Een warmtepomp op propaan werkt op dezelfde manier als elke andere warmtepomp. Het systeem onttrekt energie aan de omgeving en ook in deze warmtepomp zit een afgesloten circuit waarin een koudemiddel een aantal stappen passeert. Het koudemiddel in de ‘bloedsomloop’ van dit toestel is in dit geval propaan, en dat heeft een paar belangrijke voordelen.

Zowel warmtepompen, koelkasten en airco’s kunnen niet zonder koudemiddel of koelmiddel. Het koudemiddel is een vloeistof die speciaal werd ontwikkeld voor transport van warmte. Er bestaan ondertussen verschillende koudemiddelen en die zijn niet allemaal even interessant.

De cyclus van de warmtepomp

Het belangrijkste kenmerk van een koudemiddel is het lage verdamppunt, dat ervoor zorgt dat de vloeistof zelfs bij erg lage temperaturen verdampt. Deze damp wordt samengeperst in de compressor en doordat de druk stijgt, zal de temperatuur van dat koudemiddel toenemen. Hierna wordt de verdampte koelvloeistof naar de condensor geleid om daar zijn warmte af te geven aan bijvoorbeeld de vloerverwarming. Ten slotte wordt de druk opnieuw verlaagd, waardoor de damp afkoelt en opnieuw vloeibaar wordt. Hierdoor is de vloeistof weer klaar voor de volgende kringloop. Voor meer informatie over de werking van de warmtepomp kun je dit artikel lezen. 

Verdamping bij -42°C

We kennen propaan vooral als brandbaar gas dat je in gasflessen koopt. Propaan, ook wel koolwaterstofgas genoemd (of R290), is een vloeibaar gemaakt petroleumgas. Het is een restproduct van de raffinage van aardolie of de winning van aardgas. Het kookpunt van propaan (of C₃H₈) ligt op -42°C bij een atmosferische druk van 1 bar (luchtdruk op zeeniveau). Dat betekent dat propaan zelfs als het buiten vriest dat het kraakt nog steeds verdampt en dus wordt omgezet van vloeistof naar gas. 

Schadelijke F-gassen

In het verleden gebruikten de warmtepompfabrikanten vooral synthetische koudemiddelen. Dat waren zogenaamde gefluoreerde koolwaterstoffen, die we kennen onder de verzamelnaam 'F-gassen'. Terwijl warmtepompen op zich goed zijn voor het milieu, zijn die F-gassen erg schadelijk wanneer ze uiteindelijk in het milieu terechtkomen, als ze bijvoorbeeld worden afgedankt. Hoe schadelijk deze synthetische koudemiddelen zijn, wordt meestal duidelijk aan het eind van hun levenscyclus. 

©Vitalii Vodolazskyi

Aardopwarmingsvermogen

Daarom heeft Europa het toepassen van deze koelmiddelen streng gereguleerd met een verordening (EU Nr. 517/2014). Europa heeft de norm ‘aardopwarmingsvermogen’ (GWP of Global Warming Potential) geïntroduceerd, zodat we kunnen vergelijken in welke mate producten schadelijk zijn voor de opwarming van het klimaat. De referentiewaarde is CO₂. Dus CO₂ heeft een GWP van 1.

R410A, een populair koudemiddel, heeft een GWP van meer dan 2.000. Dit oude koelmiddel is dus 2.000 keer schadelijker voor het milieu dan CO₂. Het koelmiddel R290 (oftewel propaan) heeft een GWP van 3. Met andere woorden, 1 kilogram propaan komt overeen met 3 kilogram CO₂.

Tegen 2030 zullen alle koudemiddelen waarvan is vastgesteld dat ze een hoog aardopwarmingsvermogen hebben geleidelijk worden uitgefaseerd. Natuurlijke koudemiddelen zoals propaan zorgen ervoor dat het nieuwe verwarmingssysteem ook op de lange termijn aan de wettelijke eisen blijft voldoen. Een bijkomend pluspunt is dat het koelmiddel R290 wereldwijd goedkoper is, omdat propaan niet onder de verordening van F-gassen valt. 

Veiligheid

Hoewel propaan uitstekende thermodynamische eigenschappen heeft, blijft het zeer ontvlambaar, zelfs explosief. Eigenlijk is propaan veel gevaarlijker dan aardgas. Daarom mag een warmtepomp voor woningen maar heel weinig propaan bevatten. Een warmtepomp van 5 tot 10 kilowatt die is afgestemd op een vrijstaande woning heeft slechts 80 tot 90 gram koelmiddel nodig.

