Eigen mediabestanden op televisie afspelen is vaak problematisch. Jammer, want je wilt die gedownloade films of zelfopgenomen video’s natuurlijk in groot formaat terugzien. De oplossing vind je in het zeer gebruiksvriendelijke LibreELEC. Sluit een mediaspeler of (gedateerde) computer met dit eenvoudige besturingssysteem aan en speel werkelijk alle audio- en videobestanden af op je televisie!

Tip 01: LibreELEC

Voordat je aan de slag gaat met LibreELEC wil je natuurlijk exact weten wat dit besturingssysteem inhoudt. LibreELEC is gebaseerd op Linux en geeft gebruikers enkel en alleen toegang tot de mediacentersoftware Kodi. In tegenstelling tot bekende andere besturingssystemen als Windows en macOS heb je dus geen gelegenheid om eigen programma’s toe te voegen. Het voordeel van deze beperking is dat de systeemeisen zeer laag zijn, waardoor je een mediaspeler of oude computer naast de televisie kunt gebruiken.

Kodi biedt zeer interessante eigenschappen voor wie mediabestanden op de televisie wil afspelen. Zo is het menu dankzij grote bedieningsknoppen geoptimaliseerd voor grote schermen. Bovendien ondersteunt Kodi alle gangbare audio- en videobestanden, zodat je niet zo snel te maken krijgt met een weigerende film, serie of muziekalbum. Het menu van Kodi ziet er ook nog eens oogstrelend uit en je kunt onder meer filmbeschrijvingen, trailers en afbeeldingen opzoeken.

©PXimport

Kodi

©PXimport

Tip 02: Eminent EM7680

Het leukste (en goedkoopste) is natuurlijk om zelf een oude computer met LibreELEC op te tuigen, waarna je toegang hebt tot Kodi op de televisie. Wie dat niet ziet zitten, bijvoorbeeld omdat een oudere computer best wat geluid maakt en stoom verbruikt, kan ook een kant-en-klare mediaspeler met LibreELEC overwegen. Het voordeel hiervan is dat je weinig tijd in de configuratie hoeft te steken. Bovendien kun je de compacte behuizing van een mediaspeler wellicht wat beter rondom de televisie kwijt dan een pc of laptop. Nog een voordeel is dat een mediaspeler weinig bijgeluiden produceert en er standaard een afstandsbediening bij hoort. Hoewel LibreELEC enorm geliefd is onder filmfanaten, zijn er vreemd genoeg nauwelijks mediaspelers met dit besturingssysteem verkrijgbaar. De EM7680 van het Nederlandse merk Eminent is een uitzondering. Bij de bekende elektronicaketens kost dit apparaatje 109 euro. De EM7680 ondersteunt een maximale resolutie van 3840 × 2160 pixels, zodat je haarscherpe beelden kunt afspelen.

©PXimport

Tip 03: Opslagmedium

Wil je LibreELEC zelf op een computer installeren, waarna je het systeem op de televisie aansluit? Hiervoor creëer je eerst een opstartbaar opslagmedium met alle installatiebestanden. Je hebt een usb-stick of sd-kaart met minimaal 1 GB opslagcapaciteit nodig. Verder gebruik je voor het maken van het opstartbare opslagmedium een willekeurige Windows-pc/laptop. De makers van LibreELEC stellen een speciaal programma beschikbaar om het opstartbare opslagmedium te genereren. Surf hiernaartoe en klik op Download for Windows (info) om het tooltje te downloaden. Je dubbelklikt vervolgens op het exe-bestand om het programma te openen. Een installatie uitvoeren is niet nodig. Doe eerst de beoogde usb-stick of sd-kaart in de computer. In het programma selecteer je onder Kies versie de optie Generic AMD/Intell/NVIDIA (x86_64). Via Download en Map selecteren wijs je een bestandslocatie op de computer aan, waarna het programma automatisch het benodigde installatiebestand ophaalt. Na afloop selecteer je de juiste schijfletter van de usb-stick of sd-kaart. Besef goed dat het programma alle bestaande gegevens van het opslagmedium verwijdert. Je bevestigt ten slotte met Schrijf en Ja om het opstartbare opslagmedium te maken.

