In de vorige aflevering van dit van dit dubbelartikel hebben we uitgelegd hoe je de gratis NAS-oplossing TrueNAS Core zowel virtueel als op een fysieke machine kunt installeren en hoe je de aangesloten schijf of schijven toevoegt aan een logische ‘pool’. In deze aflevering pikken we deze draad weer op, maken we gebruikersaccounts met de nodige machtigingen aan en benaderen we NAS-shares vanuit Windows.

Als het goed is, heb je de machine met TrueNAS inmiddels weer opgestart en kijk je tegen een saai opdrachtregelmenu aan, waarin heel wat te configureren valt. Dit menu kunnen we gelukkig links laten liggen, aangezien TrueNAS over een gebruiksvriendelijke grafische interface beschikt.

Die kun je ook makkelijk vanaf je favoriete pc bereiken, waarbij we ervan uitgaan dat die zich in hetzelfde netwerk bevindt. Je hoeft alleen het ip-adres in de adresbalk van je browser te tikken: dat adres vind je onderaan het opdrachtregelmenu van TrueNAS (bijvoorbeeld http://192.168.0.127). Vervolgens meld je je aan met gebruiker root en het eerder ingestelde wachtwoord. Even later is het dashboard van TrueNAS weer zichtbaar en kun je verder.

Check-up

Het is geen slecht idee om op je dashboard of via System / Update regelmatig na te gaan of er updates beschikbaar zijn, en die te downloaden en te installeren (plaats hiervoor een vinkje bij Apply updates and reboot system after downloading). Veiligheidshalve bewaar je wel eerst de huidige configuratie met Save configuration.

Wijzelf maken gebruik van TrueNAS Core 12.0-U3.1. Via www.tiny.cc/truenasnotes vind je hierover meer informatie.

Ook is het verstandig om nog even de opslagruimte van je NAS te controleren. Wanneer je de instructies uit het vorige artikel hebt gevolgd en de rubriek Storage / Pools opent, dan verschijnt daar de logische pool van een of meer fysieke schijven die je eerder aan die pool had toegevoegd. Naast de poolnaam lees je hier onder meer ook over hoeveel vrije en bezette schijfruimte je beschikt.

Het is de bedoeling dat we bepaalde machtigingen op die pool gaan instellen. Maar voor we dat doen, creëren we eerst enkele gebruikers.

©PXimport

Stand-by

©PXimport

Accounts

Gebruikersaccounts creëren en beheren doe je via de rubrieken Accounts / Users. Voorlopig vind je hier alleen de gebruiker root terug. Druk dus maar op de knop Add en vul zowel de volledige naam als de gebruikersnaam in. Dat mogen dezelfde namen zijn, maar gebruik bij Username bij voorkeur alleen kleine letters. Uiteraard koppel je ook een stevig wachtwoord aan elk account.

Eventueel gebruik je dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord als die van een Windows-account op het toestel waarmee je naderhand gedeelde mappen (shares) wilt benaderen. Immers, dat maakt het authenticeren weer net iets makkelijker. Zet dan ook een vinkje bij Microsoft Account, helemaal rechtsonder in het venster.

De overige opties kun je ongemoeid laten. Bevestig je wijzigingen met Submit. Even later tref je de nieuw toegevoegde gebruiker netjes in de lijst met Users aan. Wil je nog iets aanpassen, klik dan op het pijlknopje rechts van de gebruiker en kies Edit, of klik op Delete om de gebruiker te verwijderen. Op dezelfde manier kun je nu nog andere accounts creëren.

©PXimport

Gebruikersrechten

De gebruiker is aangemaakt, maar veel valt er voor hem nog niet te beleven. Wat die precies mag en niet mag, regel je door het toekennen van specifieke machtigingen op je pool. Open dus opnieuw de rubrieken Storage / Pools. In het volumeoverzicht druk je op het knopje met de drie puntjes, uiterst rechts van je pool. In het uitklapmenu selecteer je nu eerst Add Dataset en vul je een naam voor deze dataset in (bijvoorbeeld gegevens); de overige optie kun je in principe ongemoeid laten. Bevestig met Submit, zodat je terugkeert naar je pooloverzicht.

