De cloud heeft de manier waarop we back-uppen veranderd, toch is het zeker niet het einde van de nas geworden. Integendeel: de behoefte aan massieve opslagcapaciteit in het eigen netwerk neemt alleen maar toe. Bovendien biedt een nas nog steeds veel meer functionaliteit dan welke cloud ook. Alleen moet je wel de juiste kiezen, want de keuze voor een nas is vaak een keuze voor jaren. Wij hebben zestien systemen getest. Wat is de beste nas?

Dat een nas nog ‘een nas’ heet, komt vooral doordat we de naam nooit voluit gebruiken. Een ‘network attached storage’ (een harde schijf met een netwerkaansluiting) dekt allang de lading niet meer. Zelfs de goedkoopste nas is al een mini-server met meer functionaliteit dan elk ander apparaat in het thuisnetwerk. En ja, er zit ook minimaal één harde schijf in. Dat de nas alle veranderingen, zoals de opkomst van de Mac in het thuisnetwerk en de enorme groei van smartphone en tablet, moeiteloos overleeft, komt door zijn flexibiliteit. Nas-leveranciers hebben vroegtijdig ontdekt dat de gebruiker alles wil behalve de kosten en complexiteit die bij een echte server horen. Leveranciers investeren nog steeds fors in de software op de nas en alles wat daarbij hoort. Toch is een nas wel degelijk meer dan software, hardware blijft belangrijk. Een nas moet namelijk wel snel zijn, liefst on-the-fly een film kunnen transcoderen voor weergave op een tablet, meerdere back-ups kunnen bewaren en dat liefst veilig, dus over meerdere schijven.

Geen WD en Seagate in de test

ARM versus Intel

Dwars door het nas-aanbod loopt de scheiding tussen ARM en Intel, of beter gezegd, tussen systemen met een processor volgens de ARM-architectuur en systemen met een processor volgens de x86-architectuur. De x86-processors kennen we van AMD en Intel, maar zijn in een nas bijna altijd afkomstig van Intel. ARM-processoren hebben niet één fabrikant, ARM is namelijk een processorarchitectuur waar een chipfabrikant een licentie op kan nemen. Marvell heeft zo’n licentie, net als Freescale, dat eigendom is van het Nederlandse NXP, en zelfs Amazon. De laatste kocht in 2015 het Israëlische Annapurna Labs en zowel Synology als QNAP hebben een nas in de test met zo’n Amazon-chip.

Een ARM-processor werkt fundamenteel anders dan een x86-processor. Een ARM-processor kan eenvoudige taken snel en zuinig uitvoeren, maar moet complexe juist eerst opdelen in minder complexe handelingen. Een x86-processor hoeft dat niet, die kan juist heel complexe handelingen uitvoeren. Maar daarvoor heeft een x86-processor wel meer transistors nodig: hij is daardoor groter, verbruikt meer energie en produceert meer warmte. Daarom dat aanvankelijk vooral ARM-processor in nas-apparaten werden gebruikt.

Gedwongen door de opkomst van smartphones en tablets is ook Intel nadrukkelijker energiezuinige processoren ging ontwikkelen, en werd Intels rol in nas-apparaten ook groter. Ruim de helft van de geteste nas-apparaten heeft inmiddels een Intel-processor. Dat wil niet zeggen dat de rol van ARM is uitgespeeld. Wel is deze vooral bij de kleinere modellen beperkt tot gebruik in de goedkopere modellen zoals de Asustor AS1002T en de Synology DS216j.

©PXimport

Waar is AMD?

©PXimport

Aantal schijven en geheugen

Een belangrijke factor in de aankoop is het aantal schijven. Een nas met ruimte voor meer schijven is bij aanschaf al duurder en wordt nog duurder door het grotere aantal schijven dat gekocht moet worden. Toch is een nas met meer schijven uiteindelijk vaak verstandiger. Dit komt omdat meer schijven tot minder verlies van opslagruimte leidt wanneer je kiest voor raid en je met relatief goedkopere schijven een groter opslagvolume kunt creëren.

Wanneer een nas zwaarder wordt belast, speelt ook de hoeveelheid geheugen mee, zowel in het energieverbruik als de prestaties. Bij 2bay-nas-apparaten is 2 GB geheugen inmiddels de standaard, net als bij de goedkopere 5bay-modellen. Bij 4bay-modellen is 4 GB steeds meer de standaard, met de Asustor AS6404T als uitschieter met 8 GB.

Schijfindelingen

©PXimport

Testmethode

Voor deze test zijn 16 actuele nas-apparaten met plek voor 2, 4 en 5 schijven (bays genoemd) geselecteerd. De selectie is gemaakt op basis van de prijs en beschikbaarheid. Ook is geprobeerd meer nieuwere modellen in de test te krijgen.

