Voedselverspilling: we maken ons er vrijwel allemaal schuldig aan. Gemiddeld verspillen we zelfs 120 euro per persoon aan weggegooid voedsel per jaar. Niet alleen nadelig voor je portemonnee, maar ook voor de planeet. En nodig is het ook niet, want voedselverspilling tegengaan kan heel eenvoudig zijn.

Wist je dat wereldwijd een derde van het geproduceerde voedsel in de prullenbak verdwijnt? Dat is niet niks, als je je bedenkt hoeveel grondstoffen, landbouwgrond, water, arbeid en energie met de productie van voedsel gemoeid gaan. Voedselverspilling heeft dan ook een aanzienlijke impact op het klimaat. Maar liefst een kwart tot een derde van de wereldwijde CO2-uitstoot is afkomstig van voedselprocessen.

Hoewel niet alleen consumenten verantwoordelijk zijn voor deze cijfers – voedselverspilling begint vaak al bij de producent: denk aan mislukte oogsten of overschotten – kun je als consument wél het verschil maken. Neem alleen al ons land: hier wordt ruim 34 kilo voedsel per persoon per jaar weggegooid, waarvan 5 kilo zelfs nog onaangeroerd in de verpakking zit. Dat komt erop neer dat we bijna 10 procent van al het voedsel dat we kopen, niet opeten.

Bewustwording

Verandering begint met bewustwording, en daar lijkt het nu net mis te gaan. 75 procent van de Nederlanders denkt namelijk minder voedsel weg te gooien dan het landelijk gemiddelde. Mensen beseffen vaak niet dat kleine beetjes weggegooid voedsel over een jaar gezien een flinke hoeveelheid kunnen vormen. En denk maar eens aan al die beetjes eten die na het avondmaal overblijven, in de pan of op je bord. Met name met kinderen in huis kook je al snel te veel.

©Seventyfour - stock.adobe.com

Voedselverspilling komt in veel gevallen door een gebrek aan overzicht in de voorraadkast, waardoor je in de supermarkt meer in je mandje of karretje gooit dan nodig. Maar ook aanbiedingen, impulsaankopen en (te) grote verpakkingen dragen eraan bij. Ook is niet iedereen ervan op de hoogte van hoe bepaalde voedingsmiddelen het best bewaard kunnen worden en is het soms lastig in te schatten hoeveel je van iets moet koken. Met de volgende tips los je dit allemaal op.

Tip 1: Check je voorraad 

Hoe vaak is het je niet overkomen: je staat op de groenteafdeling van de supermarkt en vraagt je plotseling af of er niet nog een paprika in de groentela lag. Of was dat alweer vorige week? Door zonder plan boodschappen te gaan doen, koop je vaak onnodig veel, waarvan een groot deel uiteindelijk in de prullenbak belandt. Check daarom van tevoren altijd je voorraad. Wat ligt er nog en wat moet er als eerste op? Op basis hiervan kun je een maaltijd samenstellen.

Bonustip: leg restjes eten en aangebroken verpakkingen op een vaste plek in de koelkast of voorraadkast. Op die manier voorkom je dat je voedsel over het hoofd ziet.  

Tip 2: Maak een planning en gebruik een boodschappenlijstje

Niemand heeft zin om elke dag het hoofd te moeten breken over wat er nú weer op tafel moet komen. Alleen al om die reden is het maken van een weekplanning prettig. Ook je portemonnee en het milieu hebben hier baat bij. Omdat je precies weet wat je nodig hebt, gooi je minder voedsel weg. Wanneer je hier ook nog een boodschappenlijstje bij gebruikt, is de kans op impulsaankopen minimaal. Vergeet niet op je lijstje te schrijven hoeveel je van bepaalde producten nodig hebt, anders koop je mogelijk alsnog te veel.

Niet veel boodschappen op je lijstje? Pak dan een mandje in plaats van een karretje. Zo voel je letterlijk het gewicht van de boodschappen die je meeneemt.

