Met de X95K zet Sony vrij hoog in, en dan hebben we het niet enkel over de prijs. Met een miniled achtergrondverlichting moet deze LCD-tv de strijd aankunnen met Sony’s eigen OLED-modellen. Maar is dat een realistische verwachting?

Het lijkt er op alsof Sony dit jaar voor expliciet stoere ontwerpen koos. Naast de A95K die ook al verrassend zwaar was voor een OLED-tv, blijkt nu ook de met miniled uitgeruste X95K een redelijk zwaargewicht. Minileds zijn dus geen garantie voor een slanke tv. Het toestel zelf is zes centimeter dik, en het staat op twee stevige voeten die zowel voor als achter het toestel flink wat plaats eisen. 

Maar we moeten Sony wel een ding nageven, het design is mooi. De titaniumkleurige accenten, de speels afgewerkte rug, het fijne kader, we zien het wel graag. Voor de voeten heb je overigens drie opties om ze te monteren, breed, smal en breed waarbij je het scherm wat hoger boven het meubel zet. Die laatste optie is er om soundbars een plaats te geven.

Aansluitingen

Als je op de A95K al geen vier HDMI 2.1-aansluitingen kreeg, dan mag je ze ook op de X95K niet verwachten. Twee maal HDMI 2.0 dus en twee maal HDMI 2.1 (met ALLM, VRR en ARC/eARC). De input-lag bedraagt 19,6 ms (4K60) en 11,0 ms (2K120), verleidelijk genoeg om gamers aan te trekken. Maar voor Xbox Series X gamers kan er wel een horde zijn. De HDMI 2.1-aansluiting kan immers niet én Dolby Vision én 4K120-VRR tegelijk ondersteunen, je moet via de instellingen een van beide kiezen. 

De rest van de aansluitingen levert geen verrassingen. Twee maal usb, een composiet video en stereo minijack ingang, een optisch digitale audio-uitgang, bluetooth voor de remote en/of een hoofdtelefoon, ethernet en wifi. Er is een dubbele tv-tuner voorzien en één CI-plus slot, je kan tv kijken tegelijk een ander kanaal opnemen als je een usb-harde schijf aansluit. 

©PXimport

Backlight Master Drive

Het scherm van de X95K is een VA-paneel met X-Wide Angle en X-Anti reflection=film. Van een VA-paneel verwachten we goed contrast en een beperkte kijkhoek, maar door die speciale film zijn de eigenschappen duidelijk veranderd.

Zo meten we een ANSI-contrast van ongeveer 1.500:1, een flink eind onder de typische 3.000:1 of meer die je van VA mag verwachten. De kijkhoek is inderdaad wel beter, al blijft het zaak om niet al te ver uit het centrum te gaan zitten, dan verlies je toch wat contrast en kleur. Reflecties worden goed getemperd, maar hebben wel een kenmerkend gekleurd, uitgesmeerd effect.

Dan is het dus aan de op minileds gebaseerde achtergrondverlichting met local dimming om die contrastprestaties te verbeteren. De X95K gebruikt 36x12 (432) zones. Daarmee kan het het ANSI-contrast optrekken naar 4.000:1, en zelfs hoger op andere patronen. In SDR levert dat prima resultaten. Het dimming-algoritme volgt snel, en zones blijven nagenoeg altijd onzichtbaar. Maar dat is anders in HDR. 

Daar pompt de X95K heel wat licht uit, en dat matige eigen contrast zorgt er dan onvermijdelijk voor dat heldere voorwerpen een halo hebben tegen een donkere achtergrond, of in sommige gevallen zijn de zonegrenzen licht zichtbaar.

©PXimport

 Bij heldere content speelt dat probleem niet, maar in donkere beelden mag je er echt niet opletten of het springt steevast in het oog. Voor een tv die met de naam Backlight Master Drive herinneringen oproept aan de befaamde 2016 ZD9 is dat toch wat teleurstellend. En al helemaal voor een toestel dat het moet opnemen tegen OLED.

Over piekhelderheid gesproken, de X95K levert een ruime 1.435 nits op een 10% venster in HDR, en zelfs nog 685 nits op een volledig wit veld. Het kleurbereik is met 93% P3 ook erg goed. Gecombineerd met de goede tonemapping zijn HDR-beelden dan ook erg knap. De kleuren sprankelen en heldere scènes geven een heel krachtige indruk. 

