Voor sommigen onder ons lopen de spanningen in deze al even spannende tijden soms net wat te ver op. Om je weer een beetje relaxed te krijgen zetten we een paar ontspannende apps voor je op een rijtje.

Er zijn voldoende apps in de app store van je apparaat te vinden die speciaal gemaakt zijn voor ontspanning. Maar er is ook heel veel moois te vinden dat daar wat ons betreft ook prima voor inzetbaar is. En wellicht meteen ook nog wat andere nuttige functies aan boord heeft.

Frax

 Neem nou bijvoorbeeld de app Frax voor iOS/iPadOS. Je maakt hier in een handomdraai (en in real-time) hires fractals mee. Tegelijkertijd is het ook een ontspannend iets, want je kunt vrijelijk bewegen over en in- en uitzoomen op een fractal. Via het menu is een hele serie aan fractalsettings beschikbaar die elk een heel eigen eindresultaat opleveren. On-device kun je al flink hoge resoluties laten berekenen, via credits kun je dat ook laten doen in nóg hogere resoluties op een externe server. Al gebiedt de eerlijkheid te zeggen dat dat eigenlijk alleen nodig is als je je fractal op voetbalveldformaat af wilt drukken. Maar goed: het kán.

©PXimport

Opmerking

XScreensaver

Screensavers en grafische demo’s zijn wat ons betreft altijd goed voor een beetje relaxen. In de app XScreensaver vind je een grote collectie aan historische en meer recente grafische kunststukjes. Feitelijk is XScreensaver hetzelfde programma dat standaard met Linux- en Unix-systemen wordt meegeleverd en daar als beheerder en leverancier van screensavers dient. In het geval van iOS heeft een screensaver natuurlijk weinig zin. Maar deze app maakt het mogelijk om al het moois wel lekker achteroverhangend te bekijken. Er is keuze uit een enorme lijst aan grafische hoogstandjes, veel ervan bovendien in 3D. Speel desnoods een muziekje op de achtergrond via je streaming-app en je kunt je even helemaal losmaken van de wereld.

©PXimport

Screensavers uit de oude én nieuwe doos

Nagenoeg geheel platform-onafhankelijk is de site https://alteredqualia.com. Enige vereiste hier om de vele grafische demo’s te bekijken is een up-to-date webbrowser. Daarna gaat het los: je kunt allerlei mooie kunststukjes zien. Gebaseerd op WebGL draait het netjes in elke zichzelf respecterende browser. Het overgrote deel zal het op de meeste systemen moeiteloos doen. Een enkele keer gaat er iets mis, in dat geval is of de demo niet helemaal bij de tijd gehouden, of is je browser dat (nog) niet. In ieder geval voer voor flink wat kijkplezier zonder dat je er ook maar een bit aan software voor hoeft te installeren. Ook (stiekem) bruikbaar op de werk-pc dus. Mits deze voorzien is van een grafische kaart met wat 3D-mogelijkheden aan boord.

©PXimport

Heel veel kijkplezier in je browser

We blijven nog even bij browsergebaseerd vertier, gewoon omdat iedereen onafhankelijk van het besturingssysteem mee kan doen. De site http://www.wab.com/ biedt een scala aan gehercodeerde demo’s voor oude en zeer bekende homecomputers. Denk aan de Amiga of C64, bijvoorbeeld. Enig minpuntje is dat op niet alle mobiele browsers ook het bijbehorende geluid geproduceerd wordt. Wil je dat wel, dan moet je een bezoekje aan de genoemde site brengen via je pc of Mac-browser. In ieder geval is al het moois daar goed voor een flink tijdje kijk- en luisterplezier. En tegelijkertijd duik je in de geschiedenis, wat wellicht zelfs nog wat nostalgische gevoelens uit betere tijden oproept.

©PXimport

Generatieve muziek (en graphics)

Een specifieke categorie apps vind je onder de noemer generatief. Met name generatieve muziek levert een eindeloze stroom aan muziek en graphics op, beiden gebaseerd op AI en – als het een beetje meezit – input van een componist van naam en faam. Een van de bekendste van dit soort apps is ongetwijfeld EōN van Jean-Michel Jarre (voor iOS en iPadOS). Heel veel woorden gaan we er hier niet aan vuil maken, want er is al een artikel dat zich focust op deze tak van sport, inclusief deze app. Maar desondanks nog altijd de moeite waard om te installeren.

