Ssd staat voor Solid State Drive. En dat geeft al aan dat dit type opslagmedium gemaakt is van chips en geen mechanische onderdelen bevat. Een totaal ander werkingsprincipe dus dan de aloude harde schijf. Met veel voordelen, maar ook wat nadelen.

De ssd is bezig aan een gestage opmars. De kans is levensgroot dat als je nu een laptop koopt – eentje met Windows of macOS – daar standaard een ssd in aanwezig is. Het is niet voor niets dat juist bij laptops de ssd populair is. Een dergelijke portable computer wordt onderweg gebruikt, waarbij af en toe een stevige stoot of zelfs een val nauwelijks te vermijden is. Nu hebben harde schijven voor laptops wel enige beschermingsmechanismen aan boord, bijvoorbeeld een valsensor die razendsnel de schijf uitzet en de kop in de parkeerstand plaats in geval van nood. Ideaal is het niet en een onverwachte stoot kan nog altijd schade aanrichten. De harde schijf is het meest gevoelige onderdeel in een computer. Zolang hij niet door elkaar geschud wordt gaat hij vele jaren mee, maar een klap op een verkeerd moment kan direct het einde betekenen. Dat is heel anders bij de ssd. Als opslagmedium worden daarin NAND flashgeheugens gebruikt. Dat zijn gewoon chips, vergelijkbaar met wat je in bijvoorbeeld een USB-stick of een SD-geheugenkaart aantreft. En je weet dat als je je SD-kaartje eens laat vallen, dat geen enkel gevolg heeft voor de daarop aanwezige gegevens. Sterker: als je camera in duizend stukjes op de grond ligt, zijn de foto’s op de SD-kaart meestal nog gewoon te lezen.

©PXimport

Razendsnel

Een ssds dus heel robuust, een eigenschap die je graag ziet bij portable apparatuur. Ook zijn ze veel en veel sneller dan harde schijven. Een harddisk schrijft en leest z’n gegevens grotendeels sequentieel. Daarom is defragmentatie ook nodig, want als door verwijderen en weer toevoegen van nieuwe data alles verdeeld komt te staan over het schijfoppervlak, kost lezen en schrijven steeds meer tijd: de kop moet steeds van positie veranderen. Een mechanisch verschijnsel waar je – behalve dat defragmenteren – weinig aan kunt doen. Een ssd werkt niet sequentieel. De controller op de ssd houdt precies bij welke data waar weg is geschreven. Qua snelheid maakt het niks uit of data keurig op achtereenvolgende geheugenlocaties staat, of random verdeeld over het geheugen. Sterker nog: hoe willekeurig die data is verdeeld, hoe beter dat is voor de levensduur van de ssd.

Levensduur

Die levensduur was (en deels is) een dingetje bij ssd’s. Probleem is namelijk dat de geheugencellen van een NAND flash maar een relatief beperkt aantal keren beschreven kunnen worden. Daarna geven ze de geest en zijn ze niet bruikbaar meer. Het is dus zaak om het geheugen slim te beschrijven en schrijfacties zo eerlijk verdeeld mogelijk over de geheugencellen te laten plaatsvinden. Ook dat is iets wat de controller in de ssd regelt. Jij hoeft je daar allemaal geen zorgen over te maken, dat is een intern proces. Zorg wel dat een ssd liever niet tot bijna de laatste bit gevuld is. Je houdt dan geen geheugencellen meer over voor de roulatie van schrijfacties. Hou ademruimte en alles komt goed. Feitelijk doet een ssd in levensduur niet echt meer onder voor de harde schijf. En al helemaal niet in een laptop, waarbij de harde schijf door trillingen, stoten en vallen vaak veel eerder problemen krijgt.

Toepassingen

We noemden al de veel hogere snelheid. Dat maakt de ssd (natuurlijk) ook interessant voor desktop-pc’s. Vaak zie je daar dan dat het besturingssysteem en de programma’s op een ssd staan en de schijfruimte-vretende data op een andere, traditionele harddisk. ssd's zijn wat opslagruimte betreft nog altijd duurder dan harde schijven. Met name bij grotere schijven is dat het geval. Een 500 GB ssd of zelfs een 1 TB ssd is inmiddels zeer betaalbaar. 3 TB of meer wordt een tamelijk dure grap. Doordat prijzen van ssd’s echter gestaag dalen zie je dat ze ook gebruikt worden in NASsen, voorheen toch vooral gereserveerd voor traditionele harde schijven. Een ssd kan in een NAS gebruikt worden als cache, maar ook zijn er NASsen die volledig bestukt worden met ssd’s. Hierbij speelt niet alleen het snelheidsvoordeel een rol, maar ook het feit dat ssd’s geen geluid produceren. In omgevingen waar je liever geen zoemende schijven aan je hoofd hebt een heerlijke oplossing.