Elke nas is voorzien van de nieuwste firmware en daarna getest op snelheid en functionaliteit. De nas zit daarvoor samen met het testsysteem en een gigabit-switch van Linksys op een apart testnetwerk. Voor de snelheidstest gebruiken we de Intel NAS Performance Toolkit die praktijksituaties zoals het afspelen van een hd-film en het werken met Office-bestanden simuleert. Dit is gedaan voor jbod en raid0, en raid1 of raid5. Als opslag werden Seagate nas-schijven van 2 TB gebruikt. Deze schijven zijn voorzien van speciale firmware om jarenlang betrouwbaar en toch bovengemiddeld belast te worden en zijn daarmee bij uitstek geschikt voor gebruik in een nas. Alle gegevens van de verschillende tests, zijn terug te vinden in de tabel bij dit artikel. Daarin ook een overzicht van de belangrijkste functies en bijbehorende opties zoals het aantal packages en apps. Van de nas-apparaten die wel in de tabel staan, maar niet apart besproken worden, staat de review online op www.computertotaal.nl.

Synology DS216j

De DS216j is de goedkoopste nas in de test. Het is een 2bay-nas met een dualcore-processor van 1 GHz (Marvell Armada 385) en slechts 512 MB geheugen. Maar het is wel een echte Synology en dus krijg je het DSM-besturingssysteem; het uitgebreide aanbod aan packages om de functionaliteit van de nas uit te breiden; Synology Hybrid Raid voor de slimme schijfconfiguratie; Quick Connect voor toegang vanaf het internet; en de goede mobiele apps. Dit hele Synology-platform is samen de grote kracht van een goedkope nas als deze DS216j. Je mist enkel wat geavanceerde opties zoals het btrfs-bestandssysteem.

Zoals te verwachten zijn de hardware-specificaties beperkt, maar minder erg dan we soms van Synology gewend zijn. Eindelijk hebben we twee usb3.0-poorten (geen usb 2.0 meer). Een hele verbetering ten opzichte van eerdere versies van deze instap-nas én enkele duurdere modellen die zelfs nu nog verkrijgbaar zijn. Het aantal netwerkpoorten is beperkt tot één, wie meer wil of poorten wil samenvoegen om meer snelheid te winnen, moet dus uitwijken naar een duurder model.

De schijven zitten niet in sledes, maar worden in het chassis van de nas geschroefd. Een erg eenvoudige, zij het ook erg solide manier. Voor de enthousiaste thuisgebruiker is deze instap-Synology zeker het overwegen waard, wanneer de belasting evenals het aantal gebruikers beperkt blijft en ook hardwarematig transcoderen niet nodig is.

©PXimport

Synology DS216j

Prijs
€ 175,-
Websitewww.synology.nl6Score60

Asustor AS1002T

De AS1002T is de enige andere nas onder de tweehonderd euro in de test. Het is één van de weinige ARM-modellen van Asustor. Asustor gebruikte aanvankelijk alleen Intel-processors, maar veranderde die strategie toen het daarmee geen goedkoop instapmodel wist te ontwikkelen. De AS1002T heeft dezelfde Marvell Armada-processor als de Synology DS216j en eveneens maar 512 MB geheugen. Die bescheiden hardware-specificaties zorgen ervoor dat ook hier het hardwarematig transcoderen ontbreekt (en daarmee tevens de een hdmi-poort). De AS1002T is daarmee één van de weinige Asustor-nas’en die je niet direct op een aangesloten monitor of televisie kunt gebruiken (met de Asustor Portal-uitbreiding, Netflix, Spotify, Plex, Kodi en vele andere bekende applicaties). Toch is de AS1002T een keurige instapper voor een laag bedrag, die ook heel veel wel kan. Alle netwerkzaken zijn aanwezig, een groot deel van de Asustor-apps kan worden gebruikt en zolang het aantal gebruikers en gelijktijdige functies beperkt blijft, zul je geen verschil merken ten opzichte van een van de veel duurdere modellen. De nas beschikt over twee usb3.0-poorten en één netwerkpoort. De prestaties zijn vergelijkbaar met die van de Synology DS216j en DS216play, het stroomverbruik behoort tot de laagste in de test.

Een zwak punt zijn de mobiele apps voor smartphone en tablet. Maar zodra Asustor de al gestarte verbeteringen daar doorzet, kan deze goedkope nas een prima eerste nas voor velen zijn.

©PXimport

Asustor AS1002T

Prijs
€ 195,-
Websitewww.asustor.com6Score60

Netgear RN422

Wie een robuuste nas wil, komt bijna automatisch bij Netgear terecht. De bouwkwaliteit van de nieuwe modellen is uitstekend (net als altijd). Geen plastic, geen losse delen, maar een heel degelijke nas. Het strookt met het plan dat Netgear heeft om zich minder op de onderkant van de markt te richten en meer op gevorderde consumenten en de zakelijke markt. De RN422 beschikt als één van de weinige nas-apparaten over een led-display op de voorkant: handig bij het configureren, maar ook als de nas een systeemmelding wil doorgeven. Met de grote knoppen onder de led scrol je snel door de menu’s.

De RN422 is uitgerust met een Intel Atom-processor op 1,5 GHz en beschikt over 2 GB geheugen. De twee netwerkpoorten kunnen zowel los geconfigureerd worden, maar ook in ‘trunkmodus’ geplaatst worden om samen één supersnelle netwerkverbinding te maken. Ook op één lan-poort is de ReadyNAS 422 echter supersnel, het is de op twee na snelste 2bay-nas in de test. Met X-Raid is het mogelijk de opslag op een flexibele manier in te richten (hoewel dat bij maar twee schijven iets minder relevant is). Daarbij kun je gebruik maken van het btrfs-bestandssysteem, dat Netgear in alle modellen toepast en zorgt voor continue back-ups van alle gegevens op de nas.

