Nederland mag dan wel de grootste binnenvaartvloot van Europa hebben, maar de scheepvaart moet wel innoveren om niet achter te lopen op de rest van de wereld. Daarom werkt NedCargo aan een slim vrachtschip, waarmee binnenvaart efficiënter en goedkoper wordt: de Gouwenaar 2.

Rijkswaterstaat schreef daarvoor begin 2016 een wedstrijd uit, de ‘Smart Shipping Challenge’ (‘SMASH!’), waarbij Nederlandse en internationale bedrijven, studententeams en rederijen concepten mochten uitbrengen voor slimme en duurzamere schepen. Eén daarvan is de Gouwenaar 2.0, een binnenvaartvrachtschip NedCargo dat zuiniger wordt én beter moet concurreren met vrachtverkeer op de weg. Want dat is een grote bedreiging voor de scheepvaartsector. Op de weg wordt al volop geëxperimenteerd met zelfrijdende vrachtwagens die in peloton achter elkaar rijden over de weg, oftewel platooning. Door dat colonnerijden besparen de vrachtwagens brandstof, ontstaan er minder files, én kost het op de lange termijn minder aan personeelskosten.

“Dat maakt vrachtverkeer een geduchte concurrent van de binnenvaart”, vertelt Bert van Grieken, directeur van NedCargo. “Als de industrie niet snel innoveert is het straks goedkoper om vrachtwagens te gebruiken voor containervervoer.” De Gouwenaar 2 is een eerste poging om de binnenvaart te moderniseren. In de eerste plaats is het schip duurzamer, maar in de toekomst kan het makkelijk uitgerust worden met de technologie die nodig is voor semi-autonome vaart.

Milieuvriendelijker en slimmer

De Gouwenaar 2 is een containerschip met meer laadcapaciteit en een milieuvriendelijker ontwerp dan zijn voorgangers. Het schip ligt dieper in het water, en heeft een kleinere machinekamer achterin waardoor de laadcapaciteit van 42 naar 52 containers gaat. Het schip heeft voorin wel drie dieselmotoren met verschillende capaciteiten, zodat de juiste motor kan worden ingezet bij bijvoorbeeld zware tegenstroom of ondiep water, en het ontwerp van de boeg zorgt dat water gestroomlijnder langs de schroef stroomt. Over een paar jaar wil NedCargo de dieselmotoren vervangen door batterijen of zelfs waterstofmotoren, maar die technologieën zijn op dit moment nog te duur om efficiënt toe te passen.

Interessanter zijn de plannen die NedCargo in de toekomst heeft om het schip ‘slimmer’ te maken. Dat moet namelijk worden uitgerust met sensoren, camera’s en software waarmee het schip allerlei taken van de schipper kan overnemen. Uiteindelijk moet de Gouwenaar semi-autonoom of zelfs helemaal autonoom gaan varen – ook dát is weer goed voor het milieu en een stuk goedkoper.

De scheepvaartwereld kijkt daarvoor goed naar projecten die op de weg worden gehouden. Veel technologieën die ook voor zelfrijdende vrachtwagens worden gebruikt moeten ook in de Gouwenaar worden geïmplementeerd. ‘Platooning’, waarbij meerdere voertuigen achter elkaar rijden (of varen) en automatisch afstand houden is daarbij belangrijk, en geavanceerde techniek waarmee het nieuwe schip straks meer kan concurreren met vrachtverkeer.

“Bridge collision prevention, line tracking systems, berthing assistence, daarmee wordt het leven van de schipper een stuk makkelijker. Daarnaast willen we in de toekomst inzetten op betere trip-planning en op bepaalde stukken zelfs helemaal autonoom varen.”

Daarvoor moet nog wel veel gebeuren. Veel technieken die NedCargo in de toekomst wil gebruiken bestaan al wel, maar werken nog niet optimaal. Sensoren worden steeds goedkoper, maar zijn nog niet geoptimaliseerd voor de scheepvaart. Een automatische piloot wordt ook al regelmatig gebruikt in schepen, maar dat werkt nog niet overal perfect. Andere toekomstplannen zijn onder andere ook een ‘groene golf’ voor schepen die meteen kunnen doorvaren bij sluizen en bruggen, besturing op afstand, en het delen van gegevens. Van Grieken: “Dat zijn dingen waar we in de toekomst mee willen experimenteren, maar voorlopig is het vooral belangrijk dat het schip duurzamer vaart.”

Wanneer gaan we?