Mini-pc

©PXimport

Tip 04: Computer aansluiten

Het is nu tijd om met het systeem aan de slag te gaan waarop je dadelijk LibreELEC wilt installeren. Je gaat de pc of laptop eerst op je televisie aansluiten. Dat kan op verschillende manieren. Gebruik je een soundbar of receiver om filmgeluid af te spelen? Wanneer er hierop een hdmi-ingang beschikbaar is, verbind je de computer via hdmi met dit apparaat om beeld en geluid door te geven. Dit is de gemakkelijkste en beste methode. Het is goed mogelijk dat er op het audioapparaat geen geschikte videopoort vrij is. In dat geval sluit je via hdmi de pc of laptop rechtstreeks aan op de televisie, waarna je het geluid vervolgens via de televisie naar de soundbar of receiver kunt doorsturen. Als het goed is bestaat er tussen de televisie en versterker namelijk al een werkende audioverbinding. Een andere mogelijkheid is dat je via een geluidsuitgang van de pc het audiosignaal apart aan de home-cinemaset doorgeeft, bijvoorbeeld met een optische, coaxiale of analoge kabel. Je laat in dat geval voor beeldoverdracht een hdmi-snoertje vanaf de computer naar de televisie lopen. Oudere pc’s en latops hebben in plaats van hdmi meestal alleen een vga- en of dvi-uitgang. Hiervoor zijn er aparte adapters verkrijgbaar, waarbij je vga of dvi omzet naar hdmi. Zeker in het geval van vga heeft dat wel nadelige gevolgen voor de beeldkwaliteit.

Tip 05: Instellingenmenu

Nadat de pc of laptop op de televisie en het audiosysteem is aangesloten, voer je de installatie uit van LibreELEC. Zorg ervoor dat er een muis en toetsenbord op het systeem zijn aangesloten. Prik de geprepareerde usb-stick of sd-kaart in de computer en zet de machine aan. Belangrijk is dat je het systeem vanaf het opslagmedium opstart. Hiervoor is het meestal noodzakelijk om de usb-stick of sd-kaart als eerste opstartschijf aan te wijzen. Druk tijdens het opstarten op de juiste sneltoets om het instellingenmenu (bios/uefi) van de computer te openen. Vaak verschijnt de juiste sneltoets tijdens de opstartfase kort in beeld, bijvoorbeeld F2, F10 of Del. Zoek binnen het instellingenmenu naar de functie om de opstartvolgorde te wijzigen. Meestal vind je deze functie onder een menuoptie als Boot, Bootmenu of Boot Priority. Zorg ervoor dat de usb-stick of sd-kaart als eerste opstartschijf staat vermeld. Vervolgens sla je de wijzigingen op en sluit je het instellingenmenu af. In de regel gebruik je hiervoor de toets F10.

©PXimport

Tip 06: Installatie starten

Zodra je de computer vanaf de geprepareerde usb-stick of sd-kaart opstart, verschijnt het kleurrijke LibreELEC-logo op de televisie. Na even wachten duikt er daarna een blauw scherm op vanwaar je de installatie uitvoert. De optie Install LibreELEC staat als het goed is al geselecteerd. Selecteer met de pijltjestoetsen OK en druk op Enter. In de volgende stap bepaal je op welke schijf je LibreELEC wilt installeren. Laptops hebben meestal maar één schijf, dus in dat geval is er weinig keuze. Houd er rekening mee dat je met deze actie alle bestaande gegevens op de computer wist! Maak een keuze en kies wederom voor OK, waarbij je bevestigt met Enter. In de volgende stap kies je tweemaal voor Yes. LibreELEC wordt nu geïnstalleerd. Na afloop haal je de usb-stick of sd-kaart uit het systeem. Herstart met OK / Reboot de computer en wacht af totdat de gebruikersomgeving van LibreELEC verschijnt.

©PXimport

Tip 07: Configuratiewizard

Als je LibreELEC voor de eerste keer opent, verschijnt er een Engelstalige configuratiewizard. In de volgende stap wijzig je de taal naar het Nederlands, maar eerst zet je met deze wizard alvast wat instellingen goed. Via Next bedenk je een toepasselijke naam, bijvoorbeeld ‘LibreELEC-mediaspeler’. Met deze naam is het systeem zichtbaar binnen je netwerk. Klik op Next en neem de netwerkinstellingen door. Koppel de pc of laptop bij voorkeur met een ethernetkabel aan het thuisnetwerk. Een draadloze verbinding is als alternatief ook mogelijk. Bedenk wel dat er daarmee minder bandbreedte beschikbaar is wanneer je bijvoorbeeld een film via het netwerk wilt streamen. Wens je toch een draadloze verbinding, dan klik je op de netwerknaam. Via Connect typ je vervolgens het juiste wachtwoord, waarna je bevestigt met OK. Klik op Next. Deze stap is bedoeld voor wie LibreELEC op afstand wilt beheren. Dat is bijvoorbeeld handig wanneer je vanaf een andere computer een film aan deze zelfbouw-mediaspeler wilt toevoegen. Activeer in ieder geval de schuifknop achter Samba en klik tweemaal op Next.

