Heb je je zinnen op een heuse NAS gezet, maar houden de fikse prijzen je tegen? Weet dan dat het ook zo goed als gratis kan. Zowat de enige voorwaarde is dat je over een extra pc beschikt en bereid bent tot een eenmalige installatie en configuratie van TrueNAS CORE. Dat is een gratis en softwarematige NAS die zowat alles in huis heeft wat je van een slimme netwerkschijf mag verwachten.

‘NAS’ staat voor network-attached storage, wat zoveel betekent als: opslagruimte die jij en je gezinsleden (of collega’s) via het (thuis)netwerk kunnen benaderen. Daarbij wil jij als beheerder het liefst bepalen welke netwerkmappen toegankelijk zijn en voor wie. Dat is perfect mogelijk met TrueNAS CORE. Deze naam zegt je misschien niet zoveel, maar in feite vloeit deze NAS-software voort uit het erg populaire FreeNAS-project.TrueNAS CORE steunt op FreeBSD, maar dat hoeft je niet af te schrikken: op de installatie na laten alle onderdelen zich eenvoudig vanuit een grafische webinterface bedienen.

In dit eerste deel gaan we TrueNAS installeren, zodat we in het volgende nummer van Computer!Totaal de tool helemaal naar onze hand kunnen zetten en volop data kunnen delen.

Hardware

TrueNAS CORE download je in de vorm van een iso-bestand dat je vervolgens moet zien om te zetten in een opstartbare schijf. Tenzij je het hele installatieproces virtualiseert (zie tekstkader ‘Virtuele machine’), betekent dit dat je over een (extra) computer moet beschikken die van TrueNAS zal opstarten.

De belangrijkste voorwaarden zijn een 64bit-processor en (het liefst) 8 GB werkgeheugen. Verder heb je minimaal twee opslagmedia nodig. Een fiks en snel medium voor je eigenlijke data (bij voorkeur zelfs twee of meer, zodat je de schijven in RAID kunt plaatsen: zie ook bij ‘Opslagruimte’) en een bescheiden medium voor de installatie van TrueNAS zelf. Voor dit laatste heb je in principe voldoende aan 8 GB. Als je hier absoluut geen harde sc thijf of ssd aan wilt opofferen, kan het desnoods op een usb-stick, maar de ervaring leert ons dat dit lang niet zo vlot werkt.

©PXimport

Virtuele machine

©PXimport

Voorbereiding

Is de hardware gereed, dan kun je met de software aan de slag. Surf naar www.tiny.cc/trucdl en klik op No Thank you […] en Download Now om het iso-bestand van TrueNAS CORE te downloaden (900 MB). Dit schijfkopiebestand moet je nu omzetten naar een live systeem. Dat kan met een usb-stick en een gratis tool als Win32 Disk Imager. Stop een (lege) usb-stick in je pc en start de tool op. Verwijs via het mapicoon naar je iso-bestand, maar wijzig het uitklapmenu met Disk Images in *.*. Vervolgens selecteer je de stick bij Doelapparaat en hoef je verder alleen nog te bevestigen met Schrijven en Yes.

Het is nu de bedoeling dat je de andere pc van deze stick opstart. Mocht dat niet lukken, schakel dan in het BIOS de functie Secure Boot uit of stel het UEFI-BIOS eventueel in op Legacy Bios-mode of csm-boot.

Vervolgens gaan we TrueNAS op die pc installeren. Zoals gezegd kan dat desnoods op een usb-stick (die moet je dan eveneens ingeplugd hebben), maar loopt het veel lekkerder op een harde schijf of ssd.

©PXimport

Installatie

Kort nadat de pc van de installatiestick is opgestart, verschijnt een keuzemenu. Bevestig de bovenste optie (Boot TrueNAS Installer) met de Enter-toets en kies vervolgens voor 1Install/Upgrade. Je krijgt een melding als je systeem over minder dan 8 GB werkgeheugen beschikt. Wil je in dit geval toch verdergaan, kies dan Yes.

In het volgende venster vraagt TrueNAS je op welke schijf je het systeem wilt installeren en dat is dus de tweede stick of, veel beter nog, een (kleine) harde schijf. Bevestig je keuze met de spatietoets, zodat er een asterisk naast het geselecteerde medium verschijnt. Bevestig met OK en met Yes. Als toekomstig beheerder van TrueNAS wil je natuurlijk een stevig wachtwoord opgeven (2x). Bevestig nog eens met OK. Ten slotte kies je voor Boot via BIOS (tenzij je het met Boot via UEFI wilt proberen), zodat de eigenlijke installatie kan beginnen.

