Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Privacy-gereedschap

Geschikt voor: Windows 10

Windows 10 verzamelt allerlei gegevens over jou en je computergebruik. De meeste instellingen zijn in Windows zelf aan te passen, maar je moet wel van zoeken houden om alle opties te vinden. Privacy Repairer geeft je direct toegang tot alle instellingen die ertoe doen. Start Privacy Repairer en klik op Restart as administrator om alle opties zichtbaar te maken. Je kunt de instellingen stuk voor stuk nalopen door tabbladen als System, Windows Store Apps of Telemetry and diagnostics te openen. Je vindt hier een aan-uitschakelaar. Bij veel instellingen staat de opmerking Recommended, waarmee de makers aangeven dat ze adviseren om de optie te activeren. Met de knop Enable all recommended options worden de belangrijkste privacyvriendelijke-opties automatisch voor je ingesteld. Wij raden je wel aan om alle instellingen zelf na te kijken. Hoewel je je aanpassingen ook weer snel ongedaan maakt, is het voor sommige mensen niet aan te raden om bijvoorbeeld OneDrive volledig uit te schakelen (als je dit onderdeel gebruikt). Sommige aanpassingen hebben de aanduiding Expert only waarmee gewaarschuwd wordt dat de instellingen niet zonder risico zijn. Een voorbeeld hiervan is het uitschakelen van Windows Update, een essentieel onderdeel van Windows 10 om je computerveilig te houden.

©PXimport

Tip 02: Map met geheimen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Het is in Windows lastig om mappen te verbergen voor andere mensen die dezelfde computer gebruiken. Met SecretFolder krijg je dit wel voor elkaar. Start het programma, stel een wachtwoord in en wijs de map aan die je wilt verbergen. Je kunt meerdere mappen op deze manier maskeren. De map en inhoud zijn niet langer zichtbaar in Windows Verkenner. De map ‘verdwijnt’ met de knop Lock en verschijnt weer met de knop Unlock. De werking van SecretFolder is zeer eenvoudig, maar het is onduidelijk welke technische oplossingen SecretFolder gebruikt voor de beveiliging. Dit lijkt op de Engelstalige uitdrukking ‘security through obscurity’. Dit komt neer op beveiliging die mede tot stand komt door de techniek achter de beveiliging ‘geheim’ te houden. Dit is geen waterdicht systeem, maar voor de meeste privégebruikers is het wel voldoende. Let op: gebruik SecretFolder nooit op speciale (Windows-)mappen, maar alleen op mappen die je zelf hebt aangemaakt.

Let op: SecretFolder schakelt de indexeringsopties van Windows uit. Als je een liefhebber bent van dit Windows-onderdeel kun je SecretFolder beter niet installeren.

©PXimport

Tip 03: Slimme zijbalk

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je gelijktijdig op Ctrl+Shift+Esc drukt, krijg je Windows Taakbeheer te zien. In het tabblad Prestaties zie je informatie over onder andere de belasting van je processor, de status van je wifi en het werkgeheugen. Als je systeem regelmatig traag aanvoelt of ‘hangt’, kun je in het tabblad in het tabblad Processen zien welk programma de overbelasting veroorzaakt. SideBarDiagnostics is handig omdat het programma je continu op de hoogte houdt van de belasting van essentiële hardware. De informatie wordt getoond in een subtiele zijbalk. Kijk bij de instellingen om aan te geven welke informatie je wilt zien. Hierdoor houd je de informatiebalk overzichtelijk en zie je geen overbodige onderdelen, zoals netwerkadapters die niet in gebruik zijn.

©PXimport

Tip 04: Tweak Windows

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Het startmenu van Windows was plotseling verdwenen na een ‘vreemde’ beslissing van Microsoft, maar is inmiddels weer teruggekeerd in een nieuw jasje. Classic Shell is een ‘evergreen’ die we vaker besproken hebben in Tips & Trucs. Classic Shell geeft je een alternatief startmenu dat je volledig kunt aanpassen aan je wensen. In veel gevallen werkt Classic Shell sneller dan de standaard-startknop van Windows 10, maar dat is niet per se de reden waarom je Classic Shell zou moeten proberen. Voor gevorderde gebruikers is Classic Shell leuk omdat je de indeling kunt aanpassen van je startmenu. Daarnaast kun je ook de vormgeving van je taakbalk veranderen. Als je Classic Explorer ook installeert, kun je tevens Windows Verkenner optimaliseren.

