Gmail is misschien wel de populairste maildienst van dit moment. De kans is groot dat je zelf al een of meerdere Gmail-adressen hebt, maar maak je er wel optimaal gebruik van? In dit artikel bespreken we 20 superhandige Gmail-tips.

Tip 01: Leer de sneltoetsen

Werken met de muis is extreem traag als je het vergelijkt met je toetsenbord, maar dan moet je wel sneltoetsen gebruiken. Gmail heeft gelukkig veel handige sneltoetsen, en die hoef je echt niet allemaal te kennen. Leer de belangrijkste sneltoetsen uit je hoofd. Welke dit zijn? Dat hangt af van jouw persoonlijke voorkeur. Noteer sneltoetsen die je handig vindt op een lijstje. Reageren op een mailbericht? Grijp niet naar je muis, even spieken mag. De kans is groot dat je binnenkort op de R-toets drukt om op een bericht te reageren. Druk op het vraagteken voor een overzicht van de beschikbare sneltoetsen. Werkt dit niet? Dan zijn je sneltoetsen nog niet actief. Ga naar Instellingen / Algemeen / Sneltoetsen / Sneltoetsen inschakelen.

©PXimport

Tip 02: Gmail-instellingen

Alle instellingen van je Gmail vind je achter het tandwiel-icoontje, rechtsboven in beeld. Klik hierop en kies Instellingen. De belangrijkste opties zijn verzameld in het tabblad Algemeen. Achter Labs tref je experimentele diensten aan. Hier vind je opties die uitstekend werken, maar nog niet uitontwikkeld zijn en mogelijk ooit in de standaardopties terug gaan komen.

Kun je een instelling niet vinden? Dan is de optie mogelijk onderdeel van je Google-account. Het aanpassen van persoonlijke gegevens die Gmail gebruikt, zoals je naam of profielfoto, wordt bijvoorbeeld centraal geregeld via je Google-account.

Tip 03: Extra beveiliging

Beveiliging wordt steeds belangijker. Dit geldt in het bijzonder voor diensten die je kunt gebruiken als 'toegangssleutel' voor diensten van derden. Gmail van Google is zo'n 'sleuteldienst'. Je kunt je Gmail-adres bijvoorbeeld gebruiken om je aan te melden bij andere websites. Het is dus belangrijk dat je Gmail beter beveiligt dan alleen met een (goed) wachtwoord.

Authenticatie in twee stappen is een uitstekende aanvulling. Hierbij stuurt Google je een gratis sms-bericht ter verificatie. Wordt je wachtwoord ooit gekaapt en probeert iemand zich aan te melden met jouw gegevens? Dan wordt de toegang ontzegd omdat de onverlaat de verificatiecode niet heeft. Het instellen van de extra authenticatie gaat buiten Gmail om en direct via Google-account. Een wizard begeleidt je door de instellingen.

Naast een ouderwets sms'je kun je de verificatiecode ook verkrijgen via apps als Google Authenticator of Authy.

Tip 04: Google Chrome

Gmail en Google Chrome zijn twee handen op één buik. Je kunt Gmail uiteraard in elke webbrowser gebruiken, maar voor de beste functionaliteit gebruik je Gmail in Google Chrome. In andere browsers kan Gmail net even iets anders werken of zijn bepaalde functies zelfs niet beschikbaar. Bovendien kun je extensies installeren in Chrome voor nog betere functionaliteit in onder andere Gmail. Een extensie is een klein programmaatje dat draait in je webbrowser.

Tip 05: Andere mailadressen

Veel mensen hebben in de loop der jaren meerdere mailadressen verzameld. Het is omslachtig om deze allemaal in de gaten te houden of steeds adreswijzigingen te sturen naar je vrienden. Je kunt de mail van je andere adressen laten ophalen door Gmail. Zo hoef je je oude adressen niet meer handmatig na te lopen en komt alles netjes binnen op één centrale plek. Ga naar Instellingen / Accounts en import / Mail van andere accounts (met POP3) controleren. Klik op Je eigen POP3-mailaccount toevoegen en volg de wizard om de mail van bijvoorbeeld je internetaanbieder op te halen.

©PXimport

Tip 06: Labels en mappen

Gmail werkt met labels. Dit is te vergelijken met de mappen van een klassiek mailprogramma, maar dan uitgebreider. Een bericht kan bijvoorbeeld meerdere labels hebben. Je kunt labels aanmaken en deze plakken op berichten. Een geopend bericht kun je snel een (of meerdere) labels geven via de gelijknamige knop. Je labels zijn zichtbaar aan de linkerzijde van je scherm. Door op een label te klikken, zie je alle berichten die je dit label hebt gegeven.

Voordat je begint met labels, is het handig om even na te denken waarom en hoe je dit wilt gebruiken. Een label Opvolgen is bijvoorbeeld handig als je een mailtje nog wilt beantwoorden. Door op het label te klikken, zie je in één keer welke mailtjes nog beantwoord moeten worden. Andere handige labels zijn Wacht op antwoord, Factuur en Privé. Gebruik niet te veel labels, dan wordt het onoverzichtelijk. Weet dat je niet alles hoeft te labelen. Er is een uitstekende zoekfunctie aanwezig waarmee je het juiste bericht snel te voorschijn tovert.

