Over opties voor opslag hebben we tegenwoordig niet te klagen. Naast dat we onze bestanden op de pc of smartphone bewaren, is vooral opslag in de cloud populair. Maar de cloud heeft enkele belangrijke beperkingen zoals de beperkte opslagcapaciteit, de lage snelheid en onzekerheid rondom privacy. Met een NAS bouw je een veel grotere opslagcapaciteit met meer functionaliteit, maar ben je ineens wel zelf verantwoordelijk voor de beveiliging. Hoe presteren de nieuwste 2- en 4bay-NAS-apparaten en wat is hun antwoord op de cloud?

De cloud is voor veel gebruikers een prima plek gebleken om foto’s en documenten te bewaren. Diensten als Google Drive, Microsoft OneDrive, Apple iCloud, maar ook DropBox en Strato HiDrive zijn zonder uitzondering op elk apparaat en besturingssysteem te gebruiken, en bieden ook handige functies zoals versiebeheer en continue back-ups zonder omkijken. Omdat de eerste gigabytes bij bijna alle aanbieders gratis zijn, is het erg eenvoudig om er in en ook weer uit te stappen.

Toch kleven er ook wel een aantal nadelen aan cloudopslag en die laten zich niet zomaar oplossen. De beperkte opslagcapaciteit is er daar een van. Opslagcapaciteit zoals een NAS die met één of twee schijven al biedt, is online vaak helemaal niet beschikbaar en vergeleken over een langere periode in elk geval veel duurder dan een eigen NAS.

Ook blijft het altijd gissen in hoeverre de aanbieders van cloudopslag hun commerciële belangen in toom weten te houden en voldoende aandacht hebben voor jouw privacy en de beveiliging van jouw gegevens.

Een ander nadeel is de geringe snelheid. Door bestanden ook lokaal te bewaren en op de achtergrond met de cloud te synchroniseren, valt dit bij dagelijks gebruik van de cloud minder op. Maar wie vanuit een online back-up een heel systeem probeert te herstellen, merkt al snel dat cloudopslag daar toch echt te langzaam voor is.

Functionele voorsprong

Behalve snelheid en opslagcapaciteit zijn er wel meer punten waar een NAS nog duidelijk een voorsprong heeft op de cloud. Zo biedt een NAS naar wens veel meer functionaliteit dan opslag alleen.

Met een paar klikken laat het apparaat zich ook gebruiken als mediaspeler die muziek en films streamt, en deze on-the-fly optimaliseert voor weergave op smartphone en tablet. Het apparaat kan de beelden van bewakingscamera’s bewaren en alarm slaan wanneer inbrekers naderen. Maar het kan ook dienstdoen als centraal punt voor het aan elkaar koppelen van alle slimme apparatuur in en om het huis.

Daarnaast is zo’n apparaat ook inzetbaar voor zakelijke toepassingen. Je kunt een complete werkomgeving hosten op de NAS om samen aan documenten te werken, te mailen, een agenda bij te houden, om (wanneer de hardware dit ondersteunt) een of meerdere Windows- of Linux-systemen te virtualiseren voor test- of ontwikkelwerk, of voor het uitvoeren van specifieke taken.

Voor veel van deze mogelijkheden is er geen gelijkwaardig alternatief in de cloud dat dezelfde vrijheid biedt en tegen dezelfde prijs. Maar de situatie verandert snel. Kijk naar het gebruik van de NAS als download- en mediaserver. Jarenlang was dat een van de meestgebruikte toepassingen, en toen kwamen diensten als Spotify en Netflix.

©PXimport

Complexe aanschaf

Hoewel er nog maar enkele aanbieders zijn, is een NAS kopen niet eenvoudig. Dit begint al met het aantal schijven. Zelfs wanneer alleen modellen met twee of vier schijven worden overwogen, dan nog is het aanbod enorm.

En terwijl een model voor vier schijven vrijwel altijd duurder is dan een NAS voor twee schijven, is de prijs per TB opslagcapaciteit die overblijft na RAID 1 (twee schijven) of RAID 5 (vier schijven) bij een model met vier schijven veel gunstiger. Ook kun je besluiten om niet direct alle vier schijfposities te vullen, zeker in combinatie met een slimme RAID-variant zoals Synology SHR.

Andere belangrijke hardwarekeuzes zijn de hoeveelheid en snelheid van de netwerkaansluitingen, wel of geen hdmi-poort (nodig om de NAS in te zetten als standalone mediaspeler of Linux-computer) en natuurlijk de hoeveelheid geheugen én de processor.