Klik nu naast de nieuw toegevoegde dataset op het knopje met de drie puntjes en kies Edit Permissions. In het uitklapmenu bij User selecteer je het zonet toegevoegde gebruikersaccount en plaats je een vinkje bij Apply user. Ook hier kun je de overige opties ongemoeid laten. Leg je keuze vast met Save.

©PXimport

Shares

Het is uiteindelijk wel de bedoeling dat die gebruiker (de dataset in) de pool vanaf een willekeurige pc in je thuisnetwerk kan bereiken. Om dat mogelijk te maken, moet je wel eerst een gedeelde map – een zogeheten ‘share’ – op de NAS creëren. Open hiervoor de rubriek Sharing en kies Windows Shares (SMB). Merk trouwens op dat je hier nog andere share-types terugvindt, waaronder Apple Shares (AFP) en WebDAV Shares, maar hierop gaan we niet verder in.

Druk nu op de knop Add, klik op het zwarte mapicoon (bij /mnt) en daal zo verder af tot je de dataset van je pool bereikt, zodat het volledige pad bovenaan te zien is (bijvoorbeeld /mnt/computertotaal-redactie/gegevens). Voer bij Name een passende naam in, bij voorkeur in kleine letters.

Uit nieuwsgierigheid wil je natuurlijk ook even op Advanced options klikken. Standaard staan daar opties als Enable ACL en Browsable to Network Clients ingeschakeld, en dat wil je zeker zo laten. Wijzig alleen iets aan de andere opties als je goed weet waar ze voor staan. Een klik op het vraagteken geeft je alvast summiere feedback. Bevestig je instellingen met Submit.

©PXimport

SMB-service

Omdat je hebt aangegeven dat je data wilt delen via Windows Shares (SMB), stelt TrueNAS nu automatisch voor om deze SMB-service te activeren. Klik dus maar op Enable service. Normaliter verschijnt ook nog de vraag Configure permissions for this share’s dataset now, maar daar hoef je (voorlopig) niet op in te gaan.

Wel is het verstandig om even na te gaan of de SMB-service wel draait. Open hiervoor de rubriek Services en zorg dat het schuifknopje in de kolom Running bij SMB is ingeschakeld en dat er een vinkje staat bij Start Automatically (dat geldt trouwens ook voor de service S.M.A.R.T.). Merk op dat hier nog heel wat andere, best interessante services beschikbaar zijn, zoals Dynamic DNS, FTP, OpenVPN Client, OpenVPN Server, SSH, Rsync en WebDAV. We hebben helaas niet de ruimte om die verder uit te spitten.

©PXimport

Windows-share

De share voor die gebruiker is nu in principe gebruiksklaar. Tijd dus om dat uit te testen vanaf een Windows-pc in hetzelfde netwerk.

Hier druk je de combinatie Windows-toets+R in, vul je \\<ip-adres-truenas-machine> in (bijvoorbeeld \\192.168.0.127) en druk je op OK. Als het goed is, verschijnt nu de vraag om je inloggegevens in te vullen. Hier tik je dan je zojuist gecreëerde gebruikersnaam en wachtwoord in. Eventueel geef je hier ook al aan dat je deze referenties wilt bewaren, zodat je die later vanaf deze pc niet opnieuw hoeft in te tikken.

Heb je per abuis de foute inloggegevens bewaard, open dan het Configuratiescherm en kies Gebruikersaccounts / Referentiebeheer / Windows-referenties. Selecteer het bewuste item, klik op Verwijderen en bevestig met Ja.

Als het goed is, verschijnt in de Verkenner nu de nieuw aangemaakte share. Die kun je net als andere mappen openen. Ook kun je hier bestanden en mappen creëren, wijzigen en verwijderen.

©PXimport

Netwerkverbinding

Gebruik je deze map frequent, dan is het wel zo handig hier een permanente netwerkverbinding voor te maken. Klik hiervoor in het navigatievenster van de Verkenner met rechts op de naam van de share. Die vind je normaliter onderaan, in de rubriek Netwerk.

