ID.nl logo
Je telefoon als scanner: oude foto's digitaliseren
© ID.nl
Huis

Je telefoon als scanner: oude foto's digitaliseren

Een smartphone is tegenwoordig een volwaardig alternatief voor een desktopscanner. Niet alleen om documenten te digitaliseren, maar ook om oude fotoafdrukken om te zetten naar digitale beelden. Natuurlijk kun je een foto maken van een afdruk, maar meteen speciale scan-app behaal je een betere kwaliteit. Ook heb je daarmee meer mogelijkheden om de afbeelding verder te verbeteren.

Uiteraard zijn je dierbare digitale foto’s en filmpjes goed beveiligd. Ze staan niet alleen op je smartphone, maar zijn waarschijnlijk ook veilig opgeslagen in de cloud. Daar ga je tenminste van uit. Maar hoe zit het met al die oude papieren foto’s? Die afbeeldingen van overleden familieleden, vroegere vrienden, schoolkameraadjes, huisdieren of een jongere versie van jezelf? Leg ze klaar en neem rustig de tijd om ze met de smartphone in te scannen. Je bent er best wel even mee bezig, maar het is verrassend leuk om vergeten herinneringen die je in de schoenendoos of een stoffig album bewaart, nieuw leven in te blazen. Alle apps die we hier bespreken, zijn er zowel in een Android- als een iOS-versie.

Google Photoscan

Een prima gratis app die speciaal is ontwikkeld voor het digitaliseren van fotoafdrukken, is Google Fotoscan. Deze bijzonder gebruiksvriendelijke app slaat je scans automatisch op in Google Foto’s. De beeldkwaliteit is verrassend goed en de app begeleidt je stap voor stap bij het scannen.

Voor elke foto werkt de app met verschillende opnamen. De app voegt deze beelden samen tot één geoptimaliseerde scan. Zodra je op de sluiterknop tikt, verschijnen vier witte stippen; één in elke hoek van de afbeelding. Je beweegt je telefoon naar elke stip en houdt die stil tot de stip blauw kleurt. Dat kost iets meer tijd dan het maken van een gewone foto, maar het resultaat is aanzienlijk beter. Van het indrukken van de sluiter tot de uiteindelijke scan ben je zo’n 10 tot 20 seconden per foto kwijt.

Gelijke lichtverdeling

Standaard activeert de app tijdens het scannen de flitser van je telefoon, maar je kunt deze functie eenvoudig uitschakelen als je dat liever hebt. Door de combinatie van vier opnames zorgt Fotoscan voor digitale afbeeldingen zonder hinderlijke schittering. Dat is een veelvoorkomend probleem bij het simpelweg fotograferen van een afdruk. Daarbij ontstaat vaak een ongelijkmatige lichtverdeling, met storende reflecties tot gevolg.

De scan wordt automatisch bijgesneden tot het juiste formaat, waarbij randen van bijvoorbeeld de tafel of ondergrond netjes worden weggesneden. De resultaten zijn zonder meer overtuigend. Een bijkomend voordeel is dat je scans automatisch worden opgeslagen in Google Foto’s. Daar kun je ze eenvoudig bewerken, delen via de ingebouwde functies en snel terugvinden met behulp van de krachtige zoekfunctie.

Microsoft Lens

Microsoft biedt eveneens een gratis app aan om documenten, visitekaartjes en foto’s te scannen: Microsoft Lens. Ook Lens is eenvoudig in gebruik en volledig gratis. Bij het openen van de app kies je uit verschillende scanmodi, zoals Acties (voor het inlezen van tabellen of tekst), Document, Whiteboard, Foto en Visitekaartje.

Richt de camera op de papieren foto en tik op de scanknop. De app bevat enkele basistools om de opname te bewerken of te roteren. Je kunt zelfs tekst toevoegen. Door de hoekpunten van het selectiekader te verslepen, snijd je de afbeelding nauwkeurig uit.