Normaliter duurt die zo’n tien minuten (op een stick veel langer). Bij sommige opties kan het lijken alsof je systeem bevriest: even wachten is dan de boodschap. Na afloop bevestig je met OK en kies je bij voorkeur 4 Shutdown System, zodat je rustig de tijd hebt om de installatiestick voor de herstart uit de pc te verwijderen.

Na deze herstart neemt het TrueNAS-bootmedium het heft in handen en kun je Boot TrueNAS selecteren. Wat later verschijnt een bootmenu met elf opties. Dat ziet er aardig ingewikkeld uit, maar gelukkig laat TrueNAS zich ook vanuit een fraaie grafische interface bedienen.

©PXimport

Basisinstellingen

Onder het menu met de elf opties zie je, als het goed is, ook het ip-adres van de TrueNAS-machine verschijnen, bijvoorbeeld http(s)://192.168.0.128. Deze machine moet je nu in principe ook op een willekeurige andere netwerk-pc kunnen bereiken. Daarvoor hoef je dit ip-adres alleen maar in te typen in je browser.

TrueNAS vraagt je uiteraard eerst om je aan te melden. Dat doe je met root als Username en het eerder ingevoerde wachtwoord als Password. Je belandt nu in het Dashboard met het statusvenster van TrueNAS, met aan de linkerkant een indrukwekkend aantal rubrieken als Accounts, System, Tasks, Network, Storage, Sharing enzovoort. Op enkele hiervan komen we in het volgende deel terug. Om je af te melden, klik je rechtsboven op Power en kies je voor Log Out.

In het dashboard tref je ook de knop Check for updates aan. Het is een goed idee om deze functie regelmatig uit te proberen. Dat kan trouwens ook via System / Update.

De interfacetaal is standaard ingesteld op Engels en dat is niet eens zo slecht, want de meeste TrueNAS-fora, -handleidingen en -instructievideo’s zijn ook Engelstalig. Via System / General kun je de taal in principe ook instellen op Dutch (nl), maar dat bleek op ons systeem geen effect te hebben, ook niet na een reboot via Power / Restart / Confirm / Restart.

Maak van de gelegenheid gebruik om in dit scherm ook meteen de Timezone in te stellen (op Europe/Amsterdam). Bevestig met Save.

©PXimport

Opslagruimte

Je hebt in je systeem nog (minstens) één andere schijf zitten voor je data, maar deze opslagruimte is helaas niet zomaar bruikbaar. Open daarom eerst de rubriek Storage en kies voor Pools (volumes). Klik vervolgens op Add / Create pool. Vul een naam in voor je volume, bij voorkeur helemaal in kleine letters. Laat de optie Encryption ongemoeid, tenzij je weet wat de consequenties zijn – op www.tiny.cc/encdoc lees je hier meer over. Verder plaats je een vinkje bij het medium dat je als dataopslagruimte wilt gebruiken en verplaats je dat met de blauwe pijlknop naar Data VDevs.

Dit selectieproces laat zich ook enigszins ‘automatiseren’ via de knop Suggest layout. TrueNAS tracht dan zelf een optimale indeling voor je opslagruimte te bedenken. Dat is vooral nuttig als je meerdere fysieke schijven voor je opslag wilt gebruiken. Het gebruik van meerdere schijven is wel zo veilig: de ingebouwde RAID-functie kan je gegevens dan redundant bewaren, zodat die mogelijk een schijfcrash overleven.

Heb je maar één schijf, dan verschijnt wellicht de melding dat een ‘stripe data vdev’ niet de meest aangewezen oplossing is. Maar het leven gaat verder en dus kies je achtereenvolgens voor Force / Confirm / Continue / Create / Confirm / Create pool. De betreffende media worden nu geformatteerd om je data te kunnen ontvangen.

In onze volgende aflevering lees je je nieuwe, softwarematige NAS in gebruik neemt.

©PXimport

In de stortvloed aan nieuwe AI-videogeneratoren introduceren we Pollo. Net als bij de meeste AI-tools begin je met een tekstopdracht, maar in dit geval kun je van bestaande foto's fimpjes maken.