Jarenlang was een ARM-processor de betere keuze, want deze was functioneel vergelijkbaar met Intel-processors en veel energiezuiniger. Maar met het toevoegen van meer rekenkracht voor bijvoorbeeld transcoding zijn de ARM-cpu’s hun energievoordeel aan het verliezen, terwijl ze duidelijk op achterstand staan als het om virtualisatie gaat. Applicatievirtualisatie met Docker wordt nog wel ondersteund, maar systeemvirtualisatie niet. Wil je de NAS inzetten als standalone mediaspeler of er virtuele machines op draaien, met een tweede OS zoals Linux Station van QNAP, dan is een Intel-processor echt vereist.

©PXimport

Veel meer dan hardware

Maar ook de software maakt het kiezen van de juiste NAS er niet makkelijker op. Dat geldt vooral voor packages waarmee extra functionaliteit aan de NAS wordt toegevoegd en de apps voor gebruik in combinatie met smartphone en tablet. Aanbod en kwaliteit van beide verschilt per merk en omdat het niet mogelijk is de software van het ene merk te gebruiken in combinatie met een NAS van een ander merk, is de keuze van grote invloed op het latere gebruik.

Toch zijn de verschillen minder groot dan enkele jaren geleden. Als het gaat om uitbreidingen zijn Synology, QNAP en Asustor nog steeds leidend. Inmiddels biedt nagenoeg elk merk mobiele apps van voldoende kwaliteit. Wel zijn er nog verschillen in het aantal apps en hun gebruiksvriendelijkheid.

Ook biedt elke NAS inmiddels een veilige manier om het apparaat met het internet te verbinden, zodat synchronisatie van foto’s en toegang tot de gegevens op de NAS vanaf elk apparaat en elke plek op aarde mogelijk is. Maar wil je echt veiligheid en gebruik je deze mogelijkheid niet, schakel hem dan uit. Eigenlijk alle grote NAS-merken hebben de laatste jaren last gehad van kwetsbaarheden in hun software en zijn gevoelig gebleken voor bijvoorbeeld aanvallen met ransomware.

©PXimport

Hoe is getest?

Asustor: nadruk op hardware

Ondanks een kleiner aanbod valt Asustor vooral op door zijn hardware. Het merk biedt veel voor het geld. Zo beschikken alle dit jaar geteste modellen over twee 2,5Gbit-netwerkaansluitingen en is ook een hdmi-aansluiting standaard.

De AS5202T en AS5304T zijn twee nieuwe modellen uit de Nimbustor-serie van Asustor. De processor, de hoeveelheid geheugen en het aantal harde schijven verschillen, maar op de belangrijkste features scoren beide gelijk. Bij de eveneens nieuwe AS6602T en AS6604T, twee NAS’en uit de Lockerstor-serie, verschilt alleen het aantal schijven. Het grote verschil tussen de Nimbustor en Lockerstor-modellen is dat de laatste naast een iets snellere processor ook twee M2-NVMe-sloten bieden.

Helaas is de software bij Asustor minder goed verzorgd. Dit geldt niet voor het ADM-besturingssysteem: dat kent de beste en snelste installatieroutine van allemaal, voldoet prima en combineert de gebruiksvriendelijkheid van Synology met het enthousiasme voor techniek van QNAP. Wel vallen de apps in de App Center wat tegen. Het aanbod aan uitbreidingen voor de NAS is megagroot, maar de kwaliteit echt minder.

Naast een klein aantal eigen uitbreidingen biedt Asustor vooral veel software van anderen, zonder dat het daar heel kritisch op lijkt te zijn. Voor de virtualisatie is er een port van VirtualBox, waar QNAP en Synology met volledig eigen oplossingen aankomen. Ook is er keuze uit een port van LibreOffice of Docker-applicatie OnlyOffice Docs van Asustor. Meer is duidelijk niet altijd beter.

Wel weer goed verzorgd zijn Asustor Portal, voor multimedia en browsen op het net, en Surveillance Center. Voor mobiel gebruik zijn er voldoende goede apps voor onder meer remote toegang en foto- en muziekbeheer. De nieuwe AiFoto 3 maakt back-ups van foto’s door deze automatisch te uploaden naar de NAS en te groeperen op type en locatie. Echte slimmigheden zoals gezichtsherkenning ontbreken.

©PXimport

Latticework: uit eigen land

De Amber Plus is de grote versie van de Amber One, en samen vormen zij het totale NAS-aanbod van het in Eindhoven gevestigde Latticework. De Amber Plus is behalve een NAS met twee schijven ook een wifi-router met drie netwerkpoorten, waarvan er een als wan-poort is aangeduid. Zelf spreekt men dankzij de dubbelfunctie van een cloud-NAS en edge-server.