Tip 07: Opgeruimde inbox met filters

Net als ieder zichzelf respecterend mailprogramma biedt Gmail de mogelijkheid om nieuwe e-mailberichten te filteren. Je maakt regels aan op basis van de verzender of het onderwerp van het e-mailbericht. Vervolgens selecteer je wat er moet gebeuren met berichten die door de filter worden gevangen. Deze optie is te vinden onder Instellingen / Filters en geblokkeerde adressen / Nieuwe filter maken.

Je haalt nog meer uit deze functie als je aan de slag gaat met het plus-teken in je e-mailadres. Stel je voor dat jij jouw.email@gmail.com gebruikt, dan ontvang je automatisch ook e-mail die wordt verstuurd aan jouw.email+factuur@gmail.com. De tekst achter het plusje mag je uiteraard zelf bedenken.

Als je in het vervolg jouw.email+factuur@gmail.com gebruikt als je iets bestelt en jouw.email+spam@gmail.com bij diensten die om je e-mailadres zeuren – terwijl jij niet op hun reclame zit te wachten, blijft je inbox lekker opgeruimd. Je moet dan natuurlijk nog wel even de bijbehorende regels aanmaken.

©PXimport

Tip 08: IMAP

Er is eigenlijk geen reden om Gmail te gebruiken in een andere omgeving dan je webbrowser. De app op je smartphone of tablet-app is uiteraard een uitzondering. Door Gmail te gebruiken in een klassiek mailprogramma op je computer, ontbeer je de functies die Gmail uniek maken. Wie Gmail toch per se met een mailprogramma wil gebruiken, kan kiezen voor IMAP- of POP-toegang. In dit laatste geval heb je alleen de beschikking over je Postvak IN. Met IMAP heb je de beschikking over alle 'mappen' van je Gmail. Labels in Gmail worden als mappen getoond in je mailprogramma. De IMAP-optie kun je kun je inschakelen via Instellingen / Doorsturen en POP IMAP / IMAP-toegang. Klik op Configuratie-instructies om je mailprogramma in te stellen met de juiste gegevens.

©PXimport

Tip 09: Boemerangeffect

Als je op antwoord wacht van een belangrijk mailtje, is het fijn om hieraan herinnerd te worden. Boomerang is een Chrome-extensie voor Gmail die hiervoor zorgt. Na installatie van deze uitbreiding, kun je onder een nieuw mailtje een vinkje plaatsen bij Boomerang this in 2 days if no reply. Dit houdt in dat Boomerang het bericht terug in je Postvak IN plaatst als je na twee dagen geen reactie hebt ontvangen. De tijd kun je uiteraard aanpassen, bijvoorbeeld naar een week. Met de gratis versie van Boomerang kun je tien berichten per maand terug laten komen.

Tip 10: Taken

Een van de onderdelen van je Google-account is een takenlijst. Deze open je via Gmail / Taken. De takenlijst kun je gebruiken om dingen die je te binnen schieten, snel te noteren. Sommige mailtjes zullen meer dan een reactie vereisen. Je kunt een email eenvoudig toevoegen aan je takenlijst via Meer / Toevoegen aan taken. De taak krijgt een link genaamd Verwante e-mail om het bericht boven water te halen.

Tip 11: Todoist

Als je veel werkt met lijstjes en taken of veel projecten/mail hebt te verwerken, zijn de standaardtaken van Gmail niet voldoende. Todoist biedt alles wat je ooit nodig zult hebben. Op alle platforms en smartphones/tablets kun je Todoist gebruiken. Maak naar hartenlust taken, lijstjes en sub-taken. De Todoist-uitbreiding voor je webbrowser zorgt ervoor dat je taken eenvoudig via Gmail kunt inschieten in een van je lijstjes. De basisversie van Todoist is gratis.

Tip 12: Gmelius

Gmelius is onmisbaar voor experts en laat je veel extra instellingen wijzingen in Gmail die standaard niet aanwezig zijn. Je kunt bijvoorbeeld onderdelen die je niet gebruikt eenvoudig uitschakelen, zoals de personen-widget, advertenties, de chat- en de kalender-widget. Hierdoor wordt Gmail een stuk rustiger voor het oog en overzichtelijker te gebruiken.

Ook kun je visuele verbeteringen toevoegen door bijvoorbeeld de echte icoontjes van bijlagen te tonen. Voor wie nooit heeft kunnen wennen aan 'de nieuwe manier' van berichten opstellen in Gmail, kan dankzij Gmelius zelfs de klassieke berichtenopsteller activeren.

