Hisense heeft voor budgetbewuste kopers heel wat te bieden. Deze 55U8HQ bijvoorbeeld pakt niet enkel uit met een minileds en quantum dots maar ook met universele HDR-ondersteuning, een stevige audioconfiguratie en flink wat gamerfeatures.

Minileds maken de werking van de achtergrondverlichting efficiënter, maar ze zijn absoluut geen garantie voor een slank toestel. Getuige daarvan is deze Hisense, die een profiel van bijna acht centimeter heeft. Hisense heeft zijn best gedaan om het iets eleganter te maken. Het donkerzilver kader met lichtjes afgeschuinde randen, de stoffen afdekking van de luidsprekerbalk onderaan het toestel, die details geven het design toch wat flair. De tv staat stevig op een brede voetplaat, maar we vinden dat hals nog vrij hard voor en achter kan flexen. 

Nu ook met HDMI 2.1

Vorig jaar moesten de Hisense modellen die we testten het nog stellen met HDMI 2.0, dit jaar zijn er twee HDMI 2.1-aansluitingen beschikbaar. Die leveren 48 Gbps bandbreedte, en ondersteunen dan ook 4K120. 

Hisense heeft aan de gamers gedacht, ook ALLM en VRR (HDMI VRR en AMD Freesync) zijn beschikbaar en de input-lag van 7,6 ms (2K120) en 16,5 ms (4K60) zijn zonder meer uitstekend. De combinatie Dolby Vision en 4K120 is ook mogelijk. ARC/eARC is beschikbaar op een van de HDMI 2.1-aansluitingen. Nu zijn de audioprestaties erg goed, zoals we verder zullen zien, maar wie toch externe audio wil, houdt dus maar één HDMI 2.1-aansluiting over. 

©PXimport

De lijst aansluitingen bevat verder twee HDMI 2.0-aansluitingen, twee usb-slots, een composiet video en stereo cinch ingang, hoofdtelefoon en optisch digitale audio-uitgang, ethernet, wifi en bluetooth. Let op, een usb-poort, de ethernetpoort en de optisch digitale audio-uitgang wijzen naar achter.

Omdat ze wat verzonken in het chassis liggen, is de kans op wandmontage minder reëel. Het toestel beschikt over een DVB-T/T2/C-tuner, een DVB-S/S2-tuner en een CI+-slot. Live tv pauzeren en of opnemen kan met een externe usb harde schijf.

VIDAA U, een smart tv-systeem met toekomst

Van een smart tv-systeem eisen we in essentie maar vier zaken. Het moet vlot werken, de interface moet dus snel reageren. Het moet overzichtelijk zijn, zodat je geen eindeloze tijd moet klikken om ergens te geraken. Je moet het kunnen personaliseren, iedereen heeft immers zijn eigen favorieten. En het moet een zo uitgebreid mogelijke lijst van de belangrijkste en populairste apps ondersteunen. 

Met dat in het achterhoofd kunnen we VIDAA U goede punten geven. De interface werkt erg vlot, ook in het instellingenmenu. Het Home scherm is overzichtelijk, met centraal in beeld een rij apps. Die rij kun je aanpassen, zodat je favoriete apps vooraan staan. Bij sommige apps, zoals Netflix, verschijnt er een rij aanbevelingen zodra je de app-tegel selecteert. Verder naar onder staan er aanbevelingen uit verschillende streaming-diensten. Dat is minder nuttig, maar het stoort ook niet. 

©PXimport

Goede punten tot hiertoe. Voor personalisatie scoren we VIDAA U gemiddeld, dat onderdeel is overigens bij de meeste systemen maar matig. Je kan gebruikersprofielen instellen, maar zoals vermeld kan je op het Home scherm enkel de rij apps aanpassen.

En dan is er het aanbod. Voor internationale diensten is dat uitstekend. Er is YouTube, Netflix, Disney+, Amazon Prime Video, Apple TV+, maar nog geen HBO Max. Bij de lokale diensten is er nog ruimte voor verbetering. Nederland is al redelijk bediend: NPO Start, KIJK, en NLziet. In België is het aanbod nog leeg, maar Streamz en VTM Go zitten naar verluidt in de pipeline.

