Voor nog geen 150 euro kun je de Fairbuds van Fairphone aanschaffen. Dit is een setje duurzame(re) oordoppen waarvan je verschillende onderdelen thuis zelf kunt vervangen. Daarnaast zijn de oordopjes ‘e-waste neutraal’ en worden veel materialen hergebruikt.

Eerder hebben we op ID.nl gekeken naar de Fairbuds XL: een koptelefoon die ook duurzamer en beter repareerbaar is dan de meeste andere producten in deze categorie. Qua geluid weet dat product niet helemaal te overtuigen, maar in de basis is het tof om te zien dat er bedrijven zijn die het anders willen doen. Vaak zeggen koptelefoon- en oordoppenmakers dat het niet duurzaam kan, waardoor ze ook niet de nodige stappen zetten om daar toch wat verandering in te brengen. Gaat er iets kapot? Dan breng je de headset hooguit naar een recyclepunt, maar daar blijft het bij.

Dat is voor Fairphone, bekend van de zelf te repareren smartphone, niet genoeg. Dus brengt het nu een nieuwe set oordoppen op de markt waarvan de verschillende onderdelen door iedereen zelf te fiksen is. Niet alleen kun je de accu vervangen (een onderdeel dat er vaak als eerste stukgaat), maar ook de siliconen ring, de tips (in drie verschillende maten) evenals de inhoud, buitenkant en accu van de oplaadcase. Raak je een oordopje kwijt? Geen probleem – ook dat kun je gewoon los aanschaffen. Zo kun je lang doen met deze oordoppen.

©Wesley Akkerman

Dit zijn de Fairbuds van Fairphone

De Fairbuds-oordopjes beschikken over drivers met titaniumcoating van elf millimeter. Ze zijn zweet- en weerbestendig dankzij de IP54-certificering, beschikken over bluetooth 5.3 (met multipoint-verbinding!) en hebben drie microfoons. De accuduur bedraagt vijf uur per oplaadbeurt met actieve ruisonderdrukking aan. Met de oplaadcase kun je de duur oprekken tot 26 uur. Gezien de prijs en het idee achter het product is dat geen slechte score. Kan het langer? Zeker. Maar dan lever je al snel in op duurzaamheid – en dat vind je waarschijnlijk belangrijk als je de Fairbuds koopt.

Je bedient de Fairphone Fairbuds op twee manieren: via je smartphone en via de knop op elk oordopje. Je hoeft niet heel hard op de doppen te tikken om iets voor elkaar te krijgen, dus dat is fijn. Verder is er een app beschikbaar waarmee je ziet uit welke onderdelen en modules de oordoppen en oplaadcase zijn opgebouwd. En je kunt hier de accustatus bekijken (al werkte dat bij ons niet). Ook is er een digitale equalizer aanwezig. En we verklappen alvast: die heb je wel nodig om iets van het geluid te maken, al ondervang je daarmee de audioproblemen niet helemaal. Daar later meer over.

Omdat de Fairbuds een afwijkend formaat hebben, zul je misschien even moeten wennen hoe ze in je oren zitten. Gelukkig levert Fairphone meerdere tips (opzetstukjes) mee, dus qua comfort komt het wel goed. Wij merken dat we de dopjes vaak bijdraaien tijdens het luisteren, waardoor we soms ook per ongeluk de bediening activeren. Dat is onhandig en op den duur irritant. Datzelfde geldt voor wanneer je de dopjes indoet als je ze even uitdeed. Bij het uitdoen pauzeert de muziek (al werkt niet altijd), maar als je dan op de knop drukt bij het indoen, pauzeert die weer.

©Wesley Akkerman

Niet de beste audiokwaliteit

Het ontwerp is dus een beetje onconventioneel. Wellicht dat de audiobeleving dan een hoop goedmaakt? Nou … voor 149 euro mag je meer verwachten. Als we eerlijk zijn over de geluidskwaliteit, dan klinken de Fairbuds niet als een set van die prijs. Er bestaan goedkopere oordoppen met een betere geluidsweergave. Maar bij de productie van deze oordoppen probeert de fabrikant meer rekening te houden met de milieu-impact, de repareerbaarheid en het eerlijk belonen van de werknemers aan het begin van de keten dan andere fabrikanten. Wie geïnteresseerd is in deze oordopjes vindt dat waarschijnlijk belangrijker (of minstens net zo belangrijk) dan de andere eigenschappen. En daar is wat voor te zeggen. Maar verwacht dus geen helder geluid gecombineerd met een zachte bas.

In plaats daarvan bieden de Fairbuds een beleving die we omschrijven als het onderwater-effect. Vooral de baslaag klinkt troebel en dat heeft een negatief effect op alles wat je beluistert. Het gedonder klinkt dof, waardoor ook zang minder goed naar voren komt. En dat is best jammer, want we horen dat de Fairbuds redelijk goed om kunnen gaan met de hogere tonen. Stemmen en instrumenten worden niet plots afgemeten en krijgen de ruimte voor allerlei variabelen en afmakers. Het feit dat alleen de audiocodecs SBC en AAC worden gebruikt, helpt ook niet.

Over het algemeen doen de oordoppen ons denken aan setjes van een paar jaar geleden, waarbij de actieve ruisonderdrukking de muziekbeleving negatief kon beïnvloeden. Daar komt dat ondergedompelde effect vandaan. De equalizer kan dat iets opvangen, maar helaas geldt dat de oordoppen in de basis dit geluidsprofiel hebben. De actieve ruisonderdrukking zelf maakt dan weer indruk. Aanhoudende geluiden met een lage sound filtert hij met gemak weg, terwijl hogere tonen soms nog wat doorkomen. Al met al vinden we dit niet slecht.

©Wesley Akkerman

Fairbuds kopen?

Onderaan de streep moet je je afvragen wat voor jou belangrijker is: een betere geluidskwaliteit of een set duurzame(re) oordoppen die je zelf kunt repareren en waar je lang mee kunt doen. De Fairbuds klinken best beperkt en dof, maar voor een wat minder geoefend oor wellicht goed genoeg. Voor deze prijs kun je beter krijgen, maar geen enkele concurrent biedt dezelfde mate van repareerbaarheid aan. Los daarvan merken we op dat er nog weleens gedoe is met aanraakknopjes en dat het aantal audiocodecs tegenvalt. Hopelijk klinkt de volgende poging beter dan nu.

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!