ID.nl logo
Deze Linux-versie lijkt sprekend op Windows
© PXimport
Huis

Deze Linux-versie lijkt sprekend op Windows

Heb je een oudere computer die niet voldoet aan de overijverige eisen van Windows 11? Of heb je een pc met Windows 7 die je toch graag bij de tijd brengt? Dan is het tijd om te kijken naar Windowsfx. Dit is een lichtgewicht Linux-versie van Windows, waardoor je minder afhankelijk bent van zware systeemeisen. Wij helpen je op weg.

Tijd om kennis te maken met Windowsfx. Dit alternatief voor Windows is gebaseerd op Linux. Mogelijk heb je al vaker overwogen om de overstap naar Linux te maken, maar heeft de andere omgeving je ervan weerhouden om Windows daadwerkelijk vaarwel te zeggen. Juist voor die situaties is Windowsfx het proberen waard. Dit besturingssysteem lijkt niet alleen als twee druppels water op Windows 10 en Windows 11, maar vertoont ook hetzelfde gedrag.

Ook de features komen in de buurt van Windows. Zo beschikt Windowsfx over Office-onderdelen, zoals Word en Excel. Ook vind je Microsoft-specifieke apps terug, zoals Edge, PowerShell en Teams. Heb je een Windows-programma dat je graag gebruikt, in de vorm van een exe- of msi-bestand? Je kunt het met Windowsfx gebruiken!

Windowsfx is gebaseerd op het Linuxfx-besturingssysteem. Hoewel de technologische basis dus wordt gedeeld, heeft Windowsfx een eigen ontwikkelschema en -pad. Er wordt volop aan het besturingssysteem gewerkt: maandelijks verschijnen nieuwe versies, met extra functies en nieuwe onderdelen.

Windowsfx vertoont op het gebied van uiterlijk en functionaliteit grote gelijkenis met Windows van Microsoft. Dat is ook precies het doel dat de makers hebben nagestreefd. Iedereen die bekend is met Windows, kan relatief eenvoudig aan de slag met Windowsfx. 

Ten opzichte van Windows heeft Windowsfx een paar belangrijke onderscheidende kenmerken. Zo heb je geen ingewikkelde hardware-onderdelen nodig: Windowsfx werkt op computers zonder TPM-module (een eis die bijvoorbeeld wél wordt gesteld door Windows 11) en is niet afhankelijk van een BIOS die secure boot ondersteunt.

Systeemeisen

Interessant aan Windowsfx zijn de systeemeisen. Zorg ervoor dat de computer beschikt over een Intel-compatibele processor met minimaal twee cores (zorg bij voorkeur voor minstens vier cores). Ook het werkgeheugen is belangrijk, maar gelukkig relatief laag: 2 GB. Zorg verder voor minimaal 20 GB vrije schijfruimte.

Om prettig te kunnen doorwerken, maak je bij voorkeur gebruik van een ssd met minstens 64 GB capaciteit. Voor de oplettende lezer: die eisen komen min of meer overeen met de systeemeisen van Windows 7, een besturingssysteem dat alweer enige tijd geleden is uitgebracht. In de praktijk betekent dit dat de meeste huidige computers prima overweg kunnen met Windowsfx.

Downloaden maar …

Download Windosfx hier. Het besturingssysteem wordt uitgebracht in twee smaken: Free Edition en Professional. Het is verstandig om eerst te beginnen met de gratis variant. Ben je tevreden, dan kun je de overstap naar de betaalde versie maken. Je betaalt hiervoor ongeveer 35 euro.

De betaalde versie heeft flink meer functies. Zo ondersteunt Professional onder meer het gebruik van Android-apps en -spellen. Ook bevat de bestandsmanager ondersteuning voor OneDrive, zodat je eenvoudig bestanden extern kunt opslaan. 

Bij het downloaden kun je kiezen voor twee versies: de ene versie heeft het uiterlijk van Windows 10 (Plasma-Win10.theme), terwijl de andere variant het uiterlijk van Windows 11 gebruikt (Plasma-Win11-theme). In dit artikel nemen we het Windows 11-thema als uitgangspunt, maar onder de motorkap zijn beide varianten gelijk.

©PXimport

Installeren

Er zijn verschillende manieren om Windowsfx te gebruiken. De meest gangbare is via een installatie. Hiermee vervang je het huidige besturingssysteem door Windowsfx. Je maakt hiervoor een opstartbare usb-stick aan, waarop je de installatiebestanden van Windowsfx plaatst.

Een goed programma is Rufus. Eenmaal geïnstalleerd, open je Rufus en wijs je de lege usb-stick aan. Bij Opstartselectie kies je voor Schijf of ISO-image. Klik hierna op Selecteren. Wijs nu het gedownloade isb-bestanden van Windowsfx aan. Controleer de instellingen en klik op Starten om de usb-stick te maken. Vervolgens start je de computer opnieuw op en kies je ervoor om te starten vanaf usb-stick.

Kies in het opstartmenu voor Windowsfx. Het besturingssysteem wordt geladen en is direct klaar voor gebruik, zonder installatie. Die modus noemen we de live-versie. Windowsfx is nog niet geïnstalleerd, maar kan wel deels worden gebruikt. Wij kiezen ervoor om Windowsfx wel degelijk te installeren en leggen in de volgende stappen uit hoe je te werk gaat. De installatieroute geniet de voorkeur voor de beste prestaties.

