Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’.

Tip 01: Privacy-gereedschap

Geschikt voor: Windows 10

Windows 10 verzamelt allerlei gegevens over jou en je computergebruik. De meeste instellingen zijn in Windows zelf aan te passen, maar je moet wel van zoeken houden om alle opties te vinden. Privacy Repairer geeft je direct toegang tot alle instellingen die ertoe doen. Start Privacy Repairer en klik op Restart as administrator om alle opties zichtbaar te maken. Je kunt de instellingen stuk voor stuk nalopen door tabbladen als System, Windows Store Apps of Telemetry and diagnostics te openen. Je vindt hier een aan-uitschakelaar. Bij veel instellingen staat de opmerking Recommended, waarmee de makers aangeven dat ze adviseren om de optie te activeren. Met de knop Enable all recommended options worden de belangrijkste privacyvriendelijke-opties automatisch voor je ingesteld. Wij raden je wel aan om alle instellingen zelf na te kijken. Hoewel je je aanpassingen ook weer snel ongedaan maakt, is het voor sommige mensen niet aan te raden om bijvoorbeeld OneDrive volledig uit te schakelen (als je dit onderdeel gebruikt). Sommige aanpassingen hebben de aanduiding Expert only waarmee gewaarschuwd wordt dat de instellingen niet zonder risico zijn. Een voorbeeld hiervan is het uitschakelen van Windows Update, een essentieel onderdeel van Windows 10 om je computerveilig te houden.

©PXimport

Tip 02: Map met geheimen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Het is in Windows lastig om mappen te verbergen voor andere mensen die dezelfde computer gebruiken. Met SecretFolder krijg je dit wel voor elkaar. Start het programma, stel een wachtwoord in en wijs de map aan die je wilt verbergen. Je kunt meerdere mappen op deze manier maskeren. De map en inhoud zijn niet langer zichtbaar in Windows Verkenner. De map ‘verdwijnt’ met de knop Lock en verschijnt weer met de knop Unlock. De werking van SecretFolder is zeer eenvoudig, maar het is onduidelijk welke technische oplossingen SecretFolder gebruikt voor de beveiliging. Dit lijkt op de Engelstalige uitdrukking ‘security through obscurity’. Dit komt neer op beveiliging die mede tot stand komt door de techniek achter de beveiliging ‘geheim’ te houden. Dit is geen waterdicht systeem, maar voor de meeste privégebruikers is het wel voldoende. Let op: gebruik SecretFolder nooit op speciale (Windows-)mappen, maar alleen op mappen die je zelf hebt aangemaakt.

Let op: SecretFolder schakelt de indexeringsopties van Windows uit. Als je een liefhebber bent van dit Windows-onderdeel kun je SecretFolder beter niet installeren.

©PXimport

Tip 03: Slimme zijbalk

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je gelijktijdig op Ctrl+Shift+Esc drukt, krijg je Windows Taakbeheer te zien. In het tabblad Prestaties zie je informatie over onder andere de belasting van je processor, de status van je wifi en het werkgeheugen. Als je systeem regelmatig traag aanvoelt of ‘hangt’, kun je in het tabblad in het tabblad Processen zien welk programma de overbelasting veroorzaakt. SideBarDiagnostics is handig omdat het programma je continu op de hoogte houdt van de belasting van essentiële hardware. De informatie wordt getoond in een subtiele zijbalk. Kijk bij de instellingen om aan te geven welke informatie je wilt zien. Hierdoor houd je de informatiebalk overzichtelijk en zie je geen overbodige onderdelen, zoals netwerkadapters die niet in gebruik zijn.