Tip 13: Scherm splitsen

Iedereen verwerkt mail op zijn eigen manier. Wat de een handig vindt, kan voor iemand anders juist omslachtig zijn. De weergave van berichten zo'n onderdeel waarbij persoonlijke voorkeur een rol speelt. Naast het icoontje van met het tandwieltje (rechtsboven in beeld) vind je de knop waarmee je kunt kiezen voor Geen splitsing, Verticale splitsing of Horizontale splitsing. Hiermee toon je een voorbeeldweergave van berichten in je mailbox (of juist niet). Als de knop niet zichtbaar is, open dan Instellingen / Labs en schakel Voorbeeldvenster in.

De optie Geen splitsing is standaard en zorgt ervoor dat je mailtjes echt openen. Als je ooit gewerkt hebt met Outlook of Windows Mail, zal de weergave Verticale splitsing bekend voorkomen. Ex-gebruikers van Mozilla Thunderbird zullen de optie Horizontale splitsing kunnen waarderen. Heb je nooit gewerkt met een de splits-opties? Geef de weergave een paar dagen de kans om aan te wennen. Deze tip werkt alleen in Google Chrome.

Tip 14: Niet verwijderen

Veel mensen houden van een schoon Postvak IN. Er wordt driftig gewerkt met labels en je bent waarschijnlijk gewend om berichten weg te gooien. Aangezien je veel opslagruimte krijgt bij Google, is dit laatste niet per se nodig. De slimste truc om je Postvak IN leeg te houden, is door er een gewoonte van te maken om berichten te archiveren. De sneltoets hiervoor is E. Berichten die je archiveert belanden in de 'map' Alle berichten. Ook hier hoef je niet in te kijken. Gebruik de krachtige zoekfunctie om een mailtje terug te vinden. Dit gaat veel sneller dan wanneer je zelf zoekt/bladert binnen Alle berichten.

©PXimport

Tip 15: Stuur en archiveer

Als je op een berichtje van iemand geregeerd hebt, hoeft het mailtje niet in je Postvak IN achter te blijven. Je kunt ervoor kiezen om berichten te versturen en ze direct te archiveren. Als de persoon met wie je mailt reageert op jouw bericht, wordt de conversatie uit de 'map' Alle berichten gehaald en weer in je Postvak IN gezet. Open Instellingen / Algemeen en kijk bij Verzenden en archiveren. Activeer Verzenden en archiveren weergeven in antwoord. Bij de standaardknop Verzenden krijg je de extra knop Verzenden + archiveren.

Tip 16: Ongedaan maken

Het kan iedereen gebeuren: je verstuurt een bericht en realiseert je een paar seconden later dat je een fout hebt gemaakt of bijlage bent vergeten. Een rectificatie mailtje nasturen lijkt de enige oplossing, maar dankzij een trucje zal dit je een stuk minder snel overkomen. Over het algemeen bedenk je je fout namelijk vlak nadat je op het knopje Verzenden geklikt hebt. Ga naar Instellingen / Algemeen en activeer Verzenden ongedaan maken. Vanaf nu heb je tien seconden om een verzend-actie ongedaan te maken. Deze periode kun je desgewenst aanpassen.

Tip 17: Adresboek telefoon

Diensten van Google werken goed op Android-smartphones en -tablets. Omdat je je Google-account gebruikt op je Android-smartphone, kun je je contactpersonen ook centraal beheren. Het is minder bekend dat je je Google-contactpersonen ook kunt instellen op iPhone en Windows Phone. Zo heb je altijd en overal hetzelfde adresboek. Je kunt je contactpersonen bewerken op je computer via Gmail / Contacten of via het adresboek op je toestel. Wijzigingen worden automatisch gesynchroniseerd. De truc is ook handig als je ooit overstapt naar een ander platform, bijvoorbeeld van iOS naar Windows Phone of Android.

Tip 18: Dubbele namen

Als je Gmail al enige tijd gebruikt en/of synchroniseert met mobiele apparatuur, kan je adresboek vervuilen. Via Gmail / Contacten kun je de lijst met contactpersonen bekijken en bewerken.

In het menu vind je een tabblad duplicaten: een handige functie om de gegevens van iemand die meerdere keren voorkomt in je adreslijst, samen te voegen tot één contactpersoon.

Maak je een fout tijdens het opschonen of samenvoegen? Geen paniek! In hetzelfde menu staat ook Meer / Wijzigingen ongedaan maken. Hiermee laat je jouw contactpersonen herstellen naar een eerder moment in de afgelopen 30 dagen.

©CIDimport

Tip 19: Ik ben er even niet

Als je echt vakantie wilt houden en stoorzenders als smartphone en laptop thuis achterlaat, kun je een automatisch antwoord instellen. Ga naar Instellingen / Algemeen en kijk bij Automatisch antwoord. Hier kun je de reactie bepalen voor mensen die je tijdens je afwezigheid proberen te bereiken. Stel ook een einddatum in, dan hoef je de instelling niet handmatig op te heffen. Plaats een vinkje bij Alleen een antwoord sturen naar de mensen in mijn Contacten. Hiermee voorkom je dat 'vreemden' zien dat je afwezig bent. Alleen mensen die voorkomen in je Google-adresboek krijgen de automatische reactie.