Probleemloos uitproberen

Ben je benieuwd naar de werking en functies van Windowsfx, maar vind je een volledige overstap nog iets te voorbarig? Je kunt Windowsfx in een virtuele machine installeren en hiermee verkennen. Zo ondersteunt VMware Player de installatie van Windowsfx. 

Je vindt de nieuwste versie hiervan op www.kwikr.nl/vmware. Ook kun je gebruikmaken van Oracle VM VirtualBox. Wij hebben beide virtuele machines geprobeerd. In de praktijk gaf de installatie binnen VMware Player de beste prestaties.

©PXimport

Bureaublad

De eerste keer dat je de machine met Windowsfx opstart, verschijnt het bureaublad. Afhankelijk van welke versie je hebt gekozen, herken je direct het Windows 10- of Windows 11-bureaublad. Onderin vind je de welbekende taakbalk en pictogrammen naar bekende onderdelen, zoals Edge, de verkenner en Teams.

Op het bureaublad vind je het pictogram Install system. Dubbelklik hierop. Het installatieprogramma wordt geopend. In het eerste venster kies je de gewenste taal. Onder meer Nederlands en Engels worden ondersteund. Hoewel de Nederlandse vertaling op het moment van schrijven relatief uitgebreid is, zijn helaas nog niet alle onderdelen vertaald. In de door ons bekeken versie is het verderop besproken instellingenvenster bijvoorbeeld nog alleen beschikbaar in de Engelse taal.

Na je taalkeuze klik je op Volgende. Hierna geef je de gewenste regio aan. Klik niet meteen door: op onze testsystemen werd – ondanks de opgaaf van Nederlandse taal – alsnog standaard gekozen voor de Verenigde Staten als locatie. Klik op Volgende en kies het toetsenbord. Let ook hier goed op en kies het toetsenbord dat overeenkomt met de gebruikte indeling. In veel gevallen is dat niet Dutch, maar English (US).

In het volgende venster geef je aan hoe het besturingssysteem moet worden geïnstalleerd. Net als bij Windows heb je hier de mogelijkheid om de schijf volledig te wissen en als één partitie te gebruiken (Wis schijf) of in meerdere segmenten te verdelen (Handmatig partitioneren). 

Wij kiezen voor één partitie en laten Windowsfx de schijf volledig wissen en in beslag nemen. Ga je voor extra zekerheid, dan kun je de inhoud van de schijf bovendien versleutelen: plaats een vinkje bij de optie Encrypteer systeem. Het installeren van Windowsfx neemt door deze keuze iets meer tijd in beslag.

In het scherm erna geef je gebruikersnaam en wachtwoord van de hoofdgebruiker op. Ben je de enige gebruiker van de computer en heb je geen behoefte om je telkens aan te melden? Plaats dan een vinkje bij Automatisch aanmelden zonder wachtwoord te vragen. De eindstreep is in zicht: bevestig met een klik op Installeer. De installatie neemt ongeveer vijftien minuten in beslag. Na de installatie start je de computer opnieuw op.

©PXimport

Configureren

In tegenstelling tot Windows, vraagt Windowsfx nog wel wat aandacht op het gebied van configuratie. Zorg er eerst voor dat alle systeembestanden zijn bijgewerkt. Dat gebeurt niet automatisch. Direct na installatie verschijnt een pop-upmelding: klik op Bijwerkitems bekijken. Klap de sectie Opwaardering van systeem uit om te zien welke onderdelen klaar zijn om te worden vervangen. Kies voor Alles bijwerken en bevestig met een klik op Verdergaan.

Tijd om de gebruikersomgeving verder te verkennen. Via de taakbalk onderin heb je toegang tot het startmenu en de apps. De opbouw is grotendeels gelijk aan de opbouw van het startmenu van Windows. We zien uiteraard een paar verschillen. Zo is de bekende verkenner weliswaar aanwezig, maar maak je in Windowsfx gebruik van een kloon: Delphin. Zoals je merkt, is de werking verder gelijk aan die van de verkenner uit Windows 10 en Windows 11.

Wil je aan de slag met Windows-programma’s? Je kunt deze gebruiken binnen Windowsfx. De instellingen hiervoor vind je via het instellingenvenster: open het Startmenu en klik op de knop met het tandwiel. In de sectie System kies je voor MS-Windows Support. Je vindt die optie rechtsboven in het venster. 

Een wizard wordt geopend. Kies voor de optie Install additional compatibility modules automatically. Klik op Advance. De instellingen worden van toepassing. Klik op Installeren als Windowsfx aangeeft dat er aanvullende onderdelen nodig zijn.

©PXimport

Onderdelen

Bepaal zelf welke onderdelen je in Windowsfx gebruikt. Open het instellingenvenster en kies Applications. Kies voor Apps and Features. Links vind je de verschillende categorieën. Bij Toepassingen vind je uiteenlopende apps en games. Deze zijn ontwikkeld door de community. Kies een categorie (bijvoorbeeld Kantoor of Multimedia) als je naar een specifiek programma op zoek bent.

Onder Plasma Extra’s en Plasma Widgets kun je functies voor Windowsfx toevoegen. Kies voor Geïnstalleerd voor een overzicht van de onderdelen die momenteel op het systeem aanwezig zijn. Hier kun je ook onderdelen deïnstalleren als je ze niet gebruikt, via de knop Verwijderen.

