Voor de pc zijn talloze gratis software-tools te vinden, maar ook de Mac kan op een groot aantal leuke kosteloze apps rekenen. We laten je zien wat volgens ons de vijftien beste programma’s zijn.

Tip 01: OnyX

Met macOS kun je een heleboel zaken veranderen in je systeem, maar voor sommige dingen heb je een aparte app nodig. OnyX is een multifunctionele app om bijvoorbeeld caches automatisch te legen, de locatie en manier waarop schermafbeeldingen opgeslagen moeten worden wijzigen en te bepalen welke mappen en bestanden standaard in de Finder zichtbaar moeten zijn. Zoals bij alle apps die wijzigingen aanbrengen aan je systeem, geldt ook hier: denk goed na, als je niet goed weet wat je doet, kun je schade toebrengen aan je systeem.

©PXimport

Tip 02: Swift Playgrounds

Heb je altijd al eens willen leren programmeren? Installeer dan de app Swift Playgrounds vanuit de Mac App Store. De app is geheel gratis en dat is best gek gezien de enorme inhoud van de app. Zodra je Swift Playgrounds opent, krijg je een soort interne appstore te zien van waaruit je lessen kunt downloaden. De lessen zijn vormgegeven als spelletjes, aan de linkerkant moet je codes invoeren en zodra je aan de rechterkant je code uitvoert, zie je of je het goed hebt gedaan. Swift Playgrounds is hierdoor meer op kinderen dan op volwassenen gericht, maar het is wel een hele simpele en leuke manier om te leren programmeren.

Tip 03: Franz

Heb je allerlei accounts bij verschillende instant messaging-diensten? Installeer dan Franz. Deze app biedt ondersteuning aan meer dan zeventig diensten. De eerste drie zijn gratis. Wil je meer diensten toevoegen, dan betaal je 2,99 euro per maand voor zes diensten of 5,99 euro per maand voor alle diensten. Alle bekende diensten worden ondersteund, je kunt gemakkelijk chatten met bekenden via WhatsApp, Telegram, Skype, Gmail, Trello, Discord of Facebook Messenger. Overigens: Franz leest niet mee met je berichten, maar je moet je wel even aanmelden bij de dienst.

©PXimport

Tip 04: AppCleaner

AppCleaner is een klein en gratis programma dat apps gemakkelijk en volledig van je systeem kan verwijderen. De meeste apps op een Mac verwijder je simpelweg door ze in de prullenmand te gooien, maar hiermee blijven wel kleine instellatiebestanden op je harde schijf staan. Open AppCleaner, sleep een icoontje vanuit je programmamap naar AppCleaner en je ziet alle bestanden die bij het programma horen, inclusief de locatie op je schijf waar deze zich bevinden. Klik op Remove en alle bestanden worden verwijderd. Let op, het gaat hierbij niet om eventuele documenten die je met het programma hebt gemaakt, enkel bestanden die bij de installatie zijn aangemaakt worden verwijderd.

Tip 05: HandShaker

Je iPhone en Mac werken perfect samen, maar dat is wel anders bij de combinatie macOS en Android. Wil je bijvoorbeeld bestanden van je Android-toestel naar je Mac kunnen kopiëren, dan heb je een app als HandShaker nodig voor je Mac en de app AirHandshaker voor je Android-toestel. Je kunt vervolgens niet alleen je smartphone via usb aan je Mac hangen, ook het leggen een draadloze verbinding is mogelijk. Uiteraard is de dataoverdracht via wifi wel iets langzamer.

De app had een tijdje problemen, vandaar de negatieve reviews in de Mac App Store, maar de laatste versie functioneert prima op de meeste systemen.

©PXimport

Tip 06: WeTransfer

Als je vaak grote bestanden moet versturen, dan ben je waarschijnlijk wel bekend met de dienst WeTransfer. Voor de Mac kun je een applicatie downloaden waarmee je nóg gemakkelijker bestanden naar contacten verstuurt. De app nestelt zich in de menubalk van macOS. Om een bestand te versturen, sleep je het naar de menubalk. Als het logo blauw wordt, wordt je bestand naar de servers van WeTransfer gestuurd. Zodra het bestand helemaal is geüpload, zie je een blauw vinkje in je menubalk staan. Klik erop, ga met je muis over de bestandsnaam en kies voor Copy link. Je kunt nu in een chat of e-mail deze koppeling plakken waarna de ontvanger het bestand van de servers van WeTransfer kan downloaden.