Stap 1: Image to video

Je kunt Pollo gratis uitproberen. Je start met 50 credits en ontvangt daarna elke maand 20 extra credits. De video's die je gratis maakt, zijn wel allemaal voorzien van een watermerk. Wil je video's zonder watermerk en toegang tot meer functies, dan zijn er drie abonnementsopties: 15, 30 en 90 dollar per maand, goed voor respectievelijk 300, 800 en 3000 credits. Pollo is een webapplicatie. Ga op je laptop naar https://pollo.ai en klik op Try for free. Vervolgens log je in met je e-mailadres.

Op de homepage zie je dat je deze generator niet alleen kunt gebruiken voor het maken van AI-video's, maar ook om AI-afbeeldingen te genereren, gezichten in filmpjes te vervangen door iemand anders of AI-effecten toe te passen op je foto's. Bekijk zeker de voorbeelden in de showcase. Wij kiezen in dit stappenplan voor de optie Image to Video, waarmee je stilstaande beelden tot leven wekt in een korte videoanimatie.

Stap 2: Beeld bijsnijden

Laad eerst de afbeelding in die je als basis voor je video wilt gebruiken. In de pop-up kun je bij Aspect Ratio de gewenste beeldverhouding van het eindresultaat instellen. Zo kun je bijvoorbeeld een staande foto bijsnijden naar een liggend (landscape) of vierkant formaat. Verschuif de foto indien nodig, zodat de belangrijkste onderdelen mooi in beeld blijven. Bevestig vervolgens met OK.

Stap 3: Video creëren

In het vak Prompt beschrijf je wat Pollo met de foto moet doen. In dit voorbeeld willen we bijvoorbeeld dat het meisje op de schouders van de man enthousiast de menigte aanmoedigt. Zet de optie Translate Prompt aan voor een beter resultaat. Je ziet meteen dat dit type opdracht 5 credits kost. Onder Advanced kun je extra instellingen aanpassen, zoals de videolengte die standaard op 5 seconden staat, maar die je kunt verlengen tot 10 seconden. Wil je meerdere outputvideo's genereren, dan kost dat uiteraard meer credits. Het eindresultaat kun je upscalen voor een hogere kwaliteit, delen en publiceren.

Bij ID.nl zijn we dol op kwaliteitsproducten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Een paar keer per week speuren we binnen een bepaald thema naar zulke deals. Zoek je een goede tablet met een riant scherm? We hebben vijf interessante producten voor je op een rijtje gezet.

Samsung Galaxy Tab S9+ WiFi

Zoek je een krachtige tablet met een groot scherm? De Samsung Galaxy Tab S9+ WiFi heeft een indrukwekkend amoledscherm van 12,4 inch. Dat is een prettig formaat om bijvoorbeeld de digitale krant te lezen of Netflix-series te bingewatchen. Verder draait de aanwezige Qualcomm Snapdragon 8 Gen 2-processor zijn hand niet om voor zware taken, zoals het spelen van 3D-games of monteren van video's. Deze chipset bevat acht rekenkernen waarvan de snelste cores zijn afgeregeld op een maximale klokfrequentie van 3,36 GHz. In combinatie met 12 GB werkgeheugen kun je vlot op deze tablet werken. Gebruik hiervoor eventueel de bijgesloten drukgevoelige stylus.

Voor beeldbewerkingen komt de respectabele resolutie van 2800 × 1752 pixels goed van pas. Foto's en video's ogen hierop haarscherp. Daarnaast ondersteunt het amoledscherm een vernieuwingsfrequentie van 120 hertz. Je speelt dus snelle games zonder haperingen. De basisuitvoering heeft 256 GB interne opslag. Kies tussen de kleurstellingen grafiet en beige. Je kunt de Galaxy Tab S9+ WiFi ook met 512 GB interne opslag kopen (grafiet/beige). Overigens heeft de waterdichte behuizing een microSD-kaartslot, waardoor je de opslagcapaciteit eenvoudig met maximaal 1 TB kunt uitbreiden. Tot slot is er nog een uitvoering met ondersteuning voor mobiel internet (5G) verkrijgbaar.

Xiaomi Pad 6

De Xiaomi Pad 6 is een krachtige tablet die zich richt op zowel entertainment als productiviteit. Het absolute hoogtepunt is het 11-inch WQHD+ scherm met een verversingssnelheid van 144Hz. Dit zorgt voor een aanzienlijk vloeiender beeld. Onder de motorkap vind je een snelle Snapdragon 870-processor, waardoor zware apps en games moeiteloos draaien.