De zakelijke focus van Netgear maakt dat de nas minder geschikt is als je heel veel met media en apps wilt doen, maar voor een snelle en betrouwbare nas zonder veel poespas is het een goede keuze.

©PXimport

Netgear RN422

Prijs
€ 549,-
Websitewww.netgear.nl6Score60

QNAP TS-231P

QNAP blijft maar rommelen met de productaanduidingen, nu is er weer een P-serie en niemand die weet wat het betekent. De TS-231P is de goedkoopste QNAP in deze test en een echte instapper. Je haalt hiermee niet het maximale uit de QNAP-software, maar het is wel een heel capabele nas. De basis van de TS-231P is een Annapurna Labs Alpina AL-212 dualcore-processor op 1,7 GHz. Samen met 1 GB ram is dat voldoende om de meeste functies goed te kunnen gebruiken en ook nog enkele apps erbij te gebruiken. Opvallend is de beschikbaarheid van twee lan-poorten, hier is QNAP duidelijk scheutiger dan de meeste concurrenten in deze lage prijscategorie.

De nas is duidelijk niet geschikt voor realtime hardwarematig transcoderen van video en film en ook is er geen hdmi-poort. Gebruik van de QNAP HD Station voor weergave van content en gebruik van apps direct op een aangesloten televisie of monitor is met de TS-231P dus niet mogelijk. Maar wat de nas moet doen, doet-ie goed en snel, het is één van de snelste in de test. Toch opvallend hoe QNAP hier de meeste Synology-nas’en heeft ingehaald (in elk geval bij de 2bay-modellen). Neem daarbij het overwegend lage energieverbruik (in elk geval in rust) en deze TS-231P is een prima nas voor iedereen die de extra functies niet nodig heeft.

©PXimport

QNAP TS-231P

Prijs
€ 207,-
Websitewww.qnap.com6Score60

QNAP TS-253B

Als de prijs niet zo hoog was, dan stond de QNAP TS-253B ongetwijfeld bovenaan de verlanglijst van velen die op zoek zijn naar een 2bay-nas zonder compromissen. Deze TS-253B innoveert: naast dat meldingen op het kleine, maar goed leesbare oled-schermpje te zien zijn, zit er ook een geluidschip in de nas die met een duidelijke stem meldt dat het opstarten is voltooid, dat de nas wordt afgesloten en nog veel meer. Een tweede innovatie is USB-Direct: via de usb-c-poort aan de voorkant en de QFinder-software (voor Windows en Mac) kan behalve via het netwerk, ook een directe verbinding worden gemaakt met de nas. De verbinding is snel en kan ook gebruikt worden om de nas te configureren.

Maar ook verder laat de TS-253B met zijn Intel Celeron-processor, 4 GB geheugen, twee netwerkaansluitingen en twee hdmi-poorten weinig te wensen over. Uiteraard kun je bestanden bewaren en delen, de TS-253B doet het ook goed als mediastation en zelfs als mediaspeler die je direct op je televisie aansluit. Video’s laten zich direct bekijken in 4K-resolutie of transcoderen voor weergave op andere resoluties en apparaten. Het enige minpunt zijn de prestaties die door onverklaarbare reden soms echt lager liggen, maar ook daarmee is de nas snel genoeg voor dagelijks gebruik. De TS-253B beschikt over een vrij pci-e-slot waarin een 10Gbit/s-netwerkkaart past, een upgrade die voor dit model echter relatief te kostbaar is.

©PXimport

QNAP TS-253B

Prijs
€ 588,-
Websitewww.qnap.com10Score100

QNAP TS-251A

De QNAP TS-251A is de snelste nas in de test, zelfs sneller dan de qua hardware oppermachtige TS-253B. We kunnen de verschillen in prestatie niet helemaal verklaren. De vele extra’s die de TS-253B heeft ten opzichte van de duidelijk bescheidenere TS-251A (zoals het pci-e-slot en mogelijk ook de extra hdmi-poort) kunnen een verklaring zijn, een nog niet geoptimaliseerd QTS-besturingssysteem ook. Of de verschillen het grote prijsverschil rechtvaardigen hangt helemaal van de toepassing van de nas af. De TS-251A zal voor de meeste toepassingen wel genoeg zijn, met een Intel Celeron N3060 processor en 2 GB geheugen. Alle QNAP-uitbreidingen kunnen worden gebruikt, inclusief HD Station voor de directe weergave van multimedia en ook zakelijke toepassingen op een aangesloten televisie of andere monitor (dankzij de hdmi-poort). De TS-251A is van de QNAP nas-apparaten met twee schijven de misschien wel beste optie, tenzij één van de nieuwe extra’s van de TS-253B echt noodzakelijk is.

