Windows is een prima besturingssysteem, maar het is niet perfect. Dat is precies waarin we verandering brengen. Het internet staat vol freeware, maar welke gratis software voor Windows 10 is nu daadwerkelijk nuttig en mag dus echt niet op je pc ontbreken? Een overzicht.

Hoewel Windows de afgelopen jaren steeds volwassener is geworden, zijn er nog best onderdelen te bedenken waar het besturingssysteem tekortschiet. Enthousiaste ontwikkelaars hebben hierop ingespeeld en programma’s uitgebracht die juist in deze ontbrekende functies voorzien. We selecteerden er negen stuks.

Beter privacybeheer met O&O ShutUp10

Toegegeven: de makers van Windows 10 hebben in recente updates flink gesleuteld aan de privacy-instellingen, zodat deze nu overzichtelijker zijn dan in de eerste versies van Windows 10. Toch kan het nog flink beter, moeten de makers van O&O ShutUp10 hebben gedacht. Dit programma geef je uitgebreide controle over de privacy-instellingen in Windows 10. Prettig is bovendien dat je het programma kosteloos mag gebruiken.

In het hoofdvenster vind je alle instellingen overzichtelijk op een rij. Er zijn verschillende categorieën, onder meer voor apps en de browser. In de kolom Recommended zie je of het wordt aanbevolen om de instelling in te schakelen. Zo wordt bijvoorbeeld aanbevolen om het blokkeren van advertenties via bluetooth in te schakelen, maar geeft de app aan dat het minder handig is om het blokkeren van de camera altijd in te schakelen. Klik op Actions, Apply only recommended settings om in één keer de privacy-opties van Windows aan banden te leggen.

Terug naar de oorspronkelijke situatie is op elk moment mogelijk: kies Actions, Undo all changes (‘factory settings’). Belangrijk: zorg voor een reservekopie van je systeem voordat je de aanpassingen doorvoert. In O&O ShutUp10 kies je daartoe voor Actions, Create a system restoration point.

©PXimport

Bestanden versleutelen met VeraCrypt

Tijd om onze persoonlijke bestanden en mappen ook achter slot en grendel te zetten. Dat doen we met VeraCrypt. Met behulp van een unieke ‘identifier’ (zoals een wachtwoord) en een versleutelingsalgoritme worden de bestanden onleesbaar gemaakt. Je geeft zelf aan welke bestanden moeten worden versleuteld. Zo kun je ervoor kiezen om een specifieke partitie of map te versleutelen en hierin je persoonlijke bestanden onder te brengen. De bestanden worden gehuisvest in een ‘encrypted file container’, waartoe alleen jijzelf toegang hebt.

Maak eerst een back-up van je bestanden voordat je ze versleutelt; zorg ook dat je volledig vertrouwd bent met de werking van VeraCrypt. Vervolgens kies je Create Volume en volg je de stappen van de wizard om te bepalen welke onderdelen je wilt afschermen. Kies voor Create an encrypted file container of – bij het afschermen van een volledige partitie of schijf – voor Encrypt a non-system partition/drive. Volg de verdere stappen van de wizard om de bestanden te versleutelen.

©PXimport

Wachtwoorden beheren met KeePass

Een goede wachtwoordmanager mag in Windows 10 niet ontbreken. Tijd om deze zelf toe te voegen. We kiezen voor KeePass. Het gaat hier om een gratis en opensource manager die regelmatig wordt bijgewerkt. In het hoofdvenster van KeePass vind je de verschillende wachtwoordcategorieën, terwijl rechts de diensten en bijbehorende aanmeldingsgegevens worden getoond. Om een nieuwe groep aan te maken, kies je Groep, Groep toevoegen. Geef de groep een passende naam (bijvoorbeeld Wachtwoorden zakelijk of Wachtwoorden privé). Vul de groep vervolgens met de aanmeldgegevens van je diensten. Kies voor Invoer, Invoer toevoegen.

Interessant is de wizard waarmee je sterke wachtwoorden kunt genereren. Je vindt deze via Extra, Wachtwoord genereren. Op het tabblad Instellingen kun je aangeven aan welke voorwaarden nieuwe wachtwoorden moeten voldoen. Zorg er altijd voor dat je een noodblad hebt afgedrukt en dat je dat veilig bewaart: in geval van nood vind je (of iemand die je hiervoor hebt aangewezen) de belangrijkste gegevens voor toegang tot de informatie. Kies dan ook voor Bestand, Afdrukken, Print noodblad.

