In de vorige aflevering van dit van dit dubbelartikel hebben we uitgelegd hoe je de gratis NAS-oplossing TrueNAS Core zowel virtueel als op een fysieke machine kunt installeren en hoe je de aangesloten schijf of schijven toevoegt aan een logische ‘pool’. In deze aflevering pikken we deze draad weer op, maken we gebruikersaccounts met de nodige machtigingen aan en benaderen we NAS-shares vanuit Windows.

Als het goed is, heb je de machine met TrueNAS inmiddels weer opgestart en kijk je tegen een saai opdrachtregelmenu aan, waarin heel wat te configureren valt. Dit menu kunnen we gelukkig links laten liggen, aangezien TrueNAS over een gebruiksvriendelijke grafische interface beschikt.

Die kun je ook makkelijk vanaf je favoriete pc bereiken, waarbij we ervan uitgaan dat die zich in hetzelfde netwerk bevindt. Je hoeft alleen het ip-adres in de adresbalk van je browser te tikken: dat adres vind je onderaan het opdrachtregelmenu van TrueNAS (bijvoorbeeld http://192.168.0.127). Vervolgens meld je je aan met gebruiker root en het eerder ingestelde wachtwoord. Even later is het dashboard van TrueNAS weer zichtbaar en kun je verder.

Check-up

Het is geen slecht idee om op je dashboard of via System / Update regelmatig na te gaan of er updates beschikbaar zijn, en die te downloaden en te installeren (plaats hiervoor een vinkje bij Apply updates and reboot system after downloading). Veiligheidshalve bewaar je wel eerst de huidige configuratie met Save configuration.

Wijzelf maken gebruik van TrueNAS Core 12.0-U3.1. Via www.tiny.cc/truenasnotes vind je hierover meer informatie.

Ook is het verstandig om nog even de opslagruimte van je NAS te controleren. Wanneer je de instructies uit het vorige artikel hebt gevolgd en de rubriek Storage / Pools opent, dan verschijnt daar de logische pool van een of meer fysieke schijven die je eerder aan die pool had toegevoegd. Naast de poolnaam lees je hier onder meer ook over hoeveel vrije en bezette schijfruimte je beschikt.

Het is de bedoeling dat we bepaalde machtigingen op die pool gaan instellen. Maar voor we dat doen, creëren we eerst enkele gebruikers.

©PXimport

Stand-by

©PXimport

Accounts

Gebruikersaccounts creëren en beheren doe je via de rubrieken Accounts / Users. Voorlopig vind je hier alleen de gebruiker root terug. Druk dus maar op de knop Add en vul zowel de volledige naam als de gebruikersnaam in. Dat mogen dezelfde namen zijn, maar gebruik bij Username bij voorkeur alleen kleine letters. Uiteraard koppel je ook een stevig wachtwoord aan elk account.

Eventueel gebruik je dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord als die van een Windows-account op het toestel waarmee je naderhand gedeelde mappen (shares) wilt benaderen. Immers, dat maakt het authenticeren weer net iets makkelijker. Zet dan ook een vinkje bij Microsoft Account, helemaal rechtsonder in het venster.

De overige opties kun je ongemoeid laten. Bevestig je wijzigingen met Submit. Even later tref je de nieuw toegevoegde gebruiker netjes in de lijst met Users aan. Wil je nog iets aanpassen, klik dan op het pijlknopje rechts van de gebruiker en kies Edit, of klik op Delete om de gebruiker te verwijderen. Op dezelfde manier kun je nu nog andere accounts creëren.

©PXimport

Gebruikersrechten

De gebruiker is aangemaakt, maar veel valt er voor hem nog niet te beleven. Wat die precies mag en niet mag, regel je door het toekennen van specifieke machtigingen op je pool. Open dus opnieuw de rubrieken Storage / Pools. In het volumeoverzicht druk je op het knopje met de drie puntjes, uiterst rechts van je pool. In het uitklapmenu selecteer je nu eerst Add Dataset en vul je een naam voor deze dataset in (bijvoorbeeld gegevens); de overige optie kun je in principe ongemoeid laten. Bevestig met Submit, zodat je terugkeert naar je pooloverzicht.