Kies Netwerkverbinding maken. Selecteer een vrije stationsletter en controleer of het pad helemaal correct is ingesteld (bijvoorbeeld \\192.168.0.127\toon). Laat het vinkje staan bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden en rond af met Voltooien.

De gekozen stationsletter verschijnt nu als een (netwerk)map in de Verkenner en laat zich net als andere mappen benaderen, met de juiste referenties weliswaar. Uiteraard kun je deze handelingen ook op andere Windows-pc’s in je netwerk uitvoeren.

©PXimport

Plug-ins

Er zijn nog heel wat andere functies en opties in TrueNAS, wat meteen duidelijk wordt als je door de verschillende rubrieken van de grafische interface fietst. We hebben helaas niet de ruimte om die allemaal verder uit te diepen.

Wel vestigen we graag nog even de aandacht op de rubriek Plugins. De eerste keer moet je aangeven in welke pool je die wilt bewaren (via Choose). Standaard kiest TrueNAS de (eigen) collectie iXsystems voor het plug-inaanbod. Daar zitten al enkele bekende exemplaren tussen, zoals Nextcloud, Plex Media Server en Syncthing. Je kunt ook uit de Community-Collection putten, met meer dan zestig plug-ins, waaronder ClamAV, Drupal8, Duplicati, Emby (Server) en OpenVPN Server.

Om een plug-in te installeren selecteer je die, druk je op Install en volg je na enige tijd de verdere aanwijzingen van de setup-wizard. Na de installatie verschijnt de plug-in onderaan de rubriek Plug-ins. Selecteer die en klik op Manage voor de verdere configuratie.

©PXimport

Iedereen gebruikt het gewone Startmenu van Windows 11. Je vindt er apps, instellingen, aanbevelingen en tegels. Overzichtelijk, maar je moet soms flink doorklikken voordat je eindelijk bent waar je zijn wilt. Kan dat niet handiger? Zeker: er bestaat ook een tweede Startmenu: een stuk eenvoudiger en vooral sneller. Waar je het vindt en hoe je het gebruikt, lees je in dit artikel.

Lees ook: Laptop met Windows 11? Zo doe je langer met de accu

Gewone Startmenu versus verborgen Startmenu

Het gewone Startmenu van Windows 11 is het startpunt voor de meeste gebruikers. Hier vind je je apps, recente bestanden, een zoekbalk en knoppen voor instellingen en afsluiten. Het menu is visueel ingericht, met tegels en iconen, en richt zich vooral op dagelijks gebruik.

©ID.nl

Het reguliere Startmenu is overzichtelijk, maar je moet nog wel doorklikken wanneer je op zoek bent naar Instellingen.

Het verborgen Startmenu ziet er heel anders uit. Geen tegels of visuele opsmuk, maar een compacte lijst met systeemfuncties. Denk aan apparaatbeheer, taakbeheer, netwerkverbindingen en terminal. Dit menu is vooral bedoeld voor wie snel iets wil aanpassen, controleren of oplossen.

Zo open je het verborgen Startmenu

De makkelijkste manier is simpelweg met de rechtermuisknop op de Startknop klikken (onderaan je scherm, links). Meteen verschijnt een menu met een lijst vol snelkoppelingen. Geen wachttijd, geen vertraging: het menu reageert direct.

Gebruik je liever het toetsenbord? Druk dan op Windows-toets + X. Deze sneltoets werkt overal in Windows, zelfs midden in een programma. Handig op een laptop, zeker als je geen muis bij de hand hebt.

Werk je op een touchscreen? Tik dan op de Startknop en houd die een paar seconden vast. Zodra Windows dit herkent als een 'lang tikken', verschijnt het menu automatisch.

Hoe je het ook opent, de inhoud is altijd gelijk. Het menu komt standaard naast de Startknop in beeld, dus je hoeft nooit te zoeken.