©Ольга Рязанцева

Tip 3: Kook op maat

Ook als je de juiste hoeveelheden koopt, kun je nog te veel bereiden. Voedingsmiddelen als pasta en rijst zetten uit tijdens het koken en na het koken heb je dus meer dan ervoor. Weeg daarom je porties zorgvuldig af met een keukenweegschaal. Eén portie rijst staat meestal gelijk aan zo’n 75 gram (ongekookt); voor pasta is dat 100 tot 125 gram. Kant-en-klare verspakketten uit de supermarkt bieden ook uitkomst. De producten in deze pakketten zijn perfect afgewogen, waardoor je niets hoeft weg te gooien. Heb je een wat ruimer budget? Probeer dan eens een abonnement op een aanbieder van maaltijdboxen, zoals HelloFresh of Marley Spoon.

Tip 4: Bewaar slim

Het klinkt zo vanzelfsprekend: als je eten goed bewaart, gaat het langer mee. Toch weten mensen vaak niet hoe ze voedsel het beste kunnen bewaren. Wist je bijvoorbeeld dat tomaat en komkommer buiten de koelkast het langst meegaan? Hetzelfde geldt voor paprika, courgette en avocado. Zit je groente verpakt in plasticfolie? Laat ‘m er dan inzitten tot je ermee gaat koken – zo verminder je de kans op uitdroging. En zo zijn er wel meer verrassende bewaarregels. Via de Bewaarwijzer van het Voedingscentrum ontdek je snel hoe je (restjes van) voedsel slim bewaart.

Ga daarnaast niet te veel af op houdbaarheidsdata, want deze geven slechts een indicatie. Twijfel je of iets nog eetbaar is? Gebruik dan je zintuigen. Met uitzondering van vis en vlees kun je veel voedingsmiddelen na de houdbaarheidsdatum gewoon nog eten, mits ze goed ogen, ruiken en smaken. Ongekookte pasta en rijst kun je zelfs maanden na de THT-datum bewaren.  

Tip 5: Gebruik de vriezer

De vriezer is bij uitstek de plek om restjes eten en kliekjes te bewaren en dus voedselverspilling tegen te gaan. Goed nieuws: je kunt meer invriezen dan je denkt. Ook groenten en fruit kun je vaak invriezen, al moeten sommige voedingsmiddelen eerst geblancheerd of in stukken gesneden worden. Vanwege de lage temperatuur in de vriezer krijgen ziekmakende bacteriën nauwelijks de kans, waardoor eten weken of zelfs maanden meegaat.  

©BrandwayArt - stock.adobe.com

Voedingsmiddelen die je beter niet kunt invriezen, zijn gefrituurde snacks, rauwe en gekookte eieren (gebakken wel!), ongekookte aardappelen, kazen en (magere) melkproducten en groenten en fruit met een hoog vochtgehalte (denk aan sla, tomaat en komkommer). Gekookte pasta en rijst kan, maar de kwaliteit gaat wel sterk achteruit. Maak dus liever eerst alleen een (pasta)saus en kook de pasta of rijst op het moment zelf. 

Tip 6: Houd een wekelijkse restjesdag

Als je geen held bent in het kopen of koken van de juiste hoeveelheden, kan een wekelijkse restjesdag alsnog voorkomen dat je voedsel moet weggooien. Op deze dag (zondag is ideaal!) raap je alles bij elkaar wat je qua voedsel nog hebt liggen. Vervolgens tover je dit om tot een smaakvolle en originele maaltijd. Curry’s, wraps, soepen, pasta’s, salades, stoofpotjes en roerbakgerechten lenen zich hier uitstekend voor. Niet zo creatief? Op veel receptensites kun je per een of meerdere ingrediënten naar recepten zoeken. Heb je bijvoorbeeld een courgette en een tomaat over, typ dan ‘courgette tomaat’ in en voilà, een walhalla aan opties.