Veel exportmogelijkheden

Foto’s digitaliseren met Microsoft Lens gaat sneller dan met Google Fotoscan, omdat je per scan slechts één opname hoeft te maken. Het risico op reflecties is wel groter, wat soms leidt tot een iets lagere beeldkwaliteit in vergelijking met de app van Google. Toch levert Lens scherpe scans met accurate kleuren.

De app biedt zestien filters om afbeeldingen om te zetten naar onder meer grijswaarden, sepia, zwart-wit en andere stijlen. Wie een ­Microsoft-abonnement heeft, kan scans rechtstreeks uploaden naar OneDrive, of direct exporteren naar de lokale fotobibliotheek, pdf, Word, OneNote of PowerPoint.

Photomyne Photo Scan

Photomyne Photo Scan kun je slechts drie dagen gratis uitproberen. Daarna betaal je 5,83 euro per maand of 69,90 euro per jaar. Dat is aan de prijzige kant voor een scan-app, maar daar krijg je veel functionaliteit voor terug. Dit is een van de compleetste fotoscanners. Zo kun je met één tik meerdere foto’s tegelijk scannen. Dat is ideaal als je een fotoalbum wilt digitaliseren met meerdere afdrukken op dezelfde pagina.

De app herkent, snijdt en verwerkt automatisch alle individuele beelden. Wanneer je aan de slag wilt, begin je met New album. Daarna kies je of je documenten, foto’s, negatiefjes of dia’s wilt scannen. Die laatste twee lukken zeker met deze tool, maar de resolutie is naar ons gevoel niet hoog genoeg. Bovendien kun je dan beter een hulpmiddel gebruiken om de telefoon op een vaste afstand van de dia of het negatiefje te houden.

Inkleuren en verscherpen

Omdat het telkens om één opname gaat en niet om een combinatie van verschillende shots, heb je soms wel wat last van schittering en reflectie. Kies je de optie Photos, dan vindt de Photo Scan App zelf de individuele foto’s. Bovendien optimaliseert hij de kleur- en helderheid, zodat het contrast en de verzadiging perfect zijn. Wanneer je de knop Edit gebruikt, kun je de oude zwart-witfoto’s door de software laten inkleuren. Dat doet Photomyne volledig zelfstandig. Er is geen mogelijkheid om te kiezen of een jurk blauw of roze zal zijn. De nadruk bij het inkleuren ligt vooral op de huidtinten.

Er zijn vier filters die het kleurgebruik iets levendiger of zachter maken. Door op het diamantpictogram te tikken, maakt de app vooral de gelaatstrekken van de personen scherper. De app ondersteunt zelfs gezichtsherkenning. Vervolgens kun je de foto’s opslaan op de Photomyne-website, lokaal bewaren op je apparaat, of direct delen via e-mail. Het is ook mogelijk om de scans rechtstreeks uit te wisselen met je computer door naar www.photomyne.com te gaan en de QR-code te scannen die op je telefoon verschijnt. Ten slotte kun je de albums op Photomyne aanvullen met bestaande digitale foto’s die op je computer staan.

Reimagine

Reimagine biedt een proefperiode van zeven dagen. Daarna betaal je 8,99 euro per maand of 59,99 euro per jaar. Deze app scant, snijdt en retoucheert oude foto’s met behulp van AI. Je kunt de resolutie verhogen, zwart-witfoto’s inkleuren en krassen of vouwen laten herstellen.

Reimagine is de nieuwste app in deze categorie en werd ontwikkeld door MyHeritage, vooral bekend van software voor het vastleggen van familie­stambomen. Dankzij AI herkent de app automatisch de randen van foto’s en snijdt ze bij. Daardoor kunnen meerdere beelden van één album­pagina in één keer worden opgeslagen. Na het scannen kun je de functie Verbeteren activeren en het resultaat vergelijken met de oorspronkelijke scan. Ondertussen detecteert de app automatisch de gezichten op de foto.