Het scherm toont veel schaduwnuances, maar verbergt een beetje witdetail, al zal dat zelden opvallen. De ‘Gebruiker’ beeldmode is zowel in SDR als HDR de keuze die de beste kalibratie en meest natuurlijke beelden levert.

Mooi beeld uit elke bron

Of je nu wat oudere content streamt of van een dvd haalt, live tv bekijkt, of de laatste nieuwe Ultra HD Dolby Vision content bekijkt, de Sony Cognitive Processor XR zet het allemaal optimaal op het scherm. Hij scoort goed voor deinterlacing, ruisonderdrukking en upscaling. Oudere bronnen geef je met ‘Reality Creation’ bovendien wat extra detail en diepte zonder storende valse contouren. 

Hinderlijke kleurstroken in zachte kleurovergangen zijn voor heel wat andere tv’s een lastige opgave, maar de Sony werkt die uitstekend weg, zelfs in onze moeilijkste testscènes. De slimme lichtsensor past de helderheid aan, maar ook de tooncurve. Met dat laatste maakt hij zwartnuances beter zichtbaar als er veel omgevingslicht is. De bewegingsscherpte van het paneel is vrij goed. In snel bewegende scènes verlies je een minimum aan detail, of hebben snel bewegende voorwerpen een dunne vage rand. 

Binnen MotionFlow kan je een Black Frame Insertion activeren om zo extra detail tevoorschijn te halen, al veroorzaakt dat dan soms een kleine dubbele rand, in plaats van een vage rand. Bij motion interpolation lijkt de processor helaas soms niet te kunnen volgen. In snelle pan-beelden zijn er dan ook vrij veel beeldfouten zichtbaar of schokt het beeld toch nog.

©PXimport

Goede audioprestaties

De Acoustic Multi-Audio oplossing heeft onderaan twee woofers en twee midrange luidsprekers. De twee tweeters kregen een hogere positie, bovenaan aan de zijkant van het scherm. Zij zorgen er voor dat het geluid uit het scherm lijkt te komen ook al zitten de luidsprekers voornamelijk onderaan. De 6x 10 Watt vermogen zijn in elk geval voldoende voor krachtig geluid. 

Onze filmfragmenten kunnen we lekker luid zetten, er is behoorlijk wat bas en inderdaad, de dialogen lijken vrij goed uit het centrum te komen. De klank is aangenaam en je hoort zelden vervorming. Bij muziek kan dat iets meer opvallen als je echt veel volume vraagt. 

De Dolby Atmos ondersteuning levert ook een fijne surroundervaring, weliswaar zonder een echt hoogte effect. Je kan de klank ook laten bijsturen voor de kamerakoestiek met een korte testprocedure. 

©PXimport

Google TV met wat extra's

Het smart tv-deel wordt verzorgd door Google TV. Daarmee haal je het rijkste aanbod apps in huis en Google Cast. Sony biedt je verder ook Airplay 2 en een eigen streaming dienst met films van Sony Pictures, Bravia Core. In tegenstelling tot bij de A95K is de Bravia Cam niet standaard meegeleverd. Maar gezien het beperkte nut, zien we weinig reden om die als die optie aan te schaffen. 

Sony gebruikt al enkele jaren dezelfde chipset, een MediaTek MT5895 met quad-core ARM Cortex-A73 CPU, 3GB RAM en Mali-G52 GPU. Die zorgt voor een vlot werkende interface, je navigeert snel en zonder aarzelen door de menu’s en het Google TV aanbod. 

De afstandsbediening is dezelfde als die van de A95K. De vernieuwde en vooral vereenvoudigde layout, met minder toetsen past beter het gebruik nu we steeds meer streamen. Geen paniek als je ze even niet terug vindt. Via Find My Remote in de Google Home app laat je de afstandsbediening oplichten en geluid maken.

©PXimport

Conclusie

Voor wie op zoek is naar een tv die in een goed verlichtte woonkamer nog sprankelend beeld levert, is deze X95K een prima keuze. Sportliefhebbers profiteren het meest van zijn hoge helderheid, ruim kleurbereik, en goede bewegingsscherpte en ook voor gamers heeft hij heel wat te bieden. 