©PXimport

Tip 08: Nederlandse taal

Om het bedieningsgemak wat te vergroten, wijzig je de taal van LibreELEC nu naar het Nederlands. Klik linksboven op het tandwiel en ga naar Interface settings / Regional. Achter Language wijzig je de taal naar Dutch. Het besturingssysteem heeft even tijd nodig om het Nederlandse taalbestand te installeren. Na afloop knippert het beeld eenmaal en is de gebruikersomgeving Nederlandstalig. Via de Escape-toets op het toetsenbord keer je eenvoudig terug naar het vorige scherm.

©PXimport

Afstandsbediening

©PXimport

Tip 09: Beeld kalibreren

Het is uiterst storend wanneer de aangesloten televisie zwarte randen laat zien. Is dat bij jou ook het geval, dan loont het de moeite om het beeld te kalibreren. Open vanuit het hoofdmenu de instellingen en kies voor Systeeminstellingen. De functie om het beeld te kalibreren zit wat verstopt. Klik linksonder achtereenvolgens op Standaard en Geavanceerd om de expertinstellingen te tonen. Scrol zo nodig een stukje omlaag en kies voor Beeldkalibratie. Via de pijltjesknoppen van het toetsenbord positioneer je de pijl linksboven helemaal in de hoek. Druk op Enter en doe hetzelfde voor de pijl rechtsonder. De horizontale balk geeft de huidige positie van de ondertitels weer. Die beweeg je naar wens omhoog of omlaag. Druk op Enter en gebruik wederom de pijltjestoetsen om het figuur precies vierkant te maken. Hiermee leg je de juiste verhoudingen vast. Druk na afloop van de kalibratie op Escape.

©PXimport

Tip 10: Geluidsinstellingen

Nu je toch al in de systeeminstellingen bezig bent, werp je ook even een blik op de audio-instellingen. Klik aan de linkerkant op Geluid en kies bovenaan voor Apparaat voor geluidsuitvoer. Controleer hier of de juiste bron is geselecteerd, waarbij je bijvoorbeeld op de naam van de televisie of receiver klikt. Bij Aantal kanalen selecteer je de goede opstelling van het audiosysteem. Gebruik je bijvoorbeeld vijf speakers en een subwoofer, dan selecteer je 5.1. Overigens wijst Kodi de juiste opstelling meestal al automatisch aan. Is de computer gekoppeld aan een vrij recente televisie, soundbar of receiver? Dan is het slim om het gecodeerde geluidssignaal rechtstreeks naar het afspeelapparaat door te sturen. Het bewuste afspeelapparaat decodeert in dat geval videobestanden met een dolby digital-, dts- of dolby truehd-spoor, zodat je in de woonkamer geniet van surround-geluid. Dat heeft overigens alleen nut wanneer de computer via hdmi of s/pdif (optisch of coaxiaal) met je thuisbioscoop is verbonden. Heb je een capabele televisie, soundbar of receiver, scrol dan een stukje omlaag. Activeer de schuifknop achter Doorvoer toestaan en controleer of bij Doorvoer geluidsuitvoerapparaat het juiste afspeelapparaat staat vermeld. Geef vervolgens aan welke videocodecs je extern wilt decoderen door de corresponderende schuifknoppen te activeren.

Tip 11: Verversingssnelheid

Binnen LibreELEC verzamel je straks films, series en tv-programma’s. Die zijn waarschijnlijk op verschillende verversingssnelheden opgenomen. Standaard past de software de verversingssnelheid van de televisie niet aan op de afgespeelde video. Dit leidt mogelijk tot lelijke haperingen. Via een simpele wijziging los je dit euvel op. Open vanuit het hoofdmenu de instellingen en ga naar Spelerinstellingen. Klik op Aanpassen beeldscherm ververssnelheid en kies voor de optie Altijd.