Minimale animaties

De app schat zelfs het jaartal waarop de foto is genomen, op basis van de inhoud van het beeld. In onze tests week die schatting hooguit drie jaar af. Je kunt zelf locatiegegevens toevoegen via tags.

Voor de functie Animatie moet je een gezicht op de foto selecteren. Verwacht hier geen spectaculaire effecten: de persoon beweegt licht met het hoofd of knippert met de ogen, meer gebeurt er niet. Verder kun je nog het verhaal achter de foto inspreken. De opname wordt bij de foto opgeslagen en is later via de app terug te horen. Tot slot kun je de bewerkte foto’s opslaan en delen via de standaarddeelfuncties van je smartphone.

Adobe Scan

Adobe Scan biedt een proefperiode van zeven dagen . Daarna kies je voor een Plus-abonnement van 5,99 euro per maand, of een Premium-­abonnement dat twee keer zoveel kost.

Met het Premium-abonnement krijg je toegang tot extra functies zoals tekstherkenning in scans, het exporteren van pdf’s naar Word, Excel of jpg, en het gebruik van een zogenaamd tovergummetje. Met dat gummetje verwijder je eenvoudig storende objecten in een foto. Je tikt met je vinger op het object, er verschijnt een paarse overlay, en een seconde later is het verdwenen. Tijdens de proefperiode van een week kun je de Premium-functies alvast uitproberen.

Multifunctioneel

Adobe Scan doet een beroep op AI om het perspectief te corrigeren, handgeschreven of gedrukte tekst te verscherpen en schitteringen en schaduwen te verwijderen. Ook beschik je over een schuifregelaar om de helderheid en het contrast aan te passen. In de Premium-variant bepaal je het formaat van de afbeelding, zo kun je bijvoorbeeld een staand of een liggend A4-formaat voor de afdruk selecteren. Net als Microsoft Lens beschikt Adobe Scan over een modus om een whiteboard, een boek, een identiteitskaart of een visitekaartje te digitaliseren. Je scans worden opgeslagen in de cloudopslag van Adobe.

CamScanner

CamScanner is een mobiele app waarmee je zowel documenten als foto’s digitaliseert en synchroniseert met al je apparaten. Het is zelfs mogelijk te kiezen voor batchverwerking, zodat je niet voortdurend dezelfde handelingen hoeft te herhalen. De app heeft bovendien een speciale modus om foto’s te maken die bruikbaar zijn voor ID-kaarten. Je positioneert het hoofd binnen de aangegeven markeringen en de app vervangt de achtergrond door egaal wit. Ook kun je tekst in afbeeldingen bewerken, al gebruiken wij de app voorlopig enkel voor foto’s.

Prettig is dat je elke opname kunt instellen op vier resoluties HD (4432 × 3024), Groot (3264 × 2488), Standaard (2880 × 2156) en Klein (1920 × 1400). Ook hier mag je de app drie dagen gratis proberen, daarna kost hij 54,99 euro per jaar, maar het eerste jaar betaal je 30,99 euro.

Foto herstellen

Nieuw is de functie Foto herstellen, waarbij de app alle onvolmaaktheden repareert, zoals kreuken, krassen en vervaging. De verbeterde foto’s zien er inderdaad veel beter uit.

Het scanproces verloopt erg snel, maar er ontbreekt een functie voor het verwijderen van schittering. Bij de optie Herstelling zit ook de functie Inkleuren, maar die optie gaf bij onze tests het minste resultaat. CamScanner heeft alle gangbare opties om het afgewerkte resultaat te delen.

▼ Volgende artikel
Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL
© ID.nl
Zekerheid & gemak

Slimmer overstappen zorgverzekering 2026: pak dubbel voordeel met CashbackXL

Naar verwachting stappen dit jaar weer ruim 1,2 miljoen mensen over van zorgverzekering. Verstandig, maar het kan nóg slimmer. Wie overstapt via CashbackXL profiteert namelijk dubbel: je bespaart op de premie én ontvangt cashback-punten die je kunt inwisselen voor keiharde euro's.