💡Door de Donkere Modus in te stellen (via Instellingen -> Persoonlijke instellingen -> Kleuren) krijgt het tweede Startmenu een donkere achtergrond. Dat zorgt ervoor dat het onderscheid met eventueel geopende programmavensters wat groter wordt.

Wat vind je in dit tweede Startmenu?

Alles wat je anders via Instellingen of het Configuratiescherm moet opzoeken, staat hier bij elkaar. In plaats van losse snelkoppelingen of visuele tegels, toont dit menu een strakke lijst.

Zo kom je met één klik bij Apparaatbeheer, Schijfbeheer, Taakbeheer, Netwerkinstellingen of PowerShell. Handig als je iets wilt aanpassen, controleren of snel een probleem moet oplossen.

Microsoft heeft de functies logisch gegroepeerd. De bovenste opties gaan over apps en energiebeheer, daaronder volgen tools voor systeembeheer en netwerkverbindingen. Verder naar beneden vind je opdrachten voor afsluiten of afmelden. Je herkent ze aan hun vertrouwde namen, wat zoeken overbodig maakt. Een voorbeeld: als je software wilt verwijderen, hoef je niet naar Instellingen > Apps > Geïnstalleerde apps. Je kiest gewoon 'Geïnstalleerde Apps' uit het menu en je bent er meteen.

©ID.nl

Via het tweede Startmenu heb je meteen toegang tot allerlei systeemtools waarvoor je anders zou moeten zoeken in Instellingen of in het Configuratiescherm.

Waarom het tweede Startmenu zo handig is

Hoewel de systeemtools die je via het tweede Startmenu kunt bereiken voor veel mensen Windows-onderdelen zijn die ze niet zo vaak zullen gebruiken, is het toch handig dt je ze direct 'onder de knop' hebt zitten. Stel: je hebt wifi-problemen. In plaats van drie keer klikken door Instellingen kun je direct 'Netwerkverbindingen' openen. Of je wilt zien of een usb-stick goed wordt herkend. Dan hoef je alleen maar te klikken op 'Apparaatbeheer'. Voor wie vaker met systeeminstellingen werkt, is dit menu eigenlijk helemaal onmisbaar. Je hoeft geen sneltoetsen te onthouden of eindeloos door menu's te klikken. Alles wat je vaak gebruikt zit binnen handbereik. En ook als je het niet dagelijks gebruikt, is het handig om te weten dat het er is. Het scheelt je hoe dan ook veel tijd en zoekwerk.

Ook fijn: het menu ziet er op elke Windows 11-pc hetzelfde uit. Of je nu thuis werkt, op kantoor zit of iemand anders helpt: je weet precies waar je moet zijn.

Dus?

Het verborgen Startmenu is een van de meest praktische onderdelen van Windows 11. Het geeft je directe toegang tot systeemfuncties en tools waarvoor je anders moet doorklikken en waar je naar moet zoeken. Het is geen vervanger van het gewone menu, maar een aanvulling voor wie meer uit z'n systeem wil halen. Of je nu snel iets wilt aanpassen, een probleem onderzoekt of gewoon minder wilt klikken: het tweede Startmenu maakt het net een stuk makkelijker!

⬇️Scrol omlaag en bekijk welke onderdelen je in het tweede Startmenu vindt en wat je ermee kunt

Van buiten oogt hij misschien smetteloos, maar vanbinnen kan je wasdroger behoorlijk smerig zijn. Warmte, vocht en pluis vormen namelijk de perfecte broedplek voor bacteriën en schimmels. En dat ruik je. Bovendien werkt een vervuilde droger minder goed én verbruikt hij meer energie. Tijd om in actie te komen: met dit 8-stappenplan houd je jouw wasdroger schoon, fris en in topconditie!

Waarom is schoonmaken belangrijk?

Een wasdroger draait op hoge temperaturen en heeft continu te maken met vocht. Ideale omstandigheden voor ongewenste gasten zoals schimmels en bacteriën. Tel daar opgehoopte pluisjes en resten wasmiddel bij op, en je snapt waarom je wasdroger soms muf ruikt of er langer over doet dan normaal. Regelmatig schoonmaken voorkomt vieze luchtjes, verlengt de levensduur én maakt je droger zuiniger.