Tip 20: Leeg Postvak IN

Gmail is een ster in het verwerken van veel mail. Sneltoetsen en labels helpen hierbij. Geavanceerde gebruikers kunnen ook aan de slag met filters. Als je veel mail te verwerken hebt, bijvoorbeeld omdat je een klein bedrijfje hebt of de administratie verwerkt van een vereniging, zijn er verschillende manieren om dit proces te optimaliseren.

Vaak schuilt achter de praktische methoden een psychische grondslag. Dit om bijvoorbeeld te voorkomen dat onbeantwoorde berichten zich opstapelen 'in je hoofd' of dat je je laat afleiden door meldingen van nieuwe berichten. De meeste technieken hebben gemeen dat je Postvak IN leeg moet zijn als je je mail hebt verwerkt. Berichten zijn beantwoord of krijgen een label als Nog beantwoorden, Wacht op antwoord of Vasthouden. Laat je inspireren door mensen die een studie hebben gemaakt van het optimaliseren van de berichtenstroom via mail, er is veel over te vinden op internet.

De Philips Hue Bridge Pro volgt de tien jaar oude Bridge op en doet dat met verve. Het apparaat biedt nieuwe functies en is toekomstbestendig, wat hem boeiend maakt voor bestaande én nieuwe Philips Hue-gebruikers. In deze review leggen we je uit waarom.

Als je thuis slimme verlichting van Philips Hue hebt, is de kans groot dat je gebruikmaakt van de witte Hue Bridge. Dit kleine kastje verbindt met je lampen en bijbehorende accessoires en stelt je in staat om de verlichting ook te bedienen als het internet even is uitgevallen. Na een decennium is er nu een Bridge Pro, goed te herkennen aan zijn zwarte ontwerp. De Bridge Pro kost 90 euro, waar de reguliere Bridge (versie 2.1) circa 50 euro kost. Ja, dat is een relatief forse meerprijs, maar als je het systeem tien jaar wilt gebruiken juist weer een kleine extra investering.

©Rens Blom

Veel meer lampen

De Bridge Pro biedt belangrijke voordelen ten opzichte van de normale Bridge, zowel voor bestaande als nieuwe gebruikers. Zo kun je hem nog steeds via ethernet gebruiken, maar is dat niet verplicht. Er is namelijk ook - nieuw - wifi-ondersteuning. De voeding is bovendien geen specifieke stroomkabel meer, maar een usb-c-kabel. Die kun je eenvoudiger vervangen.

©Rens Blom

De belangrijkste vernieuwing? Een compleet nieuwe processor, meer werkgeheugen en meer opslagcapaciteit, waardoor de Hue Bridge Pro veel krachtiger is dan zijn voorganger. Dat is geen mooie marketingpraat, maar goed zichtbaar aan het totaal aantal gadgets dat de bridge kan aansturen. Bij de reguliere Bridge zijn dat 50 lampen en 12 accessoires (zoals draadloze afstandsbedieningen), waar de Bridge Pro 150 lampen en 50 accessoires ondersteunt. Heb je een huis (en misschien ook tuin) vol Hue-producten, dan loop je bij de normale Bridge waarschijnlijk (snel) tegen de limieten aan. Bij de Bridge Pro moet je daar echt je best voor doen.

Je kunt met de Bridge Pro ook veel meer scènes (500) opslaan in de Hue-app dan met de normale Bridge (200), wat voor sommigen handig zal zijn. De Bridge Pro biedt ook nieuwe optionele foefjes, zoals je lampen inzetten als bewegingssensoren om je te attenderen bij beweging in bepaalde kamers. Ook is de Bridge Pro standaard geschikt voor Matter, het nieuwe smarthomeprotocol waar veel merken ondersteuning voor bieden.

©Rens Blom

Overzetten is zo gebeurd

Van oude technologie naar nieuwe technologie overstappen kan soms frustrerend zijn, maar dat geldt zeker niet wanneer je de Bridge verruilt voor de Bridge Pro. De stappen in de Philips Hue-app zijn duidelijk en wij waren binnen tien minuten klaar, waarna de app op de achtergrond veertig minuten nodig had voor de echte migratie.

Al onze instellingen zijn behouden, de accessoires en lampen zijn overgezet en de reguliere Bridge mag na tien jaar met pensioen. Begin je pas met Philips Hue, dan stel je de Bridge Pro vanzelfsprekend in als je eerste bridge. Ook dat is een fluitje van een cent.

©Rens Blom

Conclusie: Philips Hue Bridge Pro kopen?

De Philips Hue Bridge Pro is naar onze mening dé bridge om te kopen als je start met Philips Hue. Heb je nu de normale Bridge, dan biedt de Pro-versie zo veel verbeteringen dat wij het (op termijn) upgraden de eenmalige investering waard vinden.