©PXimport

Tip 05: Vorige versie

Geschikt voor: Windows 10

Soms ondergaat je computer een ingrijpende aanpassing, bijvoorbeeld als je een upgrade uitvoert naar een nieuwe Windows-versie. Systeemherstel, het standaard vangnet van Windows, biedt in dit soort situaties onvoldoende veiligheid om terug te keren naar een eerder moment. Met EaseUS System GoBack Free krijg je dit wel voor elkaar. Het programma maakt een momentopname van je systeem en biedt de mogelijkheid om hiernaar terug te keren. EaseUS System GoBack Free is volgens de makers speciaal bedoeld voor uitgebreide upgrades, bijvoorbeeld van Windows 7/8.1 naar Windows 10 of van Windows 10 naar Windows 10 Anniversary Upgrade. Maar mogelijk kan EaseUS System GoBack Free je ook in andere situaties uit de brand helpen! Het programma heeft twee knoppen: Backup system om een herstelmoment aan te maken en Go back om terug te keren naar een eerder herstelpunt.

©PXimport

Tip 06: Malware verwijderen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

AdwCleaner is al eerder besproken, maar omdat het programma nu in handen is van de bekende softwarebeveiliger Malwarebytes, brengen we het graag opnieuw onder je aandacht. AdwCleaner is een uitstekend programma om je systeem te laten onderzoeken op probleemsoftware. Je hebt AdwCleaner niet nodig als je computer goed functioneert, maar wel als je browser zicht vreemd gedraagt of als je het gevoel hebt dat je systeem ‘iets onder de leden’ heeft. Start AdwCleaner en klik op Scannen om je computer te onderzoeken. Het programma voert een grondige controle uit.

Naast malware kan AdwCleaner ook zogenaamde PUP’s voor je opsporen: potentieel ongewenste programma’s. Na de controle toont AdwCleaner een lijst met de aangetroffen ‘problemen’. Controleer deze en laat de boel opschonen met de knop Verwijderen. Let op: AdwCleaner is zeer streng, dus bekijk voorzichtig wat je laat verwijderen. Verwijder nooit onderdelen die je niet kent. Dit geldt niet voor AdwCleaner in het bijzonder, maar voor alle programma’s die in staat zijn om (systeem)onderdelen op te schonen of aan te passen. Herstart je computer na het opschonen en voer opnieuw een controle uit met AdwCleaner om er zeker van te zijn dat de problemen zijn opgelost.

AdwCleaner is een redmiddel bij problemen en biedt geen permanente bescherming zoals ‘realtime’ beveiligingssoftware wel doet.

©PXimport

Tip 07: Schijf indelen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows beschikt standaard over de mogelijkheid om met schijfbeheer een harde schijf of ssd (opnieuw) in te delen. Toch raden wij aan om hiervoor een extra programma in te zetten, bijvoorbeeld PartitionGuru. PartitionGuru is gespecialiseerd in het verkleinen, vergroten of verwijderen van partities. Je kunt PartitionGuru dus gebruiken om een overbodige D-partitie bij je C-partitie te voegen. Ook kun je een te grote D-partitie verkleinen en je C-partitie oprekken zodat je hier meer opslagruimte krijgt. Een extra vangnet zorgt ervoor dat je aanpassingen pas worden uitgevoerd nadat je hier nadrukkelijk toestemming voor geeft. Je kunt dus eerst alles instellen zoals je het wilt hebben, je aanpassingen controleren en pas dan laten uitvoeren.

Naast de gratis versie van PartitionGuru is er een betaalde versie met meer mogelijkheden. Voor ‘normaal gebruik’ voldoet de gratis versie uitstekend. Een overzicht van de verschillen tussen beiden versies vind je op de website van de makers.

Hoewel PartitionGuru zeer eenvoudig werkt, krijgt het programma toch een hoge moeilijkheidsgraad mee. Het sleutelen aan je schijfindeling is nooit zonder risico. Zorg altijd voor een goede back-up. Laptopgebruikers krijgen het dringende advies om het systeem aan de stroom te hangen. Hiermee voorkom je tussentijdse uitval, want dat kan desastreuse gevolgen hebben als PartitionGuru bijvoorbeeld je partitie verkleint.

©PXimport

Tip 08: Muziekformaat

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Laat je niet misleiden door de letters ‘XP’ van het programma LameXP. Het programma wordt nog steeds onderhouden door de makers. LameXP maakt het eenvoudig om muziek om te zetten in een ander formaat. Als je alleen via ‘Spotify & co’ luistert of uitsluitend mp3-bestanden hebt, kan LameXP weinig voor je betekenen. LameXP biedt hulp voor iedereen die weleens te maken krijgt met een ‘vreemd’ muziekbestand, bijvoorbeeld een flac- of wav-bestand. Deze indelingen zijn voor muziek van hoge kwaliteit, maar niet compatibel met doorsnee afspeelapparatuur. Start LameXP en sleep de bestanden die je wilt omzetten naar mp3-formaat naar het LameXP-venster. De liedjes worden klaargezet in een lijst. Kies bij Output directory waar LameXP jouw mp3’s moet bewaren. Kijk nog even bij de kwaliteitsinstellingen in het tabblad Compression en bewaar de mp3’s met de knop Encode now.

Naast mp3’s kan LameXP ook muziekbestanden wegschrijven in onder andere de formaten flac, ogg en ape. Uiteraard is het hierbij belangrijk dat het bronbestand eveneens een hoge kwaliteit heeft, anders heeft het omzetten naar een betere indeling geen nut.

