Over opties voor opslag hebben we tegenwoordig niet te klagen. Naast dat we onze bestanden op de pc of smartphone bewaren, is vooral opslag in de cloud populair. Maar de cloud heeft enkele belangrijke beperkingen zoals de beperkte opslagcapaciteit, de lage snelheid en onzekerheid rondom privacy. Met een NAS bouw je een veel grotere opslagcapaciteit met meer functionaliteit, maar ben je ineens wel zelf verantwoordelijk voor de beveiliging. Hoe presteren de nieuwste 2- en 4bay-NAS-apparaten en wat is hun antwoord op de cloud?

De cloud is voor veel gebruikers een prima plek gebleken om foto’s en documenten te bewaren. Diensten als Google Drive, Microsoft OneDrive, Apple iCloud, maar ook DropBox en Strato HiDrive zijn zonder uitzondering op elk apparaat en besturingssysteem te gebruiken, en bieden ook handige functies zoals versiebeheer en continue back-ups zonder omkijken. Omdat de eerste gigabytes bij bijna alle aanbieders gratis zijn, is het erg eenvoudig om er in en ook weer uit te stappen.

Toch kleven er ook wel een aantal nadelen aan cloudopslag en die laten zich niet zomaar oplossen. De beperkte opslagcapaciteit is er daar een van. Opslagcapaciteit zoals een NAS die met één of twee schijven al biedt, is online vaak helemaal niet beschikbaar en vergeleken over een langere periode in elk geval veel duurder dan een eigen NAS.

Ook blijft het altijd gissen in hoeverre de aanbieders van cloudopslag hun commerciële belangen in toom weten te houden en voldoende aandacht hebben voor jouw privacy en de beveiliging van jouw gegevens.

Een ander nadeel is de geringe snelheid. Door bestanden ook lokaal te bewaren en op de achtergrond met de cloud te synchroniseren, valt dit bij dagelijks gebruik van de cloud minder op. Maar wie vanuit een online back-up een heel systeem probeert te herstellen, merkt al snel dat cloudopslag daar toch echt te langzaam voor is.

Functionele voorsprong

Behalve snelheid en opslagcapaciteit zijn er wel meer punten waar een NAS nog duidelijk een voorsprong heeft op de cloud. Zo biedt een NAS naar wens veel meer functionaliteit dan opslag alleen.

Met een paar klikken laat het apparaat zich ook gebruiken als mediaspeler die muziek en films streamt, en deze on-the-fly optimaliseert voor weergave op smartphone en tablet. Het apparaat kan de beelden van bewakingscamera’s bewaren en alarm slaan wanneer inbrekers naderen. Maar het kan ook dienstdoen als centraal punt voor het aan elkaar koppelen van alle slimme apparatuur in en om het huis.

Daarnaast is zo’n apparaat ook inzetbaar voor zakelijke toepassingen. Je kunt een complete werkomgeving hosten op de NAS om samen aan documenten te werken, te mailen, een agenda bij te houden, om (wanneer de hardware dit ondersteunt) een of meerdere Windows- of Linux-systemen te virtualiseren voor test- of ontwikkelwerk, of voor het uitvoeren van specifieke taken.

Voor veel van deze mogelijkheden is er geen gelijkwaardig alternatief in de cloud dat dezelfde vrijheid biedt en tegen dezelfde prijs. Maar de situatie verandert snel. Kijk naar het gebruik van de NAS als download- en mediaserver. Jarenlang was dat een van de meestgebruikte toepassingen, en toen kwamen diensten als Spotify en Netflix.

©PXimport

Complexe aanschaf

Hoewel er nog maar enkele aanbieders zijn, is een NAS kopen niet eenvoudig. Dit begint al met het aantal schijven. Zelfs wanneer alleen modellen met twee of vier schijven worden overwogen, dan nog is het aanbod enorm.

En terwijl een model voor vier schijven vrijwel altijd duurder is dan een NAS voor twee schijven, is de prijs per TB opslagcapaciteit die overblijft na RAID 1 (twee schijven) of RAID 5 (vier schijven) bij een model met vier schijven veel gunstiger. Ook kun je besluiten om niet direct alle vier schijfposities te vullen, zeker in combinatie met een slimme RAID-variant zoals Synology SHR.

Andere belangrijke hardwarekeuzes zijn de hoeveelheid en snelheid van de netwerkaansluitingen, wel of geen hdmi-poort (nodig om de NAS in te zetten als standalone mediaspeler of Linux-computer) en natuurlijk de hoeveelheid geheugen én de processor.

Jarenlang was een ARM-processor de betere keuze, want deze was functioneel vergelijkbaar met Intel-processors en veel energiezuiniger. Maar met het toevoegen van meer rekenkracht voor bijvoorbeeld transcoding zijn de ARM-cpu’s hun energievoordeel aan het verliezen, terwijl ze duidelijk op achterstand staan als het om virtualisatie gaat. Applicatievirtualisatie met Docker wordt nog wel ondersteund, maar systeemvirtualisatie niet. Wil je de NAS inzetten als standalone mediaspeler of er virtuele machines op draaien, met een tweede OS zoals Linux Station van QNAP, dan is een Intel-processor echt vereist.

©PXimport

Veel meer dan hardware

Maar ook de software maakt het kiezen van de juiste NAS er niet makkelijker op. Dat geldt vooral voor packages waarmee extra functionaliteit aan de NAS wordt toegevoegd en de apps voor gebruik in combinatie met smartphone en tablet. Aanbod en kwaliteit van beide verschilt per merk en omdat het niet mogelijk is de software van het ene merk te gebruiken in combinatie met een NAS van een ander merk, is de keuze van grote invloed op het latere gebruik.

Toch zijn de verschillen minder groot dan enkele jaren geleden. Als het gaat om uitbreidingen zijn Synology, QNAP en Asustor nog steeds leidend. Inmiddels biedt nagenoeg elk merk mobiele apps van voldoende kwaliteit. Wel zijn er nog verschillen in het aantal apps en hun gebruiksvriendelijkheid.