©PXimport

Tip 04: Tweak Windows

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Het startmenu van Windows was plotseling verdwenen na een ‘vreemde’ beslissing van Microsoft, maar is inmiddels weer teruggekeerd in een nieuw jasje. Classic Shell is een ‘evergreen’ die we vaker besproken hebben in Tips & Trucs. Classic Shell geeft je een alternatief startmenu dat je volledig kunt aanpassen aan je wensen. In veel gevallen werkt Classic Shell sneller dan de standaard-startknop van Windows 10, maar dat is niet per se de reden waarom je Classic Shell zou moeten proberen. Voor gevorderde gebruikers is Classic Shell leuk omdat je de indeling kunt aanpassen van je startmenu. Daarnaast kun je ook de vormgeving van je taakbalk veranderen. Als je Classic Explorer ook installeert, kun je tevens Windows Verkenner optimaliseren.

©PXimport

Tip 05: Vorige versie

Geschikt voor: Windows 10

Soms ondergaat je computer een ingrijpende aanpassing, bijvoorbeeld als je een upgrade uitvoert naar een nieuwe Windows-versie. Systeemherstel, het standaard vangnet van Windows, biedt in dit soort situaties onvoldoende veiligheid om terug te keren naar een eerder moment. Met EaseUS System GoBack Free krijg je dit wel voor elkaar. Het programma maakt een momentopname van je systeem en biedt de mogelijkheid om hiernaar terug te keren. EaseUS System GoBack Free is volgens de makers speciaal bedoeld voor uitgebreide upgrades, bijvoorbeeld van Windows 7/8.1 naar Windows 10 of van Windows 10 naar Windows 10 Anniversary Upgrade. Maar mogelijk kan EaseUS System GoBack Free je ook in andere situaties uit de brand helpen! Het programma heeft twee knoppen: Backup system om een herstelmoment aan te maken en Go back om terug te keren naar een eerder herstelpunt.

©PXimport

Tip 06: Malware verwijderen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

AdwCleaner is al eerder besproken, maar omdat het programma nu in handen is van de bekende softwarebeveiliger Malwarebytes, brengen we het graag opnieuw onder je aandacht. AdwCleaner is een uitstekend programma om je systeem te laten onderzoeken op probleemsoftware. Je hebt AdwCleaner niet nodig als je computer goed functioneert, maar wel als je browser zicht vreemd gedraagt of als je het gevoel hebt dat je systeem ‘iets onder de leden’ heeft. Start AdwCleaner en klik op Scannen om je computer te onderzoeken. Het programma voert een grondige controle uit.

Naast malware kan AdwCleaner ook zogenaamde PUP’s voor je opsporen: potentieel ongewenste programma’s. Na de controle toont AdwCleaner een lijst met de aangetroffen ‘problemen’. Controleer deze en laat de boel opschonen met de knop Verwijderen. Let op: AdwCleaner is zeer streng, dus bekijk voorzichtig wat je laat verwijderen. Verwijder nooit onderdelen die je niet kent. Dit geldt niet voor AdwCleaner in het bijzonder, maar voor alle programma’s die in staat zijn om (systeem)onderdelen op te schonen of aan te passen. Herstart je computer na het opschonen en voer opnieuw een controle uit met AdwCleaner om er zeker van te zijn dat de problemen zijn opgelost.

AdwCleaner is een redmiddel bij problemen en biedt geen permanente bescherming zoals ‘realtime’ beveiligingssoftware wel doet.

©PXimport

Tip 07: Schijf indelen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Windows beschikt standaard over de mogelijkheid om met schijfbeheer een harde schijf of ssd (opnieuw) in te delen. Toch raden wij aan om hiervoor een extra programma in te zetten, bijvoorbeeld PartitionGuru. PartitionGuru is gespecialiseerd in het verkleinen, vergroten of verwijderen van partities. Je kunt PartitionGuru dus gebruiken om een overbodige D-partitie bij je C-partitie te voegen. Ook kun je een te grote D-partitie verkleinen en je C-partitie oprekken zodat je hier meer opslagruimte krijgt. Een extra vangnet zorgt ervoor dat je aanpassingen pas worden uitgevoerd nadat je hier nadrukkelijk toestemming voor geeft. Je kunt dus eerst alles instellen zoals je het wilt hebben, je aanpassingen controleren en pas dan laten uitvoeren.