Voor filmfans is het matige eigen contrast niet ideaal, daardoor kan je in HDR immers halo’s zien als de achtergrond van het beeld donker is. Uitstekende beeldverwerking, een goede audioconfiguratie, en Google TV zorgen in elk geval voor een erg volledig uitgeruste tv. Alleen jammer dat de prijs zo hoog is, die vinden we moeilijk te verantwoorden.

Amazon introduceerde kortgeleden een nieuwe generatie slimme speakers, waaronder de hier besproken Echo Dot Max. Volgens de fabrikant levert deze bescheiden luidspreker een verbeterde audiokwaliteit, terwijl de microfoon naar verluidt nauwkeuriger spraakopdrachten verwerkt. Met een adviesprijs van 109,99 euro is het ook nog eens een van de goedkopere smartspeakers in de markt. Hoog tijd voor een review!

Vergeleken met de voorgaande Echo Dot-speaker uit 2022 is het design ietwat op de schop gegaan. De behuizing oogt weliswaar nog altijd als een bolletje met als verschil dat er aan de voorzijde een stukje is 'afgesneden'. Je treft hier twee volumetoetsen en een aan-uitknop voor de microfoon. Rondom dit bedieningspaneel bevindt zich een blauwgekleurde ledring. Verder zit er aan de achterzijde een ingang voor de bijgesloten voedingsadapter.

©Maikel Dijkhuizen

Lichtgewicht wifi-speaker zonder accu

De bolvormige behuizing heeft een diameter van amper elf centimeter. Ondanks deze geringe afmetingen leent de wifi-speaker zich voornamelijk voor binnengebruik. Dit nieuwe model heeft namelijk, net zoals bij eerdere generaties het geval was, weer geen accu. Een gemiste kans, want de compacte constructie van 505 gram is in principe handzaam genoeg om ook als mobiele bluetooth-speaker te dienen.

De door ons geteste paarse uitvoering heeft naar onze smaak een nogal kitscherige uitstraling. Gelukkig is de Amazon Echo Dot Max er ook in een wit en grijs jasje. Die zien er al heel wat chiquer uit en zullen in jouw woonkamer niet misstaan. Het grootste deel van de kunststof behuizing is voorzien van een laagje stof. Dit materiaal voelt niet zo stevig aan zoals we bij veel bluetooth-speakers van onder andere JBL tegenkomen. Nou is dat niet zo'n probleem, want ten opzichte van weerbestendige speakers heeft dit exemplaar natuurlijk minder te lijden.

©Maikel Dijkhuizen

Verbinden en luisteren

De configuratie en bediening van het apparaat gebeurt via de Amazon Alexa-app op een smartphone. Dat gaat erg vlot. Na verbinding met wifi downloadt de Echo Dot Max eerst een firmwareupdate. In de behuizing zit trouwens een rappe wifi6E-adapter, waardoor het apparaat overweg kan met de snelste draadloze netwerken. Al met al duurt de configuratie slechts enkele minuten.

Je koppelt Spotify of een andere muziekdienst eenvoudig aan je Amazon-account. Zeg vervolgens hardop waarnaar je wilt luisteren. Met een spraakopdracht als “Alexa, speel Coldplay” hoor je binnen enkele ogenblikken de bijbehorende deuntjes. Gebruik je stem ook om bijvoorbeeld een liedje te skippen of het volume te wijzigen. De microfoon is zéér gevoelig. Zelfs zacht uitgesproken (fluister)opdrachten op enkele meters afstand verwerkt de speaker zonder morren.

Lees ook: Van mobiel naar desktop: waarom je Spotify op je pc moet proberen

De behuizing is weliswaar compact, maar toch slaagde Amazon erin om een tweeter en woofer te integreren. Kijken we binnen dezelfde prijscategorie naar de enigszins vergelijkbare Apple HomePod Mini, dan biedt dit nieuwe model van Amazon dus een extra audiodriver. Voor zo'n kleine speaker in deze prijsklasse hoef je uiteraard geen wonderen te verwachten, maar voor het opzetten van een achtergrondmuziekje voldoet dit product prima. Met name de hoge tonen klinken erg helder. Als we geconcentreerd luisteren, horen we ook een beetje bas. Deze lage tonen zijn ietwat ondervertegenwoordigd. Verder gaat het geluid op een hoog volume galmen en vervormen.