Ook biedt elke NAS inmiddels een veilige manier om het apparaat met het internet te verbinden, zodat synchronisatie van foto’s en toegang tot de gegevens op de NAS vanaf elk apparaat en elke plek op aarde mogelijk is. Maar wil je echt veiligheid en gebruik je deze mogelijkheid niet, schakel hem dan uit. Eigenlijk alle grote NAS-merken hebben de laatste jaren last gehad van kwetsbaarheden in hun software en zijn gevoelig gebleken voor bijvoorbeeld aanvallen met ransomware.

©PXimport

Hoe is getest?

Asustor: nadruk op hardware

Ondanks een kleiner aanbod valt Asustor vooral op door zijn hardware. Het merk biedt veel voor het geld. Zo beschikken alle dit jaar geteste modellen over twee 2,5Gbit-netwerkaansluitingen en is ook een hdmi-aansluiting standaard.

De AS5202T en AS5304T zijn twee nieuwe modellen uit de Nimbustor-serie van Asustor. De processor, de hoeveelheid geheugen en het aantal harde schijven verschillen, maar op de belangrijkste features scoren beide gelijk. Bij de eveneens nieuwe AS6602T en AS6604T, twee NAS’en uit de Lockerstor-serie, verschilt alleen het aantal schijven. Het grote verschil tussen de Nimbustor en Lockerstor-modellen is dat de laatste naast een iets snellere processor ook twee M2-NVMe-sloten bieden.

Helaas is de software bij Asustor minder goed verzorgd. Dit geldt niet voor het ADM-besturingssysteem: dat kent de beste en snelste installatieroutine van allemaal, voldoet prima en combineert de gebruiksvriendelijkheid van Synology met het enthousiasme voor techniek van QNAP. Wel vallen de apps in de App Center wat tegen. Het aanbod aan uitbreidingen voor de NAS is megagroot, maar de kwaliteit echt minder.

Naast een klein aantal eigen uitbreidingen biedt Asustor vooral veel software van anderen, zonder dat het daar heel kritisch op lijkt te zijn. Voor de virtualisatie is er een port van VirtualBox, waar QNAP en Synology met volledig eigen oplossingen aankomen. Ook is er keuze uit een port van LibreOffice of Docker-applicatie OnlyOffice Docs van Asustor. Meer is duidelijk niet altijd beter.

Wel weer goed verzorgd zijn Asustor Portal, voor multimedia en browsen op het net, en Surveillance Center. Voor mobiel gebruik zijn er voldoende goede apps voor onder meer remote toegang en foto- en muziekbeheer. De nieuwe AiFoto 3 maakt back-ups van foto’s door deze automatisch te uploaden naar de NAS en te groeperen op type en locatie. Echte slimmigheden zoals gezichtsherkenning ontbreken.

©PXimport

Latticework: uit eigen land

De Amber Plus is de grote versie van de Amber One, en samen vormen zij het totale NAS-aanbod van het in Eindhoven gevestigde Latticework. De Amber Plus is behalve een NAS met twee schijven ook een wifi-router met drie netwerkpoorten, waarvan er een als wan-poort is aangeduid. Zelf spreekt men dankzij de dubbelfunctie van een cloud-NAS en edge-server.

De AC2600-router biedt draadloos internet via de 2,4- en 5GHz-band, een gastnetwerk dat met de klok kan in- of uitschakelen en verder alle basicfuncties die je van een router mag verwachten, maar veel meer dan dat ook niet. Beheer van de router gebeurt via een eigen webpagina waarop apart en met alleen een wachtwoord ingelogd moet worden. Dit verschilt van het opslaggedeelte, waar een admin-account én een wachtwoord nodig zijn. Dit levert zeker tijdens de installatie wat verwarring op, hoe soepel de Amber Manager-app verder ook werkt.

De opslag van de Amber Plus, met twee Seagate-schijven van 2 TB, is standaard in RAID 1 geconfigureerd. Opnieuw is de functionaliteit basaal, maar wel duidelijk en goed bruikbaar. Gebruikers en mappen aanmaken, bestanden delen, het is allemaal eenvoudig te doen en vergt weinig verdere kennis van zaken.

Behalve Amber Life, dat duidelijk nog in ontwikkeling is, en de nieuwe Amber iX-apps is er voor Mac- en Windows-gebruikers ook Amber Desktop. Daarmee kunnen ze vanaf hun pc eenvoudig bij de opslag en gedeelde bestanden op de NAS. Een bureaublad voor elke gebruiker, zoals de meeste andere NAS’en bieden, is er niet: de webtoegang is vooral voor de beheerder om de router of de NAS te configureren.

Wil je extra functionaliteit aan de Amber Plus toevoegen, dan moet eerst de AmberPRO-dienst ingeschakeld worden. Deze dienst verkeert nog in bètafase, maar maakt het mogelijk om Docker-applicaties op de NAS te installeren. Het officiële aanbod in de Amber App Store is niet groter dan een handvol, al is het geen slechte gedachte om in te zetten op Docker om zo snel mogelijk extra functionaliteit te kunnen bieden.

We testen Nextcloud, Home-Assistant en het zakelijke Odoo, en die werken prima. Het is vooral ook de belofte van maximale ondersteuning voor Docker die van de Amber Plus toch een zeer interessante nieuwkomer maakt. Wel mag het totale aanbod nog wat worden opgeschoond en doorontwikkeld.

©PXimport

Synology: nog geen DSM 7.0

Het uitblijven van de al meer dan een jaar geleden verwachtte versie 7 van het DSM-besturingssysteem van Synology hangt als een dikke deken over de hardware-innovaties van het bedrijf. Gerucht is dat zelfs al enkele nieuwe modellen om die reden zijn uitgesteld.

Toch heeft de marktleider genoeg te bieden, vooral ook omdat het traditioneel sterk is in software. De huidige versie 6.2 van DSM voldoet nog prima. Bovendien is er een groot aanbod aan kwalitatief goede uitbreidingen voor gebruik op de NAS én apps voor mobiele connectiviteit. Wel is het vervelend dat het veelgevraagde samensmelten van Photo Station en de slimme fotomanager Moments in het nieuwe Synology Photos langer op zich laat wachten.

