Voor nog geen 150 euro kun je de Fairbuds van Fairphone aanschaffen. Dit is een setje duurzame(re) oordoppen waarvan je verschillende onderdelen thuis zelf kunt vervangen. Daarnaast zijn de oordopjes ‘e-waste neutraal’ en worden veel materialen hergebruikt.

Eerder hebben we op ID.nl gekeken naar de Fairbuds XL: een koptelefoon die ook duurzamer en beter repareerbaar is dan de meeste andere producten in deze categorie. Qua geluid weet dat product niet helemaal te overtuigen, maar in de basis is het tof om te zien dat er bedrijven zijn die het anders willen doen. Vaak zeggen koptelefoon- en oordoppenmakers dat het niet duurzaam kan, waardoor ze ook niet de nodige stappen zetten om daar toch wat verandering in te brengen. Gaat er iets kapot? Dan breng je de headset hooguit naar een recyclepunt, maar daar blijft het bij.

Dat is voor Fairphone, bekend van de zelf te repareren smartphone, niet genoeg. Dus brengt het nu een nieuwe set oordoppen op de markt waarvan de verschillende onderdelen door iedereen zelf te fiksen is. Niet alleen kun je de accu vervangen (een onderdeel dat er vaak als eerste stukgaat), maar ook de siliconen ring, de tips (in drie verschillende maten) evenals de inhoud, buitenkant en accu van de oplaadcase. Raak je een oordopje kwijt? Geen probleem – ook dat kun je gewoon los aanschaffen. Zo kun je lang doen met deze oordoppen.

©Wesley Akkerman

Dit zijn de Fairbuds van Fairphone

De Fairbuds-oordopjes beschikken over drivers met titaniumcoating van elf millimeter. Ze zijn zweet- en weerbestendig dankzij de IP54-certificering, beschikken over bluetooth 5.3 (met multipoint-verbinding!) en hebben drie microfoons. De accuduur bedraagt vijf uur per oplaadbeurt met actieve ruisonderdrukking aan. Met de oplaadcase kun je de duur oprekken tot 26 uur. Gezien de prijs en het idee achter het product is dat geen slechte score. Kan het langer? Zeker. Maar dan lever je al snel in op duurzaamheid – en dat vind je waarschijnlijk belangrijk als je de Fairbuds koopt.

Je bedient de Fairphone Fairbuds op twee manieren: via je smartphone en via de knop op elk oordopje. Je hoeft niet heel hard op de doppen te tikken om iets voor elkaar te krijgen, dus dat is fijn. Verder is er een app beschikbaar waarmee je ziet uit welke onderdelen en modules de oordoppen en oplaadcase zijn opgebouwd. En je kunt hier de accustatus bekijken (al werkte dat bij ons niet). Ook is er een digitale equalizer aanwezig. En we verklappen alvast: die heb je wel nodig om iets van het geluid te maken, al ondervang je daarmee de audioproblemen niet helemaal. Daar later meer over.

Omdat de Fairbuds een afwijkend formaat hebben, zul je misschien even moeten wennen hoe ze in je oren zitten. Gelukkig levert Fairphone meerdere tips (opzetstukjes) mee, dus qua comfort komt het wel goed. Wij merken dat we de dopjes vaak bijdraaien tijdens het luisteren, waardoor we soms ook per ongeluk de bediening activeren. Dat is onhandig en op den duur irritant. Datzelfde geldt voor wanneer je de dopjes indoet als je ze even uitdeed. Bij het uitdoen pauzeert de muziek (al werkt niet altijd), maar als je dan op de knop drukt bij het indoen, pauzeert die weer.

©Wesley Akkerman

Niet de beste audiokwaliteit

Het ontwerp is dus een beetje onconventioneel. Wellicht dat de audiobeleving dan een hoop goedmaakt? Nou … voor 149 euro mag je meer verwachten. Als we eerlijk zijn over de geluidskwaliteit, dan klinken de Fairbuds niet als een set van die prijs. Er bestaan goedkopere oordoppen met een betere geluidsweergave. Maar bij de productie van deze oordoppen probeert de fabrikant meer rekening te houden met de milieu-impact, de repareerbaarheid en het eerlijk belonen van de werknemers aan het begin van de keten dan andere fabrikanten. Wie geïnteresseerd is in deze oordopjes vindt dat waarschijnlijk belangrijker (of minstens net zo belangrijk) dan de andere eigenschappen. En daar is wat voor te zeggen. Maar verwacht dus geen helder geluid gecombineerd met een zachte bas.