©Maikel Dijkhuizen

Smartspeaker met Alexa

Lange tijd legde Alexa van Amazon het af tegen de spraakassistenten van Google en Apple, maar sinds 2024 verstaat Alexa eindelijk ook Nederlands. Daarmee is de Echo Dot Max een serieus alternatief voor smartspeakers van de eerdergenoemde merken. Je kunt in de Alexa-app onder andere een wekker, timer, herinnering, agenda-afspraak en boodschappenlijst instellen.

De behuizing heeft een temperatuursensor, zodat je naar de kamertemperatuur kunt vragen. Je kunt ook allerlei andere verzoeken doen. Vraag bijvoorbeeld naar de weersverwachting of naar de leeftijd van een BN'er. Helaas gaat niet iedere stemopdracht even vlekkeloos. Zo weigert ons testmodel om een overzicht van het laatste nieuws af te spelen.

Een nuttige optie is dat je in huis andere smarthome-apparaten met Alexa-ondersteuning kunt bedienen, zoals slimme lampen, stekkers en thermostaten. Dat werkt eveneens via spraakopdrachten. Misschien komt de geïntegreerde aanwezigheidssensor goed van pas, zodat de smartspeaker geschikte apparaten zelfstandig kan in- en uitschakelen.

Amazon Echo Dot Max kopen?

Zoek je een slimme luidspreker met een redelijke audiokwaliteit voor het luisteren van achtergrondmuziek? Dan is de Amazon Echo Dot Max een interessante kandidaat. Dankzij een zeer gevoelige microfoon laat je allerlei stemopdrachten op deze smartspeaker los. Meestal verwerkt de Echo Dot Max probleemloos deze commando's, al gaat er soms ook weleens iets fout.

Heb je een pc met weinig opslagruimte dan loont het wellicht om in Windows 11 de bestandscompressie in te schakelen. Dan hebben we het niet over zip-archieven, maar de NTFS-compressie waarmee je bestanden, mappen en zelfs volledige schijven kunt verkleinen.

Eerst een waarschuwing

Dankzij compressie is het mogelijk om meer data op te slaan op dezelfde ruimte. In Windows 11 kun je NTFS (New Technology File System) aanspreken. Het nadeel van deze methode is dat het extra rekenkracht vraagt iedere keer dat je zo'n gecomprimeerd bestand opent. Hetzelfde gebeurt wanneer je na de bewerking het bestand sluit en er recompressie wordt toegepast. Gebruik deze methode dus voor data die je lange tijd niet gebruikt en waar extra laadtijd nauwelijks hinderlijk is.

Je kunt op deze manier ook een volledige schijf comprimeren, maar we raden af om dit met de opstartschijf te doen. Gebruik deze functie niet op usb-sticks en alleen op snelle schijven zoals ssd's. Het prestatieverlies zou teveel doorwegen. Bij jpg-afbeeldingen of mp3- of mp4-mediabestanden is de winst verwaarloosbaar.

Map comprimeren

Open Windows Verkenner en navigeer naar de map waarvan je de inhoud wilt verkleinen. Klik met de rechtermuisknop op de map en in het snelmenu selecteer je Eigenschappen. Open het tabblad Algemeen en klik op Geavanceerd. Bij de Geavanceerde kenmerken zie je onderaan Compressie en versleutelingskenmerken. Plaats een vinkje bij Inhoud comprimeren om schijfruimte vrij te maken. Klik op OK en klik daarna op Toepassen.

Selecteer indien nodig de optie Wijzigingen toepassen op deze map, submappen en bestanden en klik op de OK-knop. Net zoals voorheen kun je zo'n map openen en de bestanden bekijken in Verkenner. Om de volledige map te decomprimeren, open je opnieuw de Eigenschappen en volg je de beschreven stappen.

Station comprimeren

Het is mogelijk om een volledige schijf te comprimeren. Open Windows Verkenner en klik op Deze pc in het linkerdeelvenster. Klik met de rechtermuisknop op de opslagschijf die je wilt comprimeren. Selecteer onder het gedeelte Apparaten en stations de optie Eigenschappen. Daarna kun je opnieuw de optie aanvinken: Dit station comprimeren om schijfruimte te besparen.