Groenten, fruit en kruiden uit eigen tuin kunnen een flinke besparing opleveren. Zeker als je kiest voor soorten die in de winkel duur zijn, weinig verzorging vragen en jaar na jaar opnieuw groeien. Je hoeft er geen groene vingers voor te hebben en ook geen grote tuin. In dit artikel lees je welke planten slim zijn om te kweken, hoe je begint en waar je op moet letten om zoveel mogelijk uit je oogst te halen.
* Of van je eigen balkon natuurlijk
In dit artikel lees je:
• Waarom zelf kweken geld bespaart
• Welke groenten je makkelijk zelf kweekt, ook in potten
• Welke fruitplanten jarenlang opbrengst geven
• Of je beter kruiden kunt kopen of zelf zaaien
• Welke kruiden goed groeien in potten
• Wanneer je het beste kunt zaaien of planten
• Hoe je je oogst beschermt tegen slakken, rupsen en vogels
• Waarom avocado's kweken in Nederland nauwelijks zin heeft
• Hoe je eenvoudig begint, ook zonder moestuin
Lees ook: Ingemaakt! 4 manieren om zelf thuis voedsel te conserveren
Waarom zelf kweken loont
In de supermarkt kunnen verse bessen, kruiden en biologische groenten behoorlijk aantikken. Een klein bosje rozemarijn kost al snel meer dan een euro, terwijl een rozemarijnplantje je jarenlang voorziet als je 'm goed behandelt. Ook courgettes, cherrytomaatjes en paprika's zijn flink aan de prijs, terwijl je ze zelf makkelijk kweekt, zelfs in een pot.
Daarnaast scheelt het in verpakkingsmateriaal, voorkom je verspilling en smaakt alles verser dan vers. Zelfs op een balkon of klein terras kun je met een paar bakken al behoorlijk wat opbrengen.
Groenten: veel opbrengst, dus dat bespaart geld!
Voor deze groenten heb je weinig ruimte of moeite nodig, terwijl ze wel een goede opbrengst geven.
1. Courgette
Courgette groeit snel, vraagt weinig aandacht en geeft veel vruchten. Eén plant kan je wekenlang oogst opleveren. Toegegeven, in de zomermaanden zijn ze best betaalbaar in de winkel. Maar juist door de grote opbrengst kun je er makkelijk ook iemand anders blij mee maken en je kunt ze inmaken voor de winter.
Zaaien: april binnen, mei buiten
Zon: veel zon
Grond: luchtige, voedzame grond
Let op: geef genoeg water, vooral bij warm weer
Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei
2. Cherrytomaten
Perfect voor op het balkon. In pot of in de volle grond.
Zaaien: maart binnen, uitplanten in mei
Zon: volle zon, uit de wind
Grond: goed doorlatend en rijk aan voeding
Let op: bind ze op en haal regelmatig dieven (zijscheuten) weg
Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei
3. Prei
Prei is populair en veelzijdig. Je kunt het hele jaar door zaaien, afhankelijk van de soort (zomer- of winterprei).
Zaaien: februari tot juni
Zon: zon of halfschaduw
Grond: losse, voedzame grond
Let op: plant jonge prei diep, dat zorgt voor lange witte stelen
Oogsten: juli t/m september; regelmatig plukken stimuleert nieuwe groei
4. Paprika
Paprika's doen het goed in een pot op een zonnig balkon of in een kas. Ze vragen iets meer aandacht, maar zijn het waard.
Zaaien: februari binnen
Zon: veel zon, liefst beschut
Grond: voedselrijke potgrond
Let op: paprika's houden van warmte – een kas of warm hoekje helpt enorm
Oogsten: augustus t/m oktober; zodra paprika's volledig gekleurd zijn oogsten
5. Rucola
Korte groeicyclus, dus je kunt meerdere keren per seizoen zaaien.
Zaaien: maart tot september
Zon: liefst halfschaduw, anders wordt het snel bitter
Grond: normale tuingrond, niet te droog
Let op: jonge rucola is het lekkerst – wacht niet te lang met oogsten
Oogsten: mei tot oktober; al 4-6 weken na zaaien
Fruit: planten voor jarenlange opbrengst
Met fruitstruiken of -bomen leg je de basis voor een structurele besparing. Na het eerste jaar begint de oogst, en die wordt vaak elk jaar groter.
1. Blauwe bes
Duur in de winkel, maar als struik jarenlang opbrengst.
Planten: november tot maart
Zon: volle zon
Grond: zure grond (meng turf door de aarde)
Let op: geef bij droogte water met regenwater (geen kalkrijk kraanwater)
Oogsten: juli t/m september; vruchten regelmatig plukken als ze volledig blauw zijn
2. Framboos
Geeft snel oogst, kan ook in grote pot op balkon.
Planten: najaar of vroeg voorjaar
Zon: liefst veel zon
Grond: goed doorlatend, voedzaam
Let op: snoei oude takken na de oogst voor meer vruchtvorming
Oogsten: juni t/m oktober; afhankelijk van ras, pluk zodra rijp
3. Aardbeien
Makkelijk, ook in hangpotten.
Planten: maart of augustus
Zon: volle zon
Grond: luchtige aarde, niet te nat
Let op: verjong elk jaar door nieuwe stekken te planten
Oogsten: juni t/m september; direct oogsten zodra ze volledig rood zijn
4. Vijg (in pot)
Zelfs op een balkon kun je een vijgenboom houden.
Planten: voorjaar
Zon: volle zon, beschut plekje
Grond: voedzame, goed doorlatende grond
Let op: bescherm bij strenge vorst
Oogsten: augustus t/m oktober; vijgen oogsten als ze zacht en volledig gekleurd zijn
©Valery Sheiko | draw05 - stock.adobe.com
Kruiden: kopen of zaaien?