©PXimport

Tip 07: Intel Power Gadget

Om in de gaten te houden of je processors niet te warm worden, kun je het programma Intel Power Gadget downloaden. Oudere MacBook Pro-modellen zijn vatbaar voor het zogenaamde thermal throttling, dit betekent dat de computer de processors op een lagere kloksnelheid laat draaien om het systeem te koelen. In de app zie je meteen hoe warm je processors zijn en op welke kloksnelheid je cpu’s en gpu’s draaien. Het gereedschap kan ook helpen om te zien of sommige programma’s ervoor zorgen dat de temperatuur omhoogschiet.

Tip 08: Atom

De ingebouwde tekstverwerker van macOS heet Teksteditor en kun je prima gebruiken voor dagelijkse zaken. Zoek je echter wat meer functionaliteit, dan is Atom misschien wel iets voor jou. Atom is een tekstverwerker die vooral gericht is op programmeurs. Je kunt zogenaamde packages downloaden om de app volledig naar je hand te zetten. Via Teletype werk je met anderen samen aan één code en de programmeerwebsite Github is compleet geïntegreerd in Atom. De Atom-interface kun je opsplitsen in meerdere vensters en biedt ondersteuning voor programmeertalen als css, html, javascript en node.js. Je kunt de app gratis downloaden.

©PXimport

Tip 09: DaVinci Resolve

Een complete en professionele video-editor voor niets? Jawel, sinds jaar en dag is DaVinci Resolve gratis te gebruiken voor macOS. Het programma biedt een aantal voordelen ten opzichte van bijvoorbeeld iMovie. Zo biedt Resolve een heleboel gereedschappen voor kleurcorrectie, heeft het professionele audio-mixfuncties aan boord en levert het programma ondersteuning voor het platform Fusion. In tegenstelling tot iMovie zorgt de complexiteit van Resolve wel voor een iets steilere leercurve. Loop je ondanks alle functies in de gratis versie van Resolve toch tegen beperkingen aan, dan kun je voor de niet-misselijke prijs van 299 dollar altijd nog upgraden naar de studioversie.

Tip 10: Debit & Credit

Als je bij wilt houden wat je per maand allemaal uitgeeft, dan moet je de app Debit & Credit hebben. De app is een moderne variant van het ouderwetse kasboek. Je geeft aan voor hoeveel je die dag boodschappen hebt gedaan en hoeveel budget je jezelf per maand gunt om bijvoorbeeld uit eten te gaan. Aan het einde van de maand kun je een de app verslag laten maken, zodat je een volledig overzicht hebt waar je de volgende maand op zou kunnen besparen. Je kunt de app gratis gebruiken, zolang je geen gebruik hoeft te maken van premium-functies als het delen van budgetten of het gebruiken van meer dan twee bankrekeningen. De premiumversie kost 19,99 euro per jaar.

©PXimport

Tip 11: Audacity

Audacity is de beste audio-editor op de markt. En niet alleen voor Windows, de app is ook gratis te gebruiken op een Mac. Je downloadt het programma vanaf www.audacityteam.org. Het is eenvoudig om audiobestanden te snijden, knippen en bewerken, mede dankzij de talloze plug-ins die je in het programma vindt. Zo kun je ruis wegfilteren, voeg je eenvoudig een galm toe aan je opname of converteer je in no-time een bestand naar bijvoorbeeld mp3.

Tip 12: Time Out

Ben je het type dat urenlang doorgaat met werken en daardoor je lunch of koffiepauze vergeet? Een timer-app kan je helpen af en toe een break te nemen. Dit soort apps heten pomodoro-apps, omdat bedenker Francesco Cirillo een tomaten-wekker in zijn huis had staan. Time Out is een goede pomodoro-app voor macOS. Je geeft aan hoe lang je gefocust wilt werken en wanneer er een mini-break van vijftien seconden aankomt. Deze break gebruik je om even je armen te strekken en in de diepte te staren om je ogen rust te geven. Na elke vijftig minuten heb je een break van tien minuten. Sta even op, loop een rondje of geniet van je verdiende kopje koffie. Uiteraard kun je de tijdsintervallen aanpassen aan jouw wensen.

©PXimport

Tip 13: Mactracker

Om de specificaties van huidige en oudere Macs met elkaar kunnen vergelijken, heb je niets aan de website van Apple. Deze informatie is daar vaak lastig te vinden. De app Mactracker bevat een fantastische database met alle producten die Apple ooit heeft uitgebracht. Je ziet in één oogopslag hoeveel geheugen de Apple Lisa had (2 MB), hoe zwaar de nieuwste Mac Pro is (39,7 lbs, oftewel 18 kilo) en of de iPad Air 2 uit 2014 de meest recente versie van iOS ondersteunt (ja). Handig is bovendien dat je modellen qua processorkracht kunt vergelijken, doordat van elk model de laatste tien jaar een Geekbench 5-score aan de database is toegevoegd.

