Puzzelgames zijn bijzonder verslavend. Dankzij de smartphone of de tablet ontrafelen we de raadsels level per level in bed, in bad, in de bus en straks in de zomer ook weer in de strandstoel. Hier tien frisse toptitels die uitblinken in originaliteit en die voor dagen spelplezier zorgen.

Tip 01: Voor fantasten: Monument Valley

iOS € 3,99 (+ in-app aankopen)

Android € 2,99 (+ in-app aankopen)

Windows 8 en 10 (mobiel) € 3,99 (+ in-app aankopen)

De prachtige puzzelgame Monument Valley is geïnspireerd op het artistieke talent van de Nederlandse kunstenaar M.C. Escher. Het spel draait om vreemde architecturale constructies waar je een poppetje doorheen moet manipuleren. De aparte geometrie, de verborgen paden en de onmogelijke Escheriaanse trappen maken het spel tot een surrealistische ontdekkingstocht. Het succes van de game zit hem vooral in de artistieke kwaliteit en in de sfeer van complete rust waarin je de puzzels oplost. Lees ook: De 35 beste Android-apps van 2015.

Tip 02: Voor romantici: Lumino City

iOS € 4,99

Windows (pc) € 19,99

OS X € 12,99

Ook Lumino City trekt de aandacht door zijn arty looks en dat heeft te maken met de manier hoe de game is gemaakt. Deze puzzelapp is namelijk gebaseerd op met de handgemaakte indrukwekkende papieren constructies in combinatie met 'echte' objecten, die daarna werden gedigitaliseerd. De wereld van Lumino oogt bijzonder kleurrijk en zelfs sprookjesachtig door de belichting die weerkaatst op de bouwsels. Je moet het hoofdpersonage op weg helpen om haar ontvoerde grootvader te redden, en dat is een kwestie van puzzels oplossen en mechanische constructies in gang zetten. Een stevige download (2 GB op iOS) maar een aanrader voor wie is uitgekeken op het zoveelste arcade-game.

©PXimport

Tip 02 De combinatie van papier en digitale elementen geeft een aparte sfeer.

Tip 03: Voor de vitale gamer: Progress to 100

iOS € 2,99

Op vlak van gamebeleving is Progress to 100 een buitenbeentje. Zelden hebben wij een game gezien die je zo fysiek moet spelen. Je krijgt korte opdrachten voorgeschoteld in de vorm van cryptische omschrijvingen die je helpen de puzzel te kraken. Hiervoor moet je het mobieltje op verschillende manieren bewegen: zwaaien, kantelen, kietelen, vegen... Daarbij moet je de app toegang geven tot de microfoon en camera. Sommige van de 100 opdrachten zijn zo kort dat ze de naam puzzel nauwelijks waard zijn, maar andere zijn dan weer briljant gevonden. Nadeel van deze creatieve vondst is dat je na zo'n drie kwartier bent uitgespeeld, en als je de puzzels eenmaal kent, heeft het spel geen herspeelwaarde. Hoe dan ook, dit is een spel dat je liever niet in een publieke ruimte speelt.

Tip 04: Voor psychopaten: Happy Wheels

iOS Gratis (€ 1,99 zonder advertenties)

Chrome Gratis

Happy Wheels is de combinatie van een puzzel- en racegame die al jaren populair is als webgame. Met virtuele knoppen bestuur je een figuurtje dat zich verplaatst op rolschaatsen, het skateboard, de fiets, de motor ... kortom op wieltjes. Het is belangrijk dat het figuurtje zich naar voren en achteren buigt om de juiste sprong te kunnen maken. Ondertussen donderen er autowrakken uit de lucht en storten bruggen in. Echt leuk wordt het wanneer je met de level-editor hindernisbanen aanlegt waarop je vrienden zich mogen verongelukken. Happy Wheels zou beter Bloody Wheels heten, want de afgerukte ledematen vliegen in het rond en het bloed spat tegen het scherm. Heerlijk spel voor puzzelaars met licht psychopathische trekjes.

©PXimport

Tip 04 Met de segway op de roltrappen? Het bloed spat tegen het scherm.

Tip 05:- Voor pyromanen: Little Inferno

iOS € 2,99

Android € 3,42

Windows; OS X; Linux (via Steam) € 9,99

Wie vond het in zijn jeugd niet leuk om iets in vlammen te laten opgaan? Of misschien nog steeds wel ... Het grootste deel van dit avontuur speelt zich af in de open haard waar het personage spullen aanschaft om in de fik te steken: houtblokken, maar ook teddyberen, gillende robots, exploderende vissen en mini-atoombommen. Door dingen te verbranden genereer je weer geld. Ondertussen moet je reageren op het moment dat objecten verkolen en leer je hoe je dingen moet combineren om het verbrandingsproces te optimaliseren. Aanvankelijk werd dit puzzelavontuur sceptisch ontvangen. Hoelang blijft het leuk om dingen te verbranden? Toch heeft de game een verbazingwekkende verhaallijn, een luguber plot en een aanstekelijke soundtrack. Opmerkelijk is dat deze bijzonder leuke pyromanische game werd gemaakt door drie jongens zonder geldsteun, zonder kantoor en zelfs zonder uitgever. En waarschijnlijk ook zonder brandverzekering...