©PXimport

Verwijderde bestanden terughalen met Recuva

De Prullenbak vormt natuurlijk een prettig vangnet als je iets hebt verwijderd en je je later bedenkt, maar het kan beter. Met Recuva kun je bestanden herstellen die je per ongeluk écht hebt verwijderd. Er is een gratis variant beschikbaar; die voldoet in veel van de gevallen voor het terughalen van bestanden. In het hoofdvenster kies je de schijf (of de partitie) waarop de bestanden zich oorspronkelijk bevonden en geef je aan naar welke bestandsformaten moet worden gezocht. De zoekresultaten worden in een lijst getoond, waarna je kunt aanvinken welke bestanden moeten worden hersteld.

Via de voorbeeldweergave kun je zien om welk bestand het gaat, voordat je het herstelt. Dat is vooral handig bij foto’s. Het programma werkt als een tweetrapsraket: wordt het bestand in de normale scan niet gevonden, dan kun je altijd de Deep Scan inzetten: hierbij wordt de schijf nog grondiger gecontroleerd. Voor beginnende gebruikers is de wizard handig. Deze helpt bij de stappen die nodig zijn om een bestand terug te halen.

©PXimport

Programma's in tabbladen met Groupy

Microsoft probeerde het zelf even in testversies van Windows 10, maar het bedrijf heeft de functionaliteit op het laatst teruggetrokken: tabs van verschillende programma’s in één venster. Werk je bijvoorbeeld aan een rapport, dan kun je één venster maken met een tabblad met Word, een ander tabblad met Chrome en de websites je die u voor het rapport nodig hebt, en een tab met Spotify voor de nodige ontspanning. Zo heb je één venster waarin alles is verzameld voor je huidige werksessie.

Gelukkig biedt Groupy deze functionaliteit en ben je niet meer afhankelijk van Microsoft. Je kunt hiermee vensters maken met verschillende programma’s. Ook handig: de volgende dag eenvoudigweg het venster openen en doorgaan waar je was gebleven, inclusief alle programma’s die je op dat moment had geopend. Je kunt de groepjes met programma’s ook bewaren, om ze op een later moment weer op te roepen.

©PXimport

Veelvoorkomende problemen oplossen met FixWin

Doet Windows weer eens niet wat je wilt en vertoont het vervelende kuurtjes? De ingebouwde Probleemoplossers van Windows schieten al gauw tekort. Met FixWin heb je toegang tot een grote lijst veelvoorkomende en irritante problemen waarvoor het programma een geautomatiseerde oplossing heeft. Denk bijvoorbeeld aan thumbnails van documenten die opeens niet meer verschijnen in de Verkenner of het pictogram van de Prullenbak dat niet meer wordt ververst zodra de Prullenbak gevuld of juist geleegd is.

De problemen zijn onderverdeeld in zes categorieën. Open de categorie om alle problemen te zien. Herken je een probleem, klik dan op de knop Fix om het probleem automatisch op te lossen. Soms zijn er meerdere oplossingen beschikbaar voor een probleem. Klik op Fix 2 om de tweede oplossing te proberen.

Vergeet niet altijd eerst een herstelpunt te maken, zodat je in geval van nood kunt terugkeren naar een punt in het verleden. Deze optie wordt overigens aangeboden door FixWin.

©PXimport

Drivers up-to-date met Snappy Driver Installer

Met Snappy Driver Installer kun je de drivers van het systeem actueel houden. Dit programma maakt een analyse van je systeem en inventariseert daarbij welke drivers nodig zijn. Vervolgens haalt het automatisch de nieuwste versies van de stuurprogramma’s binnen. We houden ervan om zelf de controle te houden, dus kiezen we ervoor om een lijst te zien van beschikbare drivers en daaruit zelf een selectie te maken van drivers die uiteindelijk moeten worden geïnstalleerd. In het hoofdvenster kun je kiezen uit drie opties: Download All DriverPacks, Download Network Drivers Only en Download Indexes Only. Wij kiezen voor de laatste optie.

Maak altijd eerst een back-up van de computer voordat je de drivers installeert. Deze optie wordt aangeboden door Snappy Driver Installer. Klik daarna op Install. Prettig is dat de drivers ook offline kunnen worden geïnstalleerd, zodat je niet altijd afhankelijk bent van een internetverbinding. Het is jammer dat de software niet de mogelijkheid biedt om zelf drivers toe te voegen, maar verder is het programma een waardevolle aanvulling op de standaard Windows-functionaliteit.

