Na de modulaire smartphone, met gemakkelijk te repareren onderdelen, is het nu de beurt aan de Fairphone Fairbuds XL. Dit is een on-ears koptelefoon, waarvan je elf onderdelen kunt vervangen op het moment dat die kapotgaan. Dat maakt het product duurzamer dan de concurrentie. De koptelefoon heeft een prijs van 249 euro.

De Fairphone Fairbuds XL is in veel opzichten een unieke koptelefoon. Niet alleen vanwege de naam – door de term ‘buds’ verwacht je misschien met een setje oordoppen te maken te hebben. Niets is minder waar: dit zijn lekker grote on-ears die relatief comfortabel op je hoofd rusten. De bovenband is verstelbaar, maar de cups helaas niet helemaal. Daardoor kan de Fairbuds mettertijd wat strak om het hoofd gaan zitten. Ook wanneer je (kleine) oorbellen draagt dan kun je wat ongemak ervaren. De oorcups zijn verticaal verstelbaar en niet horizontaal. Het ongemak is klein doch merkbaar.

De verschillende functies van de Fairphone Fairbuds XL bedien je met een kleine joystick, achterop de rechter oorcup. Muziek afspelen of pauzeren gaat met een druk op de knop, terwijl een nummer verder- of teruggaan een duw naar rechts of links is. Het volume bedien je door de stick omhoog of omlaag te duwen. Verder kun je telefoongesprekken aannemen (maar niet wegdrukken) en ophangen, evenals bluetooth en actieve ruisonderdrukking activeren. Je kunt geen stemassistent aanspreken of audiofuncties instellen; voor dat laatste moet je in de gratis applicatie zijn.

App is niet erg uitgebreid

Daar tref je onder meer een zeer beperkte equalizer aan, die het instellen van het geluid net even anders aanpakt. Je kunt kiezen uit vier abstracte profielen die gebaseerd zijn om wereldsteden, waaronder Amsterdam. Die stad staat gelijk aan ‘een krachtig geluid’, terwijl Copenhagen audio juist helder, neutraal en verfijnd laat klinken. Tokyo let vooral op evenwicht en bas en Boston voor een ‘helder en sprankelend’ geluid. Tijdens de testperiode heb ik vooral genoten van de heldere, neutrale klank van Copenhagen, waardoor menig genre kraakhelder mijn gehoor bereikte.

Verder kun je in de app de Fairphone Fairbuds XL digitaal ontmantelen. Dat is erg cool gedaan. In beeld zie je de koptelefoon (in jouw kleur: groen of zwart) staan en met een enkele swipe draai je de koptelefoon uit elkaar. Nu zie je de elf vervangbare onderdelen aan die je los kunt aanschaffen in de digitale winkel van Fairphone. Over elk onderdeel kun je informatie opvragen, zodat je precies weet waar het van gemaakt is. Ook tref je een linkje naar de webshop aan, waar je de onderdelen direct koopt. Hoewel de link naar de shop en de equalizeropties handig zijn, is de app tot slot vrij karig.

Fairphone Fairbuds XL klinken prima

De 40 mm-drivers van de Fairbuds XL klinken over het algemeen aangenaam. Dit model ondersteunint bluetooth 5.1 (met multipoint) en de codecs aac, sbc en aptX HD. Ondanks de wat hoge prijs hoef je echter niet te verwachten dat je ook audiokwaliteit van dat segment in huis haalt. Fairphone staat niet bekend als een audiofabrikant, dus dat is ook niet vreemd. Voor de audio werkt het bedrijf samen met Sonarworks, die verantwoordelijk is voor de equalizer. Over het algemeen klinkt de bas goed diep, maar worden de tonen hogerop vaak een beetje weggemoffeld.

Het zou fijn zijn als Fairphone in de toekomst een appupdate uitbrengt die een wat uitgebreidere equalizer toevoegt. De Sony WH-CH720N en WH-CH520N hebben het belang van de uitgebreide equalizer bewezen en die zijn minimaal 100 euro goedkoper. De actieve ruisonderdrukking is van prima niveau, maar ook hier hebben we beter meegemaakt op dit prijspunt. Natuurlijk betaal je voor meer dan alleen een audio-ervaring met de Fairbuds XL, maar dan zou het fijn zijn als die ervaring net even een stapje beter zou zijn. Wellicht voor een volgende koptelefoon in de nieuwe reeks.