©PXimport

QNAP TS-251A

Prijs
€ 335,-
Websitewww.qnap.com8Score80

QNAP waarschuwt voor datacorruptie

Netgear RN424

Net als de kleinere RN422 beschikt ook de 4bay-nas Netgear RN424 over een prettig led-display aan de voorzijde. Met de knoppen onder het display staat, blader je door de informatie op het scherm. De ReadyNAS 424 is gebaseerd op een 1,5 GHz Intel Atom C3338 dualcore-processor met 2 GB ddr4-geheugen. De nas werkt vlot en heeft dezelfde interface als de andere Netgear-nas’en: een kwestie van inloggen, configureren en je hoeft eigenlijk nooit meer terug te komen. Zeker in een kleinzakelijke omgeving zal men dat waarderen. Evenals het btrfs-bestandssysteem dat zorgt voor extra beveiliging van de data en waarmee je altijd terug kunt naar een oudere versie van een bestand. Fijn is ook flexibele raid-vorm X-RAID, die zeker bij een nas met ruimte voor vier schijven beter op zijn plaats is dan bij een 2bay-nas. De RN424 heeft verder twee netwerkpoorten en een usb-poort. Het aantal uitbreidingen is beperkt, maar ook dat past in een zakelijke omgeving. Consumenten op zoek naar een nas waarmee ze tal van andere services binnen het thuisnetwerk kunnen aanbieden, moeten kiezen uit bepaalde modellen van Synology, QNAP en Asustor. De prijs is hoog, maar daarvoor biedt Netgear ook als enige vijf jaar garantie.

©PXimport

Netgear RN424

Prijs
€ 699,-
Websitewww.netgear.nl6Score60

Asustor AS6302T en AS6404T

De AS6302T en AS606T zijn twee nieuwe nas-modellen van Asustor. Beide nas-apparaten zijn gebaseerd op de nieuwste generatie Intel Celeron-processor uit de Apollo Lake-processorfamilie. In het 2bay-model AS6203 zit de Celeron J3355 op 2,0 GHz, het 4bay-model AS6404T bevat een Celeron J3455 maximaal 1,5 GHz. De 4bay-nas heeft wel standaard 8 GB geheugen, tegen de 2 GB van de AS6302T. Het geheugen in de AS6302T kan wel tot eveneens 8 GB worden uitgebreid. Beide hebben vier usb3.0-poorten waarvan één usb type-c. Er zijn telkens twee netwerkpoorten met alle bijbehorende opties voor failover en trunking voor meer snelheid. De AS6404T heeft nog een groot led-display voor meldingen en systeeminformatie.

Beide nas’en hebben s/pdif-uit voor geluid en een hdmi-poort om de nas direct op een monitor of televisie aan te sluiten. Via de Asustor Portal kan dan direct op de tv of monitor gebruik worden gemaakt van YouTube, Chrome, Kodi, Netflix, Spotify en nog veel meer. Een leuke innovatie van Asustor is MyArchive. Hiermee kan afhankelijk van het model één of meer schijfposities worden gebruikt om gegevens van de nas te archiveren door een schijf te plaatsen, data te kopiëren en daarna de schijf te verwisselen. Dit kan gebruikt worden om een eigen extern archief te maken, maar ook voor het uitwisselen van grote hoeveelheden data.

©PXimport

Asustor AS6302T

Prijs
€ 499,-
Websitewww.asustor.com8Score80

©PXimport

AS6404T

Prijs
€ 739,-
Websitewww.asustor.com8Score80

Geen hdmi bij Synology

Synology DS916+ en DS716+II

De DS916+ is de grootste en duurste Synology nas met vier schijven. De nas is uitgerust met een Intel Pentium N3710 processor met vier cores op 1,6 GHz. Standaard is er 2 GB geheugen, maar dat kan uitgebreid worden tot maximaal 8 GB. Dat kan handig zijn als de nas gebruikt wordt voor virtualisatie op de nas. Daarvoor is een nas met deze rekenkracht en opslagcapaciteit bij uitstek geschikt, als het geheugen inderdaad wordt uitgebreid. Als nas in de Plus-serie ondersteunt de DS916+ ook het btrfs-bestandssysteem, evenals hardwarematige transcodering tot 4K. De verschillen tussen de DS916+ en de DS716+II zijn klein. De DS716+II heeft maar plek voor twee schijven en bevat een Intel Celeron N3160 quadcore-processor. En van de DS716+II kan de 2 GB geheugen niet worden uitgebreid. Alle overige specificaties zijn gelijk, ook de ondersteuning van btrfs en transcodering.

Het onderlinge prijsverschil is best groot, maar verklaarbaar met het verschil in schijven en de paar extra opties.

©PXimport

Synology DS916+

Prijs
€ 579,-
Websitewww.synology.nl8Score80

©PXimport

DS716+II

Prijs
€ 469,-
Websitewww.synology.nl8Score80

Drobo 5N2

Veel opslagsystemen van het merk Drobo hebben geen netwerkpoort, maar worden via usb of thunderbolt direct op een pc en vaker nog een Mac aangesloten. De Drobo 5N2 is één van de uitzonderingen en beschikt zelfs over twee netwerkpoorten. Deze kunnen worden samengevoegd voor failover of om de netwerksnelheid te verhogen. Opvallend is het ontbreken van elke verdere aansluiting, geen thunderbolt en geen usb. Iets als USB-direct (zoals QNAP dat op sommige modellen biedt) ontbreekt dus bij de partij waar je dat juist van zou verwachten.