Een computer laat het vaak afweten op het slechtste moment. Of het nu gaat om een zwart scherm, geen internetverbinding of verdwenen bestanden: wie goed voorbereid is, bespaart tijd en ergernis. In dit artikel lees je welke hardware- en softwaretools je het best vooraf klaarzet, voor jezelf of om anderen te helpen – desnoods vanaf afstand.

Tip 1 - Gerichte aanpak

Een computer en zeker een (thuis)netwerk vormen een complex geheel van componenten, waardoor het lastig kan zijn om snel de juiste oorzaak van een probleem te achterhalen en het op te lossen. Het kan aan hardware liggen (zoals een defecte adapter of slechte kabel), maar ook aan software (zoals een configuratiefout, malware of een incompatibel stuurprogramma). Het is dus verstandig om op zowat alles voorbereid te zijn. Dit vraagt niet alleen kennis en ervaring, maar ook een doordachte aanpak.

Begin met een gerichte observatie van fout­meldingen of gedrag, en voer dan systematisch tests uit. Start bij de eenvoudigste oorzaken, zoals herstarten of bekabeling. Sluit stapsgewijs andere mogelijke oorzaken uit. Noteer wat je test en welk resultaat je krijgt. Bij netwerkproblemen werk je het best van buiten naar binnen: controleer eerst randapparatuur en verbindingen, daarna besturingssysteeminstellingen, en tot slot software of hardware.

Daarvoor heb je natuurlijk ook het juiste ­materiaal nodig, en dat is nu net onze focus. We bekijken eerst welke hardwaretools nuttig zijn, zowel vrij eenvoudige gereedschappen als meer geavanceerde tools. Je kiest uiteraard zelf hoe ver je hierin wilt gaan. Daarna bespreken we handige softwaretools voor diagnose, herstel en reparatie, gebundeld op een multibootstick. Tot slot bekijken we nog enkele opties voor hulp op afstand.

©Angela - stock.adobe.com

Tip 2 - Basisgereedschap

We starten met het basisgereedschap. Kleine dingen die je weleens over het hoofd kunt zien, maar die soms goed van pas komen! We denken bijvoorbeeld aan plakband of ducttape (bijvoorbeeld voor het (tijdelijke) herstel van een gescheurde kabel) en labeltape of markeerstickers om bepaalde (te verplaatsen) onderdelen duidelijk te identificeren. Enkele fijne permanente kleurmarkers kunnen hiervoor ook nuttig zijn. Zorg ook dat je een pincet of fijn tangetje bij de hand hebt, evenals een usb-lampje of een mini-zaklamp (eventueel gebruik je de led van je smartphone). Schroevendraaiers mogen uiteraard evenmin ontbreken: zowel kruiskopschroevendraaiers (Phillips PH0, PH1, PH2), als sleufschroevendraaiers, als torx-modellen (vooral T5 tot T10). Eventueel stop je er ook een paar drie- en zeskantige schroevendraaiers bij, evenals pentalobe-modellen (zoals voor Apple-laptops). Het is wel zo makkelijk als je schroevendraaiers magnetisch zijn om kleine schroefjes (in de systeemkast) niet te verliezen. Let wel op dat je hiermee geen elektronische onderdelen aanraakt. Een handige allround-oplossing is een precisie-schroevendraaierset met magnetische houder en verwisselbare bits.

Voor het schoonhouden van je apparatuur heb je ook altijd een spuitbus met perslucht in de buurt, evenals een luchtblazer (rubberen balgpompje), enkele watten- of schuimstaafjes en een paar micro­vezeldoekjes. Voor het reinigen van contactpunten, sockets, toetsenborden en behuizingen is een goed afsluitbare fles isopropyl-alcohol handig (liefst minimaal 99,9 procent). Zorg ook voor een anti­statische polsband of mat om elektrostatische schade te voorkomen. Denk verder ook aan een usb-stick, usb-hub (met eigen voeding) en een paar netwerk-patchkabels (bij voorkeur CAT 6). Bij elkaar kost dit hele setje basisgereedschap zo’n 160 euro.

©Nikolay - stock.adobe.com

Tip 3 - Extra gereedschap

Kant-en-klare netwerkkabels hebben onze voorkeur, maar soms is een zelfgemaakte kabel op maat handiger. Daarvoor heb je een krimptang nodig en wat handigheid om de connector goed te plaatsen. Op YouTube vind je genoeg instructievideo’s; na enige oefening lukt dat vlot. Zorg ook voor een RJ45-netwerktester. Er bestaan complete netwerksets met krimptang, stripper en tester.

Stop een paar lithium-knoopcellen (CR2032) in je kit, want het CMOS-geheugen van veel computers krijgt stroom van zo’n batterij en die dien je na enkele jaren te vervangen. Een batterijtester die ook geschikt is voor knoopcellen, is ook altijd handig (circa 10 euro). Voor het uitlezen van SD-kaarten gebruik je het liefst een externe SD-kaartlezer. Om problemen met draadloze muizen of toetsenborden te vermijden, zijn een usb-muis en -toetsenbord ­nuttig (samen vanaf zo’n 20 euro).