We zitten midden in het overstapseizoen. Tot en met 31 december heb je de tijd om je huidige zorgverzekering op te zeggen en een nieuwe te kiezen. De ontevredenheid over de hoge premies is voor velen de belangrijkste reden om te wisselen. Daarnaast kiezen steeds meer mensen voor een minder uitgebreide aanvullende verzekering om de kosten te drukken. Er valt vaak honderden euro's per jaar te besparen door simpelweg te vergelijken. Maar waarom zou je genoegen nemen met alléén een lagere premie?

Punten scoren (en cashen!)

Als je via CashbackXL overstapt, ontvang je voor elke nieuw afgesloten zorgverzekering bij de grote vergelijkers Poliswijzer.nl, Zorgkiezer en Overstappen.nl 2.750 punten. Deze punten zijn geld waard: 1 punt staat gelijk aan € 0,01. Dit betekent dat je per overstap € 27,50 extra voordeel pakt.
Of je nu kiest voor a.s.r., VGZ Bewuzt, OHRA, Zilveren Kruis Ziezo of een van de vele andere verzekeraars uit de lijst: als je via de juiste vergelijker overstapt, pak je die bonus mee. In onderstaand overzicht zie je bij welke vergelijker je moet zijn voor een specifieke verzekeraar.

💡Slimme tip: zo krijg je meerdere cashbacks op één adres

Stappen jij en je partner allebei over? Let dan even goed op. Normaal gesproken geldt de regel: één cashback per vergelijker, per adres/gezin. Maar daar is een slimme oplossing voor. Wil je voor meerdere gezinsleden een cashback ontvangen? Sluit de verzekeringen dan af bij verschillende vergelijkers.

Voorbeeld: Jij sluit je nieuwe verzekering af via Poliswijzer.nl (2.750 punten) en je partner sluit af via Overstappen.nl (ook 2.750 punten). Zo ontvang je op hetzelfde adres twee keer de cashback!

Belangrijk om te weten: geduld wordt beloond

Overstappen doe je vóór 1 januari, maar de controle duurt even. Zorgverzekeraars keuren de aanvragen namelijk pas definitief in april 2026. Het duurt dus even voordat de punten in je account op 'goedgekeurd' staan, maar dat is het wachten waard.

Voorwaarden puntenactie zorgverzekering 2026

Wil je in aanmerking komen voor deze actie, lees dan onderstaande voorwaarden even aandachtig door:

• Je moet 18 jaar of ouder zijn.
• Het moet gaan om een nieuwe verzekering (als je verlengt bij je huidige verzekeraar (ook al sluit je een andersoortige verzekering af) dan geldt dat hier niet als overstappen.
• Alle genoemde cashbacks gelden altijd voor elk eigen risico.

Zo werkt de zorgverzekerings-cashback

Wil jij 2026 financieel goed beginnen? Volg dan deze stappen voor de perfecte tracking:

1. Maak een account aan op CashbackXL.
2. Klik bovenaan in de blauwe balk op Zorgverzekering 2026.
3. Bekijk in het overzicht welke verzekeraar via welke vergelijker (Poliswijzer, Zorgkiezer of Overstappen) beschikbaar is.
4. Klik op de link en start de vergelijking. Let op: accepteer alle cookies op de site van de vergelijker en zet je adblocker uit. Dit is noodzakelijk om de punten te kunnen registreren.
5. Sluit de verzekering af.
6. Je aankoop wordt geregistreerd en na goedkeuring in april 2026 kun je jouw punten verzilveren in euro's.