De nieuwe Hisense afstandsbediening verraste ons. In plaats van compacter en vooral eenvoudiger, gaat deze terug in de richting van meer toetsen, namelijk niet minder dan twaalf sneltoetsen voor apps. Dat vinden we echt overdreven, zeker aangezien het onwaarschijnlijk is dat je ze alle twaalf ook echt gebruikt. 

Over het onderste deel van de remote kunnen we duidelijk zijn. Het oogt ouderwets, maar de layout is goed, de toetsen hebben een aangename, lichte aanslag en de iconen of opschriften zijn duidelijk. Slechte punten verdient hij niet, maar goede punten eigenlijk ook niet.

Beperkt aantal dimming zones

©PXimport

Minileds en local dimming, dat zijn vaak garanties voor prima contrast, maar veel hangt ook af van het type LCD-paneel. Voor deze 55U8HQ is dat een ADS-paneel, een variant van IPS. Het is dan ook geen verrassing als we een ANSI-contrast van 1160:1 meten, dat is vrij typisch voor zo’n paneel. 

Hoeveel kan local dimming dat verbeteren? Het aantal zones is in elk geval vrij beperkt, 14x8 (112). In Filmmaker mode (SDR) halen we dan 1740:1 tot 2100:1. Dat is geen sterke verbetering, maar het dimming algoritme houdt zonegrenzen wel goed verborgen, terwijl je veel schaduwnuances krijgt. 

Een zachte halo rond grote heldere voorwerpen tegen donkere achtergrond is onvermijdelijk, maar dat stoort veel minder dan een zichtbare zonegrens. Lichtaccenten zijn begrijpelijk wat gedimd. 

Je kan nog beter zwart en contrast bekomen door Local Dimming op de medium stand te zetten, maar dan is het wel mogelijk dat je soms een zonegrens ziet.

In HDR Filmmaker mode loopt de tv tegen de grenzen van zijn contrast aan. Er verdwijnt redelijk wat zwartdetail en de tv kan niet vermijden dat je zonegrenzen ziet als de achtergrond erg donker is. Toch heeft de Hisense flinke troeven voor HDR. 

Om te beginnen ondersteunt hij alle belangrijke HDR-formaten, inclusief Dolby Vision IQ en HDR10+ Adaptive. De minileds leveren 1.440 nits piekhelderheid op een 10% venster en 588 nits op een volledig wit scherm. En dankzij de quantum dots heeft hij een kleurbereik van 96% P3, dat is zonder meer uitmuntend. De tonemapping grijpt ook erg goed in, waardoor hij zelfs op heel helder gemasterde beelden nog veel witnuances geeft, en prima kleuren. 

In overwegend heldere en kleurrijke beelden zet de Hisense dan ook bovengemiddelde prestaties neer. De kalibratie van de HDR Filmmaker mode is overigens erg goed, met enkel wat overgesatureerd rode tinten. In SDR heeft de Filmmaker mode een rode tint in de grijsschaal, en dat is bijvoorbeeld zichtbaar in huidstinten die er wat te rood uit zien.

©PXimport

Beeldverwerking

Goed nieuws, Hisense heeft een aantal van de kleine beeldverwerkingsfouten weggewerkt die we vorig jaar op hun modellen zagen. Daarmee komen ze ondertussen al sterk in de buurt van wat we bij andere merken zien. De deinterlacing van 1080i beelden is goed, de processor werkt willekeurige ruis vrij goed weg en de upscaling creëert relatief zachte beelden al is dat geen nadeel. Te scherpe beelden kan je vrijwel nooit ongedaan maken, terwijl je hier met een beetje extra scherpte het beeld wat meer pit kunt geven. 

Blokvorming ten gevolge van zware videocompressie en kleurstroken in zachte gradiënten blijven een zwakker punt. Die kan de processor niet effectief bestrijden. Het 120 Hz-scherm levert een goede bewegingsscherpte, sportfans en gamers zullen dat op prijs stellen. De tv beschikt over een black frame insertion optie, maar die leverde geen extra detail en kostte wel wat helderheid. De motion interpolation toont dat de processor wat extra spierkracht kan gebruiken. In snelle pans stottert beeld alsnog, en zijn er relatief veel beeldfouten.  

Sterke prestaties voor filmgeluid

De visuele inspectie van het toestel onthult al een flinke audioconfiguratie. Er is niet alleen de voorwaarts gerichte luidsprekerbalk onderaan het scherm, maar ook een woofermodule in de rug en zelfs opwaarts gerichte speakers bovenaan de achterzijde. Samen goed voor 70 Watt vermogen én de tv ondersteunt Dolby Atmos en DTS HD. 