©PXimport

Naar je hand zetten

Net als Windows 11 ondersteunt Windowsfx het gebruik van widgets. Dit zijn compacte programma’s die een specifieke functie uitvoeren of informatie over een onderdeel geven. Je bepaalt zelf welke widgets worden gebruikt. Klik met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Widgets toevoegen. Kies meteen voor Nieuwe widgets ophalen. Hiermee zorg je ervoor dat de collectie up-to-date is.

Er zijn verschillende widgets beschikbaar. Enkele springen er wat betreft nut tussenuit. Zo geeft Activiteit van de vaste schijf gedetailleerd weer hoe de harde schijf wordt ingezet. Ook interessant zijn de widgets Activiteiten en Activiteitenbalk. Je ziet hiermee in één keer weke processen actief zijn en hebt daardoor meer controle over het bronnengebruik van het besturingssysteem. Voeg ook Geheugengebruik toe, zodat je in de gaten kunt houden hoeveel geheugen door de machine wordt gebruikt.

Via de bewerkingsmodus van Windowsfx kun je de taakbalk en andere prominente onderdelen van de gebruikersomgeving aanpassen. Klik wederom met de rechtermuisknop op de taakbalk en kies Bewerkingsmodus ingaan. Bij Paneelhoogte bepaal je hoe hoog de taakbalk is. Bovenin vind je de optie Bureaublad en achtergrond configureren. Hiermee bepaal je de indeling van het bureaublad en kies je een aangepaste achtergrond.

Wil je het uiterlijk volledig veranderen, inclusief pictogrammen? Klik dan op Globaal thema kiezen. Standaard heeft Windowsfx een drietal thema’s in huis, maar via de knop Nieuwe globale thema’s ophalen kun je aanvullende thema’s selecteren. Plaats een vinkje bij Indeling van het bureaublad uit het thema gebruiken, zodat ook instellingen als een aangepaste taakbalkpositie worden meegenomen. Als je terug wilt naar de oorspronkelijke instellingen, klik je op Standaard.

©PXimport

Beveiliging

Niet onbelangrijk: de beveiliging van je computer. In Windowsfx is hieraan gelukkig ook aandacht besteed, maar in beperkte mate. Open het instellingenvenster via het startmenu. Kies vervolgens voor Privacy and Security. Kies nu voor Windowsfx Security. Standaard is de firewall van Windowsfx uitgeschakeld. Wil je extra bescherming, dan schakel je deze in.

Zet een kruisje bij Ingeschakeld bij de optie Firewall-status. Via Logs bekijken kun je zien welke acties door de firewall zijn uitgevoerd. Via hetzelfde venster van Privacy and Security heb je toegang tot de instellingen voor wachtwoorden (klik op System Keyring) en de sectie met instellingen voor het indexeren van bestanden (Searching in Windowsfx). Je gebruikt die laatste sectie om te bepalen of Windowsfx mag zoeken in de bestanden en of verborgen bestanden en mappen ook mogen worden geïndexeerd. Werkt de machine traag, dan kun je het indexeren van de bestanden en mappen tijdelijk onderbreken. Klik op Indexering pauzeren.

Over beveiliging gesproken: in Windowsfx vinden we een ingebouwde bestandskluis. Bestanden die je hierin bewaart, worden aanvullend versleuteld. De kluis integreert goed met de rest van het besturingssysteem, waardoor deze in de praktijk erg nuttig is. In de taakbalk bij de klok, klik je op de knop Verborgen pictogrammen weergeven. Je herkent de knop aan het opstaande pijltje (^). Kies vervolgens voor Kluizen en klik op Een nieuwe kluis aanmaken.

©PXimport

Geef de kluis een naam en klik op Volgende. Geef een sterk wachtwoord op. In de balk onder het wachtwoordvak zie je hoe sterk het opgegeven wachtwoord is. Klik op Volgende. In het eindvenster kies je voor Gebruik de standaard vercijfering

Wil je helemaal geen risico nemen, dan kun je de computer zelfs tijdelijk offline schakelen wanneer je de kluis opent. Spreekt die optie je aan, dan kies je voor Ga offline terwijl deze kluis open is (schakel netwerken en bluetooth uit). Klik tot slot op Aanmaken. De kluis is gemaakt en klaar voor gebruik. Je opent de kluis via de eerdergenoemde optie Kluis in het notificatievenster.

▼ Volgende artikel
Van prompt naar programma: leer programmeren met AI
© monsitj - stock.adobe.com
Huis

Van prompt naar programma: leer programmeren met AI

Niet alleen het saaie en repetitieve werk wordt vervangen door AI. Je bent óók als kenniswerker niet meer zeker van een baan. Software wordt al grotendeels door AI geschreven. Gelukkig kun je daar als hobbyprogrammeur ook enorm van profiteren. Het brengt naast tijdwinst ook veel gemak. We helpen je op weg met drie praktische tools: ChatGPT, Aider en de Windsurf Editor. We maken enkele eenvoudige voorbeelden, zodat je een helder beeld hebt van je potentiële workflow.

In dit artikel laten we zien hoe je met hulp van AI razendsnel leert programmeren en zelfs complete programma’s bouwt:

  • Gebruik ChatGPT als programmeerpartner en laat het een volledig werkend spelletje bouwen met HTML, CSS en JavaScript
  • Installeer Aider en gebruik het in combinatie met Git om projecten via de terminal te ontwikkelen
  • Ontdek Windsurf Editor als grafisch alternatief met AI-assistent Cascade

Lees ook: Leren programmeren? Met deze tools is coderen geen geheimcode meer

Grote taalmodellen zijn al zo goed dat je comfortabel complete programma’s door AI kunt laten maken, zelfs zonder enige programmeerkennis. Afhankelijk van de tools die je gebruikt, voelt dat toch alsof je samen aan code werkt, ook wel pair-programmeren genoemd. Je houdt dus enige controle en kunt er, als je oplet, veel van leren. Ook al wordt het harde werk door AI gedaan.