Ook enkele typische adapters zijn onmisbaar. Denk aan een usb-naar-wifi-adapter, usb-naar-ethernet-adapter (voor als de interne netwerkpoort niet werkt), usb-naar-SATA-adapter (om een interne schijf via usb op je eigen pc aan te sluiten), en een usb-c-multi-adapter. De geschatte totaalprijs van de spullen uit deze tip is zo’n 190 euro.

©kvladimirv - stock.adobe.com

Tip 4 - Voor de echte techneut

Ben je intussen de vaste computerreparateur geworden voor buren, kennissen en familie, dan is het misschien tijd om je reparatiekit verder te professionaliseren. Een psu-tester en een multimeter horen daar zeker bij. Met een psu-tester controleer je eenvoudig een pc-voeding (Power Supply Unit): sluit de ATX-stekker (van de desktop) en eventueel andere connectors (als cpu of PCIe) aan, waarna je per lijn de spanning uitleest (zoals 3,3V, 5V, 12V en andere). Een multimeter is veelzijdiger: je meet er spanning, stroom en weerstand mee (categorie 2 is geschikt tot 230V). Zo’n apparaat vergt wel enige ervaring, maar YouTube-video’s helpen je vast op weg.

Een (snelle) externe usb-ssd van bijvoorbeeld 2 TB komt ook van pas, bijvoorbeeld voor systeemback-ups. Bij schermproblemen is een klein reservescherm met voldoende resolutie (én HDMI en usb-c-aansluitingen) handig. Zorg eveneens voor een tubetje thermische pasta, voor als je cpu-koelers moet (ver)plaatsen of bij oververhittingsproblemen.

Eventueel kun je een diagnostische POST-kaart (Power-On Self Test) toevoegen, die je via PCIe (x1) op een (desktop)computer aansluit. Bij het opstarten voert het UEFI/BIOS een POST-routine uit, waarbij het systeem per stap een hex-code via de systeembus doorstuurt. Zo’n kaart vangt deze codes op en toont ze op een leddisplay. De betekenis lees je af in een POST-tabel (online of in de onderhoudshandleiding), zodat je gericht kunt testen. Eenvoudige modellen vind je al vanaf zo’n 10 euro. De geschatte totaalprijs van deze spullen is zo’n 280 euro.

©Mr.Norasit Kaewsai

Tip 5 - Programma's verzamelen

Je EHBO-kit is inmiddels goed gevuld met tools voor hardwareproblemen. Maar wat als de oorzaak bij software ligt? Zulke fouten los je doorgaans software­matig op, dus verzamel je het best vooraf alvast de meest geschikte programma’s voor diagnose en herstel. Deze tools kunnen sterk variëren, want ook de oorzaken van problemen verschillen. Denk aan corrupte drivers of systeembestanden, foutgelopen updates, conflicterende software, malware, ­verkeerde configuraties en beschadigde opstartitems. Je hebt dus tools nodig die malware kunnen opsporen en verwijderen, bootstructuren (tot op sectorniveau) kunnen controleren en herstellen, schijven kunnen herpartitioneren, data kunnen redden van nukkige systemen, wachtwoorden kunnen achterhalen of wissen en meer.

Daarnaast moet je de juiste manier vinden om de software te starten. Soms lukt dat via een koppeling van de interne schijf van het defecte systeem aan je eigen computer. In de praktijk werkt het meestal handiger als je de EHBO-software rechtstreeks op het probleemtoestel kunt draaien. Als een ­normale start niet lukt, zelfs niet in de veilige modus (Windows), biedt een bootstick uitkomst. Dit is een opstartbare usb-stick met een eigen besturingssysteem, zoals Windows of Linux. Idealiter kies je voor een multibootstick, met meerdere systemen of tools, zodat je vlot de meest geschikte diagnose- of herstelomgeving kunt selecteren. We behandelen in dit artikel twee uitstekende, gratis oplossingen.

Tip 6 - YUMI-stick maken

YUMI (Your Universal Multiboot Installer) is een tool waarmee je zo’n multibootstick kunt maken. Deze tool is handig omdat je uit tal van besturingssystemen kunt kiezen, zonder die zelf te hoeven zoeken. Surf naar www.kwikr.nl/yumi, scrol tot bij YUMI exFAT Download en klik op Download YUMI. Dubbelklik op het gedownloade exe-bestand om de portable tool te starten. Klik op I Agree en plaats een (lege) usb-stick in je pc, bij voorkeur 3.x en met voldoende ruimte voor alle gewenste distributies. Klik indien nodig op Redetect Disks als het station niet zichtbaar is bij Step 1: You Chose. Selecteer de juiste stick en klik op Prepare this Device, zodat de stick correct geformatteerd wordt. Bevestig met Ja als je zeker weet dat de stick geen belangrijke gegevens bevat. Na afloop verschijnt een exFAT-partitie in Verkenner met de naam YUMI. Voor wie technisch geïnteresseerd is: via Schijfbeheer zie je ook een kleine FAT-partitie (VTOYEFI). Dit is de EFI-systeempartitie, maar daar hoef je je verder niet om te bekommeren.