De AC2600-router biedt draadloos internet via de 2,4- en 5GHz-band, een gastnetwerk dat met de klok kan in- of uitschakelen en verder alle basicfuncties die je van een router mag verwachten, maar veel meer dan dat ook niet. Beheer van de router gebeurt via een eigen webpagina waarop apart en met alleen een wachtwoord ingelogd moet worden. Dit verschilt van het opslaggedeelte, waar een admin-account én een wachtwoord nodig zijn. Dit levert zeker tijdens de installatie wat verwarring op, hoe soepel de Amber Manager-app verder ook werkt.

De opslag van de Amber Plus, met twee Seagate-schijven van 2 TB, is standaard in RAID 1 geconfigureerd. Opnieuw is de functionaliteit basaal, maar wel duidelijk en goed bruikbaar. Gebruikers en mappen aanmaken, bestanden delen, het is allemaal eenvoudig te doen en vergt weinig verdere kennis van zaken.

Behalve Amber Life, dat duidelijk nog in ontwikkeling is, en de nieuwe Amber iX-apps is er voor Mac- en Windows-gebruikers ook Amber Desktop. Daarmee kunnen ze vanaf hun pc eenvoudig bij de opslag en gedeelde bestanden op de NAS. Een bureaublad voor elke gebruiker, zoals de meeste andere NAS’en bieden, is er niet: de webtoegang is vooral voor de beheerder om de router of de NAS te configureren.

Wil je extra functionaliteit aan de Amber Plus toevoegen, dan moet eerst de AmberPRO-dienst ingeschakeld worden. Deze dienst verkeert nog in bètafase, maar maakt het mogelijk om Docker-applicaties op de NAS te installeren. Het officiële aanbod in de Amber App Store is niet groter dan een handvol, al is het geen slechte gedachte om in te zetten op Docker om zo snel mogelijk extra functionaliteit te kunnen bieden.

We testen Nextcloud, Home-Assistant en het zakelijke Odoo, en die werken prima. Het is vooral ook de belofte van maximale ondersteuning voor Docker die van de Amber Plus toch een zeer interessante nieuwkomer maakt. Wel mag het totale aanbod nog wat worden opgeschoond en doorontwikkeld.

©PXimport

Synology: nog geen DSM 7.0

Het uitblijven van de al meer dan een jaar geleden verwachtte versie 7 van het DSM-besturingssysteem van Synology hangt als een dikke deken over de hardware-innovaties van het bedrijf. Gerucht is dat zelfs al enkele nieuwe modellen om die reden zijn uitgesteld.

Toch heeft de marktleider genoeg te bieden, vooral ook omdat het traditioneel sterk is in software. De huidige versie 6.2 van DSM voldoet nog prima. Bovendien is er een groot aanbod aan kwalitatief goede uitbreidingen voor gebruik op de NAS én apps voor mobiele connectiviteit. Wel is het vervelend dat het veelgevraagde samensmelten van Photo Station en de slimme fotomanager Moments in het nieuwe Synology Photos langer op zich laat wachten.

Aan de hardwarekant blijft Synology terughoudend met innovaties, zeker bij de modellen die zich richten op consumenten en kleine zelfstandigen. Zo ontbreken snelle 2,5Gbit-netwerkaansluitingen volledig, net als de nog snellere 10Gbit-versies. Ook zijn er nu pas voor het eerst geen usb2.0-poorten meer aanwezig.

Waar zijn TerraMaster en Netgear?

Ook houdt Synology vast aan de NAS als mediastreamer in plaats van mediaspeler, dus hdmi-poorten ontbreken. Zo beschikt de DS920+ dankzij de Intel Celeron J4125-processor wel over een grafische chip, maar kun je die niet gebruiken om films direct op een tv af te spelen, de beelden van bewakingscamera’s op een direct aangesloten monitor te bekijken of als monitor van een virtuele machine. En dat terwijl Synology juist op softwaregebied de mooiste oplossingen in huis heeft voor zowel mediaconsumptie als zakelijker gebruik van Docker-containers of het inrichten van virtuele machines.

Andere goede uitbreidingen zijn Hyper Backup, Surveillance Station, Synology Office en nog veel meer. De meeste uitbreidingen zijn bovendien van Synology zelf en duidelijk goed getest.