Een bijkomend voordeel is dat je heel gericht aanpassingen kunt laten doen of vragen kunt stellen over de code, zonder dat je de documentatie of websites als Stack Overflow hoeft door te spitten. Het is geen verrassing dat laatstgenoemde website met fors dalende bezoekersaantallen te maken heeft. Ook andere taken, zoals het schrijven van de documentatie, zijn snel geregeld.

In dit artikel gaan we een eenvoudig programma maken met AI, zodat je een goed beeld hebt van de workflow. We gebruiken drie verschillende tools. We starten met het vertrouwde ChatGPT, al kun je ook bijvoorbeeld voor Claude of Gemini kiezen. Daarna gaan we met Aider in combinatie met Git aan de slag. Daarmee werk je ‘samen’ aan programmacode via de opdrachtprompt, in ons voorbeeld binnen het vertrouwde Visual Studio Code. Tot slot gaan we met de Windsurf Editor aan de slag, een completere grafische ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI-features, die je van begin tot eind ondersteunt bij het maken van je programma. 

Basisbeginselen van het programmeren

Het is handig als je de basisbeginselen van een programmeertaal kent. Ook daar kan AI van nut zijn. Je kunt veel leren van de voorbeelden die worden gegenereerd. Je kunt elk detail uit laten leggen, of om meer voorbeelden vragen. Dat is heel effectief!

Ook om de basisbeginselen te leren is AI nuttig. Pas bijvoorbeeld de Pareto-methode toe. Die methode stelt dat 80 procent van de resultaten voortkomt uit 20 procent van de inspanningen. Vraag de chatbot om een plan te maken dat deze regel toepast op het leren programmeren van bijvoorbeeld Python, door te focussen op 20 procent van de concepten, tools en technieken die 80 procent van de praktische toepassingen en problemen oplossen voor een beginnende programmeur. Vraag om een gestructureerd plan dat in korte tijd resultaat oplevert, inclusief voorbeelden en kleine projecten om vaardigheden direct toe te passen.

Vraag aan ChatGPT om een leerplan op te stellen om je te helpen bij het programmeren.

ChatGPT

Chatbot

Grote taalmodellen (LLM’s) vormen de basis voor chatbots als OpenAI’s ChatGPT en Anthropics Claude, maar óók voor de tools die we hierna behandelen. Feitelijk benaderen we de chatbots in dit eerste deel van het artikel rechtstreeks, via een browser of app. De andere tools gebruiken de API van deze bedrijven. Raadpleeg eventueel voor het starten met ChatGPT deze basiscursus.

De nieuwere modellen (we gebruiken overwegend ChatGPT 4o en Claude 3.5 Sonnet) laten heel goede resultaten zien voor programmeertaken. Ze helpen uiteraard niet alleen om programmacode te schrijven maar kunnen code ook uitleggen, fouten oplossen en de documentatie schrijven. Ook kun je uitstekend brainstormen over een project of ideeën. Het is daarom, óók als je andere tools voor programmeren gebruikt, enorm praktisch om erbij te hebben! Toegang tot ChatGPT is gratis met beperkingen. Een abonnement is minder gelimiteerd en geeft vaak toegang tot nieuwere modellen (zoals o1 of o3-mini). Zo’n abonnement is niet bruikbaar voor de andere tools, die gebruiken namelijk de API waarvoor je aparte credits moet aanschaffen.

Een chatbot biedt goede ondersteuning bij al je programmeervragen.

Eerste stappen

We beginnen met een eenvoudig voorbeeld en vragen aan ChatGPT om een spelletje boter-kaas-en-eieren te maken, ook wel bekend als tic-tac-toe. Hoewel het Engels soms betere resultaten kan geven, werken we voor dit artikel volledig in het Nederlands. We starten met deze prompt: “Maak een volledig functionele boter-kaas-en-eieren voor in een browser. Maak de HTML-structuur, voeg CSS-stijlen toe en implementeer de JavaScript-logica. Maak een scheiding tussen HTML, CSS en JavaScript. Zorg dat het programma responsief is zodat het bij elke schermgrootte werkt.”

ChatGPT genereert de gevraagde code. Je kunt individueel de HTML, CSS en JavaScript kopiëren. Om het te proberen, kun je alles plakken op websites als www.jsfiddle.net en www.codepen.io. Voor dit voorbeeld hebben we bij JSFiddle een projectpagina aangemaakt. We gaan dit voorbeeld in de volgende stappen verder verbeteren, steeds met links naar de verbeterde versie.

De eerste versies van het spel boter-kaas-en-eieren.

Geluiden toevoegen

We vragen ChatGPT om het programma aan te passen, zodat er een geluid wordt afgespeeld bij elke zet. ChatGPT voegt daarop een audio-element toe aan de HTML-code. Het past ook het script aan om dit aan te roepen bij elke zet. Je moet nog wel zelf het mp3-bestand plaatsen in de uiteindelijke programmamap of een volledige link naar het mp3-bestand invullen in de HTML-code:

<audio id="move-sound" src="muisklik.mp3"></audio>

Er zijn overigens veel websites waar je leuke geluidseffecten kunt vinden die je vrij kunt gebruiken, waaronder Pixabay. Op deze pagina zie je onze aangepaste versie.