Aan de hardwarekant blijft Synology terughoudend met innovaties, zeker bij de modellen die zich richten op consumenten en kleine zelfstandigen. Zo ontbreken snelle 2,5Gbit-netwerkaansluitingen volledig, net als de nog snellere 10Gbit-versies. Ook zijn er nu pas voor het eerst geen usb2.0-poorten meer aanwezig.

Waar zijn TerraMaster en Netgear?

Ook houdt Synology vast aan de NAS als mediastreamer in plaats van mediaspeler, dus hdmi-poorten ontbreken. Zo beschikt de DS920+ dankzij de Intel Celeron J4125-processor wel over een grafische chip, maar kun je die niet gebruiken om films direct op een tv af te spelen, de beelden van bewakingscamera’s op een direct aangesloten monitor te bekijken of als monitor van een virtuele machine. En dat terwijl Synology juist op softwaregebied de mooiste oplossingen in huis heeft voor zowel mediaconsumptie als zakelijker gebruik van Docker-containers of het inrichten van virtuele machines.

Andere goede uitbreidingen zijn Hyper Backup, Surveillance Station, Synology Office en nog veel meer. De meeste uitbreidingen zijn bovendien van Synology zelf en duidelijk goed getest.

©PXimport

QNAP: veel innovaties

Het tempo waarin QNAP vooral zijn hardware innoveert, blijft verbazen. Het bedrijf heeft binnen enkele jaren een enorm portfolio aan netwerkapparatuur opgebouwd en levert met QuTS Hero en QES nog een tweede en zelfs derde besturingssysteem voor zijn opslagsystemen, als alternatief voor het bekende QTS.

Bovendien heeft QNAP een bijna onhandig breed aanbod aan NAS-modellen. En ook daarbinnen zit een aantal modellen die je echt alleen bij QNAP aantreft. Denk aan de geteste HS-453DX, een high-end NAS met een 10Gbit-netwerkpoort die opslag van harde schijven en ssd’s combineert, vermomd in een huiskamerapparaat zonder ventilator. Of neem de TBS-453DX, een 4bay-NAS die alleen M2-ssd’s ondersteunt.

Daarbij is bijna elke QNAP voorzien van een hdmi-aansluiting die het mogelijk maakt om de NAS direct op een tv aan te sluiten en als mediaspeler te gebruiken, of om hem in combinatie met Linux-station of Hybrid Desk in te zetten als pc.

Aan uitbreidingen bij QNAP geen gebrek, al is de kwaliteit wisselend doordat de fabrikant, net als Asustor, heel veel producten van derden toelaat op zijn NAS. Het QTS-besturingssysteem is zeer uitgebreid, maar vergt wel meer kennis dan de besturingssystemen van de andere NAS-merken.

Tegelijk laat QNAP zien dat het fantastische software kan maken, bijvoorbeeld met Hybrid Backup Sync, dat gegevens back-upt naar een groot aantal cloudopslagaanbieders waaronder Google Drive, Microsoft OneDrive en Dropbox. Hetzelfde geldt voor HybridMount, waarmee cloudopslag van een van de grote online opslagdiensten naadloos wordt geïntegreerd met de opslag op de NAS.

©PXimport

WD: gemak boven functies

Geen nieuwe hardware dit jaar van WD: de WD MyCloud Ex2 Ultra is onveranderd ten opzichte van die in de vorige test. En dat was niet omdat de hardware toen al zo vooruitstrevend was, die is duidelijk zeer bescheiden en steekt nu alleen nog maar meer af bij de concurrentie.

Dat WD door het ontbreken van nieuwe hardware niet op een enorme achterstand is komen te staan, komt doordat het zich niet in een directe concurrentiestrijd met de andere NAS-merken stort, maar een eigen plek heeft gecreëerd en daar trouw aan vasthoudt. WD richt zich met zijn NAS-apparaten op de gebruiker die vooral geen technische uitdaging wil, maar heel snel zijn documenten en foto’s wil back-uppen en misschien via internet toegankelijk maken.

Bij WD vind je dus geen overtal van uitbreidingen of apps. Er is zelfs maar één app beschikbaar, al doet die wel precies wat je ervan verwacht.

De belangrijkste vernieuwing bij WD sinds de vorige test is de komst van versie 5 van het MyCloud OS. Op de NAS is van deze nieuwe versie nauwelijks iets te zien, want het MyCloud OS 5-dashboard is volledig identiek aan het vorige. Maar op de verbonden apparaten merk je het wel. Foto’s en documenten uploaden, bekijken, delen, video’s afspelen die op de NAS staan … het werkt allemaal en met zeer weinig inspanning.

WD laat dus geen grote vernieuwingen zien, maar blijft onverminderd de kampioen van de eenvoud en daarmee de ideale keuze voor iedereen die vooral een NAS zoekt om zijn documenten, foto’s en video’s te back-uppen.

©PXimport

Live-demo webinterface

De beste NAS

Het blijft een hele uitdaging om de juiste NAS te kopen. Geen van de aanbieders levert het perfecte apparaat, al helpt een flink budget wel om het aantal noodgedwongen compromissen te beperken. Een snellere processor, meer geheugen, meer en snellere netwerkpoorten, het zorgt er allemaal voor dat de gebruiksmogelijkheden nu al groter worden en de NAS mogelijk ook langer zal voldoen aan de eisen van de huidige tijd.

Maar juist omdat er zoveel gebruiksmogelijkheden zijn, is er ook niet één beste NAS aan te wijzen. Wel kun je afhankelijk van het beoogde gebruik de beste modellen selecteren.

De beste opslag-NAS

Gebruik je de NAS vooral voor het opslaan en delen van documenten en het maken van back-ups, dan voldoet eigenlijk elke NAS. Meer schijven is dan belangrijker dan een hele snelle processor, en snelle netwerkpoorten zijn alleen handig wanneer het netwerk en de aangesloten computers daar ook over beschikken. Voor het synchroniseren van foto’s vanaf mobiele apparaten heeft het geen voordeel.

In dit geval doe je er goed aan om meer budget te reserveren voor meer en grotere schijven dan voor de NAS zelf. De Synology DS220j en DS420j zijn dan goede keuzes.