Waarom je CashbackXL kunt vertrouwen

CashbackXL is de grootste cashback-site van Nederland. De site registreert 97 procent van alle aankopen succesvol en scoort op Kiyoh een klantwaardering van een 9,0. Je ontvangt je uitbetaling maandelijks (of wanneer jij wilt, zonder minimumbedrag), krijgt de hoogste cashback-percentages en kunt terecht bij een toegankelijke klantenservice.

▼ Volgende artikel
Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone
© Looker_Studio - stock.adobe.com
Huis

Dit wil je weten over tweestapsverificatie, óók zonder je smartphone

Je inloggegevens alleen met een wachtwoord beveiligen is vragen om problemen. Steeds meer diensten en apps bieden daarom tweefactorauthenticatie (2FA) aan, of ze verplichten dit zelfs. Naast een wachtwoord heb je dan een tweede factor nodig. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar wat doe je als je (tijdelijk) geen telefoon hebt?

Dit artikel in het kort

Tweestapsverificatie (2FA) beschermt je accounts beter dan alleen een wachtwoord. Vaak gebruik je hiervoor je smartphone, maar dat hoeft niet. In dit artikel lees je hoe je ook zonder telefoon veilig kunt inloggen. Zo ontdek je hoe desktop-authenticators zoals Proton of KeePassXC werken, hoe je een hardwaresleutel zoals een YubiKey instelt, en hoe je back-upcodes aanmaakt voor noodgevallen. Ook wordt uitgelegd wat een digitale en fysieke token precies doen en hoe toegangssleutels (passkeys) een alternatief vormen voor klassieke wachtwoorden.

Wachtwoorden kun je vergeten, of ze worden gehackt. Daarom is het niet handig om de toegang tot een dienst of app alleen met een wachtwoord te beveiligen. Voor meer veiligheid voeg je daar een tweede authenticatiemethode aan toe. We hebben het over het aanmelden via 2FA (tweefactorauthenticatie oftewel tweestapsverificatie).

Bij 2FA heb je naast iets wat je weet, meestal een wachtwoord, ook iets wat je 'hebt' of 'bent' nodig om in te loggen. Zo'n tweede factor is vaak een unieke, eenmalige code via een authenticator-app op je smartphone. Het kan ook een sms-code, pushmelding, hardwaresleutel of een biometrische beveiliging zijn. Zo kan een aanvaller met je wachtwoord niet binnendringen, want hij heeft ook die tweede factor nodig. Een geraden of gelekt wachtwoord is dus niet meer voldoende, wat de veiligheid verhoogt.

Smartphone

Veel 2FA-oplossingen werken via een smartphone, bijvoorbeeld met de authenticator-app van Authy, Google of Microsoft, of via sms-berichten naar je telefoon. Dit is handig, maar er zijn ook nadelen. Je hebt altijd je telefoon nodig en bij een lege batterij, verlies of diefstal kom je mogelijk niet bij je accounts. Ook al je je in een gebied zonder mobiel bereik bevindt, is het lastig of onmogelijk om een sms te ontvangen.

2FA via sms is bovendien kwetsbaar voor praktijken als sim-swapping. Hierbij zet een aanvaller jouw telefoonnummer om naar een eigen simkaart om zo sms-codes te ontvangen. Je smartphone kan ook besmet raken (via phishing) met malware. Ook daarmee kan een aanvaller andere 2FA-codes onderscheppen.

Het kan ook zijn dat je geen smartphone voor je werk hebt en dat je je privételefoon liever niet gebruikt voor werkgerelateerde 2FA-authenticaties. Je kunt er natuurlijk ook nog bewust voor kiezen om geen eigen smartphone te hebben.

Gelukkig bestaan er veilige alternatieven om je ook zonder smartphone via 2FA aan te kunnen melden, zoals de rest van dit artikel duidelijk maakt.

Lees ook: Waarom je beter geen sms voor tweestapsverificatie kunt gebruiken

Een eenmalige code via een (mobiele) authenticator-app is een van de populairste 2FA-verificatiemethoden.