©PXimport

Natuurgeluiden

Wildfulness is een van de vele apps die rustgevende geluiden produceert die je moet helpen te ontspannen. Dat we precies deze eruit pikken heeft een simpele reden. Veel makers van rustgevende apps (of apps die dat in ieder geval pretenderen te doen…) zijn gedurende de Covid-lockdowns erg populair geworden. En dus verschenen dollar/euro-tekentjes in de ogen van steeds meer ontwikkelaars. Daarbij werd massaal het abonnementsmodel omarmd, waarbij de kosten soms snel de pan uitrijzen, tot meerdere tientjes per jaar. Daar krijg je uiteindelijk weer heel andere vormen van stress van. Deze app is er gewoon eentje uit de categorie eenmalige aankoop. Let wel op dat dat ook op ’t moment dat je dit artikel leest nog altijd zo is (wat natuurlijk geldt voor alle hier gepresenteerde apps) om teleurstellingen en vervelende verrassingen te voorkomen.

 Na installatie heb je dan iets dat op verzoek rustgevende natuurgeluiden produceert. Veeg naar rechts over het scherm om het hoofdmenu op te roepen, waarna je uit diverse geluiden kunt kiezen. Verder is het mogelijk om geluid op de achtergrond te laten klinken, dus wanneer je bijvoorbeeld aan het thuiswerken bent op je iPad. Dat werkt ietwat onlogisch: tik tijdens een afspelende geluidssessie op het scherm en stel een timer in. Eenmaal geregeld speelt het geluid gedurende de ingestelde tijd lustig door. Zo kun jij op je drukke stadsbalkon toch nog het gevoel hebben op een alpenweide te zitten. Gebruik van een hoofdtelefoon aanbevelenswaardig in dat geval.

©PXimport

Demo’s van weleer, in veelvoud

Tot slot nog een berg vertier voor alle platforms; de hiernavolgende software draait in een in-browser emulator. Niks installeren dus en het werkt zowel op een (rappe) tablet/smartphone als Mac of pc. Waarbij geldt dat de beste ervaring – inclusief geluid – verkregen wordt op die laatstgenoemde systemen. 

Eerst een stukje achtergrond. Je hebt vast wel eens gehoord van The Internet Archive. Dit is een project waar alles wat digitaal te bewaren is, bewaard wordt. En toegankelijk gemaakt is voor iedereen met een browser en een internetaansluiting. Zie het dus maar als een gigantische digitale bibliotheek of – zo je wilt – museum. Een van de onderdelen van het Archive is software.

 Je vindt hier juweeltjes aan oude en alweer bijna vergeten software, goed voor uren, dagen en maanden plezier. Wil je een snelle kick, dan zijn er de demo’s voor homecomputers en later ook pc’s. Gouden tijden voor dit genre software – waarbij makers vaak ‘onmogelijke’ dingen uithaalden met standaard computers – waren de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw.

Via deze link hebben we een zoekopdracht voorbereid voor je, die je rechtstreeks naar een schier oneindige stroom demo’s leidt. Je kunt die dingen downloaden en installeren op een oud systeem. Maar veel handiger is gewoon op de ‘aan/uit-knop’ in beeld klikken, waarna de demo in een in de browser draaiende emulator start. Geen risico’s ook op antieke virussen of andere spannende bugs. Gewoon achterover hangen en relaxen, wat wil een mens nog meer? 

Niets staat je trouwens in de weg om ook alle andere categorieën aan oude software eens door te lopen (klik op de diskette boven in de menubalk van de site). Zo start je gewoon in je browser Windows 3.1, of speel je een MS-DOS (of iets voor een nog veel exotischer platform) game uit de oude doos. De vlammetjes bovenaan dit artikel zijn trouwens afkomstig uit een jaren ’80 MS-DOS-demo.

Hoewel wachtwoordloze technieken als toegangssleutels snel terrein winnen, doe je er voorlopig goed aan slim om te gaan met je huidige wachtwoorden. De tips en (gratis) tools in dit artikel helpen je bij het opzetten van degelijk wachtwoordbeheer.

Cloudbeheer

Telkens hetzelfde wachtwoord gebruiken voor meerdere apps en diensten is sterk af te raden, maar verschillende complexe wachtwoorden onthouden lukt haast niet zonder een wachtwoordbeheerder. Een degelijke, gratis optie is het opensource Bitwarden. Kies eerst een hoofdwachtwoord en installeer daarna de desktop-app, browserextensies (voor automatisch invullen) en/of de mobiele app. Je wachtwoordkluis wordt end-to-end versleuteld in de cloud bewaard en wordt via je account gesynchroniseerd. Kies bij voorkeur bitwarden.eu als serverlocatie. Je kunt ook creditcards en andere gevoelige gegevens in je kluis bewaren.