De Drobo 5N2 is gebaseerd op een Marvell Armada XP 385 quadcore-processor op 1,6 GHz en bevat 2 GB geheugen. Van de vier cores zijn er maar drie voor de nas beschikbaar, op de vierde draait het besturingssysteem en BeyondRAID. Deze flexibele manier om met de opslagcapaciteit van de schijven om te gaan is hét koopargument voor een Drobo. Hoewel meer nas-apparaten iets vergelijkbaars bieden, doet niemand het zo mooi als Drobo. Bij elk van de vijf horizontaal geplaatste schijven informeert een statusaanduiding over de gezondheid van een schijf en de hele nas. De 5N2 heeft als enige nas in de test een klein interne batterij: valt de stroom uit, dan schakelt de nas zichzelf netjes uit zonder dat er data verloren gaat. Daarnaast heeft hij enkele high-end functies zoals snel herstel van de Drobo inclusief configuratie in geval van nood. De geringe snelheid en de zeer beperkte aanvullende mogelijkheden maken de Drobo vooral geschikt als extra handige bestandsserver.

©PXimport

Drobo 5N2

Prijs
€ 599,-
Websitewww.drobo.com6Score60

Minebox crypto-nas

©PXimport

Synology DS1517

De DS1517 is de goedkoopste 5bay-nas van Synology. Met een Annapurna Labs AL-314 quadcore-processor, 2 GB geheugen, vier netwerkpoorten en twee usb3.0-poorten is de DS1517 namelijk vooral geschikt als degelijke bestandsserver. Zeker wanneer daar via de eSata-poort nog eens een uitbreidingsunit van vijf schijven aan wordt toegevoegd. De nas is krachtig genoeg om nog aanvullende taken te vervullen zoals een mailserver, Synology Office of de opslag van de beelden van bewakingscamera’s rondom het kantoor aan huis. Eigenlijk vinden we dat ondersteuning voor het btrfs-bestandssysteem als extra maatregel voor databeveiliging niet had mogen ontbreken. Ook kan deze nas niet hardwarematig transcoderen, maar dat vinden we iets minder belangrijk.

Er is ook een 120 euro duurdere DS1517+, daarvoor krijg je een krachtigere Intel Atom-processor, een pci-e-uitbreidingsslot voor bijvoorbeeld een 10Gbit-netwerkkaart en wél met ondersteuning voor Btrfs. Dat btrfs ontbreekt in de DS1517 (die toch niet goedkoop is) vinden we echt opvallend. Btrfs is in de visie van Synology duidelijk een zakelijke functie, maar als deze DS1517 iets is, dan is het wel zakelijk. Nu laat deze nas vooral gemengde gevoelens achter.

©PXimport

Synology DS1517

Prijs
€ 689,-
Websitewww.synology.nl7Score70

QNAP TS-453A (4 GB)

QNAP introduceerde de TS-453A in 2015 en inmiddels is zelfs zijn opvolger (de TS-453B) al te koop, toch blijft het een interessante NAS. Daarvoor zorgen de nog altijd voldoende snelle Intel Celeron N3150 quad-core processor met 4GB RAM (uitbreidbaar tot 8GB), de ruimte voor vier harde schijven voor diverse opslagconfiguraties en ook het ruime aantal aansluitingen zoals 4 Gigabit LAN-poorten, drie usb 3.0-poorten en liefst 2 HDMI-aansluitingen. Met de laatste kan de NAS zowel direct op een tv worden aangesloten en met de meegeleverde afstandsbediening als mediaspeler worden gebruikt, maar ook is het mogelijk een monitor en muis aan te sluiten waarmee de NAS een Linux-pc wordt. Daarnaast blijft QNAP het eigen QTS-besturingssysteem in rap tempo ontwikkelen en is er keuze uit een groot en divers aanbod aan apps om de NAS van allerhande nieuwe functies te voorzien. Zakelijk zoals virtualisatie of gebruik van containers en Dockers, maar ook voor de thuisgebruiker zoals Photostation, Plex en opties voor back-up. Samen met de apps voor smartphone en tablet is deze “NAS op leeftijd” nog zeker niet bejaard en gezien de gunstige prijs, voor iedereen die een vier bay NAS zoekt zeker een te overwegen optie.

©PXimport

QNAP TS-453A

Prijs
€ 556,-
Websitewww.qnap.com8Score80

Conclusie

Een nas kopen blijft een flinke maar leuke uitdaging. De verschillen zijn soms klein, zowel tussen modellen van hetzelfde merk als tussen modellen van verschillende merken die ongeveer evenveel kosten. Nu het nas-gebruik na jaren van vooral media downloaden en streamen, langzaam wordt uitgebreid naar inzet als alternatief voor de dure en ontoereikende cloudopslag, veranderen ook de eisen die we aan de nas stellen.