Naast de gratis versie van PartitionGuru is er een betaalde versie met meer mogelijkheden. Voor ‘normaal gebruik’ voldoet de gratis versie uitstekend. Een overzicht van de verschillen tussen beiden versies vind je op de website van de makers.

Hoewel PartitionGuru zeer eenvoudig werkt, krijgt het programma toch een hoge moeilijkheidsgraad mee. Het sleutelen aan je schijfindeling is nooit zonder risico. Zorg altijd voor een goede back-up. Laptopgebruikers krijgen het dringende advies om het systeem aan de stroom te hangen. Hiermee voorkom je tussentijdse uitval, want dat kan desastreuse gevolgen hebben als PartitionGuru bijvoorbeeld je partitie verkleint.

©PXimport

Tip 08: Muziekformaat

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Laat je niet misleiden door de letters ‘XP’ van het programma LameXP. Het programma wordt nog steeds onderhouden door de makers. LameXP maakt het eenvoudig om muziek om te zetten in een ander formaat. Als je alleen via ‘Spotify & co’ luistert of uitsluitend mp3-bestanden hebt, kan LameXP weinig voor je betekenen. LameXP biedt hulp voor iedereen die weleens te maken krijgt met een ‘vreemd’ muziekbestand, bijvoorbeeld een flac- of wav-bestand. Deze indelingen zijn voor muziek van hoge kwaliteit, maar niet compatibel met doorsnee afspeelapparatuur. Start LameXP en sleep de bestanden die je wilt omzetten naar mp3-formaat naar het LameXP-venster. De liedjes worden klaargezet in een lijst. Kies bij Output directory waar LameXP jouw mp3’s moet bewaren. Kijk nog even bij de kwaliteitsinstellingen in het tabblad Compression en bewaar de mp3’s met de knop Encode now.

Naast mp3’s kan LameXP ook muziekbestanden wegschrijven in onder andere de formaten flac, ogg en ape. Uiteraard is het hierbij belangrijk dat het bronbestand eveneens een hoge kwaliteit heeft, anders heeft het omzetten naar een betere indeling geen nut.

©PXimport

Tip 09: Dubbele bestanden

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je systeem een paar keer gecrasht is of als je al jaren je bestanden van oude computers steeds weer meeneemt naar je nieuwe systeem, dan krijg je er ongetwijfeld mee te maken: volle mappen met herstelde/gemigreerde bestanden om ‘ooit’ nog een plekje te geven. De kans is groot dat je veel schijfruimte kwijt bent aan dubbele bestanden en dat is zonde, zeker als je een kleine ssd als opslagmedium hebt. CloneSpy helpt bij het opsporen van dubbele bestanden. Je geeft twee bij Pool twee of meer mappen op. Bij Action kies je voor Ask user om te voorkomen dat er automatisch wordt opgeschoond. Klik op Start scanning om CloneSpy aan het werk te zetten. Alle bestanden worden geïnventariseerd, waarna het programma op zoek gaat naar dubbele bestanden/inhoud. Vervolgens kun je de aangetroffen doublures bekijken en een of meerdere versies laten verwijderen. Let op: CloneSpy is zeer krachtig gereedschap. Denk altijd twee keer na voordat je iets laat verwijderen. Een handmatige controle van de gevonden items van CloneSpy is het veiligst, maar kost ook meer tijd.

©PXimport

Tip 10: Kiekjes verkleinen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Voor echt geavanceerde fotobewerkingen heb je Photoshop of een ander grafisch pakket nodig, maar soms is dit te veel van het goede. Denk hierbij aan het toevoegen van bijvoorbeeld een watermerk of als je snel een afbeelding kleiner wilt maken. CoolTweak biedt een handige oplossing om deze en vele andere bewerkingen vanuit de Windows Verkenner te regelen. Klik met de rechtermuiskop op een fotobestand (of selectie foto’s) en kies CoolTweak. Er verschijnt een tweede menu om een snelle fotobewerking uit te voeren. Staat de gewenste bewerking niet in het lijstje? Klik op Customize my actions en stel een nieuwe bewerking in.