©PXimport

QNAP: veel innovaties

Het tempo waarin QNAP vooral zijn hardware innoveert, blijft verbazen. Het bedrijf heeft binnen enkele jaren een enorm portfolio aan netwerkapparatuur opgebouwd en levert met QuTS Hero en QES nog een tweede en zelfs derde besturingssysteem voor zijn opslagsystemen, als alternatief voor het bekende QTS.

Bovendien heeft QNAP een bijna onhandig breed aanbod aan NAS-modellen. En ook daarbinnen zit een aantal modellen die je echt alleen bij QNAP aantreft. Denk aan de geteste HS-453DX, een high-end NAS met een 10Gbit-netwerkpoort die opslag van harde schijven en ssd’s combineert, vermomd in een huiskamerapparaat zonder ventilator. Of neem de TBS-453DX, een 4bay-NAS die alleen M2-ssd’s ondersteunt.

Daarbij is bijna elke QNAP voorzien van een hdmi-aansluiting die het mogelijk maakt om de NAS direct op een tv aan te sluiten en als mediaspeler te gebruiken, of om hem in combinatie met Linux-station of Hybrid Desk in te zetten als pc.

Aan uitbreidingen bij QNAP geen gebrek, al is de kwaliteit wisselend doordat de fabrikant, net als Asustor, heel veel producten van derden toelaat op zijn NAS. Het QTS-besturingssysteem is zeer uitgebreid, maar vergt wel meer kennis dan de besturingssystemen van de andere NAS-merken.

Tegelijk laat QNAP zien dat het fantastische software kan maken, bijvoorbeeld met Hybrid Backup Sync, dat gegevens back-upt naar een groot aantal cloudopslagaanbieders waaronder Google Drive, Microsoft OneDrive en Dropbox. Hetzelfde geldt voor HybridMount, waarmee cloudopslag van een van de grote online opslagdiensten naadloos wordt geïntegreerd met de opslag op de NAS.

©PXimport

WD: gemak boven functies

Geen nieuwe hardware dit jaar van WD: de WD MyCloud Ex2 Ultra is onveranderd ten opzichte van die in de vorige test. En dat was niet omdat de hardware toen al zo vooruitstrevend was, die is duidelijk zeer bescheiden en steekt nu alleen nog maar meer af bij de concurrentie.

Dat WD door het ontbreken van nieuwe hardware niet op een enorme achterstand is komen te staan, komt doordat het zich niet in een directe concurrentiestrijd met de andere NAS-merken stort, maar een eigen plek heeft gecreëerd en daar trouw aan vasthoudt. WD richt zich met zijn NAS-apparaten op de gebruiker die vooral geen technische uitdaging wil, maar heel snel zijn documenten en foto’s wil back-uppen en misschien via internet toegankelijk maken.

Bij WD vind je dus geen overtal van uitbreidingen of apps. Er is zelfs maar één app beschikbaar, al doet die wel precies wat je ervan verwacht.

De belangrijkste vernieuwing bij WD sinds de vorige test is de komst van versie 5 van het MyCloud OS. Op de NAS is van deze nieuwe versie nauwelijks iets te zien, want het MyCloud OS 5-dashboard is volledig identiek aan het vorige. Maar op de verbonden apparaten merk je het wel. Foto’s en documenten uploaden, bekijken, delen, video’s afspelen die op de NAS staan … het werkt allemaal en met zeer weinig inspanning.

WD laat dus geen grote vernieuwingen zien, maar blijft onverminderd de kampioen van de eenvoud en daarmee de ideale keuze voor iedereen die vooral een NAS zoekt om zijn documenten, foto’s en video’s te back-uppen.

©PXimport

Live-demo webinterface

De beste NAS

Het blijft een hele uitdaging om de juiste NAS te kopen. Geen van de aanbieders levert het perfecte apparaat, al helpt een flink budget wel om het aantal noodgedwongen compromissen te beperken. Een snellere processor, meer geheugen, meer en snellere netwerkpoorten, het zorgt er allemaal voor dat de gebruiksmogelijkheden nu al groter worden en de NAS mogelijk ook langer zal voldoen aan de eisen van de huidige tijd.

Maar juist omdat er zoveel gebruiksmogelijkheden zijn, is er ook niet één beste NAS aan te wijzen. Wel kun je afhankelijk van het beoogde gebruik de beste modellen selecteren.

De beste opslag-NAS

Gebruik je de NAS vooral voor het opslaan en delen van documenten en het maken van back-ups, dan voldoet eigenlijk elke NAS. Meer schijven is dan belangrijker dan een hele snelle processor, en snelle netwerkpoorten zijn alleen handig wanneer het netwerk en de aangesloten computers daar ook over beschikken. Voor het synchroniseren van foto’s vanaf mobiele apparaten heeft het geen voordeel.