Kopen: sneller en makkelijker
Bij kruiden als rozemarijn, tijm, munt en bieslook is een plantje van het tuincentrum of zelfs de supermarkt vaak de handigste optie.
Je hebt direct een oogstbare plant
Je ziet meteen of de plant gezond is
Je bespaart tijd, want kiemen duurt bij sommige soorten weken
Vooral houtige kruiden (rozemarijn, tijm) groeien langzaam uit zaad
Belangrijk is wel dat je supermarktplantjes niet als wegwerpkruid gebruikt. Verpot ze in voedzame aarde, geef ze licht, en knip regelmatig bij. Zo gaan ze makkelijk maanden (soms jaren) mee.
Zaaien: zinvol bij snelle groeiers
Kruiden als basilicum, koriander, dille en peterselie kun je prima zaaien, vooral als je ze in grotere hoeveelheden gebruikt.
Goedkoop: één zakje zaad geeft veel planten
Leuk om te doen in de lente
Je kunt steeds nieuwe rondes opkweken
Maar ook hier geldt: zaaien vraagt aandacht. Je hebt een warme, lichte plek nodig en moet zorgen dat de kiemplantjes niet uitdrogen of omvallen.
Kruiden: altijd vers binnen handbereik
Verse kruiden zijn duur, terwijl een plantje vaak jarenlang meegaat. Deze soorten zijn eenvoudig in onderhoud en groeien goed in potten.
1. Rozemarijn
2. Tijm
Zon: veel zon
Grond: doorlatend, kalkrijk
Let op: snoei regelmatig voor compacte groei, regelmatig toppen
Oogsten: hele jaar door
3. Munt
Zon: halfschaduw of zon
Grond: vochtig, niet te droog
Let op: woekert, dus altijd in pot houden
Oogsten: maart t/m november; jonge blaadjes smaken het beste
4. Bieslook
Zon: halfschaduw tot zon
Grond: voedzaam, vochtig
Let op: bloeit in zomer, maar dan kun je nog steeds de stengels oogsten
Oogsten: maart t/m oktober; knip regelmatig voor verse aanwas
Wanneer zaaien of planten?
| Gewas | Binnen zaaien | Buiten zaaien | Planten | Oogsten vanaf |
|---|
| Courgette | april | mei | mei | juli–sept |
| Cherrytomaat | maart | mei | mei | juli–sept |
| Prei | februari–maart | april–juni | - | juli–dec |
| Paprika | februari–maart | mei | mei | juli–sept |
| Rucola | - | maart–sept | - | april–okt |
| Blauwe bes | - | - | nov–maart | juli–aug |
| Framboos | - | - | okt–mrt | juni–aug |
| Aardbei | - | - | maart/aug | juni–juli |
| Vijg | - | - | voorjaar | aug–okt |
| Rozemarijn | - | maart–juli | maart–mei | het hele jaar |
| Tijm | - | maart–juli | maart–mei | het hele jaar |
| Munt | - | maart–juli | maart–mei | het hele jaar |
| Bieslook | - | maart–juli | maart–mei | het hele jaar |
| Basilicum | maart–mei | mei–juli | - | juni–sept |
| Koriander | maart–april | april–juni | - | mei–aug |
| Dille | maart–april | april–juni | - | mei–aug |
| Peterselie | februari–april | maart–juli | - | mei–okt |
Wat te doen tegen slakken, rupsen en vogels?
Zodra het groen gaat groeien, ontdekken ook dieren je tuin. Met deze tips houd je de schade beperkt:
Slakken:
Leg koperen munten rond potten of bedden
Zet schuilplaatsen zoals omgekeerde bloempotten om ze weg te vangen
Kies planten die slakken minder lekker vinden (zoals rozemarijn of tijm)
Zet een schoteltje met bier neer
Rupsen:
Controleer planten regelmatig op eitjes (onder bladeren)
Plant afrikaantjes of dille tussen je groenten – die trekken natuurlijke vijanden aan
Gebruik fijnmazig net als je veel last hebt
Vogels:
Span vogelnetten over bessenstruiken
Hang oude cd's of glimmend lint op om ze af te schrikken
Zet een nep-roofvogel in de buurt van je fruit
Kun je zelf avocado's kweken?
Hoewel avocado's duur zijn in de winkel, is het niet realistisch om ze zelf te kweken met het idee dat je er ooit van zult oogsten. Je kunt de pit laten kiemen – bijvoorbeeld in een glas water of direct in potgrond – en daar groeit met wat geduld een mooie plant uit. Maar een echte avocado-oogst? Die blijft in Nederland vrijwel altijd uit. De boom heeft jaren nodig om vrucht te dragen, meestal tussen de zeven en tien jaar, en stelt hoge eisen aan temperatuur en licht. Buiten overleeft hij onze winters niet. Zelfs in een kas is het lastig om genoeg warmte en luchtvochtigheid te bieden. Daarbij komt dat veel soorten alleen vruchten dragen als er een tweede, genetisch afwijkende boom in de buurt staat voor kruisbestuiving. Leuk dus als groene kamerplant, maar niet als serieuze manier om geld te besparen op avocado's.
Begin klein, groei vanzelf
Je hoeft niet meteen een hele moestuin aan te leggen. Begin met drie bakken op je balkon of een paar vaste planten in een zonnig hoekje. Kies soorten die je vaak gebruikt en die je veel geld schelen in de winkel. Na een eerste jaar weet je wat werkt en kun je stap voor stap uitbreiden.
Moestuinzaden?
Heel veel keus