CoolTweak overschrijft je bestanden niet. Er wordt een nieuwe map aangemaakt (genaamd CoolTweak) voor de bewerkte foto’s. Naast het aanpassen van fotobestanden kun je met CoolTweak ook eenvoudig afbeeldingen delen via Facebook of andere sociale media.

©PXimport

Tip 11: Beeldschermen

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Als je twee (of meer) beeldschermen gebruikt of je laptop regelmatig aansluit op een monitor, weet je dat de standaard Windows-functies beperkt zijn om optimaal gebruik te maken van je extra ‘werkruimte’. Dual Monitor Tools springt hier slim op in. Je kunt bijvoorbeeld snel wisselen tussen je primaire en secondaire (tweede) scherm en allerlei zones instellen op je schermen waarin vensters minimaliseren of maximaliseren. Hierbij staan sneltoetsen centraal om met een zelf te kiezen toetscombinatie de gewenste actie uit te voeren. Ook kan Dual Monitor Tools je bureaublad achtergrond instellen. Je hebt onder andere de keuze om één afbeelding slim uit te rekken of voor je schermen een individuele foto in te stellen. Kijk bij Providers om afbeeldingen van een webdienst te halen, bijvoorbeeld via Flickr. Het kost even tijd om te experimenteren met de mogelijkheden maar het is een zeer handige tool!

©PXimport

Tip 12: De kleinste png’s!

Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10

Onderhoud je een website of blog? Dan is het essentieel om de foto’s die je gebruikt zo optimaal mogelijk toe te voegen. De kwaliteit is uiteraard belangrijk, maar ook de bestandsomvang. De meeste fotobewerkingsprogramma’s maken het voor de leek nog steeds niet eenvoudig om afbeeldingen te optimaliseren zodat het eindresultaat er goed uit blijft zien en de bestandsomvang ook beperkt blijft.

Via www.tinypng.com kun je png-afbeeldingen snel verkleinen, meestal zonder zichtbaar kwaliteitsverlies. De resolutie blijft behouden, maar de omvang gaat aanzienlijk omlaag. Er is een commerciële Photoshop-uitbreiding beschikbaar voor deze dienst, maar het kan dankzij PNGmicro ook gratis. Start het programma, sleep de afbeeldingen die je wilt verkleinen naar het PNGmicro-venster en druk op de Play-knop. Je ziet direct de bestandsomvang omlaag schieten. Het is niet vreemd om een afbeelding van 1 MB te zien slinken naar 200 Kb. We horen je denken: ‘Ik gebruik jpg’s in plaats van png’s’. Ook dat kan, dan heb je van dezelfde makers JPEGmicro nodig. De png-indeling heeft in veel gevallen onze voorkeur omdat teksten en lijnen beter worden weergegeven, zelfs in verkleinde afbeeldingen.

©PXimport

Zeldzaam

©PXimport

Als je de specificatielijst van een moderne televisie of monitor bekijkt, zie je achter het kopje 'verversingssnelheid' vaak een getal staan gevolgd door 'Hz'. Jarenlang was 50 of 60 Hz de standaard, maar tegenwoordig pronken fabrikanten met 100, 120 of zelfs 144 Hz. Klinkt sneller, en sneller is meestal beter, maar wat betekent het nou eigenlijk voor jouw kijkervaring? Is het een noodzaak voor iedereen, of vooral leuk voor fanatieke gamers?