©PXimport

Na een hele reeks filmfragmenten en muziekstukken zijn we overtuigd, dit is meer dan we verwacht hadden, zeker voor deze categorie. Schakel in de instellingen over naar Dolby Atmos (in plaats van DTS Virtual X) voor een aangenamere, vollere klank en test welke preset je het liefst hoort. De set produceert ruimschoots volume en gaat niet snel in vervorming, met een heel potige baslijn (soms wat te intens zelfs), en een flinke surrroundervaring. Alleen het Atmos hoogte-effect was minder intens dan verwacht. 

Conclusie

Hisense zet met de 55U8HQ een uitstekende prestatie neer, en dat voor een bijzonder scherpe prijs. Bij de minpunten moeten we het matige contrast aanstippen, en de local dimming die in donkere HDR-beelden wat zichtbaar kan zijn. Maar laat je dat niet ontmoedigen.

De 55U8HQ voelt zich perfect op zijn gemak in een verlichtte woonkamer waar heldere content overweegt. Daar kan hij zijn stevige helderheid, ruim kleurbereik en universele HDR-ondersteuning optimaal uitspelen. Het scherm heeft bovendien een vrij ruime kijkhoek. 

De krachtige audioprestaties laten een uitstekende indruk na. VIDAA U is een prima smart tv-systeem, al loopt het nog een beetje achter op de concurrenten als het over ondersteuning van lokale apps gaat.

AI is inmiddels doorgedrongen tot in bijna elk digitaal domein. Van vertaaltools en chatbots tot beeldmakers en medische toepassingen. Veel gebruikers vinden AI handig, efficiënt en zelfs creatief. Toch brengt deze evolutie ook minder zichtbare risico's met zich mee, op persoonlijk, maatschappelijk en ecologisch vlak.

AI is inmiddels doorgedrongen tot in bijna elk digitaal domein. Van vertaaltools en chatbots tot beeldmakers en medische toepassingen. Veel gebruikers vinden AI handig, efficiënt en zelfs creatief. Toch brengt deze evolutie ook minder zichtbare risico's met zich mee, op persoonlijk, maatschappelijk en ecologisch vlak.

In dit artikel bekijken we verschillende AI-risicozones. Wat is bijvoorbeeld de milieu-impact van AI? Hoe betrouwbaar zijn de antwoorden van chatbots? Wat als synthetische media (alles wat met AI wordt gemaakt) niet meer van echt te onderscheiden zijn? En hoe beïnvloeden AI-systemen onze economie, privacy en ons denkvermogen? De grens tussen mens en machine vervaagt.

Dit artikel is bedoeld voor wie voorbij de hype wil kijken en wil begrijpen wat er op het spel staat. Elk onderdeel behandelt een specifiek risico, met voorbeelden en toepassingen. Zo krijg je een goed beeld van de schaduwkanten van AI. Niet om de technologie af te wijzen, maar om er bewuster en verantwoordelijker mee om te gaan.

Ecologische voetafdruk

Hoewel AI vaak als iets immaterieels en 'in de cloud' wordt voorgesteld, is de milieu-impact allesbehalve onzichtbaar. De menselijke hersenen verbruiken continu ongeveer 20 watt, vergelijkbaar met een gloeilampje. Daarmee worden 86 miljard neuronen en duizenden synapsen per neuron gevoed.

Grote taalmodellen als GPT of Gemini vragen daarentegen enorm veel rekenkracht. De trainingsfase kan duizenden MWh vereisen en miljoenen liters water voor koeling, afhankelijk van het datacenter en de gebruikte hardware. Ook het gebruik (inferentie) is belastend: elke prompt/antwoord-interactie bij modellen uit deze klasse vraagt energie en koeling aan de serverzijde.

AI heeft dus een stevige ecologische voetafdruk. Tegelijk worden oplossingen ontwikkeld, zoals restwarmtehergebruik, luchtkoeling in plaats van waterkoeling, meer hernieuwbare energie en efficiëntere modellen. Denk aan compacte taalmodellen, zoals TinyML, quantisatietechnieken (kleinere getallen en minder geheugen) en lokaal draaiende AI's (edge AI).