Klik nu naast de nieuw toegevoegde dataset op het knopje met de drie puntjes en kies Edit Permissions. In het uitklapmenu bij User selecteer je het zonet toegevoegde gebruikersaccount en plaats je een vinkje bij Apply user. Ook hier kun je de overige opties ongemoeid laten. Leg je keuze vast met Save.

©PXimport

Shares

Het is uiteindelijk wel de bedoeling dat die gebruiker (de dataset in) de pool vanaf een willekeurige pc in je thuisnetwerk kan bereiken. Om dat mogelijk te maken, moet je wel eerst een gedeelde map – een zogeheten ‘share’ – op de NAS creëren. Open hiervoor de rubriek Sharing en kies Windows Shares (SMB). Merk trouwens op dat je hier nog andere share-types terugvindt, waaronder Apple Shares (AFP) en WebDAV Shares, maar hierop gaan we niet verder in.

Druk nu op de knop Add, klik op het zwarte mapicoon (bij /mnt) en daal zo verder af tot je de dataset van je pool bereikt, zodat het volledige pad bovenaan te zien is (bijvoorbeeld /mnt/computertotaal-redactie/gegevens). Voer bij Name een passende naam in, bij voorkeur in kleine letters.

Uit nieuwsgierigheid wil je natuurlijk ook even op Advanced options klikken. Standaard staan daar opties als Enable ACL en Browsable to Network Clients ingeschakeld, en dat wil je zeker zo laten. Wijzig alleen iets aan de andere opties als je goed weet waar ze voor staan. Een klik op het vraagteken geeft je alvast summiere feedback. Bevestig je instellingen met Submit.

©PXimport

SMB-service

Omdat je hebt aangegeven dat je data wilt delen via Windows Shares (SMB), stelt TrueNAS nu automatisch voor om deze SMB-service te activeren. Klik dus maar op Enable service. Normaliter verschijnt ook nog de vraag Configure permissions for this share’s dataset now, maar daar hoef je (voorlopig) niet op in te gaan.

Wel is het verstandig om even na te gaan of de SMB-service wel draait. Open hiervoor de rubriek Services en zorg dat het schuifknopje in de kolom Running bij SMB is ingeschakeld en dat er een vinkje staat bij Start Automatically (dat geldt trouwens ook voor de service S.M.A.R.T.). Merk op dat hier nog heel wat andere, best interessante services beschikbaar zijn, zoals Dynamic DNS, FTP, OpenVPN Client, OpenVPN Server, SSH, Rsync en WebDAV. We hebben helaas niet de ruimte om die verder uit te spitten.

©PXimport

Windows-share

De share voor die gebruiker is nu in principe gebruiksklaar. Tijd dus om dat uit te testen vanaf een Windows-pc in hetzelfde netwerk.

Hier druk je de combinatie Windows-toets+R in, vul je \\<ip-adres-truenas-machine> in (bijvoorbeeld \\192.168.0.127) en druk je op OK. Als het goed is, verschijnt nu de vraag om je inloggegevens in te vullen. Hier tik je dan je zojuist gecreëerde gebruikersnaam en wachtwoord in. Eventueel geef je hier ook al aan dat je deze referenties wilt bewaren, zodat je die later vanaf deze pc niet opnieuw hoeft in te tikken.

Heb je per abuis de foute inloggegevens bewaard, open dan het Configuratiescherm en kies Gebruikersaccounts / Referentiebeheer / Windows-referenties. Selecteer het bewuste item, klik op Verwijderen en bevestig met Ja.

Als het goed is, verschijnt in de Verkenner nu de nieuw aangemaakte share. Die kun je net als andere mappen openen. Ook kun je hier bestanden en mappen creëren, wijzigen en verwijderen.

©PXimport

Netwerkverbinding

Gebruik je deze map frequent, dan is het wel zo handig hier een permanente netwerkverbinding voor te maken. Klik hiervoor in het navigatievenster van de Verkenner met rechts op de naam van de share. Die vind je normaliter onderaan, in de rubriek Netwerk.

Kies Netwerkverbinding maken. Selecteer een vrije stationsletter en controleer of het pad helemaal correct is ingesteld (bijvoorbeeld \\192.168.0.127\toon). Laat het vinkje staan bij Opnieuw verbinding maken bij aanmelden en rond af met Voltooien.

