Intel vs AMD: De staat van processors anno 2017
De processor vormt de basis van je pc en uiteraard ook van andere apparatuur als je smartphone, tablet en router. Maar zeg je processor, dan denk je vermoedelijk het eerste aan de traditionele desktop-processor van Intel of wellicht AMD. Die markt was een beetje ingedut, maar lijkt dit jaar eindelijk weer tot leven te komen. Intel vs AMD: hoe staat het er nu voor?
Lange tijd was de desktop-processormarkt niet bijster interessant. Intel bood twee platformen: een mainstream-platform en een high-end-platform. Het mainstream-platform omvat onder andere de Core i3-, i5- en i7-processors met twee of vier cores, terwijl in het high-end-platform Core i7-processors met zes, acht en tien cores verkocht worden. AMD speelde ondertussen al jaren geen grote rol van betekenis. Hun snelste FX-processors waren bij de introductie al geen uitdaging voor Intels snellere mainstream-processors en veel vernieuwing zat er niet in.
Sterker nog: AMD’s snelste chip was eind 2016 nog altijd de FX-9590, die al in 2013 op het toneel verscheen. AMD richtte zich dan ook op hun op hun goedkopere processors in de A-reeks, die bedoeld zijn voor pc’s met een gunstige prijs-prestatieverhouding, maar die niet interessant zijn voor de enthousiastere gebruiker. Tegelijkertijd leek ook Intel een beetje ingedut, want het prestatieverschil tussen de generaties werd de laatste jaren steeds kleiner. Het lukte Intel bovendien niet langer meer om het zogenoemde tick-tock-model (zie kader) te volgen.
Hoe werkt een processor?
Processors bestaan uit vele transistors die steeds kleiner gemaakt worden. Dit maakt processors energiezuiniger, maar ook goedkoper of sneller omdat op dezelfde oppervlakte meer transistors passen. Sinds Intel in 2007 het zogenoemde tick-tock-model invoerde was het eenvoudig te voorspellen hoe deze verkleining zou verlopen. Het ene jaar verkleinde Intel het productieproced é van een bestaande architectuur (de tick), terwijl in het volgende jaar een nieuwe architectuur op het bestaande procedé werd geïntroduceerd (de tock).
Sinds 2007 ging Intel van 65 nm via 45, 32 en 22 nm naar het huidige 14nm-procedé. Stiekem werden de periodes tussen de ticks en tocks de laatste jaren wel steeds iets langer en in 2016 maakte Intel bekend te stoppen met het tick-tock-model en over te stappen op een model waarin een architectuur nog een keer extra wordt ververst. Intels huidige Kaby Lake is na Skylake en Broadwell de derde generatie die geproduceerd wordt op 14 nm, terwijl ook het aankomende Coffee Lake op 14 nm geproduceerd gaat worden. Skylake, Kaby Lake en Coffee Lake zijn daarbij eigenlijk dezelfde architectuur voorzien van optimalisaties.
Het wordt bij de steeds kleiner wordende schakelingen steeds lastiger om het productieprocedé goed onder controle te krijgen. Ten opzichte van Intel liep AMD ondertussen hopeloos achter. In 2016 gebruikte AMD afhankelijk van de architectuur nog altijd een ouderwets 28- of zelfs 32nm-procedé. Met Ryzen zette AMD in 2017 een indrukwekkende stap, want het schakelt net als Intel over naar een 14nm-procedé.
Introductie van Ryzen
AMD schudde de processormarkt eerder dit jaar wakker met de introductie van de langverwachte en meermaals uitgestelde Zen-architectuur die AMD onder de naam Ryzen eerder dit jaar lanceerde. Met Ryzen brengt AMD onder andere processors met zes en acht cores op de markt die (veel) beter presteren dan de quadcore-processors die Intel op dezelfde prijspunten biedt. En in de vorm van topmodel Ryzen 7 1800X biedt AMD een processor met acht cores voor een prijs van zo’n 530 euro, die qua prestaties Intels meer dan twee keer zo dure Core i7-6900 aantikt.
De strijd lijkt echter pas net begonnen, want op computerbeurs Computex kondigde Intel hun nieuwe high-end-platform Core X aan dat gebruik maakt van socket 2066. Het is de opvolger van het high-end-platform Broadwell-E, dat gebruik maakt van socket 2011-3 waar tot nu toe Intels topmodellen met zes, acht en tien cores onder vielen.
Qua architectuur wordt gebruik gemaakt van Skylake-X voor de processors met zes of meer cores en Kaby Lake-X voor de processors met vier cores. Het nieuwe high-end-platform bevat voor het eerst een Core i5- en Core i7-processor met vier cores die qua prijs vergelijkbaar zijn met de modellen in het mainstream-platform. Ze zijn voor hetzelfde geld wel iets sneller en bevatten geen geïntegreerde gpu.
©PXimport
Van Core i7 naar Core i9
De strijd gaat echter om de processors met meer cores, waar AMD Intel nu goed uitdaagt. Misschien dat daarom voor het eerst sinds lange tijd Intels naamgeving op de schop gaat, want naast Core i5 en i7 introduceert Intel Core i9. Waarschijnlijk niet geheel toevallig krijgt de snelste Core i7 in de vorm van de i7-7820X net als AMD’s Ryzen 7 1800X acht cores. Bovendien sluit het prijskaartje van 599 dollar een stuk beter aan bij AMD’s prijzen.
Een processor met tien cores noemt Intel niet langer een i7, maar i9. Later volgen i9-processors met twaalf, veertien, zestien en zelfs achttien cores. Intel lijkt met het label i9 te willen aangeven dat ze nog altijd meer kracht verkopen dan AMD, het getal 9 is immers hoger dan de 7 in Ryzen 7. AMD zit echter ook niet stil en kondigde Ryzen ThreadRipper aan: een processor met maar liefst zestien cores.
Net als bij Intels high-end-platform verlangt ThreadRipper een nieuwe socket ten opzichte van hun mainstream-platform. AMD’s socketTR4 telt maar liefst 4094 pinnen, flink meer dan de 1331 pinnen van socket AM4 die voor Ryzen gebruikt wordt.
De toekomst
Net als de Intel Core X-processors moet Ryzen ThreadRipper deze zomer op de markt verschijnen, wellicht zijn ze op het moment dat je dit leest al goed verkrijgbaar. Intel werkt ondertussen onder codenaam Coffee Lake ook aan de achtste generatie Core-processors voor het normale platform, die later dit jaar op de markt moet komen en voor het eerst een processor met zes cores naar het mainstream-platform moet brengen.
Kortom: er gebeuren weer interessante dingen in de pc-processormarkt en dan hebben we de afgeleide energiezuinigere notebookprocessors nog buiten beschouwing gelaten. Want ook daar zit volop ontwikkeling in. Zo brengt AMD Ryzen dit jaar voorzien van een geïntegreerde gpu naar de notebook en komt Intel met quadcore-processors die slechts 15 watt gebruiken.