Een schone droger in 8 simpele stappen

1. Stekker eruit

Voordat je iets doet, trek je de stekker uit het stopcontact. Veiligheid voorop!

2. Pluizenfilters legen

Open het klepje onderin en haal de filters eruit. Meestal zijn dat er twee: een pluizenfilter en een condensfilter. Spoel ze af onder de kraan en laat ze goed drogen voordat je ze terugplaatst.

3. Condensor schoonmaken

Achter een apart klepje aan de voor- of achterkant zit de condensor. Haal stof en pluis voorzichtig weg met een vochtige doek. Vergeet ook de randjes en het klepje zelf niet.

4. Afvoerslang controleren

Koppel de slang los (als jouw droger die heeft) en check of er geen verstopping in zit. Spoel hem goed door en maak de binnen- en buitenkant schoon. Zet hem daarna weer stevig terug.

5. Binnenkant afnemen

Gebruik een zachte, vochtige doek om de binnenzijde van de trommel schoon te maken. Voor hardnekkige vlekken kun je een beetje allesreiniger gebruiken. Vergeet ook de rubber rand niet.

6. Buiten schoon, net als binnen

Neem de buitenkant van de machine af met een vochtige doek. Gebruik wat allesreiniger voor de zijkanten en voorkant, maar houd het bedieningspaneel liever droog of gebruik een licht vochtige doek.

7. Deurtje open laten

Laat na het schoonmaken de deur een tijdje openstaan. Zo kan de binnenkant goed drogen en voorkom je dat er schimmel ontstaat.

8. Lege droogbeurt draaien

Tot slot: draai een heet droogprogramma zonder was erin. Hiermee droog je de laatste vochtresten en geef je eventuele bacteriën geen kans.

©Shi

Hoe vaak moeten onderdelen worden gereinigd?

Niet alle onderdelen hoeven even vaak gereinigd te worden. Dit schema geeft een indicatie:

Merk je toch geurtjes op of neemt de droogprestatie van je wasdroger af? Voer dan een extra schoonmaakbeurt uit.

Schoonmaaktips voor specifieke onderdelen

Voor sommige onderdelen van je wasdroger zijn speciale schoonmaaktips. We zetten ze voor je op een rijtje.

©detry26

Schoonmaakmiddelen: wat gebruik je wel (en liever niet)?

Voor het grondig reinigen van je droger zijn er speciale producten op de markt. Denk aan schoonmaakmiddelen die vet, kalk en vuil aanpakken zonder onderdelen aan te tasten. Let altijd goed op of het middel geschikt is voor jouw type droger.

Ook populair zijn reinigingstabletten of -strips die je in de trommel legt voordat je een schoonmaakprogramma start. Die lossen nare geurtjes en aanslag op, maar gebruik ze niet te vaak. Overmatig gebruik kan het rubber en de binnenkant aantasten.

Liever een natuurlijk alternatief? Meng dan 5 eetlepels citroenzuur met een liter warm water en giet het in de wasmiddellade. Laat vervolgens een heet programma draaien. Goed voor je droger én het milieu.

Veelgestelde vragen over drogers schoonmaken

Kan ik een stoomreiniger gebruiken?

Nee. De hitte en vocht van een stoomreiniger kunnen onderdelen beschadigen. Gebruik altijd een microvezeldoekje met wat sop.

Wat te doen bij zwarte schimmel?

Reinig grondig de rubberen rand, filters en afvoerslang. Gebruik eventueel azijn als nabehandeling en draai daarna een heet programma. Herhaal dat regelmatig.

Waarom ruikt mijn schone was muf na het drogen?

Waarschijnlijk is je droger toe aan een schoonmaakbeurt. Begin bij het filter en de condensor en werk alles stap voor stap af. Vergeet ook de afvoerslang en het draaien van een heet leeg programma niet. Als dat allemaal niet helpt en de droger is al wat ouder, is het misschien tijd om uit te kijken naar een nieuw exemplaar.