150 gram is trouwens de maximumhoeveelheid, omdat vanaf die grens strenge veiligheidsnormen gelden. Dankzij de research en de aandacht voor de veiligheid kunnen warmtepompen met propaan prima binnen worden gebruikt. De koelkringloop is immers hermetisch afgesloten en komt nooit rechtstreeks in contact met de warmtekringloop. Daarom is er voor de installatie ook geen koelcertificaat nodig.

Hoger rendement

Het gebruikte koudemiddel is van groot belang voor het rendement. De manier waarop een koudemiddel verdampt of condenseert, is bepalend voor de opname van warmte of koude uit de omgeving. Lucht/water-warmtepompen met het natuurlijke koudemiddel propaan (R290) zijn niet alleen milieuvriendelijker, uit simulatiemodellen blijkt ook dat ze beter presteren.

Propaan heeft andere eigenschappen op het gebied van druk en temperatuur dan de tot nu toe gebruikte koudemiddelen. Hierdoor is het mogelijk om met propaan een hogere afgiftetemperatuur te bereiken. Zo’n type warmtepomp haalt een maximale aanvoertemperatuur tussen 65° en 70°C. Hierdoor is de warmtepomp ook geschikt voor nieuwbouw en om samen te werken met conventionele radiatoren. Hij kan bijvoorbeeld ook warm tapwater leveren tot 65°C. Zelfs bij -15°C worden aanvoertemperaturen tot 60° C gehaald. 

©Viessman

Hogetemperatuurswarmtepompen

Daarom is propaan ook bijzonder geschikt voor hogetemperatuurswarmtepompen (of HT-warmtepompen). Een van de oplossingen om oudere woningen gasloos te maken is de HT-warmtepomp. Terwijl een gewone lucht-waterwarmtepomp eigenlijk hoofdzakelijk geschikt is voor goed geïsoleerde woningen die verwarmen met vloerverwarming, is de HT-warmtepomp met propaan als koudemiddel de oplossing voor bijna alle woningen. Zelfs oudere woningen die niet ideaal zijn geïsoleerd en die uitsluitend verwarmen door middel van radiatoren kunnen hun energie uit dit type warmtepomp halen. 

Een lagere aanvoertemperatuur blijft rendabeler

Kunnen we dus meteen ophouden met overdreven isolatie en vloerverwarming op lage temperatuur, en daarna massaal overstappen op HT-warmtepompen en gewone radiatoren? Nee, het blijft efficiënter om met lage aanvoertemperaturen te werken. Zolang de gas- en stroomprijzen min of meer aan elkaar gekoppeld zijn, is het niet zo verstandig om de ketel te ruilen voor een HT-warmtepomp. De regel blijft immers: hoe lager de aanvoertemperatuur voor verwarming, hoe hoger het rendement. 

Opmars

Warmtepompen met propaan maken niettemin een enorme opmars. De komende jaren zal de vraag naar propaanwarmtepompen alleen maar stijgen. En er zijn nu al warmtepompen met propaan op de markt. Er zijn zowel volledig elektrische als hybride propaanvarianten beschikbaar, en de nadelen die we aanstipten van de HT-warmtepomp gelden uiteraard niet als je de propaanwarmtepomp voor een laagtemperatuursysteem zoals vloerverwarming gebruikt.

Het is bijna kerst en tussen het regelen van de laatste boodschappen door kijk je om je heen. De post ligt nog op tafel, er slingert speelgoed rond en een grote schoonmaak gaat niet meer lukken. Toch wil je dat je gasten in een net huis binnenkomen. Met een strak plan kun je in precies zestig minuten de perfecte illusie van een schoon huis creëren. Zet de timer, doe je favoriete muziek aan en ga aan de slag.

Je begint waar je gasten binnenkomen. De hal is vaak een rommelige plek, zeker in de winter. Pak een grote mand of krat en gooi daar alles in wat er niet hoort: sjaals die niemand draagt, post, sleutels en rondslingerende tassen. Zet die mand tijdelijk weg in de berging, schuur of desnoods in je eigen kledingkast. Zorg dat er ruimte is aan de kapstok voor de jassen van je bezoek. Klop de deurmat even krachtig buiten uit en haal de stofzuiger snel door de gang. Als je hierna nog dertig seconden over hebt, veeg je met een doekje over de spiegel. Een schone spiegel en een lege vloer geven direct bij binnenkomst al het gevoel van een opgeruimd huis.