©(c) Wikipedia, CC BY-SA

Hallucinaties

AI-chatbots doen de gebruiker graag een plezier. Daarbij zijn ze opvallend overtuigend, ook wanneer ze onzin produceren, oftewel wanneer ze hallucineren.

Hallucinaties kunnen ernstige gevolgen hebben, bijvoorbeeld wanneer juristen verwijzen naar niet-bestaande wetsartikelen of wanneer medische informatie klakkeloos wordt overgenomen. Controleer gevoelige informatie daarom altijd via meerdere bronnen. Doe dit zeker bij gevoelige of complexe thema's. Weet ook dat AI-modellen zich vaak verontschuldigen als je teruggeeft dat er een fout is gemaakt. Vervolgens herhalen ze zich doodleuk.

Hallucinaties zijn hardnekkiger bij fenomenen als data- en conceptdrift. Bij het eerste herkent het model je eigen input minder goed doordat de vorm afwijkt van de trainingsinput. Bij het tweede is de inputvorm hetzelfde gebleven, maar is de betekenis inmiddels veranderd. Meer weten over datadrift en conceptdrift.

Verder kan het model te veel details uit trainingsdata opnemen en zo irrelevante informatie meenemen (overfitting). Of omgekeerd: onvoldoende zinvolle data gebruiken (underfitting). Ook deze fenomenen kunnen het hallucineren versterken.

Bias en manipulatie

AI-modellen krijgen enorme datahoeveelheden van het internet als input. Deze zijn zelden neutraal, waardoor vooroordelen of een westers wereldbeeld in het leerproces sluipen. Dat zorgt voor vertekening of bias (vooringenomenheid). AI-modellen kunnen bijvoorbeeld vrouwen aan zorgberoepen linken en mannen aan leidinggevende functies, of etnische groepen benadelen bij risicobeoordelingen.

Bias is niet alleen maatschappelijk, maar ook technisch. Een model leert niet alleen wat er ín de data staat, maar ook hoe die data zijn verdeeld. Als een bepaalde bron oververtegenwoordigd is, of als een schrijfstijl vaker voorkomt, dan krijgt dat automatisch meer gewicht. De architectuur en trainingsmethode versterken die patronen. Daardoor kunnen antwoorden die objectief lijken toch subtiel een voorkeur bevatten.

Interessant is ook dat onderzoekers political compass-testvragen voorlegden aan grote AI-taalmodellen (LLM's). De conclusie: zowat alle LLM's situeren zich in het links-economische, sociaal-libertaire kwadrant. Besef dat ook deze testvragen een vooroordeel (kunnen) bevatten, wat aantoont hoe moeilijk het is bias correct te beoordelen.

Nog problematischer wordt het bij manipulatie, wanneer deze bias opzettelijk in het model zit. Denk aan AI-toepassingen in advertenties die inspelen op angsten of overtuigingen. Algoritmische sturing kan bovendien gemakkelijk tot gelijkgezinde groepen (echo chambers) en polarisering leiden.

Omdat AI-modellen zo complex zijn, is vaak onduidelijk hoe de output tot stand komt (de black box). Dit vergroot de transparantiebehoefte en verklaart waarom veel wetenschappers pleiten voor explainable AI, of LLM's en AI-algoritmen opensource willen maken.

Synthetische media

De term synthetische media verwijst naar beelden, audio of tekst die volledig of deels AI-gegenereerd zijn. Denk aan deepfakes, nagebootste stemmen of automatisch gegenereerde nieuwsartikelen. Zulke toepassingen lijken creatief en handig, je maakt bijvoorbeeld een marketingvideo zonder camera of acteurs, maar de keerzijde is zorgwekkend.

Deepfakes kunnen personen dingen laten zeggen die zo zijn uitgesproken. Andersom kunnen echte beelden als deepfake worden afgedaan, ook wel 'the liar's dividend' genoemd. Deepnudes (gefingeerde naaktbeelden) kunnen dan weer gebruikt worden voor wraakporno.

Deze technologieën maken ook nepnieuws: desinformatie waarbij feiten doelbewust worden verdraaid. Dit tast het vertrouwen in communicatie en bewijsvoering aan en doet steeds meer mensen geloven in de maakbaarheid van de realiteit. Wat echt is, hangt vooral af van hoe je deze zelf vormgeeft. Feit en fictie raken verstrengeld, waardoor we belanden bij concepten als alternate truth en postrealiteit. Daarin wegen perceptie, gevoel en overtuiging zwaarder dan feiten. Synthetische media vragen daarom niet alleen om kritische blik, maar mogelijk ook om watermerken en regulering.