De tablet heeft een luxe, volledig metalen behuizing en vier luidsprekers met Dolby Atmos-ondersteuning voor een ruimtelijk geluid. De accu van 8840 mAh gaat lang mee en laadt snel op (33W). Let wel dat de optionele stylus niet standaard wordt meegeleverd.

OnePlus Pad

Je koopt met de OnePlus Pad een grote tablet voor een schappelijke prijs. Het lcd-scherm van 11,61 inch bevat 2800 × 2000 pixels, waardoor je films, series en tv-programma's in Full-HD-kwaliteit kunt bewonderen. Er is 128 GB opslagcapaciteit ingebouwd. Naast huisvesting van Android en alle apps blijft er dus nog voldoende ruimte over voor eigen data. Gunstig voor het geval je bijvoorbeeld een complete serie van Netflix offline wilt bekijken. Games zien er trouwens ook fraai uit, want het scherm ondersteunt een hoge vernieuwingsfrequentie van 144 hertz.

Voor het rekenwerk is een octacore-processor van MediaTek verantwoordelijk. De rapste kern levert een maximale kloksnelheid van 3,05 GHz. Daarnaast is er een geheugenmodule met 8 GB RAM geïntegreerd. De OnePlus Pad leent zich prima voor alledaagse toepassingen, terwijl je bijvoorbeeld ook eens een foto kunt bewerken. Deze groene tablet is met zijn aluminium behuizing een echte blikvanger!

Lenovo Tab P12 (ZACH0112SE)

Op zoek naar een betaalbare tablet met een groot scherm? Dan zit je met de Lenovo Tab P12 wel goed, want dit apparaat heeft een indrukwekkende schermdiagonaal van 12,7 inch. De resolutie is met 2944 × 1840 pixels eveneens prima op orde, zodat je foto's en video's in een hoge kwaliteit kunt bekijken. Verder heeft de fabrikant ook aan een goed geluid gedacht. De metalen behuizing bevat vier minispeakers van het bekende audiomerk JBL. Een bluetooth-koptelefoon koppelen kan uiteraard ook.

De Tab P12 is met name geschikt voor alledaagse apps, zoals Facebook, YouTube, Chrome en simpele spelletjes. Voor veeleisende 3D-games en andere zware toepassingen heeft de MediaTek Dimensity 7050-processor iets te weinig power. Zes rekenkernen presteren op 2 GHz, terwijl de twee resterende cores zijn geklokt op 2,6 GHz. Deze tablet heeft daarnaast 8 GB werkgeheugen en 128 GB interne opslag. Overigens breid je de opslagcapaciteit makkelijk uit met een eigen microSD-kaart van maximaal 1 TB. Lenovo levert bij dit product een stylus mee. Benieuwd naar ervaringen van andere gebruikers? Lees dan deze reviews op Kieskeurig.nl.

Lenovo Tab M11 (ZADA0134SE)

Lenovo bewijst met zijn Tab M11 dat een goede tablet helemaal niet zo veel geld hoeft te kosten. Zo komen diverse onafhankelijke testers op Kieskeurig.nl tot een gemiddelde score van een 9. Vaak benoemde pluspunten zijn onder meer de hoge beeldkwaliteit, de lange accuduur en het goede geluid. Verder vinden gebruikers het prettig dat er al een stylus is inbegrepen. Handig voor wie graag tekeningen of handgeschreven notities maakt. Het lcd-scherm telt 1920 × 1200 pixels. De resolutie is weliswaar wat lager vergeleken met die van duurdere modellen, maar je kunt nog altijd films in Full-HD-kwaliteit streamen. De beelden ogen op het 11inch-scherm dan ook scherp. Ondanks de lage aanschafprijs heeft deze stevige tablet een metalen behuizing.

Voor het opslaan van apps en eigen data bevat de Tab M11 128 GB intern geheugen. Breid dat desgewenst uit met een eigen microSD-kaart van maximaal 1 TB. Het rekencentrum bestaat uit de veelgebruikte MediaTek Helio G88-processor en 4 GB werkgeheugen. Voor basistaken als e-mailen, internetten, webwinkelen en video's streamen is dat ruimschoots voldoende. Nuttig om te weten is dat Lenovo tot januari 2028 software-updates levert, zodat je het apparaat de komende jaren veilig kunt blijven gebruiken.