Om te begrijpen wat die Hertz (Hz) doet, moet je een televisie of monitor niet zien als een statisch schilderij, maar als een soort digitale flipbook. Het beeld dat je ziet, wordt immers continu opnieuw opgebouwd. Een standaard 60Hz-scherm ververst het beeld 60 keer per seconde. Dat is voor het menselijk oog snel genoeg om een vloeiende beweging waar te nemen bij normaal tv-kijken, zoals het nieuws of een dramaserie. Een 120Hz-scherm doet dat dus dubbel zo vaak: 120 keer per seconde.

©DC Studio

Waarom zou je meer beelden per seconde willen?

Het grootste voordeel van een hogere verversingssnelheid is soepelheid. Hoe meer beelden er per seconde worden getoond, hoe vloeiender bewegingen eruitzien. Bij 60 Hz kunnen snelle acties soms wat schokkerig ogen of last hebben van bewegingsonscherpte, ook wel 'motion blur' genoemd. Bij 120 Hz blijven details scherp, zelfs als de camera snel draait of als er bijvoorbeeld een raceauto voorbij raast. Daarnaast voelt de besturing van games directer aan. Tussen het moment dat je een knop indrukt en het moment dat je actie op het scherm ziet, zit minder tijd. Dat verschil in milliseconden lijkt verwaarloosbaar, maar je brein pikt het direct op als een responsievere ervaring.

Het verschil tussen 120 en 144 Hz (en hoger)

Terwijl 120 Hz de nieuwe gouden standaard is voor televisies, zie je bij computermonitors vaak getallen als 144 Hz, 165 Hz of zelfs 240 Hz en hoger. Het principe blijft hetzelfde, maar de toepassing verschilt. 120 Hz is de limiet voor de huidige generatie spelcomputers, zoals de PlayStation 5 en Xbox Series X. Televisies richten zich daarom specifiek op dat getal. Pc-gamers hebben echter vaak krachtiger videokaarten die nóg meer beelden per seconde kunnen produceren. Daarom zie je monitors met 144 Hz of meer.

Is het verschil tussen 120 en 144 Hz zichtbaar? Voor de gemiddelde gebruiker nauwelijks. Waar de stap van 60 naar 120 Hz een wereld van verschil is die bijna iedereen direct ziet, is de stap naar 144 Hz of hoger vooral voer voor professionele e-sporters die elke mogelijke fractie van een seconde winst nodig hebben. Voor de consument die een monitor zoekt voor thuisgebruik en gaming, is alles boven de 120 Hz doorgaans een uitstekende keuze.

©ER | ID.nl

Heb jij het nodig?

Het antwoord op die vraag hangt volledig af van wat je met je scherm doet; of dat nu een tv of een gamemonitor is. Kijk je voornamelijk lineaire televisie, films en series via streamingdiensten? Dan is een 120Hz-scherm geen harde noodzaak, aangezien films doorgaans in 24 beelden per seconde worden geschoten. Toch hebben 100/120Hz-panelen in televisies vaak wel een betere beeldkwaliteit en kunnen ze die films rustiger weergeven dan goedkopere 60Hz-panelen.

Ben je echter een gamer? Dan is het antwoord volmondig ja. De nieuwste spelcomputers en moderne videokaarten zijn gemaakt om die hoge snelheden te benutten. Games spelen soepeler, zien er scherper uit tijdens actiescènes en je reageert sneller op wat er gebeurt. Als je nu een nieuwe tv of monitor koopt met het oog op de toekomst en gaming, is 120 Hz of hoger eigenlijk een vereiste op je wensenlijstje. Let er bij televisies wel op dat je beschikt over een HDMI 2.1-aansluiting, want alleen die kabel kan de enorme hoeveelheid data van 4K-beeld met 120 Hz verwerken.

Drie tv's met 120 Hz of meer

De meeste high-end tv's van dit moment ondersteunen 120 Hz voor spelcomputers (PS5/Xbox Series X) en gaan zelfs tot 144 Hz als je ze aan een krachtige gaming-pc hangt.