Desktop-authenticator

Veel mensen gebruiken als tweede factor een eenmalige code via een authenticator-app. Daarvoor bestaan verschillende gratis mobiele apps, maar je kunt ook je desktop of laptop inzetten. Je hoeft geen virtuele Android-omgeving op te zetten met een tool als BlueStacks om zo bijvoorbeeld de mobiele Android-authenticator van Google of Microsoft te kunnen draaien. Installeer gewoon de desktopversies, zoals het Zwitserse Proton of het Zweedse Yubico.

We vertellen je in het kort hoe je hiermee bij Google aanmeldt. De procedure bij andere diensten en apps gaat op een vergelijkbare manier. Surf naar https://myaccount.google.com en open Beveiliging. Kies Tweestapsverificatie en zorg dat deze is ingeschakeld. Klik bij tweede stap op Authenticator en daarna op Authenticator instellen. Er verschijnt een QR-code, maar voor je desktop-app klik je op Kun je de code niet scannen. Je krijgt nu de nodige gegevens om de geheime sleutel (zie kader Werking digitale token) handmatig in te voeren.

Als je dit in je authenticator-app hebt ingesteld (zie de alineaProton Authenticator), klik je op Volgende en voer je de code in die de app genereert. Je kunt nu definitief tweestapsverificatie bij Google aanzetten. Bij de volgende aanmeldingen voer je nu voortaan naast je wachtwoord ook de gevraagde code in.

De tweestapsverificatie bij Google is geactiveerd, met (voorlopig alleen) een authenticatorcode als tweede factor.

Proton Authenticator

We nemen Proton Authenticator voor Windows als voorbeeld (ook beschikbaar voor macOS en Linux). De installatie bedraagt slechts enkele muisklikken. Start daarna de app start op en klik op Create new code. Vul bij Title bijvoorbeeld Google account in en plak de sleutel van 32 tekens in het veld Secret.

Bij Issuer kun je Google opgeven. Via Advanced options pas je eventueel instellingen aan als de dienst specifieke eisen heeft voor het aantal cijfers (standaard 6), tijdsinterval (standaard 30 seconden), algoritme (standaard SHA1) of type (standaard TOTP, maar kies STEAM voor het Steam-gameplatform van Valve). Klik op Save code om de code toe te voegen.

Via het tandwielpictogram kun je onder meer je codes back-uppen, exporteren, importeren en ook synchroniseren tussen apparaten via een gratis Proton-account. Na het aanmaken verschijnt de code in het hoofdvenster, met een geanimeerd pictogram dat de resterende geldigheidsduur toont. Je hoeft deze code nu maar bij de juiste dienst in te vullen als tweede factor, naast je wachtwoord.

Via Proton Authenticator voeg je een TOTP-code toe aan Googles 2FA-verificatieproces.

Werking digitale token

De meeste mensen gebruiken een digitaal token als tweede factor, zoals een pushmelding of een eenmalige cijfercode. Dit laatste wordt ook wel TOTP genoemd (Time-based One-Time Password) en werkt als volgt.

Bij het instellen van 2FA genereert de dienst een unieke geheime sleutel. Deze wordt één keer met je authenticator-app gedeeld via een QR-code of handmatige invoer. Zowel de server van de dienst als je authenticator-app gebruiken deze sleutel samen met het actuele tijdstip om met dezelfde wiskundige formule een code van meestal 6 cijfers te berekenen. Zo'n code blijft standaard dertig seconden geldig. Zodra je deze code invoert, vergelijkt de server deze met zijn eigen berekening. Is er een match, dan weet de server dat jij de juiste geheime sleutel hebt en dat de code actueel is, waarna je kunt inloggen.

©TvD | ID.nl

De achterliggende werking van een TOTP-systeem.