©PXimport

De beste multimedia-NAS

Om een NAS te gebruiken voor het afspelen van films en muziek is vooral een snelle processor met goede 4K-transcoding belangrijk. Liefst heeft de NAS ook een hdmi-poort om media op een aangesloten tv af te spelen. Een afstandsbediening kan ook handig zijn, al kan een goede app deze eventueel vervangen.

Omdat mediabestanden veel ruimte innemen, heeft een NAS met vier schijfcompartimenten hier duidelijk de voorkeur. Wanneer budget geen rol speelt, is de QNAP HS-453DX natuurlijk onverslaanbaar: deze heeft twee hdmi-poorten, aparte aansluitingen voor geluid en dat alles in een huiskamervriendelijk ontwerp zonder ventilator. Wil je minder besteden, dan is de Asustor AS5202T een prima keuze.

©PXimport

De beste virtualisatie-NAS

Bij virtualisatie is het belangrijk dat de processor dit ondersteunt. Ook is het handig als de NAS over minimaal 2 of 4 GB geheugen beschikt én zijn snelle netwerkaansluitingen waardevol. Omdat juist virtuele machines profiteren van ssd-caching, zijn ook M2-ssd-sloten een pré.

Synology en QNAP bieden duidelijk de mooiste oplossing voor virtualisatie. De Synology DS720+ heeft M2-ssd-sloten en twee gigabit-poorten die samengevoegd kunnen worden. Wel is ten opzichte van de goedkopere DS220+ de meerwaarde onder andere door het ontbreken van multigigabit-aansluitingen gering. De QNAP TS-253D biedt namelijk twee 2,5Gbit-poorten én een hdmi-poort tegen een iets lagere prijs.

Bij de modellen met vier schijfposities zien we dezelfde trend: de Synology DS920+ is een prima keuze voor wie Synology prefereert, maar de QNAP TS-453D biedt meer hardware voor een iets lagere prijs.

©PXimport

©PXimport

Recente back-ups zijn je beste wapen tegen verlies van data. Vroeg of laat crasht je systeem of krijg je te maken met malware, en dan kun je alleen nog vertrouwen op je back-ups. In dit artikel gebruiken we degelijke, gratis tools waarmee je probleemloos back-ups maakt van je volledige systeem en van losse datamappen. Terugzetten hoort er natuurlijk ook bij.

⭐ Mappen en bestanden back-uppen met Duplicati

Er bestaan veel programma's waarmee je zelf bestanden en mappen automatisch kunt back-uppen. Je doet dit het bij voorkeur niet naar een andere map op dezelfde schijf, want bij een schijfcrash verlies je ook deze back-ups. Back-uppen naar een andere lokale of externe schijf en/of via een lokale synchronisatiemap naar je cloudopslag is evenmin altijd veilig. Immers, als deze locaties zonder extra inloggegevens toegankelijk zijn, kan malware zoals ransomware ook daar je bestanden en back-ups vernietigen. Met de gratis opensource-tool Duplicati kun je dit vermijden door meerdere back-ups in te plannen, ook naar een afgeschermde gedeelde map op je netwerk (of nas) of rechtstreeks naar de cloud.

Duplicati: installeren

Om Duplicati te installeren, ga je naar www.duplicati.com/download. Klik op Download for Windows (al is er ook een macOS-versie) en download het msi-bestand. Dubbelklik daarop, klik driemaal op Next en op Install. Bevestig met Ja en Finish. Bij het opstarten verschijnt het programma-icoon in het systeemvak rechts op de Windows-taakbalk. Klik daar met rechts op en kies Open om de webinterface in je browser te starten. Klik desgevraagd bij First Run Setup op Yes en stel een wachtwoord in. Dit wachtwoord heb je nodig als je de app vanaf een andere locatie wilt openen.

Je kunt Duplicati nu lokaal starten in je browser met de url http://localhost:8200. Wil je de webomgeving ook openen vanaf een andere netwerk-pc, ga dan naar Instellingen in Duplicati en vink Remote toegang toestaan aan. Hier kun je ook altijd je serverwachtwoord aanpassen. Bevestig met OK en herstart Duplicati. De app is nu ook bereikbaar via het interne ip-adres van je pc. Om achter dit adres te komen, open je de Opdrachtprompt en voer je het commando ipconfig uit. Kijk bij IPv4 Address van je actieve netwerkadapter (meestal Ethernet of Wi-Fi). Het adres wordt dan bijvoorbeeld: http://192.168.0.182:8200. Het is nog even aankijken of je firewall niet in de weg zit.

Duplicati: eerste back-up

We gaan ervan uit dat je de webinterface op je pc hebt geopend. Klik op +Back-up toevoegen en laat Een nieuwe back-up instellen geselecteerd. Klik op Volgende en geef een back-upnaam op. Kies bij Versleuteling voor Geen versleuteling als je de back-up enkel binnen je eigen thuisnetwerk bewaart. Gebruik je straks cloudopslag, kies dan AES-256 encryption, built in en vul twee keer een wachtwoordzin in, en bewaar die wachtwoordzin goed.

Klik op Volgende om de doellocatie in te stellen. Veiligheidshalve stel je bij voorkeur meerdere back-uplocaties in: één of twee lokale (zoals een tweede schijf of gedeelde netwerkmap) en een cloudprovider.

Laten we beginnen met een lokale schijf. Kies Local folder or drive en selecteer het pad of klik op Voer pad handmatig in. Klik op Volgende en duid alle bronmappen aan die je wilt back-uppen. Of vul het pad handmatig in en klik op Voeg pad toe. Bij Filters en Uitsluiten kun je bepaalde mappen of bestandstypes weglaten, zoals systeembestanden of bestanden die groter zijn dan een bepaalde omvang. Druk opnieuw op Volgende. Laat Automatisch back-up uitvoeren aangevinkt en geef aan wanneer en hoe vaak de back-up moet draaien. Klik nogmaals op Volgende. Bij Back-up retentie kies je hoeveel oude back-ups je wilt bewaren, bijvoorbeeld met de optie Verwijder back-ups die ouder zijn dan <…> of Behoud een specifiek aantal back-ups <…>. Voltooi met Opslaan.