Gerecycled materiaal en vervangbare onderdelen

Zoals gezegd kun je elf onderdelen vervangen van dit toestel. Die onderdelen zijn waarschijnlijk zes jaar van het eerste verkoopmoment beschikbaar (net zoals dat bij de Fairphone-smartphones het geval is). Ze zijn, net als de koptelefoon zelf, duurzaam geproduceerd en gemaakt van gerecycled materiaal. De Fairphone Fairbuds XL bestaat uit honderd procent gerecycled aluminium, honderd procent gerecycled tin in soldeerpasta en honderd procent gerecycled Fairtrade goud. Daarnaast is er iets meer dan tachtig procent gerecycled plastic aanwezig. Verder haal je de onderdelen met een Philips-schroevendraaier los en zijn er verschillende plug-and-play-opties.

De verschillende onderdelen zijn vanaf 18 juli te koop en op moment van schrijven weten we nog niet wat ze kosten (ik heb dat nagevraagd, maar heb geen antwoord gekregen). Fairphone geeft twee jaar garantie op het product, maar kan nog niet bevestigen voor hoe lang precies de verschillende onderdelen te koop gaan zijn. Tot slot gaat de accu van 800 mAh tot dertig uur mee en dat is een respectabele uitkomst. Je kunt de headset opladen met een usb-c-kabel die er niet bij zit, wat eveneens een bewuste keuze is. Als het goed is heb je ergens al een usb-c-kabel in huis liggen.

Je kunt de koptelefoon op die manier ook bekabeld gebruiken, maar niet zonder een extra tussenstukje te kopen. De Fairphone Fairbuds XL heeft namelijk geen audiojack. Dat betekent twee dingen. Zonder de adapter en dus een extra investering (plus een te produceren product) kun je de koptelefoon niet draadloos gebruiken. En: als de accu versleten en niet meer te vervangen is, dan moet je de koptelefoon weggooien. Dan is die immers niet meer draadloos te gebruiken. In beide gevallen niet erg duurzaam, dus.

Fairphone Fairbuds XL conclusie

Als je de Fairphone Fairbuds XL als normale koptelefoon zou beoordelen, dan valt het product wat tegen. Het geluid gaat niet mee met wat je in dit segment mag verwachten, maar klinkt minimaal aangenaam. En wellicht kan één van de vier equalizeropties je bekoren. Daarnaast vind ik de hoofdband wat strak zitten. De bediening via de joystick is tof en toegankelijk en verder oogt de ip54-behuizing fris en uniek. Het is duidelijk dat Fairphone het allemaal bij de basis heeft gehouden qua audio, app en bediening, zodat het bedrijf zich volop kon concentreren op een ander aspect.

Misschien wel het belangrijkste aspect van de Fairbuds XL: de duurzaamheid. Het is tof om te zien dat je zelf heel gemakkelijk de onderdelen kunt vervangen. Daardoor gaat je koptelefoon mogelijk wat langer mee, mits je binnen de tijd besteld dat die onderdelen beschikbaar zijn. Binnen dat kader is het ontzettend jammer dat er geen audiojack aanwezig is, want die kan de levensduur verlengen wanneer de accu niet meer vervangen kan worden. Een gemiste kans. Echter, als de prijzen wat gaan zakken, dan is dit nog niet zo’n gekke duurzaamheidsdeal.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt of die zijn voorzien van bijzondere eigenschappen. Met een robotstofzuiger wordt de vloer schoongehouden, terwijl je er niet bij hoeft te zijn. En stofzuigen is dan wel het minste dat ze kunnen, want ook dweilen is voor veel modellen geen proleem. We vonden vijf geavanceerde exemplaren.

Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01

De Philips HomeRun 7000 Series XU7100/01 is ontworpen om grote ruimtes aan te kunnen. Het apparaat heeft een stofzak van 3 liter en een werktijd tot 180 minuten in de laagste stand. In tegenstelling tot veel kleinere robots is deze HomeRun uitgerust met een stille motor; de opgave van 66 dB maakt hem relatief stil.