Bij Step 2: Select a Distribution […] kies je vervolgens de gewenste distributie. Er zijn er meer dan 100, vooral Linux-distributies, maar ook systemen als back-uptools, partitiebeheerders, wachtwoordkrakers, geheugentesters, penetratietesters en allround-troubleshooters zoals Ultimate Boot cd, SystemRescue (Linux) en Hiren’s BootCD PE (Windows). Op enkele hiervan komen we straks nog even terug.

Tip 7 - YUMI-distributies

Selecteer de eerste gewenste distributie. De verwijzing naar het bijbehorende schijfkopiebestand kleurt oranje als YUMI dit in de YUMI-map detecteert, althans wanneer je het daar zelf al had geplaatst. Kleurt dit rood, dan kun je via Browse naar de juiste downloadmap navigeren. Staat het bestand nog niet op je schijf, klik dan op Download link om het te downloaden. Of klik op Visit the […] site om het zelf binnen te halen van de site van de producent. Bij sommige distributies, zoals Ubuntu, verschijnt een extra optie (Step 4) waarmee je optioneel opslagruimte reserveert voor persistente wijzigingen. Zodra de juiste distributie is geladen bij Step 3, klik je op Create en bevestig je met Ja. De voortgang volg je in het logvenster. Na afloop klik je op Next en op Ja om extra distributies toe te voegen aan het YUMI-bootmenu, op dezelfde manier als daarnet. Dat kan ook later nog, zolang je YUMI opnieuw start zonder de stick opnieuw te formatteren.

Wil je een toegevoegde distributie verwijderen, plaats dan een vinkje bij View or Remove Installed Distros, selecteer het ongewenste systeem en klik op Remove.

Tip 8 - Ventoy

Lukt het om een of andere reden niet met YUMI of wil je liever een andere tool gebruiken, dan is Ventoy een prima alternatief. Download de recentste versie van het portable programma via www.kwikr.nl/ventoy. Pak het zip-bestand uit en start de tool. In het Language-menu kies je eventueel voor Dutch (Nederlands).

Plug een geschikte (lege) usb-stick in en dubbelklik op het bestand Ventoy2Disk.exe. Klik op de ronde pijlknop zodat Ventoy de stick correct herkent. Open nu eerst even het menu Opties. Bij Partitietabel staat standaard MBR geselecteerd. In de meeste gevallen is dat de beste optie, tenzij je zeker weet dat je de stick enkel op moderne UEFI-systemen gebruikt; in dat geval kun je GPT selecteren. Laat ook de optie voor Secure Boot aangevinkt, behalve als je weet dat je de stick enkel op oudere systemen zonder secure boot gebruikt of bereid bent secure boot tijdelijk uit te schakelen (zonder de UEFI-bootmodus te wijzigen). In dit menu vind je ook de optie Ventoy verwijderen: hiermee maak je de stick leeg en verwijder je de partities als je dit wenst.

Tip 9 - Distributies plaatsen

Er rest nu nog maar één stap. Klik op Installeren (Bijwerken is bedoeld voor een update naar een recentere Ventoy-versie) en bevestig dit tweemaal met Ja. Alle data op de stick worden gewist en, net als bij YUMI, verschijnen er twee partities: een grote VENTOY-datapartitie en een kleine VTOYEFI-systeempartitie. Het hele proces duurt slechts enkele seconden.

Daarna mag je Ventoy sluiten: je stick is nu klaar om de eerste distributies te ontvangen. Dat klinkt misschien ingewikkeld, maar eigenlijk is het heel eenvoudig. Je hoeft enkel het schijfkopiebestand (meestal een iso-bestand) van een distributie naar de VENTOY-partitie te kopiëren, desgewenst in aparte mappen (zoals \allround, \antivirus, \backup, \dataherstel, \partitiebeheer enzovoort). Dit kan gewoon via Verkenner. Dit geldt trouwens ook voor een YUMI-stick, aangezien die onderliggend gebruikmaakt van Ventoy-technologie. In het tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’ vermelden we enkele uitstekende tools, inclusief hun downloadlocaties.

Tip 10 - Bootstick opstarten

Het is nu de bedoeling dat je je multibootstick opstart op een (problematisch) systeem. Daarbij maakt het weinig uit of je een YUMI- of een Ventoy-stick gebruikt. Tijdens het opstarten druk je enkele keren op een sneltoets, zoals ESC, F8 of F12, om het opstartmenu te openen. Op oudere toestellen moet je mogelijk eerst het BIOS-setupmenu oproepen via een sneltoets en daar bij Boot order (priority) de usb-stick als eerste opstartmedium instellen.