De aangepaste HTML-code bevat een verwijzing naar een mp3-bestand.

Computertegenstander

We vragen ChatGPT vervolgens om een slimme computertegenstander toe te voegen, waarbij aan het begin van het spel wordt gekozen wie er mag beginnen. Via deze webpagina kun je deze versie zien. De computertegenstander blijkt in eerste instantie overigens helemaal niet zo slim, waardoor je makkelijk je potjes wint. Maar dat is snel opgelost. Na ons verzoek om de computertegenstander slimmer te maken, controleert het programma voortaan eerst op mogelijke winnende zetten en blokkeert het de tegenstander indien nodig. Als er geen direct winnende of blokkerende zetten zijn, kiest het een willekeurige lege cel. Deze slimmere versie kun je hier bekijken.

Het aangepaste script op een canvas in ChatGPT.

Uiterlijk verfraaien

Als laatste hebben we gevraagd het uiterlijk wat mooier te maken. Hierbij wordt voornamelijk de CSS-code aangepast om de visuele stijl van het spel te verbeteren. Het resultaat is geslaagd: ChatGPT geeft de achtergrond een mooi kleurverloop. Ook zijn de stijlen van de knoppen en speelvelden aangepast. Het levert een veel moderner en aantrekkelijker uiterlijk op.

Je kunt ChatGPT uiteraard steeds vragen om het script of een deel daarvan uit te leggen. Ben je het overzicht over de wijzigingen kwijt, dan kun je uiteraard ook vragen om de laatste HTML-code in te zien, of de laatste versie van het script. Eventueel op een canvas. Toch misten wij in ChatGPT soms wat overzicht en is het bovendien lastig om een stapje terug te doen als een aanpassing niet het gewenste resultaat oplevert. Dit zijn zaken die we in het volgende deel gaan aanpakken met Aider.

De gemoderniseerde versie van boter-kaas-en-eieren.

Contextvenster bij een taalmodel

Bij het werken met een groot taalmodel ofwel een Large Language Model (LLM) zijn er enkele technische beperkingen. Een daarvan is het contextvenster. Dat kun je zien als de hoeveelheid tekst die het model kan onthouden, gemeten in tokens. Een token is een deel van een woord en kan ook spaties en leestekens bevatten. Gemiddeld is een token ongeveer 3 tot 4 tekens groot.

Eerdere versies van ChatGPT hadden een relatief klein contextvenster van 4096 tokens. Het kan dan niet altijd alle details onthouden van de gebruikte teksten. Tegenwoordig is het contextvenster veel groter, en onthouden de modellen gemakkelijk 128.000 tokens of meer. Dat is ongeveer een heel boek! Dat is niet alleen nuttig bij het werken met hele lange teksten of artikelen, maar ook bij programmeerwerk, waar je vaak met grote bibliotheken te maken hebt.

Aider

Opdrachtprompt

Voor grotere programmeerprojecten is het werken met een chatbot al snel vervelend en verwarrend. Veel praktischer is een tool die met jouw eigen projectbestanden werkt en zelf of samen de gewenste aanpassingen maakt. Als je geen moeite hebt met het werken met een opdrachtprompt, is Aider een uitstekende optie. Die tool helpt met het schrijven en aanpassen van code.

Aider is opensource en werkt met heel veel LLM’s samen. Hier gebruiken we de API voor Claude 3.5 Sonnet, maar je kunt ook de API van OpenAI gebruiken of een LLM die je zelf lokaal draait of elders, zoals via OpenRouter. De integratie met Git is enorm praktisch. Voor elke aangebrachte wijziging voert het een ‘commit’ uit, voorzien van een duidelijke omschrijving, zodat je achteraf een goed overzicht met alle veranderingen hebt en ook stapjes terug kunt doen. Niet alle alternatieven bieden dit en dat is vooral een gemis als er iets fout gaat en je geen idee meer hebt hoe je dat moet oplossen.

Aider werkt samen met alle gangbare LLM’s.

Voorbereiding

We willen weer laten zien hoe je het spelletje boter-kaas-en-eieren met Aider zou kunnen maken. We gebruiken het voor velen vertrouwde programma Visual Studio Code onder Windows en installeren Aider via een opdrachtprompt binnen die ontwikkelomgeving. Binnen de editor kun je uiteraard alle gegenereerde bestanden bekijken en handmatig aanpassen. Voor de installatie van Aider heb je Python nodig. Zet tijdens de installatie van Python een vinkje bij Add python.exe to PATH, zodat je Python vanuit elke map kunt aanroepen.

Installeer ook Visual Studio Code als je dat nog niet eerder hebt gedaan. Visual Studio Code biedt een mogelijkheid om Copilot als assistent te gebruiken, maar dat slaan we hier over.

Installeer ook Git, zodat versiebeheer mogelijk is. Kies tijdens de installatie van Git voor het gebruik van Visual Studio Code als standaardeditor. Verder kun je alle standaardinstellingen accepteren. Als je Python, Visual Studio Code en Git hebt geïnstalleerd, kun je door met de installatie van Aider.

Installeer Python onder Windows voordat je met Aider aan de slag gaat.