Als we kijken naar de huidige generatie televisies, kunnen we niet om de LG OLED evo C5 heen. Dit is de gloednieuwe opvolger van de populaire C4 en wordt gezien als de standaard voor gamers en filmliefhebbers. Hij beschikt over vier HDMI 2.1-poorten die de volle 144 Hz ondersteunen, wat hem toekomstbestendig maakt voor pc-gamers, terwijl hij naadloos samenwerkt met de PlayStation 5 en Xbox Series X op 120 Hz. Het nieuwe paneel heeft een nog hogere helderheid dan zijn voorganger, waardoor HDR-beelden nog meer impact hebben.

Daarnaast is de Samsung OLED S95F een absolute blikvanger in de winkels. Waar Samsung vorig jaar hoge ogen gooide met de S95D, doet de F-serie er nog een schepje bovenop met een vernieuwde antireflectielaag die nog beter werkt in lichte kamers. Dit model combineert de diepe zwartwaarden van OLED met de intense kleuren van Quantum Dots. Ook dit scherm ondersteunt verversingssnelheden tot 144 Hz en beschikt over de uitgebreide Gaming Hub van Samsung, waarmee je zelfs zonder console games kunt streamen.

Voor wie liever geen OLED wil, is de Samsung Neo QLED QN90F de meest courante keuze in het high-end lcd-segment. Dit 2025-model maakt gebruik van geavanceerde Mini-LED-technologie, waardoor de helderheid veel hoger ligt dan bij OLED-schermen. Dat maakt hem ideaal voor een zonovergoten woonkamer. Met een verversingssnelheid die oploopt tot 144 Hz en een extreem lage invoervertraging, is dit voor veel competitieve gamers de favoriete keuze.

Drie monitors met 120 Hz of meer

Bij monitors ligt de standaard tegenwoordig al hoger dan 120 Hz, omdat snelheid de uitkomst van een potje schieten of racen bepaalt. Deze modellen zijn populair op Kieskeurig.

Op het gebied van monitoren zien we dat 240 Hz langzaam de nieuwe standaard wordt voor de serieuze gamer. Een model dat momenteel erg goed scoort op Kieskeurig is de LG UltraGear 27GR83Q. Dit is een 27-inch IPS-scherm met een razendsnelle verversingssnelheid van 240 Hz. In tegenstelling tot oudere modellen biedt dit scherm een extreem snelle responstijd van 1 milliseconde, waardoor je in snelle shooters geen last hebt van wazige beelden. Het is een van de meest complete monitoren van dit moment die zowel voor pc als console geschikt is.

Zoek je de absolute top in beeldkwaliteit, dan is de Samsung Odyssey G6 (G60SD) een model dat je veel ziet. Dit is een moderne OLED-monitor met een verversingssnelheid van maar liefst 360 Hz. Hoewel dat misschien overkill klinkt, zorgt de combinatie van de OLED-techniek en deze snelheid voor een ongekend vloeiende en scherpe ervaring. Het scherm heeft bovendien een nieuw koelsysteem waardoor de kans op inbranden – een angst bij oudere OLED-monitoren – aanzienlijk is verkleind.

Voor wie een beperkter budget heeft maar wel snelheid wil, is de MSI MAG 27CQ6F een actuele hardloper. Dit is een gebogen scherm (Curved) met een snelheid van 180 Hz, wat net dat beetje extra soepelheid geeft ten opzichte van de standaard 144 Hz-schermen. Het paneel biedt een hoog contrast en is daarmee een uitstekende instapper voor wie zijn game-ervaring wil upgraden zonder direct de hoofdprijs te betalen.

QD-OLED is steeds vaker terug te vinden in gamingmonitoren. Waar deze techniek eerst vooral was voorbehouden aan het hogere segment, zie je steeds vaker in modellen die voor een veel bredere groep gamers betaalbaar zijn. De vraag is natuurlijk of je dat verschil in beeldkwaliteit ook echt merkt tijdens het spelen. In dit artikel lees je hoe QD-OLED werkt en wanneer je het verschil in de praktijk merkt.