©PXimport

Tip 12: Films toevoegen

Uiteraard wil je films aan de gebruikersomgeving toevoegen, zodat je ze op de televisie kunt afspelen. Staan de mediabestanden op een externe harde schijf of usb-stick, dan koppel je deze opslagdrager eerst aan de computer. Je kunt ook een netwerklocatie toevoegen, bijvoorbeeld wanneer je een mediaserver op een nas of andere pc hebt ingericht. Ga binnen het hoofdmenu met de muisaanwijzer op Speelfilms staan en kies voor Ga naar bestandensectie. Via Toevoegen video’s verschijnt er een nieuw venster waarin je klikt op Bladeren. Heb je een externe schijf, usb-stick of sd-kaart met films op de computer aangesloten? Navigeer dan naar Root bestandssysteem / media om de opslagdrager te selecteren. Bevestig met OK. Als alternatief kun je via UPnP apparaten ook een mediaserver in het netwerk aanspreken. Na het selecteren van de gewenste medialocatie vul je een relevante naam in. Bevestig met OK. Achter Deze map bevat selecteer je daarna de optie Speelfilms. Er staat nu een informatieleverancier geselecteerd. De software gebruikt deze online bron om gegevens over de speelfilms op te halen, zoals afbeeldingen, trailers en beschrijvingen. Via Instellingen kies je achter Voorkeurstaal voor de instelling nl. Klik als laatste op OK en Ja. Wacht af totdat de toegevoegde films in het overzicht verschijnen. Op soortgelijke wijze voeg je ook series, muziek en tv-programma’s aan de mediacatalogus toe.

©PXimport

Raspberry Pi

©PXimport

Tip 13: Films afspelen

Het afspelen van een speelfilm is simpel, want je hoeft in het overzicht alleen maar op een filmposter te klikken. Wil je eerst wat extra informatie over een titel? Klik dan met de rechtermuisknop op een afbeelding en kies Informatie. Bij gebruik van een afstandsbediening druk je in de meeste gevallen op de i-knop om de gegevens op te halen. Je ziet onder meer door wie de film is geregisseerd en welke acteurs en actrices er meespelen. Als je alle stappen in de vorige tip volledig hebt doorlopen, lees je ook een Nederlandstalige beschrijving. Klik op Afspelen om de weergave te starten. Tijdens het kijken wijzig je de ondertiteling door rechtsonder voor het tekstballonnetje te kiezen. Het is zelfs mogelijk om rechtstreeks een ondertitelbestand te downloaden. Gebruik verder het tandwieltje om via Geluids- en ondertitelinstellingen zo nodig een ander geluidsspoor te selecteren. Druk op de stopknop om te weergave te beëindigen. Als je later de film nogmaals opstart, kijk je verder op het punt waar je eerder was gebleven.

Tip 14: Updates installeren

De makers van LibreELEC geven regelmatig een nieuwe versie van het besturingssysteem vrij. Vanzelfsprekend gebruik je het beste de laatste versie. Open via het tandwieltje de instellingen en navigeer naar LibreELEC. Controleer achter Automatische updates of de instelling auto is geactiveerd. Is dat niet het geval, dan doe je dat alsnog. Activeer eventueel de optie Toon updatemeldingen om notificaties van nieuwe updates te ontvangen.

©PXimport

Tip 15: Gemist-diensten

Zoals eerder aangegeven, bestaat de de gebruikersomgeving van LibreELEC volledig uit het programma Kodi. Een belangrijke reden voor de hoge populariteit van deze mediacentersoftware is het gebruik van add-ons. Op internet zijn er allerlei illegale uitbreidingen te vinden waarmee je bijvoorbeeld nieuwe films en live-sportwedstrijden kunnen streamen. Gelukkig biedt Kodi zelf ook interessante add-ons aan, die niet zo omstreden zijn. Zo kun je bijvoorbeeld programma’s van NPO terugkijken. Navigeer vanuit het hoofdmenu naar Add-ons / Ga naar add-on verkenner. Er verschijnt een waslijst met beschikbare uitbreidingen. Met name de add-on Uitzendinggemist (NPO) is interessant. Selecteer deze add-on en kies voor Installeren. Zodra de installatie is voltooid, verschijnt de nieuwe uitbreiding in het hoofdmenu. Klik erop om een lijst met beschikbare tv-programma’s te openen. Je kiest ten slotte een aflevering aan om de tv-uitzending te starten.

©PXimport

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.