Tip 06: Voor angsthazen: ]LIMBO

iOS € 4,99

Android € 5,30

Windows; OS X; Linux (via Steam) € 9,99

Limbo speel je best 's avonds, bij gedempt licht of nog beter in het pikdonker. Deze topper is licht en vrolijk en tegelijk duister en deprimerend. Het verhaal en de gameplay houden je gekluisterd aan het spel, want iedere opdracht is anders en telkens zal je brein de oplossing in een andere richting moeten vinden. Vooral de eenvoud van de uitdagende opdrachten, charmeert. Het gaat om een klein jongetje dat wakker wordt in een bos en dat onder jouw hoede zijn zus probeert te vinden. Het spel is in 2D en zelfs de bediening is makkelijk. Je sleept naar links of rechts om het personage te bewegen en je veegt naar boven om te springen. Bovendien kun je iets vastpakken, voortduwen of wegtrekken. De mooie zwart-witte silhouetten, de muziek, de natuurlijke beweging van de objecten en de ingenieuze opdrachten maken van Limbo een verslavend spel.

©PXimport

Tip 06 Een jongetje gaat in het donker op zoek naar zijn zus ...

Tip 07: Voor vluchters: Framed

iOS gratis € 3,99

Android € 2,99

Terwijl een swingend jazzdeuntje klinkt, komt het stripverhaal tot leven. De bedoeling is dat de hoofdpersoon met een mysterieus koffertje politieagenten ontwijkt. Dat doe je door de volgorde van de vakken in het stripverhaal te verslepen, want de inhoud van iedere tegel is belangrijk voor het verhaal. Op die manier bepaal je de volgorde van de context. Om het spel in de vingers te krijgen, begint het gemakkelijk, maar de puzzels worden snel ingewikkelder. Gelukkig zit er geen maximum aan het aantal keren dat het personage het storyboard opnieuw mag binnenwandelen, zodat je rustig kunt experimenteren met de verschillende mogelijkheden. Een puzzelgame met een originele invalshoek die ondertussen een berg aan nominaties en awards heeft gewonnen.

Tip 08: Voor getalneuroten: Threes!

iOS Gratis (€ 2,99 zonder reclame)

Android € 3,41

Windows (mobiel) Gratis

Nikola Tesla, de uitvinder van wisselstroom, had een obsessie voor het getal drie. Dit genie zou het spel Threes! geweldig hebben gevonden. Je moet zo veel mogelijk blokjes combineren om veelvouden van drie te vormen. Van een 1 en een 2 maak je een 3, van tweemaal een 3 maak je een 6, van twee 6'en maak je 12, enzovoort. Oké, we realiseren ons dat dit behoorlijk duf klinkt, maar het duurt exact vijf minuten totdat je totaal mentaal afgezonderd van je omgeving geniet van deze schuifpuzzel, die inderdaad nogal lijkt op het bekende 2048. Bij iedere zet komt er een nieuw blokje in het spel. De vormgeving, het muziekje en grafische details zoals de gezichtjes in de blokjes, zorgen dat dit spel sympathiek aanvoelt. Hoe beter je wordt, hoe meer strategisch je gaat spelen om ten slotte het ultieme doel te bereiken: het magische getal 3072. Tesla zou kraaien van plezier.

Tip 09: - Voor arachnofoben: Spider: Rite of the Shrouded Moon

iOS Gratis € 4,99

Android € 5,51

Windows, OS X, Linux (via Steam) € 12,99

De prijs van de nieuwe Spider-game ligt naar app-normen iets hoger dan normaal, maar er worden geen in-app aankopen opgedrongen en je wordt evenmin gedwongen om reclame te plaatsen op Facebook. Ook in de opvolger van de klassieker Spider: Bryce Manor bestuur je de spin in een oud verlaten pand waar je in dertig levels allerlei opdrachten oplost om zo veel mogelijk vliegen te vangen. De kunst is om op strategische plaatsen het web te spannen en de vliegen de stuipen op het lijf te jagen zodat ze in de val vliegen. Het aantal webben dat je kunt opzetten is immers beperkt. Uniek is dat de game rekening houdt met de 'echte wereld'. Wanneer de zon bij jou ondergaat, zal het ook donker worden op het scherm en als het buiten regent zullen ook de druppels vallen in Spider-land.

©PXimport

Tip 09 Probeer zo veel mogelijk spinnen te vangen in het web.

Tip 10: Voor liefhebbers van Tetris: Los Aliens

iOS Gratis

Android Gratis

Los Aliens smaakt een beetje naar Tetris, maar voor de rest bevat het aanstekelijke elementen van de nieuwe generatie puzzelgames: leuke graphics, een funky muziekje en uiteraard het ruimtethema. De app is gratis, maar je moet de reclame er wel voor lief bijnemen. Net als bij Tetris probeer je de rijen vol te laten lopen met puzzelstukjes. Daarbij moet je een figuurtje steeds in een L-vorm over het speelvlak bewegen. De eerste levels dienen om kennis te maken met de besturing en het opzet, waarna het steeds moeilijker wordt om je door de 170 spelniveaus te werken. Om de speler bij de les te houden, komen er in de loop van het spel steeds meer vreemde buitenaardsen in het spel. Een pittig doch eenvoudig puzzelspel met enkele minpunten die we ondertussen van gratis games gewend zijn.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.