©PXimport

Toekomst

De ssd zal zonder meer de standaard voor de toekomst worden als het gaat om opslagmedia in computers (en natuurlijk ook tablets en smartphones, waar dit eigenlijk de enige optie is). Daarbij geldt dat fabrikanten het flashgeheugen steeds betrouwbaarder zullen maken. En zelfs radicaal andere technieken zullen verschijnen die slijtage van de geheugencellen niet kennen. Als het zover is, hebben we wellicht eindelijk het ideale opslagmedium uitgevonden. Dat en tegen een stevige stoot kan en slijtvast is tot in lengte van decennia. Maar dat is nog even dromen.

Of je nou klant bent bij Odido, KPN, VodafoneZiggo, Ben, Simpel of Delta: allemaal hebben ze weleens storing waardoor je niet kunt bellen en/of internetten. Duurt zo'n storing wat langer, dan kun je recht hebben op compensatie. In dit artikel lees je wanneer je waar recht op hebt en hoe je die compensatie kunt aanvragen.

Een landelijke storing bij je internet, tv of telefoon is niet alleen vervelend, maar kan ook financiële gevolgen hebben. Gelukkig is in Nederland wettelijk vastgelegd dat je in sommige gevallen recht hebt op een vergoeding. Maar hoe werkt dat precies? Wanneer heb je recht op compensatie, hoe hoog is die vergoeding en waar kun je terecht bij jouw provider?

Volgens de Telecommunicatiewet heb je als consument of kleinzakelijke gebruiker recht op compensatie als er sprake is van een volledige netwerkstoring die twaalf uur of langer duurt. Dat betekent dat alle onderdelen van je abonnement uitvallen: dus bijvoorbeeld zowel internet als televisie en telefonie. Regionale storingen vallen ook onder deze regeling, zolang je binnen het getroffen gebied woont of werkt. Sommige providers hanteren uit zichzelf een iets soepelere norm en keren al bij acht uur storing een vergoeding uit, maar dat is niet verplicht. De wettelijke grens ligt op twaalf uur.

De hoogte van de vergoeding is gekoppeld aan de maandelijkse kosten van je abonnement. Bij een storing van twaalf tot vierentwintig uur ontvang je één dertigste van je maandbedrag. Duurt de storing langer, dan loopt het bedrag op met telkens nog een dertigste per extra dag. De 2 euro vergoeding die Odido na een storing begin augustus gaf klopt dus, ook al zijn veel klanten verontwaardigd over de hoogte (beter gezegd: laagte) van het bedrag.

Voor prepaid-gebruikers geldt een vergoeding van vijftig cent per dag. De vergoeding wordt meestal verrekend op je volgende factuur. Je hoeft er als klant wel iets voor te doen: in de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag indienen via de website of app van je provider.

Verzamel bewijs

Heb je last gehad van een storing, controleer dan altijd eerst hoe lang die precies heeft geduurd. De meeste providers publiceren actuele storingsmeldingen op hun website. Noteer de begindatum en -tijd en maak eventueel een screenshot als bewijs. Zodra de storing voorbij is, kun je je aanvraag indienen. Meestal kan dat nog tot enkele maanden na de storing, maar wacht niet te lang. Het aanvragen van compensatie gaat soms via een speciale pagina, in andere gevallen moet je daarvoor contact opnemen met de klantenservice. Hieronder staan handige links naar de grootste providers om je verder te helpen.

©Website Odido

Compensatie aanvragen doe je zo:

Bij KPN kun je een compensatieverzoek indienen via je persoonlijke KPN-pagina, waar je moet inloggen met je KPN ID.
👉 Meer lezen/aanvragen compensatie KPN

Vodafone-klanten kunnen hun aanvraag doen via de Vodafone-app of de klantenservice.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Vodafone

Ziggo heeft een aparte compensatiepagina, waar je een storing kunt melden en direct je vergoeding kunt aanvragen. Die staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ziggo

Ook bij Odido geldt de wettelijke grens van twaalf uur. Op de veelgestelde vragen-pagina lees je hoe je een claim kunt indienen. Odido zegt zelf een formulier online te zetten wanneer een storing langer dan twaalf uur geduurd heeft.