Die experimenten volgen in de toekomst, als de Gouwenaar zijn dagelijkse werk doet. Van Grieken spreekt dan al gekscherend over ‘de Gouwenaar 3.zero’. Het schip kwam in april in Nederland aan, nadat het casco in Servië werd geproduceerd. NedCargo is de afgelopen weken bezig geweest de nodige aanpassingen te doen. In samenwerking met instellingen zoals de TU Delft en maritiem onderzoeksinstituut Marin wordt er gekeken naar de mogelijkheden en obstakels, zodat het schip in de toekomst makkelijker kan worden uitgerust met andere slimme apparatuur.

Voordat het schip definitief semi-autonoom kan gaan varen moet er echter nog veel gebeuren. Naast alle proeven moet ook de wetgeving nog veranderen, zegt Van Grieken. “Die is achterhaald en niet meer actueel door alle techniek. Daardoor moeten er bijvoorbeeld nog steeds erg veel werkers op een schip aanwezig zijn, meer dan je door alle geautomatiseerde taken nodig hebt. Zo krijg je de kosten niet genoeg omlaag om te concurreren met vrachtverkeer.”

Eind juli moet de Gouwenaar voor het eerst gaan varen. Het schip gaat dan op en neer tussen Rotterdam en Alphen aan den Rijn, voornamelijk om bier te vervoeren voor Heineken. Van Grieken: “De route waarop dat gebeurt is daarvoor perfect, want daar is alles. Laag en hoog water, verschillende stromingen... Perfect om nieuwe technologieën op te testen!”

Je hebt net een klein fortuin uitgegeven aan een gloednieuwe 4K- of zelfs 8K-televisie. Je installeert hem, start je favoriete filmklassieker en zakt onderuit op de bank. Maar in plaats van een bioscoopervaring bekruipt je het gevoel dat je naar een goedkope soapserie of een homevideo zit te kijken. De acteurs bewegen vreemd soepel, de actiescènes lijken versneld en de magie is ver te zoeken. Geen zorgen, je televisie is niet stuk. Hij doet eigenlijk iets te goed zijn best.

Dit fenomeen is zo wijdverspreid dat er een officiële term voor is: het 'soap opera effect'. In technische kringen wordt dit ook wel bewegingsinterpolatie of 'motion smoothing' genoemd. Hoewel fabrikanten deze functie met de beste bedoelingen in hun televisies bouwen, is het voor filmfanaten vaak een doorn in het oog. Gelukkig is het eenvoudig op te lossen... als je tenminste weet waar je moet zoeken.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

Wat is het 'soap opera effect' precies?

Om te begrijpen wat er misgaat, moeten we kijken naar hoe films worden gemaakt. De meeste bioscoopfilms en veel dramaseries worden opgenomen met 24 beelden per seconde. Die snelheid geeft films hun karakteristieke, dromerige uitstraling. Een beetje bewegingsonscherpte hoort daarbij; dat is wat onze hersenen associëren met 'cinema'. Moderne televisies verversen hun beeld echter veel vaker: meestal 60 of zelfs 120 keer per seconde.

Om dat verschil te overbruggen, verzint je slimme televisie er zelf beelden bij. De software kijkt naar beeld A en beeld B, en berekent vervolgens hoe een tussenliggend beeld eruit zou moeten zien. Dit voegt de tv toe aan de stroom. Het resultaat is een supervloeiend beeld waarin elke hapering is gladgestreken.

Voor een voetbalwedstrijd of een live-uitzending is dat geweldig, omdat je de bal en spelers scherper kunt volgen. Maar bij een film zorgt die kunstmatige soepelheid ervoor dat het lijkt alsof je naar een achter de schermen-video zit te kijken, of dus naar een soapserie zoals Goede Tijden, Slechte Tijden, die traditioneel met een hogere beeldsnelheid werd opgenomen. De filmische illusie wordt hierdoor verbroken.

©ER | ID.nl

De winkelmodus is ook een boosdoener

Naast beweging is er nog een reden waarom het beeld er thuis soms onnatuurlijk uitziet: de beeldinstellingen staan nog op standje zonnebank. Veel televisies staan standaard in een modus die 'Levendig' of 'Dynamisch' heet. Deze stand is ontworpen om in een felverlichte winkel de aandacht te trekken met knallende, bijna neon-achtige kleuren en een extreem hoge helderheid. Bovendien is de kleurtemperatuur vaak nogal koel en blauw, omdat dat witter en frisser oogt onder tl-licht. In je sfeervol verlichte woonkamer zorgt dat echter voor een onrustig beeld waarbij huidtinten er onnatuurlijk uitzien en details in felle vlakken verloren gaan.