Liefst toch met meer schijven, meer maatregelen voor databeveiliging en online synchronisatie van lokale back-up. De extra functies trekken wel een wissel op de prestaties van de nas en zeker de lichtere modellen zullen het zwaar krijgen zodra meer taken gelijktijdig worden gebruikt.

©PXimport

De winnaars

Het is Black Friday Week bij Expert. In de winkels én online vind je hoge kortingen op televisies, laptops, wasmachines, drogers, e-readers en slimme apparaten. Dit is dus hét moment om toe te slaan. Hieronder zetten we zeven producten in de spotlight – en je ziet meteen welke korting je krijgt!

Partnerbijdrage - in samenwerking met Expert

LG 55QNED86A6A 55-inch: 4K QNED EVO-televisie

De LG 55QNED86A6A combineert QNED EVO-technologie met een 55-inch 4K-scherm voor helder beeld en nauwkeurige kleuren. De α8 AI Processor 4K optimaliseert beeld en geluid automatisch, terwijl HDR10 en HLG zorgen voor een breed dynamisch bereik. Dankzij WebOS 25 schakel je snel tussen apps, en met vier HDMI 2.1-poorten sluit je moeiteloos consoles of streamingapparaten aan. Een complete smart-tv voor films, series en gaming.

💡LG 55QNED86A6A: van 849 euro voor 675 euro

Samsung WW11DG6B25LB: grote en zuinige wasmachine

De Samsung WW11DG6B25LB heeft een ruime trommel van 11 kilo en centrifugeert met 1400 toeren. EcoBubble wast grondig op lage temperatuur en Hygiënisch Stomen verwijdert bacteriën en allergenen. Met SuperSpeed is een volle trommel in 39 minuten schoon. Het AI Display leert welke programma's je het meest gebruikt en zet die vooraan. Bovendien is het met een energieklasse van A -10% ook nog eens een zuinige wasmachine.

💡Samsung WW11DG6B25LB: van 819 euro voor 566 euro

Beko BM3T3823W: energiezuinige warmtepompdroger

De Beko BM3T3823W is een energiezuinige warmtepompdroger met een capaciteit van 8 kilo. Dankzij EcoGentle blijven kleuren mooi, terwijl het AquaWave-systeem zorgt voor een zachte trommelbeweging die slijtage beperkt. De vijftien programma's bieden opties voor uiteenlopende stoffen, van katoen tot fijne was. Het overzichtelijke LED-display toont de resterende tijd en maakt elke instelling eenvoudig.

💡Beko BM3T3823W: van 519 euro voor 433 euro

Inventum VVW6008AB: vrijstaande vaatwasser

De Inventum VVW6008AB is een praktische vrijstaande vaatwasser met ruimte voor twaalf couverts. Met een hoogte van 85 centimeter past hij onder de meeste aanrechtbladen. De indeling is overzichtelijk en de bestekmand houdt messen, vorken en lepels bij elkaar zodat alles goed schoon wordt. Een nuchtere, stille vaatwasser die ontworpen is voor dagelijks gebruik.

💡Inventum VVW6008AB: van 379 euro voor 299 euro

Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): allround laptop

De Acer Aspire Go 15 combineert een slank ontwerp met sterke prestaties. De AMD Ryzen 7 5825U-processor en 16 GB RAM zorgen voor soepele multitasking, terwijl de 512 GB SSD voor snelle opstarttijden zorgt. Het 15,6-inch Full HD IPS-scherm levert scherpe beelden en AMD Radeon Graphics zorgt voor verbeterde grafische prestaties. Een lichte, veelzijdige laptop voor thuis, studie en onderweg.

💡Acer Aspire Go 15 (AG15-42P-R6QL): van 599 euro voor 499 euro

Eufy Video Doorbell E340 + Chime: slimme deurbel

De Eufy Video Doorbell E340 toont wie er voor je deur staat in scherpe 1080p- of 1536p-modus. Dankzij de draadloze installatie heb je geen bedrading nodig. Via de Eufy-app bekijk je livebeelden en meldingen op je smartphone. De meegeleverde Chime zorgt dat je het signaal ook zonder telefoon hoort. Een eenvoudige manier om je huis slimmer en veiliger te maken.

💡Eufy Video Doorbell E340 + Chime: van 199 euro voor 119 euro

Kobo Libra Colour (zwart): e-reader met kleurenscherm

De Kobo Libra Colour heeft een 7-inch E Ink Kaleido 3-scherm dat omslagen, illustraties en notities in kleur weergeeft. De e-reader is waterbestendig (IPX8) en biedt 32 GB opslag voor duizenden boeken. ComfortLight PRO vermindert automatisch blauw licht voor prettig lezen. Wie met de Kobo Stylus 2 werkt (optioneel), kan notities en markeringen in kleur maken. Ideaal voor lezen thuis en onderweg.

💡Kobo Libra Colour (zwart): van 239 euro voor 209 euro

De Panasonic TV-55Z90BE6 is een premium OLED-tv, net onder het topmodel. Hij mikt op uitmuntende beeldkwaliteit en zal heel wat kijkers aantrekken, ongeacht wat hun favoriete kijkvoer is. Maar de concurrentie is zwaar en we vragen ons af of de tv iets extra te bieden heeft.