Zelfbevlekking

AI-modellen gebruiken vrijwel alle beschikbare internetbronnen als trainingsmateriaal. Omdat generatieve AI zelf steeds meer online content produceert, gebruiken modellen ook hun eigen output opnieuw. Zo ontstaat een zichzelf versterkende kringloop waarbij AI zich voedt met AI-gegenereerde inhoud. Deze vorm van zelfbevlekking verhoogt het risico op kwaliteitsverlies in digitale content, ook wel slop of enshittification genoemd.

AI genereert output namelijk op basis van patronen, niet vanuit betekenis of intentie. Als deze patronen ook nog eens uit andere AI-bronnen komen, ontstaat een neerwaartse spiraal met nauwelijks nuancering en steeds herhaalde ideeën. Hierdoor verhoogt ook het risico op hallucinaties en bias en de mens raakt out-of-the-loop. Op termijn dreigt model collapse: AI-modellen worden minder intelligent naarmate ze vaker op eigen output trainen.

Sommigen spreken van een zombie-internet. Zo blijkt inmiddels al zeker vijf procent van de nieuwe Engelstalige Wikipedia-inhoud AI-gegenereerd te zijn. Bovendien nemen mensen typische AI-taal, met herkenbare woordkeuzes, steeds vaker over. Om deze dynamiek te doorbreken, moeten menselijke input en creativiteit centraal blijven staan in het AI-trainingsproces.

Auteursrecht

AI roept fundamentele vragen op rond auteursrecht. Modellen worden getraind op grote hoeveelheden tekst, beeld en audio zonder dat makers altijd toestemming hebben gegeven. Dit leidt tot discussies over schending van auteursrecht.

Er lopen inmiddels meerdere rechtszaken tegen AI-bedrijven. Het gaat onder meer om claims rond ongeoorloofd gebruik van beschermde werken voor training en ongewenste herhaling van fragmenten in AI-output. Bedrijven worden daardoor steeds bewuster van licenties, databescherming en toestemmingseisen.

De VS en Europa hanteren verschillende juridische kaders. In de VS wordt soms gesproken van 'fair use' bij transformatief gebruik, terwijl Europa zich baseert op strengere richtlijnen en opt-out-mechanismen via het TDM-AI-protocol.

AI-output roept ook andere auteursrechtelijke vragen op. Wie is bijvoorbeeld de auteur van een AI-tekening? Is dat de modelontwikkelaar, de gebruiker of niemand? AI kan ook onbedoeld tekst- of beeldfragmenten uit het trainingsmateriaal overnemen, met mogelijk plagiaat. Er bestaat dus een juridische grijze zone en er is behoefte aan duidelijke regelgeving, aangepast aan de AI-evoluties.

Privacy

AI kan verder een bedreiging voor onze privacy vormen. In China zie je dit scherp: gezichtsherkenning en camera's ondersteunen er een sociaal kredietsysteem. Burgers worden continu gevolgd. Wie een overtreding begaat, riskeert sancties.

Ook in het Westen ontstaan zorgwekkende trends. Het Amerikaanse bedrijf Clearview AI bijvoorbeeld bouwt een databank met miljarden gezichten, geplukt uit sociale media en websites, zonder toestemming van de betrokkenen. Beveiligingsbedrijven gebruiken deze beelden om burgers te identificeren, nagenoeg zonder controle.

Een bijkomend gevaar is dat je zelf te veel prijsgeeft. Steeds meer AI-tools gebruiken bijvoorbeeld Retrieval-Augmented Generation (RAG), waarbij je eigen of andere data kunt uploaden voor betere antwoorden. Maar wie garandeert dat deze informatie niet elders wordt opgeslagen of hergebruikt?

Daarnaast ondermijnt AI je informatievrijheid via filterbubbels. Algoritmen tonen vooral inhoud die aansluit bij eerdere voorkeuren, waardoor je blik vernauwt en confirmation bias toeneemt: je vertrouwt vooral informatie die je bestaande overtuiging bevestigt. Gecombineerd met micro-targeting, waarbij je gericht wordt beïnvloed met politieke of commerciële boodschappen, ontstaan risico's op manipulatie.

