma overzichtelijk, ook bij geavanceerdere taken.

🌍 www.videolan.org/vlc

Je kunt in VLC een bladwijzers aanmaken in je video’s, wat handig is als je bepaalde momenten snel wilt kunnen laten zien.

Veiligheid en privacy

BleachBit

BleachBit helpt je om schijfruimte vrij te maken door ongewenste bestanden te verwijderen en je privacy te beschermen. Het programma verwijdert tijdelijke bestanden, logbestanden, cache en internetsporen van applicaties en browsers. BleachBit ondersteunt meer dan duizend verschillende programma’s en kan gegevens permanent wissen, zodat deze niet meer hersteld kunnen worden.

Het programma biedt ook de mogelijkheid om ongebruikte schijfruimte te overschrijven, voor extra veiligheid. Daarnaast kan BleachBit overbodige systeembestanden opruimen, wat je systeem sneller en efficiënter kan maken. Dit maakt het een handige tool voor wie zowel schijfruimte wil optimaliseren als gevoelige informatie veilig wil verwijderen.

🌍 www.bleachbit.org

KeePassXC

KeePassXC biedt een veilige manier om al je wachtwoorden en gevoelige gegevens op te slaan in een gecodeerde database. Met de ingebouwde wachtwoordgenerator kun je sterke, unieke wachtwoorden maken voor elk account, zonder ze zelf te hoeven onthouden. KeePassXC ondersteunt ook het gebruik van sleutels, wat voor extra beveiliging zorgt via een tweede authenticatiefactor.

Met automatische invulopties voor gebruikersnamen en wachtwoorden op websites kun je sneller inloggen, en via extensies kun je direct vanuit je browser wachtwoorden ophalen. Bovendien kun je gegevens organiseren in groepen en categorieën, wat handig is voor het beheren van grote hoeveelheden login-informatie en andere gevoelige data.

🌍 www.keepassxc.org

Een veilige kluis voor je wachtwoorden, betaalgegevens en meer.

Tor Browser

Met Tor Browser kun je anoniem(er) browsen door je internetverkeer via een wereldwijd netwerk van servers te leiden. Hierdoor blijven je locatie en identiteit verborgen voor websites, trackers en adverteerders. De browser blokkeert standaard scripts en cookies die je online gedrag kunnen volgen en voorkomt dat onbevoegden je browsegeschiedenis kunnen inzien.

Je krijgt tevens toegang tot geblokkeerde websites in bepaalde landen en kunt .onion-sites bezoeken, die uitsluitend via het Tor-netwerk bereikbaar zijn. Daarnaast wist Tor Browser automatisch je browsegeschiedenis na elke sessie en beschermt de toepassing tegen ‘browser fingerprinting’, wat je digitale voetafdruk tot een minimum beperkt.

🌍 www.torproject.org

VeraCrypt

VeraCrypt versleutelt je gegevens door schijven, partities of bestanden te coderen, zodat ze alleen toegankelijk zijn met een wachtwoord of sleutel. Het programma ondersteunt zowel volledige schijfcodering als verborgen volumes voor extra bescherming in geval van gedwongen toegang.

Het programma gebruikt encryptie-algoritmes zoals AES, Serpent en Twofish, en kan algoritmes combineren voor extra beveiliging. Je kunt bovendien opstartbare usb-sticks maken met een gecodeerd besturingssysteem, voor een veilige mobiele werkomgeving. Daarnaast kan VeraCrypt versleutelde containers aanmaken die eenvoudig verplaatst kunnen worden tussen verschillende systemen zonder verlies van beveiliging.

🌍 www.veracrypt.fr

VeraCrypt: van een versleutelde bestandscontainer tot een versleutelde systeemschijf of -partitie.

Watch on YouTube