9

Fantastisch

Samenvatting

De Panasonic Z90B levert prachtige beelden dankzij het heldere Master OLED Pro-paneel en uitstekende kalibratie. De tv ondersteunt alle HDR-formaten en is met snelle HDMI 2.1-poorten ideaal voor gamers. Het geluid is prima en de draaivoet handig. Minpunten zijn het gebrek aan DTS en ontbrekende Belgische apps op Fire TV.

Plus- en minpunten

• Zeer goede piekhelderheid
• OLED-contrast en zeer goed schaduwdetail
• Goede kalibratie af fabrikant
• Goede bewegingsscherpte

• Gebrek aan lokale smart tv-apps voor België
• Geen ondersteuning voor DTS
• Hoge adviesprijs

Panasonic heeft nooit voor opvallende designs gekozen en dat is dit keer niet anders. Het zwarte toestel combineert een slank scherm met een relatief grote behuizing voor de elektronica en aansluitingen achteraan. De afwerking is piekfijn in orde. In tegenstelling tot veel concurrenten staat de Z90B op een draaivoet, een detail dat voor velen handig kan zijn. Opvallend is dat de Z90B voorwaarts gerichte luidsprekers heeft die in een balk onderaan het scherm zitten. Het toestel staat nauwelijks 2cm boven het meubel, maar wie een soundbar wil gebruiken kan die toch voor de tv zetten als de luidsprekerbalk in dat geval toch niet wordt gebruikt.

De aansluitingen staan allemaal zijwaarts of naar onder gericht zodat ze wandmontage niet bemoeilijken. De vier HDMI-poorten zijn onderverdeeld in twee HDMI 2.0-poorten en twee HDMI 2.1-poorten. Die laatste twee leveren 48Gbps bandbreedte en ondersteunen alle belangrijke gamerfuncties, ALLM, HDMI VRR, AMD FreeSync en NVIDIA G-Sync en kunnen gebruikt worden voor gaming in 4K120 (consoles) of 4K144 (pc). Gamers genieten van een lage input-lag, 6,0ms in 2K120 en 10,5ms in 4K60. Verder vinden we drie usb-poorten, ethernet, WiFi 5, Bluetooth, een optische digitale audio-uitgang en hoofdtelefoonaansluiting. Die laatste is via het menu om te schakelen naar een subwoofer-uitgang. Voor live tv is er een dubbele tuner (DVB-T2/C/S2) met een CI+-slot. 

Referentie kalibratie en goede piekhelderheid

De Z90B is verder voorzien van een Master OLED Pro paneel, dat is hetzelfde of een gelijkwaardig paneel die we ook op de Philips OLED810 of LG C5 aantreft. Het paneel in ons testexemplaar toonde een bijzonder goede uniformiteit in heldere en donkere beelden, er is geen spoor van verticale strepen. De kijkhoek is zeer goed, zoals bij alle OLED-tv’s, en de anti-reflectielaag is degelijk, al blijft het van belang om sterke reflecties in het scherm te vermijden. Het toestel pakt uit met een bijzonder goede piekhelderheid. In HDR10 Filmmaker mode meten we 1316 nits op het 10%-venster, en 220 nits op het volledig wit scherm.

Lees ook: Zo testen we televisies voor ID.nl

Wat HDR-piekhelderheid betreft steekt de Z90B daarmee zelfs de LG C5 voorbij, al is het verschil klein. In SDR liggen de resultaten dichter bij elkaar, maar neem de LG C5 de leiding op het volledig wit veld waar hij 265 nits haalt, terwijl de Z90B op 202 nits zit. Voor SDR zal de C5 daardoor iets helderder lijken. Het kleurbereik van 98,3% P3 is wat we ondertussen al even gewend zijn van OLED-tv’s. Dat is zeer goed, en met die specificaties staat de Z90B uitstekend in de startblokken voor top HDR-beelden.

Veel hangt ook af van de kalibratie, en op dat vlak kunnen we de Z90B echt niets verwijten. We gebruiken graag Filmmaker Mode, in SDR is die erg donker ingesteld. Zet de Verlichtingssterkte op 70, en laat de lichtsensor aan en je bent klaar. De fouten die we meten zijn zo klein dat ze op een referentiemonitor niet zouden misstaan. Reken dan ook op mooie natuurlijke beelden, met veel kleurexpressie en goede schaduwdetails. Ook voor HDR10 is de Filmmaker Mode de beste keuze. De tv levert bijzonder goed schaduwdetail, zelfs in onze moeilijkste testscène, de strandscène uit House of Dragons.

Heb je iets meer detail nodig dan kan dat nog steeds door de ‘Dark Visibility’ instelling te gebruiken. Kleurweergave is erg goed, en heldere nuances blijven uitstekend bewaard. Enkel in de helderste tinten verliezen ze wat kleurintensiteit, dat is typisch voor W-OLED. De Z90B ondersteunt bovendien HDR10+ Adaptive en Dolby Vision IQ Precision Detail, voor de beste HDR-beeldkwaliteit. 