In plaats daarvan bieden de Fairbuds een beleving die we omschrijven als het onderwater-effect. Vooral de baslaag klinkt troebel en dat heeft een negatief effect op alles wat je beluistert. Het gedonder klinkt dof, waardoor ook zang minder goed naar voren komt. En dat is best jammer, want we horen dat de Fairbuds redelijk goed om kunnen gaan met de hogere tonen. Stemmen en instrumenten worden niet plots afgemeten en krijgen de ruimte voor allerlei variabelen en afmakers. Het feit dat alleen de audiocodecs SBC en AAC worden gebruikt, helpt ook niet.

Over het algemeen doen de oordoppen ons denken aan setjes van een paar jaar geleden, waarbij de actieve ruisonderdrukking de muziekbeleving negatief kon beïnvloeden. Daar komt dat ondergedompelde effect vandaan. De equalizer kan dat iets opvangen, maar helaas geldt dat de oordoppen in de basis dit geluidsprofiel hebben. De actieve ruisonderdrukking zelf maakt dan weer indruk. Aanhoudende geluiden met een lage sound filtert hij met gemak weg, terwijl hogere tonen soms nog wat doorkomen. Al met al vinden we dit niet slecht.

©Wesley Akkerman

Fairbuds kopen?

Onderaan de streep moet je je afvragen wat voor jou belangrijker is: een betere geluidskwaliteit of een set duurzame(re) oordoppen die je zelf kunt repareren en waar je lang mee kunt doen. De Fairbuds klinken best beperkt en dof, maar voor een wat minder geoefend oor wellicht goed genoeg. Voor deze prijs kun je beter krijgen, maar geen enkele concurrent biedt dezelfde mate van repareerbaarheid aan. Los daarvan merken we op dat er nog weleens gedoe is met aanraakknopjes en dat het aantal audiocodecs tegenvalt. Hopelijk klinkt de volgende poging beter dan nu.

Word de held van je (klein)kinderen door hen te verrassen met een uniek, zelfgemaakt verhalenboek. Laat hen zelf de grote lijnen van het verhaal bedenken en zie hoe je dankzij Storybook in een handomdraai een prachtig digitaal boekje creëert, compleet met een mooie cover en bijpassende illustraties.

Stap 1: De prompt

Storybook draait op de Gemini AI-chatbot van Google. De functie is gloednieuw en op dit moment alleen te gebruiken via het web, niet via de Gemini-apps voor Android of iPhone. Het goede nieuws: Storybook is helemaal gratis. Je hoeft dus geen betaald abonnement te nemen om het uit te proberen. Wel moet je ingelogd zijn met je Google-account. Surf vervolgens naar: https://gemini.google.com/gem/storybook

Net als bij andere generatieve AI-tools start je met een tekstopdracht, de zogeheten prompt. In een paar zinnen beschrijf je het onderwerp. Of je kiest voor een uitgebreidere instructie, bijvoorbeeld: "Kun je een verhaal maken dat aan een kind uitlegt hoe het leven van een vlinder eruitziet?"

Stap 2: Prentenboek van 10 pagina's

Boven het tekstvak vind je alvast enkele inspirerende voorbeelden van recente prompts, compleet met het bijbehorende verhaal. Denk aan: 'Mijn kind van 7 wil niet logeren bij oma. Maak een Storybook om haar te helpen hiermee om te gaan.' Je kunt je eigen prompt typen, maar ook inspreken: klik op het microfoontje, geef Gemini toegang tot je microfoon en vertel je opdracht. Enkele seconden later verschijnt het prentenboek op het scherm. Elk boek telt tien pagina's, inclusief een prachtige omslag én een door Gemini bedachte titel. Met iedere klik blader je door het verhaal. De tekst is verzorgd opgemaakt en de illustraties zijn verrassend sfeervol. Wij waren aangenaam verrast door de kwaliteit.