Wat QD-OLED anders maakt

Een traditioneel LCD-paneel werkt met achtergrondlicht dat door meerdere lagen heen moet voordat je een beeld ziet. Dat kost tijd en maakt dat zwart nooit volledig zwart wordt. QD-OLED laat die tussenlagen achterwege. Elke pixel geeft zelf licht en schakelt onafhankelijk van de rest. Daardoor reageert het beeld direct. De quantum-dot-laag zet het blauwe OLED-licht om in diepe en zuivere kleuren. Het voelt alsof je condens van een raam veegt: zodra de waas verdwijnt, zie je het beeld helder en zonder vertraging.

©ID.nl

Vloeiende beelden bij snelle actie

Die directe pixelreactie merk je vooral wanneer je snelle spellen speelt. Omdat pixels vrijwel meteen overschakelen naar een nieuwe kleurstand, blijven objecten die over het scherm vliegen scherp in beeld. In shooters, racespellen en andere games waarbij snelheid telt, bijvoorbeeld voetbalgames, ontstaat daardoor een rustiger beeld met minder bewegingsonscherpte. Je ogen hoeven zich minder vaak aan te passen. Daardoor raken ze minder snel vermoeid en houd je makkelijker overzicht, ook wanneer je langere tijd achter elkaar speelt.

©ID.nl

Zicht in donkere scènes

QD-OLED blinkt uit in donkere scènes. Pixels die geen licht hoeven te geven, staan volledig uit en leveren een diep zwart dat je bij LCD-panelen zelden ziet. Doordat heldere elementen hier direct naast kunnen staan zonder dat ze licht lekken, ontstaat een sterk contrast dat schaduwen en lichte accenten duidelijker scheidt. Daardoor verdwijnen grijze waasjes in schaduwhoeken en blijven contouren van objecten helder zichtbaar. Vooral in stealth-games, horrorspellen en shooters waarin je tegenstanders soms alleen als silhouet ziet, levert dat een tastbaar voordeel op.

©ID.nl

Kleurrijk zonder overdrijven

De quantum-dot-laag zorgt voor een breed kleurbereik waardoor lichteffecten, huidtinten en subtiele schaduwen goed zichtbaar blijven. Veel QD-OLED-monitoren tonen kleuren standaard wat verzadigd, vooral in de felste modi. In een sRGB- of filmmodus wordt het beeld zachter en natuurgetrouwer, wat beter aansluit bij fotobewerking en dagelijks gebruik. Zodra je de juiste modus gebruikt, lopen kleuren vloeiend in elkaar over en blijven ze gelijkmatig, terwijl uitgesproken elementen zoals neon en magie juist duidelijk opvallen. Dat merk je niet alleen in games, maar ook wanneer je foto's bewerkt of films kijkt.

Helderheid en HDR in perspectief

QD-OLED heeft op het gebied van helderheid flinke stappen gezet ten opzichte van eerdere OLED-generaties. In HDR-games kunnen lichte delen krachtig oplichten zonder dat fel zacht of dof oogt; explosies, glinsteringen op water en fel tegenlicht komen daardoor beter tot hun recht. Toch is het goed om te weten dat deze techniek niet alle beperkingen wegneemt. De helderheid van QD-OLED hangt sterk af van de schermvulling. Bij SDR (standaard dynamisch bereik, het normale helderheidsniveau voor dagelijkse pc-taken) op een volledig wit scherm ligt de helderheid meestal rond de 200 tot 250 nits. Bij kleinere, heldere onderdelen kan dit oplopen richting 400 tot 500 nits. In HDR kunnen pieken van 1000 tot 1300 nits worden bereikt, maar die waarden gelden vooral voor kleine accenten en niet voor het hele scherm. Mini-LED-monitoren houden hogere helderheidsniveaus langer vast, wat in fel verlichte kamers zichtbaar voordeel geeft in extreme highlights. QD-OLED compenseert veel daarvan met perfect zwart, waardoor het contrast wel krachtig blijft (zie ook kader QD-OLED versus Mini-LED) .