Geestelijke ontwikkeling

Steeds meer AI-tools nemen cognitieve taken over: ideeën bedenken, teksten samenvatten of wiskundeproblemen oplossen. Dit is handig, maar geeft ook risico's. Als je brein weinig wordt uitgedaagd, komt je mentale ontwikkeling in het gedrang.

Vooral jongeren (digital natives) zijn kwetsbaar. Schoolopdrachten worden sneller aan AI-bots uitbesteed dan zelf uitgewerkt. Daardoor oefenen ze minder op formulering, redenering en foutcorrectie, wat juist belangrijk is voor de intellectuele groei.

Dit daagt ook het onderwijs uit, bijvoorbeeld wat betreft lesmethodes. Mogelijk biedt een aanpak als flip the classroom enig soelaas: leerlingen bereiden thuis (met hulp van AI) de leerstof voor en in de klas worden samen oefeningen gemaakt en besproken.

Bovendien zijn AI-antwoorden vaak vlot geschreven, maar missen ze nuance of tegenstrijdige ideeën. Wie zijn denkproces voortdurend daaraan spiegelt, loopt het risico op vervlakking van mening en expressie.

AI-bots creëren ook onrealistische sociale verwachtingen. Ze zijn vaak opvallend geduldig en meegaand, wat mensen minder sociaal vaardig kan maken. Sommigen raken meer sociaal geïsoleerd of ontwikkelen parasociale relaties met bots als Replika en CharacterAI.

Politiek en economie

AI dreigt ook de politiek-economische verhoudingen grondig te herschikken. Waar staten traditioneel economische groei sturen via beleidsinstrumenten (Keynesiaans model), nemen Big Tech-giganten het steeds meer over. Overheden worden afhankelijker van deze bedrijven, wat machtsasymmetrie versterkt. Er zijn al duidelijke tekenen van deregulatie: regels worden versoepeld om innovatie aan te trekken.

Ook op microniveau is de impact zichtbaar. Ontwikkelingen (zoals agentic AI) kunnen de economie en de productiviteit stimuleren en er ontstaan ook nieuwe functies, zoals prompt engineers, AI-ethici en data-curatoren. Maar helaas gaat het voornamelijk om laagbetaalde ghost workers die AI-modellen helpen trainen. Daarnaast veranderen veel jobs inhoudelijk, zoals in administratie, marketing, financiën en juridische diensten. Andere functies zullen ongetwijfeld verdwijnen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bijvoorbeeld vertalers, copywriters, klantenservicemedewerkers, boekhoudassistenten en junior programmeurs zich ernstig zorgen maken.

AI zal daarnaast ongetwijfeld ook de internationale machtsverhoudingen beïnvloeden. Geopolitieke spelers als de VS en China dreigen met hun AI-overmacht nog dominanter te worden, ten koste van andere (supra)nationale entiteiten. Is Europa hier een goed voorbeeld van?

Veiligheid

Vooralsnog kwamen vooral risico's aan bod die niet per se bedoeld of gewild zijn, maar er zijn ook partijen die bewust de destructieve kracht van AI inzetten. Zo worden cyberaanvallen steeds geavanceerder. Aanvallers gebruiken zelflerende algoritmen om netwerken te exploiteren. Er bestaan AI-tools die phishingmails opstellen, perfect afgestemd op het slachtofferprofiel.

Ook maatschappelijke structuren staan onder druk. Een AI die (via sociale media) nepnieuws verspreidt over bijvoorbeeld verkiezingen, kan wijdverspreide onrust veroorzaken. Door hun schaal en snelheid kunnen AI-systemen hele informatienetwerken ontregelen, zonder aanwijsbare dader.

Daarnaast loert het gevaar van verkeerde afstemming (misalignment): een AI die geen kwaad wil, maar schade aanricht omdat het doel fout werd geformuleerd. Denk aan een AI die waterverbruik wil beperken en daarom irrigatiesystemen stillegt.

Militaire toepassingen zijn er uiteraard ook. Autonome drones en zelflerende wapensystemen worden volop ontwikkeld. Grote spelers zijn bijvoorbeeld het Amerikaanse Anduril (AI-drones)en Palantir (militaire AI-software). Tekenend is dat een oprichter een ultranationalistisch manifest publiceerde waarin hij stelt dat de VS absoluut de AI-oorlog moet winnen.