©PXimport

Tip 14: F.lux

MacOS Catalina beschikt over een Night Shift-modus om de achtergrond te laten verkleuren naarmate het later wordt. Maar je kunt alleen instellen tussen welke tijd dit moet gebeuren en macOS doet dit dan vrij abrupt. F.lux is een app die heel geleidelijk de kleuren aanpast op basis van de tijdzone waarin je je bevindt. Hierdoor heb je amper door dat de kleur van je beeldscherm zich langzaam aanpast aan de omgeving waarin je je bevindt. F.lux is niet in de Mac App Store te vinden, maar download je vanaf www.justgetflux.com.

©PXimport

Tip 15: Pocket

In Safari kun je webpagina’s opslaan om later te lezen, maar meer mogelijkheden biedt de app Pocket. Je kunt hiermee niet alleen webpagina’s opslaan, ook video’s en afbeeldingen vormen geen probleem. Om optimaal gebruik te maken van Pocket, voeg je de extensie toe aan Safari zodat je vanaf een webpagina met één druk op de knop iets aan je Pocket-account kunt toevoegen. Alles wordt verzameld in de app. Open je deze op je Mac, dan kun je alle bewaarde items bekijken. Websites kun je automatisch laten downloaden om ook offline te kunnen lezen, bij video’s is dit niet mogelijk.

Wanneer je Windows 11 (opnieuw) installeert, vereist Microsoft dat je je aanmeldt met een Microsoft-account of dat je er eentje aanmaakt. En dat terwijl je je voorheen in Windows 10 gewoon met een offline account kunt aanmelden. Wij laten je zien hoe je dat ook in Windows 11 doet, rechtstreeks tijdens de installatieprocedure.

Microsoft wil maar al te graag dat je een Microsoft-account hebt en deze ook gebruikt bij het aanmelden van Windows 11. Behalve dat je hiermee in geval van het vergeten van je installatiecode het besturingssysteem makkelijker opnieuw kunt activeren, biedt een Microsoft-account niet heel veel extra voordelen in Windows 11 zelf. Het enige wat met zo'n account makkelijker gaat is het instellen van e-mail en OneDrive, maar dat zijn ook diensten waar je je later bij kunt aanmelden.

Installatieprocedure

In een van de laatste stappen van de installatieprocedure, of wanneer je een Windows 11-laptop hebt gekocht, word je - om de laatste instellingen toe te passen - gevraagd om in te loggen bij een Microsoft-account, of er eentje aan te maken.

©MG | ID.nl

Wanneer je in bovenstaand scherm bent aangekomen, lijkt het alsof je hier niet meer uit kunt komen: je moet óf een account invullen, óf er eentje aanmaken, óf een stap terug gaan met de pijl rechtsboven in beeld. Toch kun je hier nog iets anders doen, namelijk een opdrachtprompt openen. En dat is handig, want met een opdrachtprompt tijdens de installatie van Windows 11 kun je alvast dingen regelen voordat Windows 11 zelf is opgestart. Het omzeilen van het aanmaken of invoeren van een Microsoft-account bijvoorbeeld. Om de opdrachtprompt te openen, moet je de volgende toetscombinatie intypen:

Shift+F10

Let op: bij sommige computers zoals laptops kan het zijn dat je ook de Functietoets Fn moet indrukken om de F10-knop te kunnen gebruiken. De opdracht wordt in dat geval dan:

Shift+Fn+F10

Na het indrukken van deze toetscombinatie wordt een zwart venster voor de opdrachtprompt geopend.

©MG | ID.nl

In dit scherm voor je een speciale opdracht in waarmee we de verplichte invoer voor een Microsoft-account gaan omzeilen. Zodra Windows 11 heeft gedetecteerd dat jouw computer een werkende verbinding heeft, blijf je op dat accountscherm hangen, maar ook wanneer er nog geen verbinding is gemaakt, wil Microsoft toch eerst dat je verbinding maakt en daarna alsnog met een Microsoft-account aan de slag gaat.

Nu de opdrachtprompt is geopend, schakelen we die online functie uit. Voer exact de volgende opdracht in:

start ms-cxh:localonly

Gevolgd door een druk op de Enter-toets. Dat zit eruit als hieronder:

©MG | ID.nl

Nadat je op Enter hebt gedrukt, verschijnt er een nieuw venster met de mogelijkheid om een lokaal account (dus zonder Microsoft-account) aan te maken. Goed om te weten: dit account is ook meteen een administrator-account.