In dit geval doe je er goed aan om meer budget te reserveren voor meer en grotere schijven dan voor de NAS zelf. De Synology DS220j en DS420j zijn dan goede keuzes.

©PXimport

De beste multimedia-NAS

Om een NAS te gebruiken voor het afspelen van films en muziek is vooral een snelle processor met goede 4K-transcoding belangrijk. Liefst heeft de NAS ook een hdmi-poort om media op een aangesloten tv af te spelen. Een afstandsbediening kan ook handig zijn, al kan een goede app deze eventueel vervangen.

Omdat mediabestanden veel ruimte innemen, heeft een NAS met vier schijfcompartimenten hier duidelijk de voorkeur. Wanneer budget geen rol speelt, is de QNAP HS-453DX natuurlijk onverslaanbaar: deze heeft twee hdmi-poorten, aparte aansluitingen voor geluid en dat alles in een huiskamervriendelijk ontwerp zonder ventilator. Wil je minder besteden, dan is de Asustor AS5202T een prima keuze.

©PXimport

De beste virtualisatie-NAS

Bij virtualisatie is het belangrijk dat de processor dit ondersteunt. Ook is het handig als de NAS over minimaal 2 of 4 GB geheugen beschikt én zijn snelle netwerkaansluitingen waardevol. Omdat juist virtuele machines profiteren van ssd-caching, zijn ook M2-ssd-sloten een pré.

Synology en QNAP bieden duidelijk de mooiste oplossing voor virtualisatie. De Synology DS720+ heeft M2-ssd-sloten en twee gigabit-poorten die samengevoegd kunnen worden. Wel is ten opzichte van de goedkopere DS220+ de meerwaarde onder andere door het ontbreken van multigigabit-aansluitingen gering. De QNAP TS-253D biedt namelijk twee 2,5Gbit-poorten én een hdmi-poort tegen een iets lagere prijs.

Bij de modellen met vier schijfposities zien we dezelfde trend: de Synology DS920+ is een prima keuze voor wie Synology prefereert, maar de QNAP TS-453D biedt meer hardware voor een iets lagere prijs.

©PXimport

©PXimport

Ben je op zoek naar goede software voor het bewerken van foto’s en andere grafische bestanden? Dan is de kans groot dat je Gimp al kent als veelzijdig alternatief voor dure grafische pakketten. Nu is er een nieuwe versie beschikbaar: Gimp 3. Hoe verhoudt deze nieuwe versie zich ten opzichte van de andere grafische programma's?

Er is lange tijd gewerkt aan versie 3 van Gimp: het team heeft er maar liefst zeven jaar aan gesleuteld. De makers, bestaande uit vrijwilligers, begonnen direct aan deze editie na de release van Gimp 2.10 in 2018. Al terug in 2020 kregen we een voorproefje van Gimp 3.0 via een ontwikkelversie, maar pas in 2025 zag de definitieve editie het daglicht. Wie overigens nu denkt dat het Gimpt-team aan het uitrusten is, heeft het mis. Op dit moment is het team namelijk alweer bezig met een volgende versie: Gimp 3.2.

Indeling

Je kunt Gimp tot in detail naar je hand zetten . Dat is geen overbodige luxe: het programma kent een relatief grote hoeveelheid opties die je niet altijd gebruikt. Hoe je Gimp indeelt, heeft voornamelijk te maken met de acties die je ermee wilt uitvoeren, bijvoorbeeld foto’s bewerken, illustraties maken of digitale kunst maken. Om de omgeving te stroomlijnen, kun je gebruikmaken van dokbare vensters. Open het menu Vensters en kies Dokbare vensters. Bepaal vervolgens welke opties je snel toegankelijk wilt hebben. Je vindt verschillende opties, zoals de kleurenwaaier, lettertypes, lagen en penselen.

Wil je je volledig concentreren op het document zelf? Dan kun je de dokvensters ook (tijdelijk) uitschakelen. Kies Vensters / Dokken verbergen (en dezelfde optie om ze later weer zichtbaar te maken). Een tussenvorm is ook mogelijk, waarbij je de gedokte vensters laat zweven. Je hebt hierdoor meer vrijheid bij het optimaal inrichten van je werkomgeving. Kies voor Vensters en verwijder het vinkje bij Enkelvenstermodus.