Reflecties in daglicht

De meeste QD-OLED-monitoren hebben een glanzende afwerking. Dat helpt bij de kleurweergave en het contrast, maar maakt het paneel gevoeliger voor reflecties bij daglicht. Daarnaast ontbreekt een polarisatiefilter. Daardoor kunnen zwartwaarden in fel licht een paarse of grijze waas krijgen: het diepe zwart wordt zichtbaar opgelicht, meer dan bij een gewone spiegeling. Dat drukt het contrast in een goed verlichte kamer en kan afleiden bij gamen. Gebruik je de monitor vooral in een donkere of gelijkmatig verlichte ruimte, dan speelt dit nauwelijks. In kamers met veel direct zonlicht of grote ramen komt een matte Mini-LED-monitor daarom vaak rustiger over.

©ID.nl

Minimale inputvertraging

Naast de snelle pixelreacties is ook de invoervertraging laag. Moderne QD-OLED-modellen reageren direct op elke muisbeweging en elke controlleractie. Vooral in competitieve shooters is dat een voordeel, omdat elke handeling zonder merkbare vertraging op het scherm verschijnt. 

Burn-in en levensduur

Burn-in blijft bij elke OLED-variant een punt van aandacht, al zijn moderne QD-OLED-schermen duidelijk verder dan eerdere generaties. Ze gebruiken meerdere beschermingsmechanismen die de belasting door statische beelden beperken. Voor normaal gamegebruik werkt dat in de praktijk goed en blijft het risico klein.

Dat neemt niet weg dat enige nuance op zijn plaats is. Gebruik je een monitor dagelijks vele uren voor taken met veel vaste elementen, zoals spreadsheets, fotobewerkingspanelen of het steeds terugkerende HUD van één game, dan is de kans op inbranden groter dan bij LCD- of Mini-LED-panelen. Afwisseling in wat je op het scherm toont en af en toe even pauze nemen helpt om het paneel langer in goede staat te houden. Even pauze nemen is ook voor jezelf goed trouwens!

Wat voor beschermingstechnieken kun je tegenkomen?

©AGON by AOC

Voorbeeld: bescherming in de praktijk

Veel QD-OLED-monitoren combineren verschillende beschermingsmechanismen om het risico op burn-in te beperken. In onderstaande tabel zie je bijvoorbeeld wat je kunt vinden in een aantal recente modellen uit de AGON PRO line-up van AOC. Je kunt al deze functies zelf in- en uitschakelen en je kunt de intensiteit ervan aanpassen. Dat betekent dat je zelf kunt bepalen hoe sterk de bescherming is.

Voor wie QD-OLED vooral interessant is

Gamers die veel snelle actie spelen, halen het meeste uit QD-OLED. De voordelen van de techniek zijn in elk genre zichtbaar, maar vallen vooral op in shooters en racespellen, waar tempo en directe reacties tellen. Ook filmische games die sterk leunen op licht-donkercontrasten winnen zichtbaar aan sfeer en detail.

Conclusie

QD-OLED combineert diepe zwartwaarden met snelle pixelreacties en een breed kleurbereik. Dat zorgt voor een vloeiend beeld in snelle games en meer overzicht in donkere scènes. HDR komt overtuigend tot zijn recht, al blijven Mini-LED-schermen beter overeind bij zeer hoge helderheid en fel daglicht. Inbranden blijft een punt van aandacht wanneer hetzelfde element lange tijd in beeld staat, maar moderne modellen beschikken over uitgebreide beschermingsmaatregelen. Voor veel gamers is QD-OLED daarmee een goede keuze: snel, sfeervol en klaar voor de komende jaren.