Tip 7: Zet je koelkast op 4 graden

Uit onderzoek van het Voedingscentrum in 2021 bleek dat destijds maar liefst één op de vier koelkasten te warm was ingesteld. En dat terwijl een koelkast op de juiste temperatuur tot wel twee keer langer voedsel kan bewaren. Bij een temperatuur van 4 graden kunnen schadelijke bacteriën zich moeilijk verspreiden en blijft voedsel het langst goed. Iets kouder mag ook, maar dan bestaat wel het risico dat producten tegen de achterwand bevriezen. Heeft je koelkast geen temperatuurdisplay? Koop dan een losse koelkastthermometer.

©Milan Ilic

Tip 8: Deel met anderen

Je kunt je kliekjes invriezen, maar je kunt er ook anderen blij mee maken. Bel bijvoorbeeld eens aan bij de buurman met een versbereide maaltijd. Of sluit je aan bij een van deze initiatieven die het delen van voedsel bevorderen. Door samen met anderen voedselverspilling tegen te gaan, creëer je een gevoel van saamhorigheid. Zo levert je duurzame gedrag je misschien zelfs wat nieuwe vrienden op.

Bij ID.nl zijn we gek op producten waar je niet de hoofdprijs voor betaalt. Daarom gaan we een paar keer per week op zoek naar zulke deals. Met de feestdagen voor de deur kijken we dit keer naar 5.1-surroundsets voor de woonkamer. Want wat is er nou leuker om je favoriete film of serie te kijken met supergoed geluid? Of bij het gamen? Voor minder dan 300 euro welteverstaan.

Een 5.1 speakerset is een geluidssysteem dat is opgebouwd uit zes verschillende luidsprekers. Het cijfer 5 staat voor de satellietluidsprekers: een middenkanaal voor spraak, twee speakers voorin (links en rechts) en twee speakers die je achter je plaatst. De .1 verwijst naar de subwoofer, die specifiek de lage bastonen voor zijn rekening neemt. Doordat deze luidsprekers rondom de luisterpositie worden geplaatst, komt het geluid vanuit verschillende richtingen op je af. Dit creëert een ruimtelijk effect waardoor je bij het kijken van films en series of het spelen van games wordt omringd door geluid.

Logitech Z906

Deze set is ontworpen om meerdere audiobronnen tegelijkertijd te kunnen verwerken. Je sluit tot zes apparaten aan, zoals een televisie, gameconsole of computer, via de beschikbare digitale optische, digitale coaxiale of analoge ingangen. De set beschikt over een bedieningsconsole die je stapelt bij je apparatuur en een draadloze afstandsbediening voor bediening vanaf de bank. Het systeem levert een continu vermogen van 500 watt en is THX-gecertificeerd, wat betekent dat het voldoet aan specifieke prestatie-eisen voor bioscoopgeluid. De decodering ondersteunt Dolby Digital en DTS-soundtracks. Naast de subwoofer krijg je vier satellietluidsprekers en een middenkanaal die je flexibel kunt plaatsen.

Sony HT-S40R

Bij dit systeem worden de achterste luidsprekers aangestuurd door een draadloze versterker, waardoor er geen kabels van de soundbar voorin de kamer naar achteren hoeven te lopen. De soundbar zelf beschikt over drie kanalen en werkt samen met de subwoofer en de twee achterspeakers voor de 5.1-weergave. Het totale uitgangsvermogen bedraagt 600 watt. Voor de connectiviteit maak je gebruik van HDMI ARC, een optische ingang of een analoge aansluiting. Daarnaast is er Bluetooth 5.0 aanwezig voor het streamen van audio vanaf mobiele apparaten. De soundbar kan aan de muur worden bevestigd of voor de televisie worden geplaatst.