De woonkamer: sfeer boven perfectie

Door naar de plek waar jullie de meeste tijd zullen doorbrengen. In de woonkamer geldt nu de regel: opruimen is belangrijker dan boenen. Loop een rondje met een vuilniszak voor alles wat weg kan en een wasmand voor spullen die naar een andere kamer moeten. Maak de salontafel en bijzettafels helemaal leeg. Een leeg oppervlak oogt namelijk direct schoon, zelfs als je niet nat afneemt. Schud daarna de kussens op de bank flink op en vouw plaids netjes op. Haal de stofzuiger alleen door het midden van de kamer en langs de bank; vergeet de hoekjes en plinten, want daar kijkt vanavond niemand naar.

©Евгения Рубцова

Het toilet: kort maar krachtig

Dit is de enige plek waar je gasten echt even alleen zijn en stilzitten, dus hier moet het wel fris zijn. Gelukkig is de ruimte klein. Spuit wc-reiniger in de pot en laat dit even inwerken terwijl je de rest doet. Gebruik een wegwerpdoekje of een sopje voor de bril, de spoelknop, de deurklink en de kraan. Hang een schone handdoek op en controleer of er voldoende toiletpapier ligt. Heb je nog een geurkaarsje of geurstokjes? Zet die dan hier neer. Als het lekker ruikt, voelt je toilet al snel schoner aan.

Puntjes op de i in de keuken

Je hebt nu nog een kwartier over. Snel door naar de keuken. Zorg allereerst dat het aanrecht helemaal leeg is. Als het niet meer lukt om alles af te wassen, zet je de vuile vaat snel in de vaatwasser, ook als deze eigenlijk al vol is. Een andere slimme noodoplossing is om de vaat tijdelijk in een keukenkastje te verstoppen. Het gaat erom dat alles uit het zicht is. Haal tot slot nog even een doekje over het aanrecht en de kookplaat zodat alles weer fris oogt.

©APALKOV | MestoSveta - stock.adobe.com

Sfeer maken

Nu is het tijd voor de belangrijkste truc: het aanpassen van de verlichting. Dim de grote lampen en steek overal kaarsen en sfeerverlichting aan. Dat ziet er niet alleen heel gezellig uit, maar dat zachte licht zorgt er ook voor dat achtergebleven stof of verdwaalde kruimels niet meer opvallen. Tot slot doe je nog één ding voor de sfeer. Zet een raam op een kier voor frisse lucht of zet een pannetje op het vuur met wat water, kaneel en sinaasappelschil voor een heerlijke kerstgeur.

Klaar voor de bel

Kijk nu eens om je heen. Je huis is opgeruimd, het ruikt lekker en het is gezellig verlicht. Niemand die ziet dat je de bovenkant van de kasten hebt overgeslagen. Schenk wat te drinken voor jezelf in en adem uit. Laat die bel maar gaan!

Na een uitgebreid diner is de koffie vaak de afsluiter van de avond. In plaats van een standaard zwarte bak zet je met een paar simpele ingrediënten iets bijzonders op tafel. Je hoeft geen volleerd barista te zijn om indruk te maken; met wat kruiden of een restje chocolade geef je de koffie direct een feestelijke twist. Speciaal voor jou: vijf heerlijke koffierecepten.

Espresso met witte chocolade en kardemom

Witte chocolade is een goede match voor de sterke smaak van een espresso. Leg een paar blokjes witte chocolade onderin het glas en laat deze langzaam smelten door de hete koffie eroverheen te gieten. Als je een snufje kardemom door de melk mengt voordat je deze opschuimt, krijg je een heerlijke warme en kruidige geur. De kardemom zorgt ervoor dat de zoete chocolade niet de overhand krijgt, waardoor de koffiesmaak goed overeind blijft.

Tiramisu uit een glas

Je kunt de smaken van het bekende Italiaanse dessert ook gewoon drinken. Meng een sterke kop koffie met een drupje amandelsiroop voor de herkenbare smaak van amaretto, maar dan zonder de alcohol. In plaats van gewone melk kun je een mengsel van halfstijve slagroom en een beetje mascarpone bovenop de koffie leggen. Een flinke laag cacaopoeder over de room maakt het plaatje compleet. Dit koffierecept kan eigenlijk ook direct als vervanger van een dessert kan dienen, vooral het serveert met bijpassend koekje, zoals cantuccini of amaretti.