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Odido

Ben, dat gebruikmaakt van het netwerk van Odido, heeft dezelfde regeling. Informatie over compensatie vind je op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Ben

Simpel, dat ook gebruikmaakt van het Odido-netwerk, verwijst je naar je persoonlijke accountomgeving voor het melden van een storing. De klantenservicepagina staat hier:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Simpel

Bij Delta kun je compensatie aanvragen via MijnDELTA of per brief. Uitleg staat op:

👉 Meer lezen/aanvragen compensatie Delta

Dus: meer dan twaalf uur storing? Compensatie!

Samengevat: bij een volledige uitval van je netwerk van twaalf uur of meer heb je recht op een vergoeding van minimaal één dertigste van je maandbedrag. Bij sommige providers kun je al eerder compensatie krijgen, maar dat is geen wettelijke verplichting. De meeste providers maken het aanvragen makkelijk via hun eigen omgeving of app. Heb je geen toegang tot je account, dan kun je altijd contact opnemen met de klantenservice. De verwerking duurt meestal een paar weken. Laat je niet afschepen als je recht hebt op compensatie. De regeling is wettelijk vastgelegd!

Je wilt ruimte vrijmaken in Windows 11, maar heb je geen idee waar je moet beginnen met deze schoonmaakoperatie? Windows geeft zelf aan welke bestanden je veilig kunt verwijderen.

Stap 1: Opslag bekijken

Om snel opslagruimte vrij te maken, heb je geen app van derden nodig. In Windows 11 ga je met Windows-toets+I naar de instellingen van Windows en daar open je in de linkerbalk het onderdeel Systeem. Aan de rechterkant kun je dan de optie Opslag activeren. In dit venster krijg je bovenaan een overzicht van hoe de schijfruimte verdeeld is en hoeveel vrije opslagruimte er nog overblijft.

Krijg eerst inzicht in de gebruikte opslag.

Stap 2: Aanbevelingen voor opschoning

In het onderdeel Opslagbeheer open je Aanbevelingen voor opschoning. Hier staan alvast vier suggesties van groepen in de sectie Tijdelijke bestanden die je mag snoeien. De opties Prullenbak en Downloads zijn de eerste twee locaties die je veilig kunt leegmaken. Vink deze opties aan. Ook de optie Logboekbestanden voor het archief van de feedback-hub kun je aanvinken. Onderaan lees je hoeveel ruimte je wint met deze schoonmaakoperatie. We raden af om ook de optie Logboekbestanden voor systeemherstel te gebruiken. Daar valt trouwens meestal heel weinig winst te halen. Klik vervolgens op Opschonen. Ga ook eens kijken in het onderdeel Grote of ongebruikte bestanden of daar geen oude video’s of andere grote bestanden zijn achtergebleven. Hetzelfde geldt voor Bestanden gesynchroniseerd met de cloud.

Snoei eerst in de tijdelijke bestanden.

Stap 3: Opslaginzicht

Windows 11 heeft ook een functie Opslaginzicht die automatisch opslagruimte vrijmaakt wanneer dat nodig is. Die vind je bij Instellingen / Systeem / Opslag. Zet eerst de schakelaar aan bij Gebruikersinhoud automatisch opschonen. Standaard is ingesteld dat de functie Opslaginzicht pas in actie komt wanneer er weinig vrije schijfruimte overblijft. In dat geval zal het systeem de bestanden verwijderen die al langer dan dertig dagen in de Prullenbak zitten. Je kunt dit ook instellen op elke dag, elke veertien dagen en elke zestig dagen. Je kunt ook hier aangeven dat bestanden in de map Downloads na een bepaalde periode worden gewist. Deze opties zijn vooral handig voor wie deze mappen meestal zelf vergeet leeg te maken. Wil je meteen deze ruimte vrijmaken, dan klik je op de optie Opslaginzicht nu uitvoeren. En weer kun je na afloop zien hoeveel ruimte er is vrijgemaakt.

Met Opslaginzicht zal Windows automatisch overtollige bestanden opschonen.