©MG | ID.nl

Je kunt hier dus gewoon een normale (voor- en achter)naam opgeven, een e-mailadres is dan niet nodig. Je kunt ervoor kiezen om nu een wachtwoord in te vullen, maar als je dat doet, krijg je ook direct drie controlevragen die je moet opgeven; dat kun je niet skippen. Sla je het aanmaken van een wachtwoord nu over, dan kun je dat later in Windows 11 alsnog doen.

Nadat je de benodigde gegevens hebt ingevuld, worden de laatste installatiestappen voltooid, en wordt de computer nog een keertje opnieuw opgestart. Daarna kun je je aanmelden met het nieuwe account en voer je nog een aantal stappen uit met betrekking tot functies als locatie, diagnostische gegevens en handschriftherkenning.

Account aanpassen

Het account waarmee je je aanmeldt is een administrator-account. In dat geval doe je er goed aan om een wachtwoord in te stellen als je dat nog niet hebt gedaan in de hierboven uitgelegde stap. Om een wachtwoord in te stellen, klik je op de Startknop, en vervolgens op je accountnaam en kies je voor Mijn account beheren.

©MG | ID.nl

Je komt nu in het instellingenscherm terecht voor je account. Scroll naar de knop Aanmeldingsopties en daarna op Wachtwoord.

©MG | ID.nl

Nu kun je een wachtwoord naar wens opgeven, de eisen zijn hier niet streng, maar uiteraard kies je wel voor een lastig te raden wachtwoord. Wel ben je verplicht om een geheugensteuntje op te geven, maar dat is minder lastig dan drie extra beveiligingsvragen die je normaliter bij het installatiescherm moet opgeven. Bij de geheugensteun mag het wachtwoord (vanzelfsprekend) niet gebruikt worden .

©MG | ID.nl

Wachtwoord en geheugensteun ingevoerd? Dan ben je in principe klaar en kun je je systeem verder gaan configureren. Eventueel kun je nu ook nieuwe extra accounts aanmaken via het onderdeel Andere gebruikers in het instellingenscherm.

Je pakt je telefoon om even snel iets te bekijken – en ineens ben je zomaar een uur verder, omdat je niet kon stoppen met scrollen. En onderweg ben je meestal niet blijven hangen bij blije kattenfilmpjes, maar bij rampen, slecht nieuws en roddel. Of bij posts van mensen die allemaal mooier of rijker lijken dan jij. Doomscrolling dus. Slecht voor je humeur en zelfbeeld én zonde van je tijd. Maar gelukkig kun je er iets tegen doen.

Lees ook: Minder afleiding van je telefoon met deze 6 apps

Wat is doomscrolling?

Doomscrolling is eindeloos blijven scrollen door berichten, filmpjes en posts die je eigenlijk alleen maar onrustig maken. Dat begon ooit met nieuws, maar geldt tegenwoordig ook voor sociale media. Denk aan TikTok, Instagram of X waar je urenlang blijft scrollen, maar waar je zelden wijzer of rustiger van wordt. Het algoritme weet precies wat je aandacht trekt – en hoe het je blijft vasthouden.

De term ontstond rond 2020, tijdens de COVID-19-pandemie, toen mensen massaal thuis zaten en constant updates zochten over het virus. Maar het fenomeen heeft zich sindsdien uitgebreid naar alle vormen van nieuws of posts waar je je slechter van gaat voelen.

Waarom blijven we scrollen?

Apps zijn zo ontworpen dat ze je aandacht vasthouden. Elke swipe of nieuwe video geeft een kleine prikkel in je brein: een signaal dat er misschien iets interessants komt. Soms zit er iets tussen dat écht boeit, maar vaak blijft het bij vluchtige prikkels. Ondertussen raakt je hoofd vol, maar je krijgt er weinig voor terug.

Hoe weet je of je doomscrollt?

Er bestaat geen test waarmee je kunt checken of je een doemscroller bent. Maar er zijn wel duidelijke signalen. Je zit in de gevarenzone wanneer je:

🚩 Gedachteloos nieuws- of socialmedia-apps opent, vaak meerdere keren per dag
🚩 Je daarna leeg, onrustig of somber voelt
🚩 Moeite hebt om te stoppen, terwijl je eigenlijk wel weet dat het nergens toe leidt
🚩 's Avonds of 's ochtends lang op je telefoon zit zonder duidelijk doel
🚩 Niet toekomt aan andere dingen, of je gejaagd voelt als je niets checkt

Herkenbaar? Dan is het tijd om je scrollgedrag te doorbreken. Dat is niet makkelijk, maar het kan wel. Onderstaande tips helpen je op weg.