©PXimport

Windows in een virtuele machine met Sandboxie

De nieuwste versie van Windows 10 Professional introduceert Windows Sandbox: een ingebouwde afgeschermde omgeving waarin je bijvoorbeeld proefprogramma’s kunt testen zonder dat dit invloed heeft op de rest van de computer. Zo’n ingebouwde virtuele machine is uiteraard een welkome aanvulling, maar helaas vallen gebruikers van Windows 10 Home buiten de boot. Geen probleem: we voegen het gratis programma Sandboxie toe aan onze eigen Windows-installatie.

Met Sandboxie kun je programma’s in een geïsoleerde omgeving uitvoeren. Prettig is overigens dat Sandboxie niet alleen geschikt is voor Windows 10, maar ook voor eerdere Windows-versies. Om een nieuwe sandbox te maken, kies je voor Sandbox, Create New Sandbox. Voorzie de groep van een passende naam. Kijk bij DefaultBox voor snelkoppelingen naar veelgebruikte programma’s en voeg zelf nieuwe programma’s toe. Kies daarbij uit Any Program, From Start Menu of Windows Explorer. Om te laten zien dat een programma in een sandbox-omgeving wordt uitgevoerd, verschijnt het teken #.

©PXimport

Dubbele bestanden verwijderen met Auslogics Duplicate File Finder

Houd tot slot de Windows-omgeving opgeruimd en voorkom dat het systeem gevuld raakt met dubbele bestanden. Identieke bestanden zijn niet alleen overbodig, maar nemen ook kostbare schijfruimte in. Bijvoorbeeld meerdere fotomappen, waarin de foto’s dubbel staan omdat je vaker een back-up van de fotomap van je mobiele telefoon hebt gemaakt. Met Duplicate File Finder ga je geautomatiseerd op zoek naar zulke bestanden.

Zo kun je bestanden van een bepaalde soort laten opsporen, zoals muziekbestanden of foto’s. Handig is de mogelijkheid om specifieke periodes of bestandsnamen uit te sluiten. Duplicate File Finder kent trouwens een ingebouwde back-upfunctie; geen overbodige luxe als je flink aan de slag gaat met het uitdunnen van de bestanden.

©PXimport

Een paar bestanden hernoemen is zo gebeurd. Maar zodra je tientallen of honderden namen moet aanpassen, schiet handmatig werk tekort. Dan komt externe software goed van pas. PowerRename, onderdeel van de PowerToys-collectie, biedt uitkomst. Met deze slimme tool kun je grote aantallen bestanden in één keer hernoemen. Dat gaat snel, efficiënt en precies zoals jij het wilt.

PowerRename activeren

PowerRename is een stuk krachtiger dan de standaard hernoemfunctie van Windows. De tool maakt deel uit van PowerToys, een opensource-project van Microsoft. Wil je de Microsoft Store-versie installeren? Open dan het Startmenu, zoek naar Microsoft Store en start de app. Typ PowerToys in het zoekveld bovenaan. Klik op Installeren zodra je het programma hebt gevonden. Na installatie verschijnt PowerToys in het systeemvak van Windows. Open het, kies in de linkerkolom PowerRename en je ziet meteen een korte animatie van hoe de tool werkt. Klik op Instellingenopenen en controleer of PowerRename is ingeschakeld. Let op: bij ons werkte PowerRename pas na een herstart van het systeem.

Contextueel menu in Verkenner

Open de map met de bestanden die je wilt hernoemen. Selecteer ze allemaal met Ctrl+A en klik met de rechtermuisknop op de selectie. In het contextmenu van Windows Verkenner kies je onderaan de opdracht Naam wijzigen met PowerRename.

Zoeken en vervangen

Daarna opent het venster van PowerRename. In het veld Zoeken geef je in welk deel van de bestandsnaam je wilt vervangen. In het veld eronder typ je de nieuwe tekst. In ons voorbeeld vervangen we het woord Image door Kreta2015. Nog vóór de wijziging wordt uitgevoerd, toont PowerRename een overzicht: links de oorspronkelijke bestandsnamen, rechts de nieuwe. Zo zie je meteen wat er verandert. Daaronder kies je of de aanpassing moet gelden voor de volledige naam inclusief extensie, alleen de bestandsnaam, of alleen de extensie.

Met de knoppen onder Tekstopmaak pas je eenvoudig het hoofdlettergebruik aan, van alles in kleine letters, naar alles in hoofdletters, alleen een hoofdletter aan het begin, of elke beginletter van een woord in hoofdletters. Het laatste pictogram schakelt de nummering in. Activeer je dat, dan voegt PowerRename automatisch nummers tussen haakjes toe aan de bestandsnamen.