Gaat het om een moderner UEFI-systeem, dan staat secure boot waarschijnlijk ingeschakeld, wat kan verhinderen dat je bootstick opstart. Voor een YUMI-stick moet je deze functie wellicht eerst tijdelijk uitschakelen om te kunnen opstarten. Een Ventoy-stick start meestal wél op als je eerder de optie Secure Boot had aangevinkt (zie tip 8). In dit geval moet je bij de allereerste opstart wel nog een korte procedure doorlopen, zoals beschreven op www.kwikr.nl/vensec. Je kunt eventueel ook hier eerst secure boot tijdelijk uitschakelen.

Het startmenu van je bootstick verschijnt nu. Laten we Ventoy als voorbeeld nemen. Je ziet hier alle toegevoegde distributies als menu-opties. Met F3 kun je ook overschakelen naar een mapweergave, waarbij je eerst een map opent (zoals \allround, \antivirus enzovoort) en daarna de gewenste distributie start. Zo start je vanaf één stick moeiteloos allerlei distributies en tools, en kun je meteen gericht troubleshooten.

Tip 11 - Extra tools

De kans is groot dat je met de applicaties uit de kadertekst ‘Onmisbare reddingstools’ al vrijwel alle nodige tools hebt. Toch kun je gaandeweg nog programma’s ontdekken die je graag aan je bootstick toevoegt. Dat werkt zowel op een YUMI- als op een Ventoy-stick heel eenvoudig.

Op www.portableapps.com/apps kun je alvast terecht voor meer dan 1100 apps, waaronder zo’n 160 uiteenlopende hulpprogramma’s. Download het .paf.exe-bestand van de gewenste tool en voer dit uit in een tijdelijke map op je eigen systeem. Kopieer daarna de uitgepakte bestanden naar een aparte submap op je bootstick, bijvoorbeeld in \tools\<naam\_app>.

Daarna open je binnen een opgestarte distributie (zoals de Windows Verkenner in Hiren’s BootCD PE: zie tekstkader ‘Onmisbare reddingstools’) gewoon deze map en start je de portable exe-app van daaruit. Zo stem je je bootstick volledig af op je eigen voorkeuren en behoeften (zie ook tekstkader ‘AIO-pakketten’).

Tip 12 - Quick Assist

Tot nu toe gingen we ervan uit dat je als troubleshooter fysiek aanwezig bent om het probleem op te lossen. Maar er zal vast weleens iemand vanaf afstand je hulp inroepen. We veronderstellen dan wel dat die persoon zijn systeem nog kan opstarten, eventueel in de veilige modus, en zo een tool voor afstandsbeheer kan openen.

Eerst stellen we kort een app voor die standaard met Windows wordt meegeleverd: Quick Assist. Begin aan de helperszijde door de app te starten, klik op Iemand helpen en meld je aan met je Microsoft-account. Noteer de beveiligingscode en geeft die door aan de hulpvrager, bijvoorbeeld via telefoon of bericht. Deze persoon start daarna ook Quick Assist en vult de beveiligingscode in bij Beveiligingscode van assistent. Na een klik op Verzenden verschijnt een bevestigingsvraag: hij plaatst een vinkje en klikt op Toestaan. Zijn bureaublad zou nu zichtbaar moeten zijn in een schaalbaar venster op jouw systeem.

Om het systeem over te nemen klik je bovenaan op Besturing aanvragen. Na een bevestiging van de hulpvrager via Toestaan krijg je toegang tot zijn pc. Boven in het venster vind je knoppen als Laserpointer, Aantekening en Chat (voor communicatie via een apart venster). Als er meerdere schermen zijn aangesloten, kun je via Scherm selecteren het gewenste scherm kiezen. Je kunt de overname stopzetten met Stop best. of Besturing annuleren, en met Verlaten sluit je de sessie volledig af.

Tip 13 - AnyDesk

Quick Assist werkt uitsluitend op Windows, maar er bestaan ook tools als AnyDesk die meerdere platformen ondersteunen, waaronder Windows, macOS en mobiele systemen (www.anydesk.com; gratis voor persoonlijk gebruik). Hier gaan we uit van de Windows-versie.

Start de app op, zowel aan jouw kant als aan die van de hulpvrager. Vraag hem vervolgens via telefoon of bericht om de identificatiecode van zijn werkplek: dit is een 10-cijferige code bovenaan in het venster. Vul deze code in op je eigen app, bij Voer remote adres in. Druk op Enter en geef je firewall desgevraagd toestemming.

De hulpvrager klikt nu op de knop Accepteren met het schildicoon om een sessie met beheerrechten toe te staan. Even later verschijnt zijn bureaublad op jouw scherm en kun je zijn pc op afstand bedienen.

AnyDesk biedt meer opties dan Quick Assist. Zo is er een chatfunctie, een schermopnamefunctie, een whiteboard en een handige datatransferfunctie om snel bestanden tussen beide systemen te verplaatsen. Je kunt de schermweergave aanpassen en via de knop Acties bijvoorbeeld een screenshot maken of de toegangsrichting omkeren. Uiteraard kunnen ook hier beide partijen de verbinding op elk moment stopzetten.