TOTP-wachtwoordmanager

Wachtwoorden zijn vooralsnog niet verdwenen (zie ook kader Zonder wachtwoord) en daarom is een wachtwoordmanager aan te raden. Zo hoef je al je wachtwoorden niet zelf te onthouden, voorkom je dat je ze achteloos noteert en vermijd je te veel dezelfde of simpele varianten.

Enkele wachtwoordmanagers ondersteunen ook TOTP-codes voor 2FA, zodat je geen aparte authenticator-app nodig hebt. Gratis opties voor Windows-desktop zijn onder meer Bitwarden en KeePassXC.

We nemen KeePassXC als voorbeeld, dat ook voor macOS en Linux beschikbaar is. Je installeert de tool met enkele muisklikken. Bij de eerste start klik je op Database aanmaken, voer je een naam en eventueel een omschrijving in. Klik daarna op Doorgaan. Laat de instellingen gerust ongewijzigd en klik op Doorgaan. Geef een sterk hoofdwachtwoord in (twee keer) en bevestig met Gereed. Kies een locatie voor de database en klik op Opslaan.

Voer in het hoofdvenster de accountgegevens in, zoals Titel, Gebruikersnaam, Wachtwoord en URL, en bevestig met OK. Het item wordt toegevoegd. Klik er met de rechtermuisknop op, kies TOTP / TOTP instellen en vul de Geheime sleutel in. Pas via Aangepaste instellingen eventueel de parameters aan en bevestig met OK. Om de TOTP-code te zien, kies je TOTP / TOTP (QR code) weergeven in het contextmenu.

Je kunt ook de KeePassXC-browserextensie downloaden en installeren om je online wachtwoorden en TOTP-codes automatisch in de browser in te vullen.

Ook wachtwoordbeheerder KeePassXC kan TOTP-codes genereren.

Hardwaresleutel

In plaats van een digitale sleutel kun je ook een fysieke hardwaresleutel gebruiken als tweede factor. Zo'n sleutel is extra veilig omdat deze via internet niet kan worden gekopieerd of gestolen. Ook phishers maken nauwelijks kans, want de sleutel is gekoppeld aan de originele website-url van de dienst. Zelfs als iemand je sleutel heeft, blijft je wachtwoord nodig en vaak ook een pincode of biometrie om de sleutel te gebruiken. Bij verlies rest meestal alleen een alternatieve tweede factor, zoals een TOTP-code of back-upcodes (zie hieronder), tenzij je een reservesleutel hebt.

We nemen als voorbeeld een YubiKey 5 NFC USB-A van Yubico (circa 60 euro). Dit kan ook een ander merk of type zijn, zoals Feitian, Nitrokey of SoloKeys. Ga in Windows 11 naar Instellingen, kies Accounts / Aanmeldingsopties en selecteer Beveiligingssleutel / Beheren. Plaats de sleutel in de pc en activeer deze. Klik op Toevoegen bij Pincode voor beveiligingssleutel. Je kunt ook de Yubico Authenticator downloaden die ook beschikbaar is voor macOS en Linux. Ga door met installeren en start als administrator op. Open nu Passkeys, klik op Set PIN, voer tweemaal een pincode in en klik op Save.

We nemen opnieuw Google als voorbeeld, waar je inmiddels tweestapsverificatie hebt ingeschakeld. Op de webpagina van je Google-account open je Beveiliging en klik je op Toegangssleutels en beveiligingssleutels. Kies + Toegangssleutel maken, klik op Ander apparaat gebruiken, selecteer Beveiligingssleutel en klik op Volgende en daarna op OK (twee keer). Voer de pincode van de sleutel in, bevestig met OK en activeer de sleutel. Deze is nu bruikbaar als tweede factor.

Bij Google maak je eenvoudig een toegangssleutel aan.

Werking fysieke token

Je kunt als tweede factor ook een fysieke token gebruiken. Bij banken kan dit een klein kastje zijn dat codes genereert, maar het kan ook een hardwaresleutel zijn zoals een YubiKey. Zo'n sleutel koppel je aan je computer via usb of bij smartphones via bluetooth of NFC. Dit werkt als volgt.