Ben je tevreden over je eigen indeling? Dan kun je deze direct opslaan. Kies dan Bewerken / Voorkeuren / Interface / Vensterbeheer. Klik op Vensterposities nu opslaan. Standaard wordt de werkomgeving bewaard zodra je het programma afsluit (controleer of Vensterposities opslaan bij verlaten is geactiveerd).

Als je gebruikmaakt van meerdere beeldschermen, dan kun je Gimp hiermee rekening laten houden. Activeer Open vensters op dezelfde beeldschermen als eerder. Heb je vensters verschoven, maar wil je snel terugkeren naar eerdere posities? Klik op Opgeslagen vensterposities terugzetten.

Specifieke functies

Eerlijk is eerlijk: Gimp bevat een flinke hoeveelheid functies. De kans bestaat dat je een gewenste functie niet kunt vinden. In plaats van uren te zoeken, kun je de functie ook opzoeken in een overzicht. Kies Hulp / Een functie zoeken en deze uitvoeren. Typ de naam of omschrijving van de functie, bijvoorbeeld ‘lagen’.

In het zoekoverzicht toont Gimp alleen opties die met het trefwoord te maken hebben. Klik op een resultaat om de functie daadwerkelijk uit te voeren. Bij elke functie zie je ook waar deze zich in het programma bevindt, zodat je deze een volgende keer zelfstandig kunt uitvoeren.

Grootte aanpassen

Je kunt op elk gewenst moment het formaat van de afbeelding aanpassen. Kies Afbeelding / Afbeelding schalen. Bepaal de gewenste breedte en hoogte in de sectie Afbeeldingsgrootte. Standaard is de eenheid millimeter, maar je kunt ook een andere eenheid kiezen. Bijvoorbeeld Pixels of Percent.

Die laatste optie is interessant als je de volledige afbeelding in één keer wilt vergroten of juist verkleinen. Standaard zijn de verhoudingen tussen breedte en hoogte aan elkaar gekoppeld. Dat is niet verplicht: klik op het pictogram van de ketting om die koppeling te verbreken. Tevreden met de nieuwe waarden? Bevestig met een klik op Schalen.

De titelbalk van de afbeelding die je hebt geopend, geeft in Gimp belangrijke informatie. Zo lees je in de titelbalk onder meer de bestandsnaam af, maar ook welke afmetingen het bestand heeft. Ook zie je hier welke kleurindeling wordt gebruikt, bijvoorbeeld RGB-kleur 8-bit, en uit hoeveel lagen de afbeelding is opgebouwd.

Transformeren

Je kunt Gimp goed gebruiken om nieuw materiaal te maken, maar ook om bestaande grafische afbeeldingen aan te passen. Bijvoorbeeld door ze te roteren of bij te snijden. De meeste functies hiervoor vind je onder Gereedschap / Transformeren. Wil je bijvoorbeeld een afbeelding bijsnijden (croppen), dan kies je voor Gereedschap / Transformeren / Bijsnijden. Om een afbeelding te roteren, kies je in hetzelfde menu voor Draaien. Ook andere opties, zoals Schalen en Spiegelen, zijn ondergebracht in hetzelfde menu.

Je bent overigens niet afhankelijk van dit menu: je kunt de functies ook bereiken via de werkbalk die standaard links in het venster wordt getoond. Houd de muisaanwijzer boven een knop voor meer informatie. Veel functies hebben gedetailleerde eigenschappen. Klik je bijvoorbeeld op Penseel, dan kun je kiezen welke grootte het penseel heeft, welk inkttype en welke kleuropties worden gehanteerd. Gimp toont die eigenschappen in het venster Gereedschapsopties, direct onder de werkbalk waarop je de eerdergenoemde opties vindt.

Geschiedenis

Alle bewerkingen die je op een afbeelding toepast, worden vastgelegd in de geschiedenis. Dit tabblad wordt standaard links in het venster getoond en vult zich naarmate je de acties toepast. Om terug te keren naar een punt in het verleden, klik je op de actie in de lijst. De geschiedenis is handig, omdat je hiermee ziet welke acties je hebt uitgevoerd en kunt experimenteren met verschillende bewerkingen.

Herstellen

Gimp houdt bij welke acties je op een document uitvoert. Dat is handig: hierdoor kun je op een later moment terugkeren naar een eerder punt en wijzigingen ongedaan maken of juist doorvoeren. Je kunt deze geschiedenis op elk moment opvragen: kies voor Bewerken / Geschiedenis ongedaan maken. Linksonder verschijnt een venster met de verschillende stappen. Selecteer nu een bewerking en klik op de knop Ongedaan maken linksonder in het venster.