Cyborgisering

Misschien wel het grootste gevaar van AI dringt langzaam en ongemerkt ons leven binnen: cyborgisering. Dit is het vervagen van de grens tussen mens en de machine. Denk aan avatars die levensecht reageren, digitale dubbelgangers van echte personen of AI-influencers met miljoenen volgers. Daardoor wordt het steeds moeilijker om te onderscheiden waar de mens stopt en de machine begint.

Nieuwe categorieën digitale wezens duiken op, zoals virtuele klantenadviseurs, AI-therapeuten en synthetische gezelschapsdieren. Een Spaanse vrouw trouwde zelfs met een AI-hologram.

Op termijn ontstaat er een samenleving waarin mensen voortdurend zijn verbonden met AI, via brillen, lenzen, implantaten of herseninterfaces (denk aan Neuralink van Elon Musk: AI-in-the-human). Technieken als de Turingtest of Winograd-challenge volstaan al lang niet meer om mens van machine te onderscheiden. Daardoor komen autonomie en authenticiteit steeds meer onder druk te staan.

Cyborgisering roept fundamentele vragen op. In hoeverre blijven we menselijk? Wellicht is niet iedereen een transhumanist zoals Ray Kurzweil, die reikhalzend uitkijkt naar de singulariteit: het moment waarop AI slimmer wordt dan de mens.

Black Friday staat weer voor de deur en dat betekent dat je overspoeld wordt met aanbiedingen. Maar let goed op voordat je op de bestelknop drukt: uit onderzoek van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) blijkt dat veel van deze 'megadeals' in werkelijkheid misleidend zijn. Driekwart van de onderzochte winkels houdt zich niet aan de regels.

De toezichthouder nam 24 grote webshops en fysieke winkels onder de loep. De conclusie is schokkend: maar liefst 18 van de 24 winkels gaan de fout in met hun kortingsacties.

Sjoemelen met de 'van-prijs'

De grootste valkuil voor consumenten zit hem in de zogenoemde 'van-prijs'. Wettelijk is vastgelegd dat de doorgestreepte prijs (waar de korting vanaf gaat) de laagste prijs moet zijn die de winkel in de afgelopen 30 dagen heeft gerekend.

In de praktijk lappen veel winkeliers deze regel aan hun laars. Ze baseren de korting bijvoorbeeld op de (vaak veel hogere) adviesprijs, of een oude prijs van maanden geleden. Hierdoor lijkt het alsof je een enorme korting pakt, terwijl je in werkelijkheid soms nauwelijks goedkoper – of zelfs duurder – uit bent.

Volgens Fleur Severijns van de ACM is dit niet alleen oneerlijk tegenover de consument, maar ook tegenover concurrenten die wél netjes de regels volgen. De toezichthouder heeft de overtredende winkels aangeschreven. Vorig jaar kregen ketens als Leen Bakker en Jysk al boetes van boven de een ton voor dit soort praktijken; dat risico lopen de huidige overtreders nu ook.

Ook Bol, Amazon en Wehkamp genoemd

De ACM maakt de namen van de 18 winkels nog niet bekend, omdat zij nog bezwaar mogen maken. De Consumentenbond deed echter eigen onderzoek en noemt man en paard. Volgens de bond gaan onder andere Amazon, Wehkamp en Bol de mist in:

Waarom trappen we erin?

Winkeliers worden steeds creatiever in het verhullen van de werkelijke prijshistorie. Niels Holtrop, universitair docent Marketing, legt aan de NOS uit dat dit een bewust psychologisch spel is. Omdat aanbiedingen vaak tijdelijk zijn, ontstaat er bij consumenten de angst om de deal te missen (Fear Of Missing Out).

Doordat het voor de ACM onmogelijk is om elke (kleine) webshop te controleren, nemen veel winkeliers de gok. "Prijsconcurrentie is een krachtig wapen; klanten zijn er enorm gevoelig voor," aldus Holtrop.

Wat kun je doen?

Controleer zelf of de prijzen van producten niet stiekem zijn verhoord door gebruik te maken van de prijshistorie. Op vergelijkingssites kun je bijvoorbeeld zien wat het prijsverloop van een bepaald product is geweest gedurende een jaar.

Op Kieskeurig.nl kun je bijvoorbeeld de prijsdalers bekijken, hier vind je producten die de afgelopen periode sterk in prijs zijn gedaald.