Duplicati maakt standaard incrementele back-ups. Dat betekent dat na een eerste volledige back-up in principe alleen de gewijzigde data worden opgeslagen, wat zorgt voor veel kleinere back-upvolumes.

 Duplicati: extra back-ups

Je kunt je back-up ook opslaan op een gedeelde netwerkschijf of NAS. Voor extra veiligheid is die locatie alleen bereikbaar via aparte inloggegevens, dus niet met het Windows-account waarmee je nu bent aangemeld. Kies bij Opslagtype de optie Local folder ordrive en klik op Voer pad handmatig in. Vul bij Map-pad het zogenoemde UNC-pad naar je gedeelde map in, bijvoorbeeld \\nas\back-ups. Geef bij Gebruikersnaam en Wachtwoord de bijbehorende inloggegevens op. Klik op Test verbinding om te controleren of Duplicati toegang heeft. De rest van de stappen ken je al.

Je kunt ook rechtstreeks back-uppen naar je cloudopslag. Kies bij Back-updoel in het keuzemenu bij Opslagtype het gewenste netwerkprotocol (zoals (S)FTP of WebDAV) of een cloudprovider (zoals Google Drive, MicrosoftOneDrive v2 of Dropbox).

Vul bij Pad op server de naam in van de doelmap van je back-up (deze hoeft nog niet te bestaan). Je laat deze map het best buiten de lokale synchronisatietool van je cloudopslag, zodat malware je back-ups niet via die weg kan aantasten. Klik op AuthID en volg de instructies om Duplicati toegang te geven tot je cloud. Meestal krijg je dan een ID die je kopieert en plakt in het AuthID-veld met Ctrl+C en Ctrl+V. Klik op Test verbinding en werk de verdere configuratie af als alles correct werkt.

Duplicati: back-upbeheer

De toegevoegde back-uptaken verschijnen in het startvenster van Duplicati. Klik op Nu uitvoeren als je zo'n taak direct handmatig wilt starten. Of klik op het pijltje bij een taak en kies Bewerken om de configuratie aan te passen. Je kunt hier ook de taak verwijderen of via Log weergeven de uitvoering controleren. Bovenaan vind je knoppen om de back-up te pauzeren of (definitief) stop te zetten.

Duplicati: back-upherstel

Back-ups maak je natuurlijk niet voor je plezier, maar om er in noodsituaties op terug te vallen. Terugzetten doe je in Duplicati via het onderdeel Herstellen. Selecteer de gewenste back-up die je eerder hebt ingesteld. Weet je niet zeker welke back-up je nodig hebt (of heb je Duplicati opnieuw geïnstalleerd), kies dan Direct herstellen vanuit back-upbestanden. In dit geval navigeer je zelf naar de juiste locatie (bij cloudopslag vul je zo nodig ook de optie AuthID in). Klik op Volgende en geef indien nodig je wachtwoordzin in. Bevestig met Verbind.

Je ziet nu de inhoud van je back-up. In het keuzemenu bij Herstellen vanaf geef je aan vanaf welke back-updatum je bestanden wilt terugzetten. Wil je bijvoorbeeld een bestand terughalen dat je op 1 mei 2025 hebt overschreven, kies dan een datum vóór 1 mei. Vink alle mappen en bestanden aan die je wilt herstellen of gebruik de zoekfunctie. Klik op Volgende en kies of je deze terugplaatst naar de originele locatie of een andere doelmap via Kies locatie. Je bepaalt ook of gelijknamige bestanden worden overschreven en of de lees/schrijfrechten van de back-up moeten gelden. Bevestig met Herstellen.

⭐ Systeem en schijven back-uppen met EASEUS ToDo Backup

Met Duplicati kun je prima losse bestanden en mappen back-uppen, maar geen volledig systeem of schijf(partitie). Dat kan erg handig zijn als je systeem of een schijf crasht en je alles snel wilt herstellen. Voor zo'n volledige systeem- of schijfback-up kun je beter het gebruiksvriendelijke programma EASEUS ToDo Backup Free gebruiken. Deze (Engelstalige) tool kan overigens ook losse data back-uppen (en die selectief terugzetten via een virtueel station), maar wij vinden Duplicati hiervoor iets handiger en flexibeler.

ToDo Backup: installeren

Download de gratis versie van ToDo Backup via www.kwikr.nl/todob en dubbelklik op het gedownloade exe-bestand. Klik rechtsonder op Custom Install als je het installatiepad wilt wijzigen en bevestig met Install Now. Na de installatie klik je op Start Now. Je krijgt af en toe meldingen voor een (betaalde) upgrade, maar die kun je gewoon negeren. Klik in het startvenster maar meteen op Create Backup.

ToDo Backup: back-upselectie

Je kunt nu kiezen uit vier back-uptypes: File, Disk, OS en Apps data. Hier focussen we op Disk en OS. Het verschil tussen beide is vooral technisch. Kies je Disk, dan bepaal je zelf welke schijf of partities je wilt back-uppen. Je kunt bijvoorbeeld een volledige schijf selecteren, handig als je meerdere besturingssystemen en al je data wilt veiligstellen. Kies je OS (Operating System), dan selecteert de tool enkel de partities die nodig zijn om Windows te herstellen en op te starten. Meestal gaat het om het C:-station en doorgaans ook de bootloader- of EFI-partitie. Die keuze is vooral nuttig voor een snelle systeemherstel-back-up bij een Windows-crash.

De werkwijze is in beide gevallen vrijwel gelijk, alleen kies je bij Disk zelf de gewenste schijf of partities. Je plaatst simpelweg een vinkje bij Hard disk [n] of bij specifieke partities als je niet alles wilt back-uppen. Bevestig je keuze met OK.

