Nederland mag dan wel de grootste binnenvaartvloot van Europa hebben, maar de scheepvaart moet wel innoveren om niet achter te lopen op de rest van de wereld. Daarom werkt NedCargo aan een slim vrachtschip, waarmee binnenvaart efficiënter en goedkoper wordt: de Gouwenaar 2.

Rijkswaterstaat schreef daarvoor begin 2016 een wedstrijd uit, de ‘Smart Shipping Challenge’ (‘SMASH!’), waarbij Nederlandse en internationale bedrijven, studententeams en rederijen concepten mochten uitbrengen voor slimme en duurzamere schepen. Eén daarvan is de Gouwenaar 2.0, een binnenvaartvrachtschip NedCargo dat zuiniger wordt én beter moet concurreren met vrachtverkeer op de weg. Want dat is een grote bedreiging voor de scheepvaartsector. Op de weg wordt al volop geëxperimenteerd met zelfrijdende vrachtwagens die in peloton achter elkaar rijden over de weg, oftewel platooning. Door dat colonnerijden besparen de vrachtwagens brandstof, ontstaan er minder files, én kost het op de lange termijn minder aan personeelskosten.

“Dat maakt vrachtverkeer een geduchte concurrent van de binnenvaart”, vertelt Bert van Grieken, directeur van NedCargo. “Als de industrie niet snel innoveert is het straks goedkoper om vrachtwagens te gebruiken voor containervervoer.” De Gouwenaar 2 is een eerste poging om de binnenvaart te moderniseren. In de eerste plaats is het schip duurzamer, maar in de toekomst kan het makkelijk uitgerust worden met de technologie die nodig is voor semi-autonome vaart.

Milieuvriendelijker en slimmer

De Gouwenaar 2 is een containerschip met meer laadcapaciteit en een milieuvriendelijker ontwerp dan zijn voorgangers. Het schip ligt dieper in het water, en heeft een kleinere machinekamer achterin waardoor de laadcapaciteit van 42 naar 52 containers gaat. Het schip heeft voorin wel drie dieselmotoren met verschillende capaciteiten, zodat de juiste motor kan worden ingezet bij bijvoorbeeld zware tegenstroom of ondiep water, en het ontwerp van de boeg zorgt dat water gestroomlijnder langs de schroef stroomt. Over een paar jaar wil NedCargo de dieselmotoren vervangen door batterijen of zelfs waterstofmotoren, maar die technologieën zijn op dit moment nog te duur om efficiënt toe te passen.

Interessanter zijn de plannen die NedCargo in de toekomst heeft om het schip ‘slimmer’ te maken. Dat moet namelijk worden uitgerust met sensoren, camera’s en software waarmee het schip allerlei taken van de schipper kan overnemen. Uiteindelijk moet de Gouwenaar semi-autonoom of zelfs helemaal autonoom gaan varen – ook dát is weer goed voor het milieu en een stuk goedkoper.

De scheepvaartwereld kijkt daarvoor goed naar projecten die op de weg worden gehouden. Veel technologieën die ook voor zelfrijdende vrachtwagens worden gebruikt moeten ook in de Gouwenaar worden geïmplementeerd. ‘Platooning’, waarbij meerdere voertuigen achter elkaar rijden (of varen) en automatisch afstand houden is daarbij belangrijk, en geavanceerde techniek waarmee het nieuwe schip straks meer kan concurreren met vrachtverkeer.

“Bridge collision prevention, line tracking systems, berthing assistence, daarmee wordt het leven van de schipper een stuk makkelijker. Daarnaast willen we in de toekomst inzetten op betere trip-planning en op bepaalde stukken zelfs helemaal autonoom varen.”

Daarvoor moet nog wel veel gebeuren. Veel technieken die NedCargo in de toekomst wil gebruiken bestaan al wel, maar werken nog niet optimaal. Sensoren worden steeds goedkoper, maar zijn nog niet geoptimaliseerd voor de scheepvaart. Een automatische piloot wordt ook al regelmatig gebruikt in schepen, maar dat werkt nog niet overal perfect. Andere toekomstplannen zijn onder andere ook een ‘groene golf’ voor schepen die meteen kunnen doorvaren bij sluizen en bruggen, besturing op afstand, en het delen van gegevens. Van Grieken: “Dat zijn dingen waar we in de toekomst mee willen experimenteren, maar voorlopig is het vooral belangrijk dat het schip duurzamer vaart.”

Wanneer gaan we?

Die experimenten volgen in de toekomst, als de Gouwenaar zijn dagelijkse werk doet. Van Grieken spreekt dan al gekscherend over ‘de Gouwenaar 3.zero’. Het schip kwam in april in Nederland aan, nadat het casco in Servië werd geproduceerd. NedCargo is de afgelopen weken bezig geweest de nodige aanpassingen te doen. In samenwerking met instellingen zoals de TU Delft en maritiem onderzoeksinstituut Marin wordt er gekeken naar de mogelijkheden en obstakels, zodat het schip in de toekomst makkelijker kan worden uitgerust met andere slimme apparatuur.

Voordat het schip definitief semi-autonoom kan gaan varen moet er echter nog veel gebeuren. Naast alle proeven moet ook de wetgeving nog veranderen, zegt Van Grieken. “Die is achterhaald en niet meer actueel door alle techniek. Daardoor moeten er bijvoorbeeld nog steeds erg veel werkers op een schip aanwezig zijn, meer dan je door alle geautomatiseerde taken nodig hebt. Zo krijg je de kosten niet genoeg omlaag om te concurreren met vrachtverkeer.”

Eind juli moet de Gouwenaar voor het eerst gaan varen. Het schip gaat dan op en neer tussen Rotterdam en Alphen aan den Rijn, voornamelijk om bier te vervoeren voor Heineken. Van Grieken: “De route waarop dat gebeurt is daarvoor perfect, want daar is alles. Laag en hoog water, verschillende stromingen... Perfect om nieuwe technologieën op te testen!”

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.