Nas back-uppen: Waar moet je op letten?

Vanaf het moment dat je een NAS in gebruik neemt, verschuift veel data van individuele apparaten naar de NAS. Je foto’s, video’s, documenten en installatiebestanden voor software staan dan niet meer op je pc, smartphone of tablet, maar op de centrale NAS. Die NAS zal bovendien ook nog vaak als back-upbestemming voor die apparaten dienen, zodat je bijvoorbeeld een back-up-image van je Windows-installatie hebt. Het grootste voordeel van de centrale opslag is dat je met elk apparaat bij je data kunt. Je vakantiefoto’s kun je overzetten van je camera naar de NAS, vervolgens bewerken op de pc en dan bekijken op de tv via een streamingkastje.

Back-ups voor NAS

Dat je alle data centraal hebt staan op een NAS is natuurlijk ook heel praktisch voor het maken van back-ups vanuit je NAS naar externe media of systemen. Dit kun je bovendien goed automatiseren, omdat de NAS toch altijd aanstaat. Elke NAS biedt uiteenlopende toepassingen voor zowel het synchroniseren van bestanden als het maken van back-ups. Helaas maakt niet iedereen daar (goed) gebruik van. 

Een van de misvattingen is dat de data toch wel veilig zijn, omdat bijvoorbeeld RAID voor extra gegevensbescherming zorgt, maar dat mag je niet met back-ups vergelijken (zie kader ‘RAID is geen back-up’). In de volgende workshop zullen we de belangrijkste toepassingen en aanvullende hardware bespreken voor het maken van back-ups van je NAS. In deze workshop richten we ons op de strategieën.

RAID is geen back-up

Het is misschien een inkoppertje, maar mensen verwarren RAID nog steeds met een back-up. Feitelijk zorgt RAID ervoor dat je systeem, zoals een NAS, blijft werken als één van de schijven defect gaat. Afhankelijk van het niveau van de bescherming, kunnen zelfs meerdere schijven kapotgaan. Dit geeft je de tijd het probleem op te lossen zonder dat je veel tijd verliest aan bijvoorbeeld een herinstallatie van software en het herstellen van een back-up van je NAS. RAID beschermt je niet tegen bijvoorbeeld blikseminslag of diefstal.

Strategie

Een goede back-upstrategie volgt de 3-2-1-vuistregel. Die stelt dat dat je drie kopieën van je belangrijke data moet hebben, op twee verschillende apparaten, waarvan één buitenshuis. Een kopie buitenshuis noemen we ook wel een off-site back-up. Zo dek je vrijwel alle risico’s af, zoals het falen van hardware, datacorruptie, diefstal of een menselijke fout. Je gebruikt immers meerdere apparaten voor het maken van de back-up, beschikt over meerdere kopieën en één daarvan bevindt zich op een andere locatie. 

Wat we hieraan nog kunnen toevoegen, is dat je voor elk apparaat waarmee je back-ups maakt ook de procedure voor het terugzetten van de back-up kent én hebt geprobeerd. Als je bijvoorbeeld een back-up naar de cloud maakt, zoals met Synology C2 Storage waar je verderop over leest, moet je er rekening mee houden dat het herstellen van data via je internetverbinding langer duurt dan je misschien gewend bent.

Welke data?

Bedenk bij het uitwerken van je plan welke data je zoal wil bewaren en hoe belangrijk de data zijn. Data op een NAS zijn in combinatie met RAID al redelijk beschermd. Als je wat films hebt gedownload, kun je die vast ook weer opnieuw downloaden als je ze kwijt bent. Maar van een zorgvuldig samengestelde videobibliotheek met uniek materiaal zul je wel een kopie achter de hand willen hebben. Stel dat je met de NAS beelden van bewakingscamera’s bewaart, dan zal het niet altijd nodig zijn om een back-up van die beelden te hebben. Het risico dat je precies de beelden nodig hebt op het moment dat je NAS crasht of de bliksem inslaat, is erg klein. 

Afhankelijk van de software die je gebruikt, kun je ervoor kiezen om alleen beelden veilig te stellen rondom gebeurtenissen zoals de detectie van beweging, of de beelden naar je e-mailadres te laten sturen. Voor bepaald materiaal zou je de eis voor een off-site back-up kunnen laten vallen. Dan accepteer je de gevolgen van bijvoorbeeld een inbraak of brand, in de regel vrij zeldzame gebeurtenissen.

Back-up van systemen?

Stel dat je pc of laptop crasht of wordt aangevallen door ransomware, is het natuurlijk ideaal als je een actuele en volledige back-up van het systeem voorhanden hebt. Maar meestal hoeft dat niet, als je alles bij de hand hebt om het systeem handmatig te herstellen. Is alles ook echt klaar daarvoor? Kun je software, maar ook bijvoorbeeld games, opnieuw downloaden en installeren? Of heb je installatiebestanden al klaarstaan in een mapje op je NAS dat je alleen maar hoeft te koppelen? Kun je na het installeren van bijvoorbeeld Outlook je e-mail en agenda herstellen? En heb je voor al deze acties je accountgegevens en licentiesleutels beschikbaar? Een wachtwoordbeheerder als Bitwarden is daarvoor erg praktisch. 

Heb je geen systeemback-up, dan moet je er natuurlijk voor zorgen dat er back-ups zijn van alle belangrijke gegevens op pc of laptop. Hetzelfde geldt voor je smartphone en tablet. Denk aan de foto’s of video’s die je hebt gemaakt. Ook voor de data die je in de cloud bewaart, maak je bij voorkeur een back-up, zoals van je e-mail of de inhoud van je Dropbox. Providers zorgen daar vaak maar beperkt zelf voor. In de volgende workshop geven we tips over hoe je al deze data kunt veiligstellen op je NAS, ook als het om clouddata gaat.