De gekozen stationsletter verschijnt nu als een (netwerk)map in de Verkenner en laat zich net als andere mappen benaderen, met de juiste referenties weliswaar. Uiteraard kun je deze handelingen ook op andere Windows-pc’s in je netwerk uitvoeren.

©PXimport

Plug-ins

Er zijn nog heel wat andere functies en opties in TrueNAS, wat meteen duidelijk wordt als je door de verschillende rubrieken van de grafische interface fietst. We hebben helaas niet de ruimte om die allemaal verder uit te diepen.

Wel vestigen we graag nog even de aandacht op de rubriek Plugins. De eerste keer moet je aangeven in welke pool je die wilt bewaren (via Choose). Standaard kiest TrueNAS de (eigen) collectie iXsystems voor het plug-inaanbod. Daar zitten al enkele bekende exemplaren tussen, zoals Nextcloud, Plex Media Server en Syncthing. Je kunt ook uit de Community-Collection putten, met meer dan zestig plug-ins, waaronder ClamAV, Drupal8, Duplicati, Emby (Server) en OpenVPN Server.

Om een plug-in te installeren selecteer je die, druk je op Install en volg je na enige tijd de verdere aanwijzingen van de setup-wizard. Na de installatie verschijnt de plug-in onderaan de rubriek Plug-ins. Selecteer die en klik op Manage voor de verdere configuratie.

©PXimport

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!

Warm! Dorst! Hoog tijd dus voor ijskoffie en ijsthee. Je hoeft er niet eens voor naar de winkel: je kunt het binnen een paar minuten zelf maken, vaak gewoon met wat je al in huis hebt. Lekker verfrissend, en meestal ook gezonder én goedkoper dan wat je in de supermarkt vindt. In dit artikel lees je precies hoe je dat doet. Proost!

Lees ook: Geen ijsmachine, toch zelf ijs maken? Natuurlijk kan dat! 

Wie van koffie houdt, kan met ijskoffie alle kanten op. Je kunt koffie koud zetten (cold brew), of juist warme koffie gebruiken en die laten afkoelen.

In beide gevallen begint het met sterke koffie. Hoe sterker, hoe beter, want ijsblokjes verdunnen de smaak. Zet bijvoorbeeld een dubbele espresso of gebruik een koffiemachine op de hoogste intensiteit. Laat de koffie afkoelen, giet 'm over een glas vol ijsblokjes en voeg melk of plantaardige drink (haver, amandel of soja) toe als je dat lekker vindt.

Liever iets milders? Dan is cold brew een goed alternatief. Meng grofgemalen koffie met koud water in een kan of fles. Je moet er wel de tijd voor nemen, want je moet het daarna zo'n twaalf uur in de koelkast laten trekken. Daarna filter je het koffiedik eruit met een zeef of koffiefilter. Het resultaat is een zachte, cafeïnerijke drank die minder bitter is dan je zou verwachten – ideaal voor wie gewone zwarte koffie te scherp vindt. Verdun het naar smaak met melk, water of siroop, bijvoorbeeld vanillesiroop of hazelnootsiroop. Tip: je kunt ook wat meer maken dan je nodig hebt en dat in de koelkast bewaren (maximaal drie dagen). Heb je op een later tijdstip dan trek in ijskoffie, dan hoef je niet eerst twaalf uur te wachten.

Gebruik je een espressomachine, dan heb je meer controle over de smaak. Voor een krachtige ijskoffie kies een Arabica/Robusta-blend. Door de Robusta-bonen in deze melanges krijg je een pittige smaak en een stevige crèmelaag – ook lekker in ijskoffie.

Liever iets zachters of fruitigers? Ga dan voor 100% Arabica-bonen. Die zijn milder en hebben vaak meer nuance. Zulke bonen geven je ijskoffie een verfijnde smaak, soms met citrus- of bloemtonen.

Ook decafé werkt prima, bijvoorbeeld als je 's avonds nog iets kouds wilt drinken zonder daarna klaarwakker te liggen.

©annapustynnikova

IJsthee: verkoelende dorstlesser

Ook ijsthee maak je in een paar simpele stappen. Gebruik losse thee of gewone theezakjes, maar zet het sterker dan je normaal zou doen. De thee wordt namelijk verdund zodra je er ijs aan toevoegt. Zwarte thee is een klassieker, maar groene thee, kruidenmengsels of gearomatiseerde soorten werken net zo goed. Let wel op: groene thee en kruideninfusies zijn gevoeliger voor een bittere nasmaak als je ze te lang laat trekken. Hou de trektijd dus korter dan bij zwarte thee. Hieronder lees je welke watertemperatuur je moet gebruiken en hoe lang je het mengsel moet laten trekken.