ToDo Backup: bestemmingslocatie

In beide gevallen kom je nu in een venster terecht waar je de doelmap voor je back-up kiest. Klik op de voorgestelde locatie en kies uit vier types: Local Drive, EaseUS Cloud, Network en Security Zone. EaseUS Cloud is opslag op de EASEUS-servers en vereist een account. In de gratis versie is dit beperkt in tijd en opslagruimte. Met Security Zone maak je een verborgen partitie aan die enkel voor de back-upsoftware toegankelijk is, zodat malware er in principe geen toegang toe heeft. Je kiest zelf de grootte en schijf, maar deze functie is helaas enkel beschikbaar in de betaalde versies.

Dan blijven Network en Local Drive over. Network is een optie, maar bij een schijfcrash is die locatie vaak moeilijker bereikbaar en zo'n schijfkopie kan erg groot zijn. Wil je dit toch gebruiken, open dan de optie Network voor bestaande netwerkshares of klik op CloudStorage, NAS of FTP en maak verbinding via New […] Connection, eventueel met inloggegevens of autorisatie (zoals bij Google Drive, OneDrive of Dropbox). Wij houden het hier bij Local Drive. Ga via Computer naar de gewenste locatie, bijvoorbeeld een externe schijf die je na de back-up kunt loskoppelen zodat ransomware er zeker geen toegang toe heeft.

ToDo Backup: back-upopties

Zodra je een bestemmingslocatie hebt gekozen, kun je de back-up meteen starten met BackupNow, waarna je de voortgang kunt volgen. Toch is het beter om eerst op de knop Options te klikken. Je komt dan in een venster met allerlei instellingen. We lopen kort door de belangrijkste opties op het tabblad Options. Bij Encryption kun je Enable backup encryption inschakelen en een twee keer een wachtwoord invullen, maar als je de back-up enkel lokaal bewaart, is dat wellicht overbodig.

In het onderdeel Backup Splitting kun je de back-up opsplitsen. Kies je bijvoorbeeld FAT32-4096, dan wordt elk back-uponderdeel maximaal 4 GB groot, zodat het ook op een (oudere) FAT32-schijf past.

Ga verder naar Disk/Volume Settings. Plaats hier enkel een vinkje bij Sector by sector backup als je echt elke bit van de schijf of partitie wilt kopiëren, ook van reeds verwijderde data. Dit is in principe enkel nuttig voor diepgaand dataherstel. Via Reset to Initial herstel je alle instellingen naar de standaardwaarden van de tool. Bevestig je wijzigingen met OK.

ToDo Backup: back-upplan

In het Options-venster vind je ook het tabblad Scheme. Hier stel je in of en wanneer de back-up automatisch moet starten. Dit is vooral handig bij bestandsback-ups, maar ook nuttig als je je schijf- of systeemback-up regelmatig wilt bijwerken. Je kunt kiezen uit onder meer One-time, Daily en Weekly.

Neem bijvoorbeeld Weekly. Geef bij Execute backup at het gewenste tijdstip op en selecteer de dagen waarop de back-up moet plaatsvinden. Bij Backup method kies je het liefst voor Incremental of Differential (zie kader 'Back-upmethode') en vink je Create a full backup every [n] backup(s) aan. Vul hier bijvoorbeeld 10 in, afhankelijk van hoe vaak je back-upt.

Vink ook de optie Run missed backup at system startup if computer is shutdown aan, zodat gemiste back-ups alsnog worden uitgevoerd. Voor retentie vink je Enable image reserve strategy aan. Daarmee geef je aan hoeveel oudere back-ups je wilt bewaren, bijvoorbeeld met de opties no more than 7 Days of the last 3 backups. Bevestig je instellingen met OK.

ToDo Backup: back-upherstel

Stel dat je een volledige datapartitie hebt geback-upt en deze is nu corrupt. Je kunt de back-up in één keer terugzetten. Start ToDo Backup en selecteer de juiste back-up. Klik linksonder op Recover en druk op Disk/Partition mode. Kies bij History Version de datum van de gewenste back-upversie. Duid eventueel de schijf of partities aan die je wilt herstellen. Klik op Next en geef de bestemmingslocatie aan. Dit zal meestal de oorspronkelijke schijf of partitie zijn. Via Advanced options kun je eventueel Optimize for SSD aanvinken (voor herstel naar ssd) en Sector by sector recovery (voor geavanceerd dataherstel). Klik opnieuw op Next en bevestig met Yes.

Wil je slechts enkele databestanden of mappen terughalen, dan kan dat ook via dezelfde schijfkopie. Klik bij Recovery op File mode. Je kunt dan door het virtuele station van de back-up bladeren en op bestandsnaam zoeken. Vink alle gewenste bestanden of mappen aan en kies Recover to original location of geef een andere locatie op via Recover to. Vink eventueel Replace existing files aan om bestaande bestanden te vervangen. Bevestig met Proceed. De data worden teruggeplaatst met behoud van het oorspronkelijke pad.

ToDo Backup: bootmedium

Stel: Windows of je systeemschijf is gecrasht … dan kun je de systeem- of schijfkopie niet zomaar terugzetten, want opstarten via Windows lukt niet meer. In dat geval kun een speciaal bootmedium gebruiken, áls je dat vooraf hebt aangemaakt.

Klik rechtsboven op Tools en kies Create Emergency Disk. Steek een lege usb-stick in je pc, klik op het usb-stick-icoon en selecteer de juiste usb-stick. Druk op Create en bevestig met Create Now. Voor het bootgedeelte zijn de Microsoft WinPE-tools nodig. Laat de optie Download from Microsoft geselecteerd staan en klik op OK. Dit proces kan enkele minuten duren. Als gevraagd wordt om de stick te (her)formatteren, bevestig je met Yes.

Na afloop klik je op Finish. Test het bootmedium daadwerkelijk op je systeem. Meestal doe je dit via een speciaal bootmenu (via een sneltoets bij het opstarten) of je stelt de bootvolgorde in via het UEFI/BIOS-menu. Raadpleeg indien nodig de systeemhandleiding.

Als de bootstick goed werkt, verschijnt na een tijdje de vertrouwde grafische omgeving van EASEUS ToDo Backup en kun je via Recover (of handmatig via Browse to Recover) de gewenste back-up terugzetten.