©Gorodenkoff

Wat kun je doen tegen doomscrolling?

1. Beperk je schermtijd en las schermvrije tijdstippen in

Geef jezelf vaste momenten waarop je iets mag checken. Bijvoorbeeld: 's ochtends 15 minuten nieuws, 's avonds 10 minuten social media. Stel een timer in, zodat je niet ongemerkt blijft hangen. Je kunt ook met jezelf afspreken dat je bijvoorbeeld één uur per dag niet op je scherm kijkt. Of in het weekend pas na twaalf uur 's middags je telefoon pakt. Ook is het mogelijk om tijdslimieten in te stellen voor bepaalde apps. Hieronder lees je hoe je dat doet op een iPhone en op een Android-toestel.

Scherm- en apptijd beperken op iPhone

Wil je op vaste tijden niet gestoord worden? Stel dan apparaatvrije tijd in op je iPhone. Tijdens die periodes zijn alleen telefoongesprekken, berichten en apps die je zelf toestaat beschikbaar. Ga naar Instellingen > Schermtijd, tik op App- en websiteactiviteit en schakel dit in als dat nog niet gebeurd is. Kies daarna voor Apparaatvrije tijd en stel via Gepland de begin- en eindtijd in. Je kunt kiezen voor elke dag hetzelfde tijdstip of per dag variëren. Vlak voor de ingestelde tijd krijg je een herinnering.

Ook kun je tijdslimieten instellen voor apps of hele categorieën, zoals sociale netwerken of games. Ga naar Instellingen > Schermtijd > Applimieten > Voeg limiet toe en selecteer de gewenste apps of categorieën. Tik op Volgende, stel de limiet in en gebruik eventueel Pas dagen aan voor verschillende limieten per dag. Rond af met Voeg toe.

Scherm- en apptijd beperken op je Android-telefoon

Rustmomenten op je Android-toestel stel je in via de Bedtijdmodus. Tijdens deze periodes worden je schermkleuren aangepast (bijvoorbeeld naar grijstinten) en kun je meldingen dempen of het scherm automatisch laten uitschakelen. Ga naar Instellingen > Digitaal welzijn en ouderlijk toezicht > Bedtijdmodus en stel in wanneer de modus moet starten en eindigen. Je kunt dit voor elke dag apart instellen of een vast schema kiezen.

Wil je appgebruik beperken? Ga dan naar Digitaal welzijn > Dashboard en kies de app die je wilt beperken. Tik op het zandlopertje naast de app en stel een dagelijkse limiet in. Zodra de limiet is bereikt, is de app de rest van die dag niet meer toegankelijk.

2. Zet meldingen uit

Pushmeldingen van nieuwsapps, sociale media of video-apps zorgen dat je telkens toch weer gaat kijken en scrollen. Zet ze uit. Wat je niet ziet, open je ook minder snel.

3. Richt je telefoon prikkelarmer in

Zet socialmedia- en nieuwsapps niet op je beginscherm. Of verwijder ze helemaal. Wil je ze toch echt bezoeken, dan kan dat via de browser. Dat is een extra handeling vergeleken met een app, maar juist daarom doe je het misschien minder vaak.  

Verder kun je er ook voor kiezen om de grijstintenmodus in te schakelen. Dat zorgt voor minder afleiding en een beeld dat rustiger is.

Op een iPhone ga je hiervoor naar Instellingen > Toegankelijkheid > Weergave en tekstgrootte > Kleurfilters en schakel je de optie in. Op een Android-smartphone ga je hiervoor naar Instellingen -> Toegankelijkheid -> Kleurfilters. Hier schakel je de optie Grijstinten in. Afhankelijk van je toestel kunnen deze menu-opties een iets andere naam hebben.

©ID.nl

4. Volg niet alles en iedereen

Kies één of twee betrouwbare nieuwsbronnen. Ontvolg accounts die vooral onrust of negativiteit brengen. Kies liever voor mensen of media die je inspireren, informeren of aan het denken zetten. Een account waar je geen energie van krijgt, maar dat je energie kost: dat kun je beter ontvolgen.

Stoppen met doom-scrolling? Het kan!

Doomscrolling gaat allang niet meer alleen over nieuws. Ook gedachteloos scrollen langs filmpjes, reacties of meningen op sociale media hoort erbij. Het lijkt onschuldig, maar kost tijd, energie en aandacht — en levert weinig op.

Het goede nieuws: je kunt ermee stoppen. Niet in één keer, maar stap voor stap. Door bewuster te kiezen wat je leest en wanneer. Door je telefoon minder het ritme van je dag te laten bepalen. En door ruimte te maken voor dingen die je echt iets opleveren.