Heb je een aardige set bewerkingen gemaakt, ben je tevreden en wil je schoon schip maken? Dan kun je de geschiedenis van bewerkingen ook wissen. Afhankelijk van de hoeveelheid bewerkingen kan dit geheugen vrijmaken. Klik op de (verwarrende) knop Alles wissen uit Geschiedenis ongedaan maken. Je vindt deze knop rechtsonder in het geschiedenisvenster.

Filters

Gimp heeft een volwassen verzameling filters: open hiervoor het menu Filters. Er zijn verschillende categorieën. Met sommige filters kun je afbeeldingen verbeteren, bijvoorbeeld door ruis te verwijderen. Om een afbeelding te verbeteren door deze te verscherpen, kies je Filters / Verbeteren / Verscherpen. Ook kun je een afbeelding verbeteren door deze zachter en minder kartelig te maken, via Filters / Vervagen / Gaussiaanse vervaging of Focus vervaging. Om ruis uit een afbeelding (zoals een foto) te halen, kies je Filters / Ruis.

Ook de artistieke filters zijn het bekijken waard. Kies Filters / Artistiek. Zo kun je bijvoorbeeld kiezen voor het effect van een fotokopie, maar ook voor een getekende stijl (Cartoon) of voor verfeffect (Olieverven). Verder vind je in dezelfde categorie andere kenmerkende stijlen, zoals Textieldruk en Van Gogh.

Effecten

Je kunt filters gebruiken om effecten op een afbeelding toe te passen, bijvoorbeeld door de belichting van een afbeelding aan te passen of door een ‘lens flare’ (een schittering) na te bootsen. Kies Filters / Licht en schaduw. Selecteer je bijvoorbeeld Kies belichtingseffecten, dan opent een venster waarin je opties kiest. Open de tab Licht en bepaal het effect.

Ook via de andere tabbladen in hetzelfde venster, zoals Materiaal en Omgevingsprojectie, kun je de effecten naar je hand zetten. Klik op Instellingen opslaan, zodat je het profiel een volgende keer snel kunt gebruiken. 

Exporteren

Gimp ondersteunt een flinke hoeveelheid bestandsformaten. Standaard worden bestanden opgeslagen in xcf. Dit is de eigen bestandsindeling van Gimp. Een xcf-bestand bevat alle informatie, zoals lagen. Verder is er ondersteuning voor andere formaten. Dat is handig bij het opslaan van de bestanden.

Ben je klaar met een bestand, kies dan Bestand / Exporteren als. In het venster geef je een bestandsnaam op en bepaal je de locatie. Werp hierna een blik op Bestandstype selecteren. Kies de gewenste indeling, zoals gif-afbeelding of png-afbeelding. Het valt hierbij op dat Gimp ook exotischere grafische formaten ondersteunt, zoals Windows-pictogrammen of Windows-cursors.

Tevreden met de keuze? Bevestig met een klik op Exporteren. Afhankelijk van de keuze verschijnt een venster waarin je verregaande controle hebt over het eindresultaat. Kies je bijvoorbeeld voor jpeg, dan verschijnt het venster Afbeelding exporteren als JPEG. Via de balk Kwaliteit bepaal je de kwaliteit, en daarmee de bestandsgrootte van de afbeelding. Onder Geavanceerde instellingen kun je de afbeelding verder aanpassen, bijvoorbeeld door deze minder kartelig te maken. Onder Metadata kun je extra informatie aan de afbeelding meegeven, zoals wie de auteur van het beeld is. Maak je vaak gebruik van dezelfde instellingen, sla de set dan op als profiel via een klik op Instellingen opslaan.

Standaardafbeelding

 Mogelijk werk je vaak met dezelfde soort afbeeldingen, bijvoorbeeld met dezelfde afmetingen. Je kunt tijd besparen door in Gimp deze waarden als standaard in te stellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Standaardafbeelding. Ga uit van een sjabloon, dat je eventueel nog kunt aanpassen.

Kies Sjabloon en selecteer de afmeting. Voor specifieke formaten heb je niet voldoende aan de opties in dat menu. Je kunt de afmetingen ook handmatig opgeven bij Afbeeldingsgrootte. Nog interessanter is de sectie Geavanceerde opties. Hier kun je onder meer de resolutie en een kleurprofiel bepalen, zodat je volledige controle hebt over de nieuwe afbeelding.