Installatie Aider

We kunnen nu Aider installeren. Open daarvoor Visual Studio Code en kies in het menu de optie Terminal / New Terminal. Verander de terminal, via de optie rechtsboven in het venster, naar Git Bash. Installeer daarna Aider met de volgende twee opdrachten:

python -m pip install aider-install
aider-install

Sluit de terminalvenster via het kruisje rechtsboven. Open dan een nieuwe terminal en wissel weer naar Git Bash. Als je Aider niet kunt aanroepen met aider zul je het PATH moeten uitbreiden met de aangegeven opdracht, zoals in het voorbeeld hieronder:

export PATH="C:\\Users\\gertj\\.local\\bin:$PATH"

Zorg dat je in dit voorbeeld voor Claude 3.5 Sonnet een API-sleutel hebt en voldoende credits om mee te beginnen (zie het kader ‘API-sleutel maken voor Claude’). Exporteer deze API-sleutel zodat Aider deze direct kan gebruiken:

export ANTHROPIC_API_KEY=sk-ant…

Maak nu een nieuwe map voor je toepassing, blader naar die map en maak een Git-repository:

mkdir tictactoe
cd tictactoe
git init .

Je kunt nu beginnen met programmeren, met de ondersteuning van Aider!

We installeren Aider om het binnen Visual Studio Code te gebruiken.

API-sleutel maken voor Claude

Bij Aider werken we zoals aangegeven met Claude 3.5 Sonnet, een populaire optie onder programmeurs. Voor toegang is een API-sleutel nodig. Ga daarvoor naar de console van Anthropic. Vul je e-mailadres in. Via e-mail ontvang je een beveiligde link waarmee je kunt inloggen. Ga dan naar Settings / API keys en klik op Create Key. Vul een naam in, bijvoorbeeld Aider, en klik op Add. Noteer de API-sleutel, deze is later niet meer zichtbaar!

Je hebt ook wat credits nodig. Ga daarvoor naar Billing en voeg credits toe met een creditcard via de optie Add Funds. Begin met een klein bedrag, zoals 10 dollar. Heb je over? Je kunt het altijd nog opmaken door een chatbot als Jan met de API te verbinden.

Via de console van Anthropic kun je een API-sleutel maken.

Programma maken

We gaan ons eerste programma maken. Zorg dat je een terminalvenster hebt geopend en bent gewisseld naar Git Bash. De assistent start je dan met de volgende opdracht:

aider --sonnet

Er wordt de eerste keer gevraagd om .aider* en .env toe te voegen aan .gitignore. Dat raden we aan! Hiermee voorkom je dat deze bestanden, vaak met wachtwoorden en dergelijke, per ongeluk in je Git-repository worden opgenomen en daardoor in potentie online komen, als je de repository via GitHub beschikbaar maakt.

Via de prompt kun je nu je opdrachten afvuren. We vragen zoals eerder om een volledig functionele en responsieve boter-kaas-en-eieren voor in een browser met de vereiste HTML-structuur, CSS-stijlen en JavaScript-logica in aparte bestanden.

Aider gaat direct aan de slag en laat heel overzichtelijk alle aanpassingen zien, met een beschrijving van de uiteindelijke functionaliteit. Het vraagt netjes of het de nieuwe bestanden mag maken (index.html, styles.css en script.js) en daarna of het deze mag openen in een browser. Het spel is in deze eerste versie volledig responsief met een duidelijke gebruikersinterface, houdt de speelstatus bij, detecteert wanneer iemand wint of als het een gelijkspel is, heeft een knop om het spel opnieuw te starten en is helemaal in het Nederlands. Een goed begin!

Aider heeft het programma voor ons uitgewerkt.

Aanpassingen maken

We vragen opnieuw in natuurlijke taal om wijzigingen te maken. De workflow is erg prettig. Aider geeft eerst aan welke bestanden waarschijnlijk moeten worden gewijzigd. Voor het geluid stelt het bijvoorbeeld wijzigingen in index.html en script.js voor. Dan vraagt Aider of het deze bestanden mag toevoegen aan de chat.

Als de radartjes zijn uitgedraaid, na interactie met Claude, geeft Aider heel nauwkeurig aan welke regels in welke bestanden moeten worden gewijzigd. Ook geeft Aider aan dat je een mp3-bestand genaamd move.mp3 in dezelfde map moet plaatsen.

We vragen Aider daarna ook om een slimme computertegenstander toe te voegen. Die is meteen heel slim en probeert direct te winnen als dat kan, blokkeert winnende zetten van de tegenstander, probeert het centrum te veroveren en kiest anders voor hoeken of willekeurige zetten.

Tot slot vragen we Aider om het programma te verfraaien met een moderner uiterlijk. Dat levert een flinke metamorfose op. Bekijk hier het resultaat.

Via een comfortabel proces maakt het alle gewenste aanpassingen.

Kosten voor werken met Aider

We hebben tijdens het werken met Aider continu de credits in de gaten gehouden. We controleerden dit via de console bij Anthropic, maar Aider zelf toont ook bij elke actie welke kosten het heeft gemaakt. Voor de meeste aanpassingen gaat het om zo’n 5 tot 11 dollarcent. In totaal heeft het programma ongeveer 0,23 dollar (circa 0,22 euro) gekost. Het hangt er voornamelijk vanaf hoeveel tokens er nodig zijn, wat weer samenhangt met de omvang van de bestanden die aan de chat worden toegevoegd.

Integratie met Git

De standaard integratie met Git biedt veel voordelen. Als Aider aanpassingen maakt aan een bepaald bestand zal het in Git een heldere beschrijving toevoegen aan de zogeheten commit. In Visual Studio Code kun je deze historische aanpassingen eenvoudig terugzien. Klik daarvoor op een bestand en open in de balk aan de linkerkant Timeline. Zorg dat de filterinstelling is ingesteld op Git History.

