’s Avonds een bakje chips bij je favoriete serie, of elke vrijdag bitterballen bij de borrel. Nederlanders houden van snacken. Lekker, maar helaas niet erg gezond. Met wat simpele tweaks kun je blijven genieten van tussendoortjes, maar maak je net wat gezondere keuzes.

Chips bestaan voor 34 procent uit vet en een bitterbal voor 18 procent. Dat klinkt als een hele verbetering, maar wie eet er nu maar eentje? Een verantwoord tussendoortje zou uit ongeveer 100 calorieën moeten bestaan: een half bakje chips of anderhalve bitterbal. Wil je gezonder eten, dan kies je beter wat vaker voor een minder vet alternatief en beperk je uitbundig snaaien tot eens per maand.

Beter dan chips: noten

Een handje nootjes is superlekker, maar wacht even met de zak openscheuren. Noten zijn gezond en bevatten waardevolle eiwitten en vetten. Dan hebben we het wel over ongezouten, ongebrande noten. Niet de gefrituurde (want dat is wat de notenboer ermee doet). Gelukkig kun je de smaak oppeppen door ze zelf te roosteren. Dat doe je op 180 graden in de airfryer of op een bakplaat met bakpapier. Rooster de noten tot ze goudbruin zijn en kijk uit voor verbranden. Voor wat extra smaak kun je er een klein beetje zout overheen strooien of natuurlijk een kruidenmix. Zo is madraskerrie is lekker bij veel noten. Let wel op: vooral cashewnoten en macadamia’s bevatten heel veel vet.

©Olga Kochina 5ph - stock.adobe.com

Smeren en dippen

Stokbroodje brie of kruidenboter: lekker, maar boordevol vet. Roomboter omwisselen voor halvarine kan, maar dat is niet zo heel erg lekker. Beter is het om dan een totaal ander smeersel te kiezen, zoals hummus. In de supermarkten liggen allerlei merken met verschillende samenstellingen. Traditioneel wordt hummus gemaakt met kikkererwten en tahin (sesampasta). Kies de variant met de meeste kikkererwten en het minste vet. Eventueel kun je er zelf knoflook aan toevoegen of andere smaakmakers, zoals hete saus of garam masala voor een Indiaas accent.

Zelf hummus maken

Hummus kun je zelf ook maken als je een goede keukenmachine hebt. Je maalt de kikkererwten dan zó fijn dat je een smeuïg smeersel krijgt. Het voordeel van zelf maken is dat je precies weet wat erin gaat. Goedkoper is het niet altijd, omdat je natuurlijk de basis-ingrediënten wel in huis moet hebben. Wil je het uitproberen? Miljuschka heeft een goed recept, gebaseerd op dat van Ottolenghi.

Zelf tzatziki maken

Tzatziki is ook lekker om te dippen en als je hem zelf maakt, kun je de hoeveelheid knoflook aanpassen. Meng een aantal eetlepels Griekse yoghurt met een fijngeraspt teentje knoflook (of meer). Extra lekker is door er wat gedroogde dille (als je dat nog niet hebt in je kruidenrekje, dan is dit hét moment) en geraspte, uitgeknepen komkommer doorheen te roeren. Laat een paar uur in de koelkast staan voor extra smaak.

©A_Lein - stock.adobe.com

Gezonder: slanke roomkaasspread

Ben je gek op toastjes met salade? Kant-en-klaar zitten ze vol vet. En dat terwijl je een lekkere spread zelf heel snel mengt en daardoor verantwoorder bezig bent. Meng bijvoorbeeld gelijke delen Griekse yoghurt en roomkaas. Je krijgt dan een neutrale spread die je zelf op smaak brengt met bijvoorbeeld fijngeknipte bieslook, komkommer, peper of bijvoorbeeld kerrie. Ook lekker als dipje voor bijvoorbeeld komkommer. Vervang de toastjes dan meteen door de volkoren variant, kleine stapjes maken uiteindelijk het verschil!

©Oleksandr Prokopenko alex9500 - stock.adobe.com

 En airfryersnacks dan?

Wie op zijn eetpatroon let, heeft misschien interesse in een airfryer. Immers: je maakt er van alles in zonder toegevoegd vet. Voor het snacken kan dit zeker een rol spelen, maar snacks voor de oven of airfryer zijn niet altijd meteen gezonder. Je zult op de verpakking moeten kijken naar de hoeveelheid vet en calorieën en dit vergelijken. Een normale frituurkroket van een van ’s lands bekendste merken bevat per 100 gram vóór het frituren 13 gram vet. Daar komt dus nog wat frituurolie bij. De airfryervariant bevat 15 gram vet. Dat scheelt dus bijna niks, als zal het totale vetgehalte wel lager uitkomen vergeleken met de friteuse-keuze.

©Grandbrothers - stock.adobe.com

Wat ook kan: even níet snacken

De snacks en gerechtjes die je hier ziet, zijn gezondere alternatieven voor bekende snack-caloriekanonnen als chips, dipsausjes en toastjes met allerlei heerlijke volvette kazen. Wat dat betreft ben je dus al goed bezig met deze eetwissels (meer van zulke wissels vind je trouwens bij het Voedingscentrum). Maar ook in de lijnvriendelijkere hapjes in dit artikel zitten natuurlijk wel calorieën. Ben je net begonnen met afvallen, dan kun je er ook voor kiezen om te proberen zo min mogelijk te snacken of om bijvoorbeeld snoeptomaatjes of een appel te pakken wanneer je lekkere trek hebt.

Ook interessant voor jou: Afvallen? Zo pas je je eetpatroon aan.

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.