Hoe krijg je de magie terug?

Het goede nieuws is dat je deze 'verbeteringen' gewoon kunt uitzetten. De snelste manier om van het soap opera effect en de neonkleuren af te komen, is door in het menu van je televisie de beeldmodus te wijzigen. Zoek naar een instelling die Film, Movie, Cinema of Bioscoop heet. In deze modus worden de meeste kunstmatige bewerkingen, zoals bewegingsinterpolatie en overdreven kleurversterking, direct uitgeschakeld of geminimaliseerd. Het beeld wordt misschien iets donkerder en warmer van kleur, maar dat is veel dichter bij wat de regisseur voor ogen had.

Sinds kort hebben veel moderne televisies ook de zogeheten Filmmaker-modus. Dat is de heilige graal voor puristen. Als je deze modus activeert, zet de tv met één druk op de knop alle onnodige nabewerkingen uit en respecteert hij de originele beeldsnelheid, kleuren en beeldverhouding van de film.

Wil je de beeldmodus niet volledig veranderen, maar alleen dat vreemde, soepele effect kwijt? Dan moet je in de geavanceerde instellingen duiken. Elke fabrikant geeft het beestje een andere naam. Bij Samsung zoek je naar Auto Motion Plus of Picture Clarity, bij LG-televisies ga je naar TruMotion, bij Sony naar Motionflow en bij Philips naar Perfect Natural Motion. Door deze functies uit te schakelen of op de laagste stand te zetten, verdwijnt het goedkope video-effect en krijgt je film zijn bioscoopwaardige uitstraling weer terug.

Een apparaat op afstand bedienen hoeft geen geld te kosten en is verrassend eenvoudig. Of je nu bestanden wilt openen, technische problemen wilt oplossen of meerdere toestellen wilt beheren: met Chrome Remote Desktop kan het allemaal, gratis en zonder gedoe.

De helper begint

Een groot voordeel van Chrome Remote Desktop is de brede compatibiliteit: het werkt met Windows, macOS, Linux en ChromeOS. Bovendien is het veilig – verbindingen worden versleuteld – en je hebt alleen een Chrome-browser nodig. We beginnen aan de kant van degene die op afstand toegang wilt tot een andere computer, degene die ondersteuning biedt vanaf computer A. Op computer A opent de gebruiker Chrome en surft naar https://remotedesktop.google.com. Daar verschijnen twee opties: Dit scherm delen en Verbinding maken met een andere computer. Omdat computer A support wil geven aan een extern apparaat, kiest de gebruiker voor de tweede optie. In dat scherm verschijnt een veld om een toegangscode in te geven, de code volgt zo meteen.

Acties voor de hulpvrager

Op computer B, de computer die toegang zal verlenen, moet de gebruiker ook in Chrome surfen naar dezelfde website. Daar kiest hij voor de optie Dit scherm delen. Voordat dat mogelijk is, moet Chrome Remote Desktop eerst worden gedownload en geïnstalleerd. De gebruiker klikt daarvoor op de ronde blauwe knop met het witte downloadpijltje. Hiermee wordt een Chrome-extensie geïnstalleerd. Na de installatie verschijnt in het vak Dit scherm delen een blauwe knop met de tekst Code genereren. Wanneer de gebruiker daarop klikt, wordt een toegangscode van 12 cijfers aangemaakt. Die code geeft hij of zij door aan gebruiker A.

Scherm delen

Op computer A geeft de gebruiker de code op in Chrome Remote Desktop. Vervolgens wacht hij tot gebruiker B bevestigt dat A toegang mag krijgen tot zijn scherm. Zodra dat is gebeurd, verschijnt het volledige bureaublad van computer B in een nieuw Chrome-venster op computer A. Door dit venster schermvullend weer te geven, kan A probleemloos handelingen uitvoeren op de pc van B. Voor de veiligheid beschikken beide gebruikers over een knop om de sessie op elk moment te beëindigen. Uiteraard is een stabiele internetverbinding noodzakelijk. Daarnaast krijgen beide partijen de melding dat ze klembordsynchronisatie kunnen inschakelen. Hiermee wordt het mogelijk om eenvoudig tekst of bestanden te kopiëren en te plakken tussen beide apparaten.