⭐ Netwerkback-ups met UrBackup

Als extraatje voor de meer gevorderde gebruiker die centraal back-ups van meerdere netwerk-pc's wil beheren, vertellen we ook nog iets over de gratis opensource-tool UrBackup. Die bestaat uit een server, en een of meerdere clients. De clients melden zich aan bij de server via je thuisnetwerk (of via internet), waarna de server opdrachten stuurt om volgens schema te back-uppen. Een client kan zowel bestandsback-ups als volledige schijfimages naar de server sturen, waarbij slim gebruik gemaakt wordt van incrementele back-ups.

UrBackup: installeren

Installeer de server op de pc waarop je de back-ups centraal wilt bewaren. Deze moet uiteraard bereikbaar zijn op de momenten dat de back-ups gepland zijn. Ga naar www.urbackup.org en klik op Download UrBackup Server (wij gaan uit van de Windows-versie, maar er zijn ook versies voor Linux, FreeNAS en Docker). Dubbelklik op het exe-bestand: na enkele klikken is de server klaar voor gebruik. Je opent deze in je browser via http://localhost:55414.

UrBackup: servermeldingen

Waarschijnlijk verschijnt nu een foutmelding over de back-upmap. Open daarvoor het tabblad Instellingen en geef een bestaande, lege map op bij Back-up opslaglocatie. Bevestig met Opslaan en ververs de webpagina.

Mogelijk krijg je nu de melding dat je het back-uppad omwille van prestaties beter buiten de antiviruscontrole houdt. In Windows Defender stel je dit zo in: ga naar het venster Instellingen (Windows-toets+I) en kies Privacy en beveiliging / Windows-beveiliging / Virus- en bedreigingsbeveiliging. Klik op Instellingen beheren en dan op Uitsluitingen toevoegen of verwijderen. Klik op +Een uitsluiting toevoegen / Map en verwijs naar de back-upmap van UrBackup. Ververs opnieuw je webpagina.

Als er nog een melding over korte DOS-namen verschijnt, open dan de Opdrachtprompt als administrator en voer dit commando uit:

Vervang <stationsletter:> door de letter van het volume met je back-upmap.

UrBackup: client

De server is klaar, tijd voor de clientmodule. Die installeer je op een andere netwerk-pc met via een apart exe-bestand. Meteen na het opstarten verschijnt een venster waarin je opgeeft wat je op bestands- en volumeniveau wilt back-uppen, waarbij je in beide gevallen zelf aanduidt wat je wilt opnemen. Voor volumes geef je de letters in (bijvoorbeeld C;D) en voor bestanden voeg je paden toe via de knop Locatie toevoegen.

Als alles goed is, herkent de server de client automatisch en kan de back-up starten. Lukt dat niet, dan voeg je de client handmatig toe (bijvoorbeeld via het ip-adres) via +Nieuwe client toevoegen op de server.

Je opent de client op elk moment met een dubbelklik op het icoon in het Windows-systeemvak. Klik er met rechts op en kies Instellingen om alle opties zoals back-upfrequentie en retentie in te stellen, op diverse tabbladen. Vanuit dit contextmenu kun je ook direct volledige of incrementele bestands- en imageback-ups starten, al kan dit net zo goed via de webinterface van de server.

UrBackup: herstellen

Om geback-upte data terug te zetten, open je het tabblad Back-ups in de webinterface van de server. Klik op de client en daarna op de juiste bestands- of imageback-up. Bij een bestandsback-up kun je de data als zip-bestand downloaden of rechtstreeks op de client herstellen. Na bevestiging aan clientzijde worden de bestanden teruggezet.

Bij een imageback-up klik je op Image mounten. De schijfkopie (in vhdz-formaat) verschijnt als een virtueel station en je kunt selectief bestanden downloaden.

Wil je de imageback-up volledig terugzetten op systeemniveau, download dan eerst het iso-bestand via Download UrBackup Restore Stick op de UrBackup-website.

Start daarna een tool als Rufus en stop een usb-stick in je computer. Kies bij Apparaat de juiste usb-stick en verwijs bij Opstartselectie naar het iso-bestand. Klik op Starten, kies Schrijven in ISO-image-modus en bevestig met OK (2x). Even later is de bootstick klaar.

Start de client-pc op met de bootstick. Schakel indien nodig secure boot uit via het UEFI/BIOS-menu. Start vervolgens de grafische desktopomgeving, waarna UrBackup Image Restore opstart. De tool zoekt zelf de UrBackup-server in je thuisnetwerk en je kunt daarna alles correct instellen voor het herstel.

De Rowenta X-Clean 10 is een draadloze stofzuiger en dweil in één. Hij wordt geleverd met een basisstation waarin je hem oplaadt. Aan de hand van vier reinigingsfuncties neem je je (harde) vloeren onder handen. Hij dweilt met een draaiend rol en zit daarmee qua concurrentie in de hoek van Dyson, alleen beduidend voordeliger. Is het echt handig om tegelijkertijd te zuigen en dweilen? ID.nl test het uit.

Eerste indruk

De Rowenta X-Clean 10 is een draadloze stofzuiger en dweil in één. Hij wordt geleverd met een basisstation waarin je hem oplaadt. Aan de hand van vier reinigingsfuncties neem je je (harde) vloeren onder handen. Hij dweilt met een draaiend rol en zit daarmee qua concurrentie in de hoek van Dyson, alleen beduidend voordeliger. Is het echt handig om tegelijkertijd te zuigen en dweilen? ID.nl test het uit.

©Saskia van Weert

Levering en handleidingen

De stofzuiger wordt geleverd in een grote doos, met daarin uiteraard het apparaat en basisstation, maar ook een rager voor het reinigen (daarover verderop meer), een extra dweilrol, garantieboekjes en twee handleidingen: een snelstartgids en een wat uitgebreider boekje. Om daarmee te beginnen: duidelijk is anders. De handleidingen bestaan uit zwart-witte tekeningen met blauwe accenten, die voor de beginnende gebruiker amper te begrijpen zijn. Wat video's op de site van Rowenta brengen uitkomst, maar dit kan duidelijk beter.