Er zit een dweilfunctie in zodat je de robot na het stofzuigen ook direct kunt laten dweilen. Via de app kies je voor een van de modi of plan je een schoonmaakprogramma in. De robot kan zichzelf navigeren, obstakels omzeilen en keert na gebruik terug naar het laadstation. Omdat de opvangbak groot is hoef je niet vaak te legen en dankzij de Li‑ion‑accu is hij geschikt voor grotere woningen. Het apparaat is van recente datum en daarom nog volop verkrijgbaar.

Dreame L10s Pro Ultra Heat

Deze robot combineert een groot stofreservoir van 3,2 liter met een lange werktijd van ongeveer 220 minuten. Dankzij de geïntegreerde dweilfunctie verwijdert hij niet alleen stof maar kan hij ook nat reinigen. De L10s Pro Ultra Heat gebruikt een zak in het basisstation, waardoor je het reservoir minder vaak hoeft te legen.

De Dreame is voorzien van een Li‑ion‑batterij aanwezig en de robot keert automatisch terug naar het station voor opladen en legen. De sensortechnologie helpt bij het vermijden van obstakels en het nauwkeurig schoonmaken van zowel harde vloeren als tapijt. Dankzij de meegeleverde app stuur je de schoonmaak aan, stel je no‑go‑zones in of plan je een dweilrondje.

Philips HomeRun 3000 Series Aqua XU3100/01

Deze Philips‑robot is bedoeld voor wie minder vaak handmatig wil schoonmaken. Hij beschikt over een gecombineerde stofzuig‑ en dweilfunctie en kan zichzelf legen via het automatische station. Met een gebruiksduur tot 200 minuten in de laagste stand en een geluidsniveau van 66 dB kan hij urenlang zijn werk doen zonder al te veel herrie. De stofcontainer van 35 cl is kleiner dan bij de HomeRun 7000, maar door het automatische leegmechanisme is dat geen probleem.

Je bedient het apparaat via de app en kunt daar zowel een schema programmeren als zones instellen. De Aqua XU3100/01 is een model uit de recente 3000‑serie en doordat hij een mop‑pad heeft kan hij zowel droog als nat reinigen, wat handig is voor harde vloeren zoals tegels en laminaat.

iRobot Roomba Combo j9+

De Roomba Combo j9+ is een model dat je vloeren zowel kan stofzuigen als dweilen. De Combo j9 beschikt over een opvangbak van 31 cl en hij kan zelf zijn inhoud legen in het automatische basisstation dat bij de set hoort. De Li‑ion‑accu zorgt voor een lange gebruiksduur en de robot maakt een routeplanning zodat elke ruimte efficiënt wordt schoongemaakt.

Via de app kun je zones instellen waar de robot niet mag komen en het dweilelement in‑ of uitschakelen. In de basis maakt de Combo j9+ zelfstandig een kaart van je woning en keert terug naar het station wanneer de accu moet opladen of de stofcontainer vol is. De robot is bedoeld voor huishoudens die gemak belangrijk vinden en biedt naast stofzuigen ook een dweilfunctie voor hardere vloeren.

MOVA Tech P50 Ultra

De MOVA Tech P50 Ultra is een forse robotstofzuiger met een basisstation. Het apparaat heeft een stofreservoir van 30 cl en wordt geleverd met een basisstation waarin je het stof eenvoudig kunt verwijderen. De robot produceert een geluidsniveau van 74 dB, iets hoger dan de Philips‑modellen, en weegt inclusief station ruim 13 kg.

Hij kan uiteraard ook automatisch terugkeren naar het station om op te laden of te legen. In de specificaties staat dat de MOVA is voorzien van een Li‑ion‑batterij en dat hij zowel kan stofzuigen als dweilen. De meegeleverde app maakt het mogelijk om routes in te stellen en zones te blokkeren. Met een vermogen van 700 W is hij krachtig genoeg voor tapijten en harde vloeren. Het is geschikt voor mensen die een uitgebreid station met automatische functies willen.