Mokka met sinaasappel en pure chocolade

De combinatie van pure chocolade en sinaasappel doet het altijd goed tijdens de feestdagen. Rasp de schil van een sinaasappel en roer dit samen met een blokje pure chocolade door je warme koffie totdat alles is opgelost. De olie uit de sinaasappelschil geeft een fris aroma dat heel goed samengaat met donker gebrande koffiebonen. Als je dit serveert met een klein stukje sinaasappelschil op de rand van het glas, ziet het er meteen feestelijk uit. De pure chocolade maakt de koffie wat dikker en voller, wat goed past bij een koude winteravond.

Karamel met een snufje zeezout

Gezouten karamel is al jaren populair en dat is niet zonder reden. Het zout versterkt namelijk de zoete tonen van de karamel en haalt tegelijkertijd de bittere randjes van de koffie af. Doe een scheutje karamelsiroop in je glas en voeg daar echt maar een heel klein beetje zeezout aan toe. Gebruik havermelk voor het schuim, omdat dit van zichzelf al een beetje romig en nootachtig smaakt. Het resultaat is een zachte koffie die het door de combinatie van zout en zoet bij bijna iedereen goed doet.

Koffie met honing en kaneel

Voor wie geen chocolade of room lust, is een combinatie van honing en kaneel een goed alternatief. Roer een goede lepel honing door de zwarte koffie en bestrooi de melkschuimlaag met wat kaneelpoeder. De honing geeft een andere soort zoetheid dan suiker en maakt de koffie zachter voor de keel. Het is een eenvoudige manier om een normale latte een feestelijke upgrade te geven met spullen die je waarschijnlijk al in je keukenkastje hebt staan. De geur van kaneel die van de warme melk afkomt, maakt meteen duidelijk dat het kerst is! 

©ID.nl

Zo maak je je koffie helemaal af

Je kunt de feestkoffie nog net wat mooier presenteren door aandacht te besteden aan de garnering. Een klein beetje kaneel, nootmuskaat of cacaopoeder op de melkschuimlaag doet bijvoorbeeld al wonderen. Gebruik een klein zeefje zodat de poeder gelijkmatig verdeeld wordt en er geen klontjes ontstaan. Voor een luxe effect kun je met een fijne rasp wat krullen van een blok pure of witte chocolade schaven. Dit smelt langzaam weg in het schuim en geeft bij elke slok een beetje extra textuur.

Ook met koekjes of fruit kun je creatief uit de hoek komen. Serveer de koffie met een typisch winters koekje op de schotel, zoals een speculaasje of een Italiaanse cantuccini. Een dunne reep sinaasappelschil die je even rond je vinger draait tot een krul staat erg chique aan de rand van het glas. Wil je echt uitpakken, dip de rand van het glas dan in wat water en daarna in suiker voor een bevroren effect. In plaats van een gewone lepel kun je tot slot een kaneelstokje in de koffie zetten, wat tijdens het drinken subtiel steeds meer smaak afgeeft.

Drie espressomachines voor je feestkoffie

De'Longhi PrimaDonna Soul

Dit apparaat van De'Longhi is een zeer uitgebreide volautomaat. Dankzij de 18 voorgeprogrammeerde recepten zet je met één druk op de knop een krachtige espresso of een zachte latte. Voor wie van variatie houdt, biedt dit toestel ook de mogelijkheid om de sterkte van de koffie nauwkeurig aan te passen, zodat je altijd die gewenste sterke kop koffie krijgt. De machine is bovendien via een smartphone-app te bedienen.

Siemens EQ.500

De Siemens EQ.500-serie staat bekend om het gebruiksvriendelijke display waarbij je de koffiespecialiteiten direct via sensorvelden selecteert. Naast de standaard espresso en latte beschikt dit apparaat over de zogenaamde 'aromaDouble Shot'-functie. Hiermee zet je een extra sterke koffie door middel van een dubbel maal- en zetproces, zonder dat de koffie een bittere nasmaak krijgt.

Melitta Barista Smart T

De Melitta Barista Smart TS blinkt uit in veelzijdigheid met maar liefst 21 voorgeprogrammeerde recepten. Een groot voordeel is de fluisterstille molen, waardoor je zonder veel lawaai geniet van versgemalen bonen. Dankzij het dubbele bonenreservoir kun je bovendien eenvoudig wisselen tussen een milde boon voor je latte en een krachtige variant voor de espresso. De machine is via een handige app op je smartphone te bedienen. Met de 'My Coffee Memory'-functie sla je de persoonlijke voorkeuren van acht verschillende personen op.