Het gebrek aan een rijk contrast is een van de grootste ergernissen bij lcd- en ledtelevisies. Fabrikanten hebben daarom een slimme techniek bedacht die het contrast aanzienlijk verbetert: local dimming. In dit artikel leggen we uit hoe deze techniek van jouw grijze nachtlucht weer een inktzwarte sterrenhemel maakt.

Het contrast van je televisie is misschien wel de belangrijkste eigenschap voor mooi beeld. We willen dat wit verblindend wit is en zwart echt inktzwart. Bij oledtelevisies is dat makkelijk, want daar geeft elke pixel zelf licht. Maar de meeste televisies in de Nederlandse huiskamers zijn nog steeds lcd- of ledschermen (inclusief QLED). Die werken met een lamp achter het scherm, de zogeheten backlight. Local dimming is de techniek die probeert de nadelen van die achtergrondverlichting op te lossen.

Om te begrijpen waarom local dimming nodig is, moet je eerst weten hoe een standaard led-tv werkt. Simpel gezegd is het een groot paneel met pixels die zelf geen licht geven, maar alleen van kleur veranderen. Achter die pixels brandt een grote lichtbak. Als het beeld zwart moet zijn, sluiten de pixels zich om het licht tegen te houden. Helaas lukt dat nooit voor de volle honderd procent; er lekt altijd wat licht langs de randjes. Hierdoor zien donkere scènes er vaak wat flets en grijzig uit. De achtergrondverlichting staat immers vol aan, ook als het beeld donker moet zijn.

Nooit meer te veel betalen? Check Kieskeurig.nl/prijsdalers!

De lampen dimmen waar het donker is

Local dimming pakt dit probleem bij de bron aan. In plaats van één grote lichtbak die altijd aan staat, verdeelt deze techniek de achtergrondverlichting in honderden (en bij duurdere tv's soms duizenden) kleine zones. De televisie analyseert de beelden die je kijkt continu. Ziet de processor dat er linksboven in beeld een donkere schaduw is, terwijl rechtsonder een felle explosie te zien is? Dan worden de lampjes in de zone linksboven gedimd of zelfs helemaal uitgeschakeld, terwijl de lampjes rechtsonder juist fel gaan branden.

Het resultaat is direct zichtbaar. Zwart wordt weer echt zwart, simpelweg omdat er geen licht meer achter dat deel van het scherm brandt. Tegelijkertijd blijven de lichte delen van het scherm helder. Dat zorgt voor een veel groter contrast en geeft het beeld meer diepte. Vooral bij het kijken van HDR-films en -series is dat van belang. Zonder local dimming kan een led-tv eigenlijk geen goed HDR-beeld weergeven, omdat het verschil tussen licht en donker dan te klein blijft.

©ER | ID.nl

Niet alle local dimming is hetzelfde

Het klinkt als een wonderoplossing, maar de uitvoering verschilt enorm per televisie. Het grote toverwoord hierbij is het aantal zones. Hoe meer zones de tv onafhankelijk van elkaar kan aansturen, hoe preciezer het licht kan worden geregeld. Goedkopere televisies gebruiken vaak edge lit local dimming. Hierbij zitten de lampjes alleen in de rand van de tv. Dat werkt redelijk, maar is niet heel nauwkeurig. Je ziet dan soms dat een hele verticale strook van het beeld lichter wordt, terwijl er eigenlijk maar één klein object moest worden verlicht.

De betere variant heet full array local dimming. Hierbij zitten de lampjes over de hele achterkant van het scherm verspreid. De allernieuwste en beste vorm hiervan is miniLED. Daarbij zijn de lampjes zo klein geworden dat er duizenden in een scherm passen, wat de precisie van oled begint te benaderen. Als er te weinig zones zijn, kun je last krijgen van zogenaamde 'blooming'. Dat zie je bijvoorbeeld bij witte ondertiteling op een zwarte achtergrond: er ontstaat dan een soort wazige lichtwolk rondom de letters, omdat de zone groter is dan de tekst zelf.

Ga voor de full monty!

Local dimming is dus geen loze marketingkreet, maar een dankbare techniek voor iedereen die graag films of series kijkt op een led- of QLED-televisie. Het maakt het verschil tussen een flets, grijs plaatje en een beeld dat van het scherm spat met diepe zwartwaarden. Ben je in de markt voor een nieuwe tv? Vraag dan niet alleen óf er local dimming op zit, maar vooral of het gaat om full array dimming. Je ogen zullen je dankbaar zijn tijdens de volgende filmavond!