Beeldverwerking

De HCX Pro AI MkII processor die Panasonic ook in vorige modellen gebruikte levert bijzonder mooie prestaties. Deinterlacing van live tv (1080i) beeld en ruisonderdrukking scoren goed. Al dient gezegd dat Panasonic erg voorzichtig is met beeldverwerking. De ‘Min’ instelling is voor de meeste beeldverwerking een veilige keuze. Bevat de bron duidelijk ruis, dan zal dat vermoedelijk wat te voorzichtig zijn, de ‘Med’ instelling (voor ruisonderdrukking) levert dan betere resultaten. Upscaling zorgt voor mooie, scherpe beelden en met Resolutie Remasteren kan je zelfs wat extra accent leggen. Dat laat je echter best uitstaan bij erg oud (dvd-) beeldmateriaal, de processor accentueert immers ook ruis op dat soort bronnen.

In HDR was de processor erg goed in het vermijden van kleurstroken in zachte kleurovergangen. In SDR zien we nog wat ruimte voor verbetering op dat vlak. Zet ‘Vloeiende schakering’ op ‘Min’, eventueel kan je voor heel zware gevallen naar ‘Med’ schakelen. De processor vermijdt relatief goed dat er te veel detail verloren gaat. De bewegingsscherpte is uitstekend, en met Intelligent Frame Creation kan je de sportbeelden mooi vloeiend maken, of het schokken van het 24fps camerabewegingen in film wegwerken. 

Audiokwaliteit

De Z90B is uitgerust met een redelijk krachtige 2.1-audioconfiguratie van 60W. De stereoluidsprekers staan bovendien voorwaarts gericht, altijd een goed punt voor de audiokwaliteit. Hij ondersteunt Dolby Atmos, maar geen DTS. Voor wie de tv-luidsprekers gebruikt is dat geen belangrijk minpunt. Wie echter een soundbar of andere audio-oplossing gebruikt, moet weten dat de tv geen DTS-signalen doorgeeft via eARC/ARC. Sluit je bron in dat geval dan rechtstreeks aan op de soundbar. Onze filmfragmenten klonken vrij goed, met prima stereoscheiding en een vleugje surround. De woofermodule zorgt voor voldoende bas. De muziekpreset blies onze muziektesten wat extra leven in. De tv kan voldoende volume leveren, maar boven een bepaald niveau hoor je wel wat vervorming. 

Fire TV

Fire TV, het smart tv-systeem van Amazon, vervangt sinds vorig jaar het in huis ontwikkelde My Home Screen. De layout loopt gelijk met die andere smart tv-systemen. Op het Home-scherm neemt een content-caroussel de bovenste helft van het scherm in. Fire TV toont daar op dit moment enkel content-aanbevelingen, geen ongerelateerde reclame. We hopen dat dit zo blijft. Centraal in beeld vind je snelkoppelingen naar het ingelogde profiel, ingangen, bookmarks en de zoekfunctie. Daarnaast is er ruimte voor zes pictogrammen van favoriete apps. Heb je er meer, dan moet je even doorklikken. Verder naar onder zijn er talrijke rijen met aanbevelingen uit verschillende streamingdiensten al krijgt Prime Video duidelijk meer aandacht. De app-store bevat alle belangrijke internationale streamingdiensten, en ook Nederlandse lokale apps zijn vrij goed vertegenwoordigd. Belgische kijkers vinden helaas geen enkele lokale app, een onbegrijpelijk minpunt in 2025. Lees het artikel over Fire TV voor alle details.

De overstap naar Fire TV heeft Panasonic niet aangezet om voor een modernere afstandsbediening te kiezen. De grote afstandsbediening met afgeronde vorm ligt goed in de hand, en de aangename toetsen hebben een lichte aanslag met goede feedback. We zijn ook erg tevreden over de “My App”-toets die je zelf kunt toewijzen aan een app naar keuze, en de “Picture”-toets waarmee je snel van beeldmode verandert. Het ontwerp heeft echter ook nadelen. Door de afmetingen kan je niet alle toetsen bereiken zonder je hand te verplaatsen. En de veelheid aan toetsen is toch wat verouderd. Een compactere versie, met minder toetsen en een oplaadbare batterij zou beter scoren.

Conclusie

Dat de Panasonic TV-55Z90BE6 uitstekende beeldkwaliteit levert, daar mag je van op aan. Wat jammer dan dat de prijs zo hoog is, dat kost hem een half punt. Als we even vergelijken met concurrenten, dan is de Z90B zonder meer de duurste terwijl hij geen exclusieve features biedt. Minpunten zijn er vooral voor Belgische kijkers die geen enkele lokale app op Fire TV vinden. Het gebrek aan DTS-ondersteuning, daar tillen we minder zwaar aan. Deze tv levert prachtige beelden, zowel in SDR als HDR en hij ondersteunt dan ook nog eens alle belangrijke HDR-formaten. De audio-oplossing levert goede geluidskwaliteit en zorgt samen met de knappe beelden voor een hele mooie filmbeleving. Fire TV heeft alle internationale streaming-apps in huis. Gamers zullen deze televisie ook waarderen want ook voor hen heeft hij alle belangrijke features.