©PXimport

Tip 09: Dubbele bestanden

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je systeem een paar keer gecrasht is of als je al jaren je bestanden van oude computers steeds weer meeneemt naar je nieuwe systeem, dan krijg je er ongetwijfeld mee te maken: volle mappen met herstelde/gemigreerde bestanden om ‘ooit’ nog een plekje te geven. De kans is groot dat je veel schijfruimte kwijt bent aan dubbele bestanden en dat is zonde, zeker als je een kleine ssd als opslagmedium hebt. CloneSpy helpt bij het opsporen van dubbele bestanden. Je geeft twee bij Pool twee of meer mappen op. Bij Action kies je voor Ask user om te voorkomen dat er automatisch wordt opgeschoond. Klik op Start scanning om CloneSpy aan het werk te zetten. Alle bestanden worden geïnventariseerd, waarna het programma op zoek gaat naar dubbele bestanden/inhoud. Vervolgens kun je de aangetroffen doublures bekijken en een of meerdere versies laten verwijderen. Let op: CloneSpy is zeer krachtig gereedschap. Denk altijd twee keer na voordat je iets laat verwijderen. Een handmatige controle van de gevonden items van CloneSpy is het veiligst, maar kost ook meer tijd.

©PXimport

Tip 10: Kiekjes verkleinen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Voor echt geavanceerde fotobewerkingen heb je Photoshop of een ander grafisch pakket nodig, maar soms is dit te veel van het goede. Denk hierbij aan het toevoegen van bijvoorbeeld een watermerk of als je snel een afbeelding kleiner wilt maken. CoolTweak biedt een handige oplossing om deze en vele andere bewerkingen vanuit de Windows Verkenner te regelen. Klik met de rechtermuiskop op een fotobestand (of selectie foto’s) en kies CoolTweak. Er verschijnt een tweede menu om een snelle fotobewerking uit te voeren. Staat de gewenste bewerking niet in het lijstje? Klik op Customize my actions en stel een nieuwe bewerking in.

CoolTweak overschrijft je bestanden niet. Er wordt een nieuwe map aangemaakt (genaamd CoolTweak) voor de bewerkte foto’s. Naast het aanpassen van fotobestanden kun je met CoolTweak ook eenvoudig afbeeldingen delen via Facebook of andere sociale media.

©PXimport

Tip 11: Beeldschermen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je twee (of meer) beeldschermen gebruikt of je laptop regelmatig aansluit op een monitor, weet je dat de standaard Windows-functies beperkt zijn om optimaal gebruik te maken van je extra ‘werkruimte’. Dual Monitor Tools springt hier slim op in. Je kunt bijvoorbeeld snel wisselen tussen je primaire en secondaire (tweede) scherm en allerlei zones instellen op je schermen waarin vensters minimaliseren of maximaliseren. Hierbij staan sneltoetsen centraal om met een zelf te kiezen toetscombinatie de gewenste actie uit te voeren. Ook kan Dual Monitor Tools je bureaublad achtergrond instellen. Je hebt onder andere de keuze om één afbeelding slim uit te rekken of voor je schermen een individuele foto in te stellen. Kijk bij Providers om afbeeldingen van een webdienst te halen, bijvoorbeeld via Flickr. Het kost even tijd om te experimenteren met de mogelijkheden maar het is een zeer handige tool!

©PXimport

Tip 12: De kleinste png’s!

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Onderhoud je een website of blog? Dan is het essentieel om de foto’s die je gebruikt zo optimaal mogelijk toe te voegen. De kwaliteit is uiteraard belangrijk, maar ook de bestandsomvang. De meeste fotobewerkingsprogramma’s maken het voor de leek nog steeds niet eenvoudig om afbeeldingen te optimaliseren zodat het eindresultaat er goed uit blijft zien en de bestandsomvang ook beperkt blijft.

Via www.tinypng.com kun je png-afbeeldingen snel verkleinen, meestal zonder zichtbaar kwaliteitsverlies. De resolutie blijft behouden, maar de omvang gaat aanzienlijk omlaag. Er is een commerciële Photoshop-uitbreiding beschikbaar voor deze dienst, maar het kan dankzij PNGmicro ook gratis. Start het programma, sleep de afbeeldingen die je wilt verkleinen naar het PNGmicro-venster en druk op de Play-knop. Je ziet direct de bestandsomvang omlaag schieten. Het is niet vreemd om een afbeelding van 1 MB te zien slinken naar 200 Kb. We horen je denken: ‘Ik gebruik jpg’s in plaats van png’s’. Ook dat kan, dan heb je van dezelfde makers JPEGmicro nodig. De png-indeling heeft in veel gevallen onze voorkeur omdat teksten en lijnen beter worden weergegeven, zelfs in verkleinde afbeeldingen.

©PXimport

Zeldzaam

©PXimport

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!