Nu zie je de commit-geschiedenis van het geselecteerde bestand. Door op een specifieke commit te klikken, kun je de aangebrachte wijzigingen bekijken. Binnen Aider zijn er ook nog wat trucjes. Zo kun je met /diff zien wat de laatste veranderingen zijn. Met /undo kun je die eenvoudig ongedaan maken.

We hebben de repository op GitHub gezet. Ook hier kun je alle veranderingen bekijken. Open daarvoor een bestand, zoals script.js, en ga dan rechtsboven naar History. Hier zie je de verschillende wijzigingen. Als je op een van de aanpassingen klikt, zie je netjes welke veranderingen in de code zijn gemaakt.

Je kunt handig zien welke historische wijzigingen zijn aangebracht in bestanden.

Git en GitHub

Aider gebruikt een git-repository. Sommige mensen verwarren dit met GitHub. Je kunt met Git prima alleen een lokale repository maken, op het systeem waarop je met Aider werkt. Optioneel kun je deze repository met GitHub verbinden, zodat je in feite een kopie in de cloud hebt. Dat is voor jezelf wel heel praktisch, omdat je veel makkelijker de wijzigingen kunt bijhouden en bestuderen. En je kunt ook met anderen samenwerken aan code.

Ook interessant om te lezen: GitHub Codespaces: altijd de juiste tools bij de hand

We hebben de repository gedeeld met GitHub, zodat je alle veranderingen kunt inzien.

Windsurf Editor

 Complete ontwikkelomgeving

Zoek je een completere ontwikkelomgeving met geïntegreerde AI, dan zijn Cursor AI en Windsurf Editor twee populaire opties. Cursor AI is een gevestigde speler, maar krijgt steeds meer concurrentie van het nieuwere Windsurf Editor. Beide ontwikkelteams blijven verbeteringen doorvoeren om niet voor elkaar onder te doen.

Beide programma’s zijn bovendien klonen van Visual Studio Code, de bekende editor van Microsoft die we ook voor Aider hebben gebruikt. Daarom lijken ze in veel opzichten op elkaar. Het kan handig zijn om verschillende thema’s te gebruiken als je ze naast elkaar gebruikt, zodat je ze uit elkaar kunt houden.

Windsurf Editor werkt met een ingebouwde assistent genaamd Cascade.

Cascade

We hebben ook in Windsurf geprobeerd om het spelletje boter-kaas-en-eieren uit dit artikel te maken. De assistent in Windsurf Editor heet Cascade; via het Cascade-deelvenster kun je hem direct aan het werk zetten. Een leuk detail is dat niet alleen code wordt gegenereerd, maar dat er ook veel aanvullende acties voor je worden uitgevoerd, zoals het aanmaken van een map voor je project en voor de geluiden, en het maken van een mp3-bestand.

Bij elke stap kun je zien welke bestanden worden aangepast en de voorgestelde wijzigingen controleren en bevestigen. Je hoeft niet, zoals bij Aider, zelf een API-sleutel te regelen voor toegang. Je gebruikt steeds het model van Cascade en de administratieve kant wordt via je account geregeld, op basis van credits (zie volgende paragraaf). Zo’n diepere integratie is heel praktisch. Toch heeft de workflow veel overeenkomsten met Aider.

Via een deelvenster kun je een conversatie met Cascade voeren.

Werken met credits

Windsurf werkt met credits voor verschillende taken. Zo worden User Prompt-credits voor elke interactie met de assistent gebruikt en Flow Action-credits voor alle acties die worden uitgevoerd. Als je de limiet bereikt voor het premiummodel, wordt overgeschakeld naar het basismodel. De proefperiode van 14 dagen geeft je ruim voldoende credits om het voorbeeldprogramma uit dit artikel te maken. Sterker nog, je hebt ongeveer vijftien keer meer credits dan nodig, dus je kunt ook grotere en complexere programma’s proberen te maken.

Buiten die proefperiode is, om het premiummodel te gebruiken, een upgrade naar de Pro-versie bijna onvermijdelijk (ca. 18 euro per maand). Je hebt dan wel elke maand een ruime hoeveelheid credits en kunt vrij voordelig credits bijkopen.

Windsurf Editor werkt met een systeem van credits.

Beste optie voor hobbyprogrammeur?

Over het algemeen werkt het programmeren met een chatbot zoals ChatGPT goed. Voor losse functies of snippets werkt het zelfs uitstekend. Maar het is lastig om het overzicht te behouden over de gegenereerde code en eventuele aanpassingen, zeker als het om wijzigingen in meerdere bestanden gaat.

Aider en Windsurf Editor hebben een fijnere workflow, omdat ze de lokale bestanden direct voor je wijzigen, eventueel meerdere tegelijkertijd. Wat kosten betreft is Aider waarschijnlijk interessanter voor de hobbyprogrammeur die af en toe een project oppakt. Je kunt ad-hoc wat credits bijkopen of eens een ander model proberen, lokaal of via bijvoorbeeld OpenRouter. Het opensource DeepSeek R1 bijvoorbeeld. Je kunt bovendien elke ontwikkelomgeving kiezen, terwijl Windsurf Editor volledig op Visual Studio leunt. De integratie met Git ook een praktisch voordeel van Aider.