Sneller werken

Grote kans dat je het grootste gedeelte van de tijd in Gimp werkt met muis of pen, maar je kunt het toetsenbord ook goed inzetten voor het uitvoeren van acties. De sneltoetsen vind je bij elke menuvermelding, maar je hoeft hiermee geen genoegen te nemen. In Gimp kun je ook eigen sneltoetsen samenstellen. Kies Bewerken / Voorkeuren / Interface. In de sectie Sneltoetsen klik je op Sneltoetsen configureren. Zoek de actie waarvoor je een sneltoets wilt maken of deze wilt aanpassen en selecteer de actie. Druk vervolgens op de toetscombinatie die je wilt toewijzen. Herhaal dit voor alle sneltoetsen die je gebruikt. Tevreden? Klik op Oké. 

Werken met raw-bestanden

Om met raw-bestanden in Gimp te werken, kun je gebruikmaken van externe hulp. Twee populaire uitbreidingen zijn RawTherapee (www.rawtherapee.com) en Darktable (www.darktable.org/install). Met deze uitbreidingen kun je de raw-bestanden klaarmaken en vervolgens verwerken in Gimp. Je mag beide programma’s kosteloos gebruiken.

Tabbladen zijn handig, maar kunnen al snel uitmonden in een onoverzichtelijke wirwar. Om dat probleem aan te pakken, introduceerde Google Chrome tabgroepen: een slimme manier om je openstaande tabs te ordenen en labelen.

Stap 1: Nieuwe groepen

Zorg eerst dat je de nieuwste versie van Chrome op je laptop hebt staan. Klik op de drie puntjes rechtsboven, kies Help / Over Google Chrome en installeer eventueel de update. Om tabbladgroepen in de vingers te krijgen, open je snel een paar tabbladen. Denk aan pagina's over hetzelfde onderwerp of project. Klik met de rechtermuisknop op een tabblad en kies Toevoegen aan een nieuwe groep.

Stap 2: Naam en kleur

Er verschijnt een venstertje waarin je de groep een naam en kleur kunt geven. Kies een korte, herkenbare naam die het onderwerp van de groep weergeeft, zoals 'Werk', 'Recepten' of 'Vakantieplanning'. Een kleur toewijzen helpt je om snel onderscheid te maken tussen verschillende groepen. De groep verschijnt vervolgens als een gekleurde knop tussen je tabbladen. Een groot voordeel: als je op de groepsnaam klikt, worden de bijbehorende tabbladen ingeklapt, dat bespaart ruimte.

Tabbladen kun je later eenvoudig toevoegen: klik met de rechtermuisknop op het gewenste tabblad en kies de gewenste groep.

Stap 3: Groep sluiten

Klik je met de rechtermuisknop op de naam van de tabbladgroep, dan krijg je andere mogelijkheden. Met de optie Nieuw tabblad in groep open je een leeg tabblad in de bestaande groep. Het is ook mogelijk om een bestaand tabblad gewoon in de groep te slepen. Kies je Groep verplaatsen naar een nieuw venster, dan opent Chrome een nieuw browservenster met daarin alle opgenomen tabbladen. Met de opdracht Groep sluiten verdwijnt de groep van je scherm. Dit doe je als je de hele groep niet meer nodig hebt en je de tabbladen niet langer wilt openhouden. Met Groep verwijderen (in sommige versies: Groep opheffen) blijven de tabbladen open, maar worden ze losgekoppeld van de groep. De kleur en de groepsnaam verdwijnen. Dit doe je als je de inhoud nog nodig hebt, maar je geen groepsindeling meer wilt.

5x Chromebooks

Zeg je Chrome, dan denk je ook al snel aan Chromebooks. Hieronder een selectie 5 fijne modellen.

Acer Chromebook Plus 514

Compacte 14-inch Chromebook met vlotte prestaties, lichte aluminium behuizing en degelijke accuduur.

HP Chromebook x360 14b‑cd0625nd

14″ touchscreen Chromebook met 8 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor alle dagelijkse taken.

Acer Chromebook Plus 515 CB515-2H-32UH

Stevige 15,6″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel Core-i3, 8 GB RAM en 128 GB SSD, geschikt voor werk, school, surfen en media.

Lenovo IdeaPad / Slim 3 Chrome / 83BN0038MH

Compacte 14″ Chromebook met Full HD-scherm en Intel Core i3, prima voor school, mail, web en licht werk.

HP Chromebook 14a-nf0050nd

Lichte 14″ Chromebook met Full HD-scherm, Intel N-processor, 4 GB RAM en 128 GB opslag; geschikt voor internet, mail, documenten en basisgebruik op school of werk.