Opbouw en reservoirs

Na enig vooronderzoek is de globale werking min of meer duidelijk. De stofzuiger heeft verschillende afneembare onderdelen. In de voet zit het reservoir waarin je het schone water met eventueel een schoonmaakmiddel doet. Dat vullen gaat gewoon onder de kraan, met een hersluitbaar tuitje. In het steelgedeelte zit het reservoir waarin het opgezogen vuil en vieze dweilwater terechtkomen, met erboven een filter dat bijvoorbeeld haren deels tegenhoudt. Het geheel haal je er in één beweging uit. De dweilrol is ook uitneembaar, om hem periodiek schoon te maken en te verwisselen als de rol versleten is. Bij normaal gebruik zou dat elke zes maanden zijn, tegen net geen 20 euro per stuk. Je zet het apparaat aan met een knop op het bedieningspaneel, en in de steel zit een knop om de reinigingscyclus te starten. Die voer je uit elke keer na het stofzuigen. Daar gaan we verderop dieper op in.

De eerste keer

De eerste keer aanzetten was niet direct een doorslaand succes. De stofzuiger praat tegen de gebruiker, in gebiedende wijs. Bijvoorbeeld om aan te kondigen dat het reinigingsprogramma van start gaat. Via de tiptoetsen op het bedieningspaneel is de taal aan te passen, maar dit lukte in eerste instantie niet en later ineens wel bij toeval tijdens het gebruik. Dat is dus niet erg intuïtief. De vrouwenstem van de X-clean is ook erg hard; tijdens de testperiode is het ook niet gelukt het volume lager te zetten ondanks het nadoen van de tekeningen in de handleiding: de stofzuiger ging gewoon aan en verder gebeurde er niks.

Bediening en modi

Eenmaal aangezet wijst de bediening zichzelf. Je hebt de keuze uit vier standen: AI, Turbo, Stil en Alleen zuigen. En nog een Max-optie voor sterk vervuilde oppervlakken. Je schakelt met de Mode-knop tussen de vier standen en als je de Mode-knop ingedrukt houdt, wordt de Max actief. De X-clean 10 heeft een zelfaangedreven roller, wat betekent dat hij heel licht over de vloer glijdt. Afhankelijk van de gekozen optie wordt er meer of minder zuigkracht en dweilwater gebruikt. In de testperiode voldeed de AI-opties voor de dagelijkse reiniging en de Turbo-modus voor intensiever schoonmaken. Hij werkt verder als een gewone stofzuiger: je haalt hem van voor naar achter over de grond. Omdat er gedweild wordt, is het wel handig je kamers van achter naar voor schoon te maken.

©Rowenta

Slimme vuilsensor

Op het led-paneel zit een gekleurde halve cirkel die aangeeft hoeveel vervuiling de machine waarneemt. Geel en oranje geven vuil en meer vuil aan. Dat kan opgevat worden als aansporing om nog wat langer over de vloer heen te gaan.

©Rowenta

Accuduur

De accuduur is ruim voldoende voor een gemiddeld tot groot huis. Na een half uur schoonmaken is het wel tijd om weer op te laden, maar zoveel tijd zul je in de praktijk niet nodig hebben.

Grindvloeren: onverwacht goed resultaat

In de testwoning ligt laminaat en een open grindvloer, kleine decoratieve korreltjes helaas zonder toplaag. Zo'n vloer kan eigenlijk niet goed gedweild worden op de normale manier (dus met een mop en een plens water). De X-clean liet zich echter van zijn beste kan zien en blijkt optimaal te presteren op dit type vloer. Hoe dat werd ontdekt? ⤵️

Reiniging na gebruik

Na elke keer stofzuigen moet je het reservoir uit de machine halen, het opgezogen en inmiddels natte vuil (drab) weggooien in de vuilnisbak en het vieze water door de gootsteen spoelen. Je ziet dus meteen wat er allemaal is opgezogen en dat is best confronterend, maar ook bevredigend omdat je vloer daar nu van verlost is. De geleegde unit plaats je weer in de stofzuiger, en deze gaat dan terug naar de basis om op te laden.

©Saskia van Weert

Met een druk op de knop op de steel start je het reinigingsproces. Dat bestaat uit een (keihard) commando en een hoop lawaai. In zekere zin doen het aan de concurrent denken, want de handendrogers van Dyson maken een vrijwel identiek blazend geluid. Na een paar minuten vraagt de stem je om de unit wederom schoon te maken en terug te plaatsen. Hierin zit dan restvuil en water waarmee de rol gereinigd is. Na wederom een terugplaatsing komt er weer een hard commando dat aangeeft dat het filter wordt drooggeblazen. Daarna schakelt de stofzuiger terug tot een beschaafd geluidsniveau om gedurende 30 tot 60 minuten zichzelf schoon te maken.

Tijdsbesparing en motivatie

Het lijkt een heel gedoe, en in zekere zin is dat het ook. Na enkele keren stofzuigen en dweilen weet je het allemaal wel. Daar staat tegenover dat de kamers razendsnel schoon zijn. Een grote huiskamer met de genoemde moeilijke vloer is onder de 10 minuten klaar. Dat motiveert tot vaker stofzuigen en dweilen en kan daardoor leiden tot een structureel schoner huis. Wie heeft immers tijd en zin om meerdere keren per week eens uitgebreid te dweilen?

©Rowenta

Resultaten op andere vloertypen

De resultaten op laminaat en tegels (badkamer en wc-vloer) zijn ook prima, de zuigmond komt goed bij randjes en hoeken. Hij is 15 centimeter hoog dus kan ook onder niet al te lage kasten komen, waarbij de stem mededeelt dat er een speciale modus voor onder meubels actief wordt.

©Rowenta

Eindoordeel

Als je de plussen en de minnen tegen elkaar afweegt, slaat de balans toch uit naar het positieve. De minpuntjes zijn duidelijk: handleiding kan beter en het is even een gedoe met meerdere keren het reservoir uitspoelen, de stem is vrij hard en zou wat mij betreft ook uitgeschakeld moeten kunnen worden. Het reinigen duurt vrij lang en is lawaaierig. Maar hij reinigt en zuigt goed, maakt de vloer lekker schoon in zeer korte tijd en is vergeleken met de concurrentie een heel stuk goedkoper.