Stap 3: Lezen of luisteren

Je kunt het verhaal natuurlijk gewoon lezen, maar Storybook heeft nog een extra troef: een ingebouwde voorleesfunctie. Daarbij kun je kiezen om alleen de huidige pagina te beluisteren of om vanaf de eerste pagina te beginnen. De hoogte van de stem is instelbaar, zodat je een toon kunt kiezen die het best bij het verhaal of de luisteraar past. En het plezier stopt daar niet: via de Deel-knop krijg je een unieke link naar jouw persoonlijke Storybook. Die kun je eenvoudig doorsturen naar familie, vrienden of de kinderen zelf, zodat ze het boekje op hun eigen toestel kunnen bekijken en beluisteren. Bovendien kun je het boekje ook downloaden als pdf. Wil je dat je kind ook offline kan bladeren, dan kun je het dus voor hem of haar printen.

Gourmetten is misschien wel dé nationale volkssport tijdens de feestdagen. Maar hoe leuk de avond ook is, de ochtend erna is vaak minder feestelijk. Die doordringende vetlucht die in je gordijnen, bank en kleding is getrokken, ben je liever kwijt dan rijk. Met deze tien tips – verdeeld over wat je eet en wat je doet – blijft je huis een stuk frisser!

Lees ook: Gourmetten nieuwe stijl: topfavoriet met een eigen twist

Ingrediënten & materialen

De meeste stank ontstaat niet door het gourmetstel zelf, maar door wat we erop leggen. Verbrande boter, karamelliserende suikers en spetterend vet zijn de grote boosdoeners. Met een paar slimme aanpassingen aan je boodschappenlijstje ben je de rookwolken voor.

Tip 1: Investeer in hittebestendige olie

De fout die bijna iedereen maakt: bakken in roomboter of standaard olijfolie. Deze vetten verbranden snel bij de hoge temperaturen van het gourmetten, wat zorgt voor die zware, scherpe walm. Kijk in de supermarkt eens schuin boven de olijfolie; daar vind je rijstolie of arachideolie. Deze oliesoorten hebben een veel hoger rookpunt en blijven stabiel als ze heet worden. Wil je het jezelf helemaal makkelijk maken? Koop dan een bakspray. Daarmee nevel je de pannetjes of de plaat licht in, waardoor je nooit te veel gebruikt en het vet niet onnodig staat te walmen.

Tip 2: Laat de kant-en-klare marinades staan

Die voorgemarineerde schotels uit de supermarkt zijn makkelijk, maar funest voor de luchtkwaliteit. De marinades zitten namelijk vaak vol suiker en water. Zodra dat de hete pan raakt, verbrandt de suiker en verdampt het vocht, met veel rook tot gevolg. Je kunt beter ongemarineerd vlees of vis kopen. Wil je toch smaak? Gebruik dan een dry rub (een droog kruidenmengsel) om het vlees vooraf te kruiden. Als je echt van sausjes houdt, kun je die beter koud op je bord toevoegen dan warm in het pannetje.

Tip 3: Kies voor 'droger' vlees en meer groente

Hoe meer vet er in het vlees zit, hoe meer het spettert en rookt. Hamburgers, worstjes en speklapjes zijn in feite kleine rookbommen. Kies liever voor magere opties zoals biefstuk, kipfilet, kalkoen of witvis. Daarnaast kun je de geuroverlast flink beperken door de verhouding vlees/groente om te draaien. Plakjes courgette, paprika, champignons en aubergine bakken vrijwel geurloos. Met een goede mandolineof groentesnijder maak je in een handomdraai dunne plakjes die snel gaar zijn, waardoor je minder lang hoeft te bakken.

Tip 4: Vervang die oude, bekraste pannetjes

Kijk voordat je begint eens kritisch naar je huidige gourmetstel. Zitten de pannetjes vol krassen en is de antiaanbaklaag versleten? Dan koekt je eten sneller aan, wat zorgt voor verbrandingsluchtjes die je de dag erna nog ruikt. Het is vaak helemaal niet nodig om een compleet nieuw apparaat te kopen; veel fabrikanten verkopen losse pannetjes of nieuwe bakplaten. Voor een paar tientjes bak je weer op een glad oppervlak, heb je minder olie nodig en ben je niet de hele avond bezig aangekoekte resten weg te schrapen.