– Zwarte thee: 95–100 °C, 4–5 minuten
– Groene thee: 70–80 °C, 2–3 minuten
– Kruideninfusies/rooibos: 95–100 °C, 5–6 minuten

©shersor

Laat de thee eerst een beetje afkoelen, of gebruik niet te veel ijs in één keer. Zo blijft de smaak in balans en voorkom je dat je thee bitter of waterig wordt. Je kunt de thee ook helemaal laten afkoelen op het aanrecht en daarna in de koelkast zetten – dan krijg je een heldere, frisse ijsthee zonder smaakverlies.

Voeg daarna eventueel smaakmakers toe zoals schijfjes citroen, munt of een beetje honing. Suiker los je het best op in de thee als die nog warm is, anders blijft het onder in je glas liggen. Houd je liever van minder zoet, dan kun je het ook bij een paar druppels citroen of een scheutje appelsap houden. Gebruik je verse vruchten zoals perzik of sinaasappel, snijd die dan in dunne plakjes en laat ze even meetrekken.

Gooi je ijsthee niet direct vol ijs, zeker niet als je hem lang wilt bewaren. Door de ijsklontjes vlak voor het serveren toe te voegen, blijft de smaak beter behouden. En als je slim bent, vries je wat van de thee zelf in als ijsklontjes. Zo wordt je drankje koud, zonder dat het verwatert.

Tot slot: experimenteren en bewaren

Het fijne aan zelf ijskoffie of ijsthee maken, is dat je eindeloos kunt variëren. Wissel af met kruiden, citrus, melksoorten of zoetmakers. Probeer eens een koude espresso met gecondenseerde melk of een groene ijsthee met gember en limoen. Hieronder hebben we zowel voor ijskoffie als ijsthee vijf smaakvariaties voor je verzameld.

Maak in één keer een grotere hoeveelheid en bewaar die in een afsluitbare fles in de koelkast. Zo heb je altijd iets klaarstaan als je behoefte hebt aan iets verfrissends én lekkers te drinken. Let er wel op dat vers gemaakte ijsthee en cold brew koffie maar een paar dagen houdbaar zijn. Drink het binnen drie dagen op, dan is de smaak op z'n best.  

©vikakurylo81 - stock.adobe.com

5 bijzondere ijskoffievariaties

– Kokos-kardemom: kokosmelk, gemalen kardemom, honing
– Sinaasappel-kaneel: geraspte sinaasappelschil, kaneelpoeder, ahornsiroop
– Hazelnoot-salted caramel: hazelnotenmelk, karamelsiroop, snufje zeezout
– Chocolade-chili: cacaopoeder, cayennepeper, bruine suiker
– Rozemarijn-citroen: verse rozemarijn, citroensap, agavesiroop

5 bijzondere ijstheevariaties

– Watermeloen-munt: watermeloensap, verse munt, limoen
– Perzik-basilicum: verse perzik, basilicumblaadjes, honing
– Hibiscus-granaatappel: hibiscusbloemen, granaatappelsap, stevia
– Komkommer-dille: komkommer, verse dille, snufje zeezout
– Ananas-tijm: ananasblokjes, tijmblaadjes, kokoswater

Smaakvariaties: hoe & wat

Tijdens het trekken (in de hete koffie/thee):

• Kruiden zoals kardemom, kaneel, rozemarijn, basilicum, dille, tijm
• Citrusschil (sinaasappel)
• Hibiscusbloemen

Na het afkoelen toevoegen:

• Verse sappen (watermeloen, granaatappel, citroensap)
• Verse stukjes fruit (perzik, ananas, komkommer)
• Melksoorten (kokosmelk, hazelnotenmelk, amandelmelk)
• Zoetmakers (honing, stroop, stevia)
• Verse kruiden die snel bitter worden (munt)

Extra smaakmakers:

• Cacaopoeder: eerst mengen met beetje heet water, dan toevoegen
• Zeezout: altijd op het laatst, naar smaak