Je koppelt de sleutel één keer aan je account, waarbij een uniek cryptografische sleutelpaar wordt aangemaakt. De publieke sleutel gaat naar de server van de dienst, terwijl de privésleutel veilig in het hardwaretoken blijft en deze nooit verlaat. Na het invoeren van je wachtwoord vraagt de server aan de sleutel om een unieke digitale handtekening te maken voor die specifieke aanmelding.

Jij bevestigt de aanvraag, bijvoorbeeld door het token te activeren. Vervolgens stuurt de sleutel de handtekening naar de server, die controleert of deze overeenkomt met de eerder opgeslagen publieke sleutel. Bij een match weet de server dat jij de echte sleutel bezit en kun je inloggen.

Onder meer Yubico heeft diverse hardwaretokens (YubiKey) in het aanbod.

Back-upcodes

We hebben nu al twee methoden om ons via een desktop-pc of laptop bij 2FA aan te melden: digitale TOTP-codes en een hardwaresleutel. Heb je ook een toegangssleutel, bijvoorbeeld gekoppeld aan je Windows Hello-inlogmethode, dan zijn het er zelfs drie opties. Al is dit eigenlijk geen klassieke 2FA maar een methode zonder wachtwoord (zie kader Zonder wachtwoord).

De meeste diensten die 2FA ondersteunen, bieden ook back-upcodes aan, hoewel deze eigenlijk bedoeld zijn als noodingreep. We raden je in elk geval aan deze te genereren of te downloaden en offline te bewaren, bijvoorbeeld in een kluis of andere water- en brandveilige plek. Laat ze zeker niet rondslingeren en deel ze nooit digitaal.

Voor je Google-account bijvoorbeeld werkt dit als volgt. Meld je opnieuw aan op je accountpagina, open Beveiliging, scrol naar beneden en klik op Back-upcodes en daarna op Back-upcodes genereren. Google maakt direct tien codes aan die je kunt downloaden en/of afdrukken. Dit is meestal voldoende om problematische aanmeldingen op te lossen. Je kunt op elk moment weer tien nieuwe codes aanmaken, waarmee de vorige tien codes automatisch ongeldig worden.

Google genereert tien back-upcodes die je goed dient te bewaren voor het geval er iets misgaat.

Zonder wachtwoord

2FA combineert dus iets dat je 'weet' (wachtwoord) met iets wat je 'hebt' (zoals een code of sleutel) of 'bent' (biometrie). Er komt ook steeds meer concurrentie van een oplossing zonder wachtwoord via zogeheten toegangssleutels (passkeys). Dit systeem is enkel gebaseerd op iets wat je 'hebt' (een hardwarematige of softwarematige sleutel), vaak gecombineerd met een vorm van biometrie.

Je hebt hierbij dus geen wachtwoord meer nodig. Je kunt direct inloggen met zo'n sleutel, meestal na een geslaagde vingerafdruk, gezichtsherkenning of pincode. Onderliggend werkt dit via de FIDO2-standaard met het hardwareprotocol CTAP2 en het webprotocol WebAuthn.

Op www.passkeys.io/ vind je een demonstratie en een lijst van enkele tientallen sites en apps die toegangssleutels als volledig wachtwoordalternatief ondersteunen. Nog meer diensten staan op https://passkeys.directory, een door de community beheerde lijst. De aanduiding MFA (Multi Factor Authenticatie) betekent hier dat toegangssleutels ook inzetbaar zijn als extra beveiligingslaag naast andere inlogmethodes. Zo kun je onder meer bij Google via een toegangssleutel, zoals een pincode, inloggen, zonder zelfs je wachtwoord te hoeven intikken.

Passkeys-directory: ook Google ondersteunt volop toegangssleutels.

Offline dingen veilig bewaren?

Haal een kluis in huis!