Tip 5: Gebruik een gourmetstel met keramische coating

Ben je toch toe aan een heel nieuw apparaat? Let dan goed op de coating. Tegenwoordig zijn er gourmetstellen met een keramische bakplaat. Deze kunnen vaak hogere temperaturen aan zonder dat de laag beschadigt en ze zijn veel makkelijker schoon te maken.

Zo ga je de strijd aan met de luchtjes in huis

Zelfs met de beste ingrediënten ontkom je niet aan enige baklucht. Gelukkig zijn er genoeg manieren om te voorkomen dat die geur permanent blijft hangen.

Tip 6: Zet een aromadiffuser aan

Een geurkaars maskeert de lucht vaak alleen maar, waardoor je een weeïge mengeling krijgt van lavendel en hamburger. Een betere optie is een elektrische aromadiffuser (ook wel vernevelaar genoemd). Dit apparaat verspreidt via koude waterdamp een constante, frisse geur naar keuze door de kamer, zonder dat er verbranding aan te pas komt. Kies voor essentiële oliën die bekend staan om hun verfrissende werking, zoals citroengras, eucalyptus of dennen. De waterdamp helpt bovendien meteen tegen de droge lucht in huis als de verwarming hoog staat.

Tip 7: Laat de luchtreiniger draaien

Misschien heb je er al eentje staan, en anders is dit het moment: de luchtreiniger. Let er bij aanschaf op dat het apparaat een koolstoffilter heeft, want alleen HEPA is niet genoeg voor kookluchtjes. Een koolstoffilter absorbeert gassen en geuren. Zet het apparaat niet pas aan als je naar bed gaat, maar laat hem al draaien zodra het gourmetstel aangaat. Heb je een modern exemplaar met een app? Zet hem dan alvast op de hoogste stand voordat de eerste walm ontstaat.

Tip 8: Ventileer flink

Ramen openzetten klinkt logisch, maar doe het wel slim. Eén raampje op een kier doet weinig. Je hebt trek nodig. Zet aan weerszijden van de woning een raam of rooster open zodat de luchtstroom de damp direct meeneemt. Vind je het te koud worden? Zet de verwarming gerust tijdelijk wat hoger; de kosten daarvan wegen niet op tegen de stomerijkosten van je gordijnen. Plaats eventueel een simpele tafelventilator in de buurt van het gourmetstel (niet erop gericht, maar richting het open raam) om de rook een handje te helpen de juiste kant op te gaan.

Tip 9: Azijn & koffie

Het is een klassieker uit grootmoeders tijd, maar hij werkt nog steeds: azijn neutraliseert. Je kunt bakjes azijn neerzetten, maar voor het zware werk kun je na het eten beter even een pannetje water met een flinke scheut schoonmaakazijn op het fornuis koken. Laat de afzuigkap uit en laat de damp door de kamer trekken. Vind je de azijnlucht zelf te heftig? Gooi er dan wat citroenschillen, een kaneelstokje of kruidnagel bij. Zo ruikt je huis direct weer naar winterse gezelligheid in plaats van naar een snackbar. Wat ook kan, is koffie. Zet na het eten een paar schaaltjes met gemalen koffie (snelfiltermaling) in de woonkamer. De koffie neutraliseert de zware baklucht en vervangt deze door een neutraal, aards aroma. Voor een nog sterker effect kun je wat koffiebonen op een warme onderzetter leggen; door de restwarmte verspreiden ze een subtiele geur die de gourmetlucht naar de achtergrond verdrijft.

Tip 10: Maak meteen met schoon

Het is verleidelijk om na het eten uit te buiken op de bank en de ravage te laten voor wat het is. Doe het niet. Zolang het gourmetstel vet en warm in de kamer staat, blijft het geur verspreiden. Haal direct na het eten een stuk keukenrol over de plaat. Gebruik daarna een sopje van afwasmiddel en warm water om de plaat en de tafel (want ja, vetnevel komt overal) af te nemen. Geloof ons, door hier na het eten even een paar minuten tijd voor vrij te maken, bespaar je jezelf de volgende ochtend een hoop gourmetluchtfrustratie!