Trust GXT 658 Tytan

Dit geluidssysteem is eigenlijk voornamelijk bedoeld voor games en in combinatie met een pc of gameconsole, waarbij de houten subwoofer het middelpunt vormt. De basweergave is gesynchroniseerd met geïntegreerde LED-verlichting die reageert op het ritme van het geluid. Het systeem schakelt automatisch naar een stand-by modus wanneer het niet in gebruik is. De set wordt geleverd met een afstandsbediening waarmee je onder andere de bas en het volume regelt. De kabels voor de achterste luidsprekers hebben een lengte van 8 meter, wat plaatsing in grotere ruimtes mogelijk maakt zonder verlengsnoeren. Het piekvermogen ligt op 180 watt.

Hisense AX5100G

Dit audiosysteem ondersteunt Dolby Atmos-technologie voor een ruimtelijke geluidsweergave. De set bestaat uit een soundbar, een losse subwoofer en twee achterluidsprekers. Met een totaal vermogen van 340 watt worden de verschillende frequenties verdeeld over de speakers. Je hebt de beschikking over diverse equalizer-modi, waaronder instellingen voor nieuws, film en games. Aansluiten op de televisie gaat via HDMI eARC, maar er zijn ook opties voor USB en een optische kabel. De achterspeakers plaats je achter de luisterpositie om het surround-effect van de 5.1-opstelling te completeren.

Sony HT-S20R

Je installeert dit systeem met een soundbar, subwoofer en twee bedrade achterspeakers. De soundbar verzorgt de linker-, rechter- en middenkanalen, terwijl de externe subwoofer de lage tonen voor zijn rekening neemt. Het systeem heeft een totaal vermogen van 400 watt en ondersteunt Dolby Digital. Via de USB-poort speel je audiobestanden direct af van een geheugenstick. Voor de verbinding met de televisie gebruik je HDMI ARC, maar als je televisie dit niet ondersteunt, zijn er optische en analoge ingangen beschikbaar. De set beschikt over diverse geluidsmodi die je met een knop op de afstandsbediening selecteert.

AOC brengt met de Gaming 25G4KUR een monitor op de markt die volledig is afgestemd op competitieve gamers. Het 24,5-inch scherm haalt een verversingssnelheid tot 420 Hz en biedt snelle reactietijden, Adaptive-Sync en ergonomische instelmogelijkheden.

Supersnel beeld voor competitieve spelers

De AOC Gaming 25G4KUR (adviesprijs 259 euro) is bedoeld voor wie elke milliseconde telt. Dankzij een overklokte verversingssnelheid van 420 Hz (400 Hz standaard) en een responstijd tot 0,3 milliseconde reageert het scherm vrijwel direct op elke actie. Dat maakt hem geschikt voor snelle shooters, esports-toernooien en spelers die vloeiende bewegingen en minimale vertraging willen.

Het 24,5-inch formaat is populair onder professionele esports-spelers, omdat het speelveld overzichtelijk blijft zonder dat de ogen veel hoeven te bewegen. De Full HD-resolutie zorgt ervoor dat hoge framerates haalbaar zijn, zelfs met een middenklasse grafische kaart.

©AGON by AOC

Heldere kleuren en vloeiende beelden

De 25G4KUR gebruikt een Fast IPS-paneel met brede kijkhoeken en een kleurdekking van 121 procent sRGB. Het scherm is compatibel met NVIDIA G-SYNC. Adaptive-Sync, zorgt ervoor dat beelden vloeiend blijven zonder haperingen of tearing. DisplayHDR 400 biedt bovendien een iets hoger contrast en betere helderheid dan standaard SDR-monitoren.

Ontworpen voor urenlang gamen

AOC rust de monitor uit met functies die lange gamesessies comfortabeler moeten maken. De flicker-free achtergrondverlichting en blauwlichtreductie verminderen vermoeide ogen, terwijl de ergonomische standaard in hoogte verstelbaar is en kantel-, draai- en rotatiefuncties heeft. Via AOC's G-Menu-software kunnen spelers profielen aanmaken, instellingen aanpassen en de Low Input Lag-modus activeren.