▼ Volgende artikel
Zo deel je je keuken handig en logisch in
© Andy Dean Photography
Huis

Zo deel je je keuken handig en logisch in

Of je nu graag uitgebreid kookt of elke avond snel klaar wilt zijn: een slimme keukenindeling maakt het verschil. Alles moet logisch op zijn plek staan, zodat je moeiteloos overal bij kunt en na afloop ook weinig tijd kwijt bent aan opruimen.

Je keuken slim indelen? Wij hebben tips voor:
  • Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak
  • Werkblad en kookplaat
  • Koelkast
  • Neem de keuken-driehoek als uitgangspunt
  • Kies de optimale werkhoogte
  • Opbergruimte

Lees ook: Fornuis op maat: kies het aantal pitten dat bij je past

Vaatwasser, gootsteen en vuilnisbak

Heb je plannen voor een nieuwe keuken? Denk dan nu al na over welke slimme keuzes je kunt maken met de indeling. Plaats bijvoorbeeld de vaatwasser, de spoelbak en de afvalemmer dicht bij elkaar. Je hoeft dan nooit ver te lopen met vieze borden en je kunt ze makkelijk leegschrapen, eventueel afspoelen en direct inruimen. Staat de afvalbak in een kastje direct naast de vaatwasser? Let er dan op dat je het deurtje nog goed kunt openen als de deur van de vaatwasser omlaag staat. Dat werkt makkelijker bij het inruimen. Plaats verder de vaatwasser niet direct tegen een zijmuur. Tijdens het inruimen loop je dan sneller kans op spetters tegen de muur.

Werkblad en kookplaat

Het werkblad is meer dan alleen een plek om iets op te zetten. Je gebruikt het om te snijden, te mixen, spullen neer te leggen en borden op te scheppen. Zorg daarom dat je voldoende vrije werkruimte overhoudt – dus niet alles volbouwen met apparatuur. Plaats de spoelbak of kookplaat liever niet op een hoek. Je hebt aan beide kanten plek nodig, zodat je je handen vrij kunt houden en spetters opvangt. Reken aan weerszijden minimaal veertig centimeter. Dat oogt niet alleen rustiger, het werkt ook prettiger. Handig om te weten: bij je keukenspecialist wordt hiervoor vaak de term aflegruimte gebruikt. En nog even over de kookplaat: plaats die bij voorkeur niet pal naast de koelkast of een hoge kast; dat geeft weinig bewegingsvrijheid en maakt het lastig om met meerdere mensen tegelijk in de keuken te staan.

©Olga Yastremska and Leonid Yastremskiy

Koelkast

Een koelkast gebruik je vaker dan je denkt – gemiddeld zo'n 35 keer per dag. Zet 'm daarom op een plek waar je er makkelijk bij kunt, ook als je vanuit de woonkamer even snel iets wilt pakken. Zet de koelkast liever niet helemaal achterin of op een plek waar je niet vanzelf langsloopt; dat is al snel onhandig in het dagelijks gebruik. Let ook op de temperatuur rondom de koelkast. Zet hem niet naast een oven, radiator of op een plek waar veel zonlicht komt. Kan het echt niet anders, zorg dan voor een isolerende tussenplaat en houd minstens drie centimeter ruimte vrij tussen warmtebron en koelkast.

Gebruik de keuken-driehoek

In de basis draait een keuken om drie functies: koken, spoelen en koelen. Je fornuis, gootsteen en koelkast vormen samen een denkbeeldige driehoek. Als de afstanden tussen deze drie goed gekozen zijn, werk je prettiger. Staan ze te ver van elkaar, dan loop je onnodig veel. Staan ze te dicht bij elkaar, dan dan wordt het al snel krap en onhandig. Een keukenspecialist kan helpen bij het vinden van een goede verhouding, maar je merkt het zelf vaak ook al als iets net niet lekker werkt.

Optimale werkhoogte

Ook de hoogte van je werkplekken telt mee. Een oven op armhoogte is een stuk prettiger dan op kniehoogte, zeker als je vaak bakt. Het voorkomt bukken. Heb je een kleine keuken? Kies dan voor een compacte oven of voor een fornuis met geïntegreerde oven. Datzelfde geldt voor de vaatwasser: als je die wat hoger plaatst, spaar je je rug en knieën. Voor de kookplaat geldt een andere regel: meet de afstand van je onderarm tot het werkblad. Is die ongeveer twaalf centimeter, dan zit je goed qua houding en belast je je schouders niet onnodig.

Apparatuur wat hoger plaatsen (als dat kan) heeft nog een voordeel. Wanneer je kleine kinderen hebt rondlopen, kunnen die er minder makkelijk bij. Wel zo veilig!

©lev dolgachov

Opbergruimte

Tot slot: denk na over hoe je spullen opbergt. Onderkastjes bieden veel ruimte, maar vragen vaak veel van je rug. Bovenkastjes kunnen juist weer te hoog zijn. Een buffetkast biedt uitkomst: wat je dagelijks gebruikt zet je op ooghoogte, wat minder vaak nodig is kan best wat lager of juist hoger.

Slim indelen = een fijnere keuken!

Een goede keuken draait niet alleen om de juiste apparatuur, maar vooral ook om slimme keuzes die het koken makkelijker maken. Denk na over looproutes, werkhoogtes en voldoende bewegingsruimte. Positioneer alles op logische plekken, zorg voor een werkblad met voldoende vrije ruimte en let op kleine details zoals de draairichting van kastdeurtjes. Daarmee wordt de keuken (nog meer) het hart van je huis!