Lokaal beheer

Bitwarden is een uitstekende wachtwoordmanager, maar functies als TOTP-authenticatie (Time-based One-Time Password) zijn alleen beschikbaar in de betaalde versie. Misschien stoort het je ook dat je wachtwoordkluis in de cloud wordt opgeslagen. Een gratis, opensource-alternatief is KeePassXC. Deze bewaart alles lokaal in een versleuteld bestand, van wachtwoorden en creditcards tot notities. De app werkt volledig offline, ondersteunt ook TOTP-authenticatie en vult inloggegevens automatisch in via een browserextensie. Wil je toch synchronisatie, dan kun je de database delen via een cloudopslagdienst als Google Drive of Dropbox, of met Syncthing.

Algoritme

Bij wachtwoordbeheerders als Bitwarden en KeePassXC worden je wachtwoorden opgeslagen. LessPass pakt het anders aan. Deze bewaart niets, maar genereert je wachtwoorden telkens opnieuw via een algoritme op basis van je hoofdwachtwoord, gebruikersnaam en sitenaam. Uit veiligheidsoverwegingen gebruik je hiervoor liefst de browserextensie of mobiele app, zodat alles lokaal gebeurt. Omdat nergens iets wordt opgeslagen, is dit systeem veilig, maar je moet bij elke herberekening wel exact dezelfde gegevens ingeven. Automatisch invullen of ondersteuning voor notities ontbreekt helaas.

Browsers

Gebruik je bijna uitsluitend je browser voor allerlei aanmeldingen, dan kun je ook de ingebouwde wachtwoordbeheerfunctie gebruiken. Deze zit in de meeste Chromium-browsers en in Firefox. In Chrome ga je naar Instellingen / Jij en Google / Synchronisatie en Google-services. Schakel de functie in en zorg dat bij Beheren wat je synchroniseert ook Wachtwoorden en toegangssleutels is aangevinkt. Wil je liever niet synchroniseren, dan kun je wachtwoorden ook handmatig exporteren en importeren via Instellingen / Automatisch invullen en wachtwoorden / Google Wachtwoordmanager. Kies daar Instellingen en Wachtwoorden exporteren. Je kunt het opnieuw inladen via Wachtwoorden importeren. Verwijder eventueel het csv-bestand na gebruik. Firefox biedt vergelijkbare opties.

2FA

Zelfs met een degelijke wachtwoordbeheerder blijven wachtwoorden een zwakke schakel: ze zijn te eenvoudig, je vergeet of verliest ze, je geeft ze in op phishing-sites of malware onderschept ze. Daarom is het aangeraden om 2FA, oftewel tweestapsverificatie, te activeren. Daarbij is naast je wachtwoord een extra factor nodig, zoals een pincode, TOTP, sms, pushmelding, biometrie of een beveiligingssleutel. Een handig overzicht van sites en diensten die 2FA ondersteunen, met info over de gebruikte methoden en links naar de instelinstructies, vind je op https://2fawebsites.github.io en op de thematische https://2fa.directory.

Authenticator

Er bestaan meerdere verificatiemethoden voor 2FA, maar vrijwel alle diensten ondersteunen verificatie zowel via sms als via TOTP. Bij TOTP is geen internet of gsm-netwerk nodig, wat het minder kwetsbaar maakt voor onderschepping of sim-swapping. Om zulke codes te genereren heb je een TOTP-authenticator-app nodig. Goede gratis opties zijn Google Authenticator, Microsoft Authenticator (ondersteunt geen wachtwoordbeheer en autofill meer), Aegis Authenticator en Authy. Alle vier ondersteunen TOTP en bieden een back-upfunctie. Wil je je codes exporteren, dan lukt dit het best met Google of Aegis. Deze laatste is ook opensource, maar is enkel beschikbaar voor Android. Authy is veelzijdigst, want bruikbaar op Android, iOS, macOS en Windows.

Herstelcodes

De meeste diensten met 2FA laten je ook herstelcodes gebruiken. Deze bieden een uitweg als je tijdelijk geen toegang hebt tot andere aanmeldopties, bijvoorbeeld bij verlies van je smartphone. Bewaar deze herstelcodes tevens digitaal, zoals in het notitiegedeelte van je favoriete wachtwoordmanager, in een versleutelde VeraCrypt-container of in een versleuteld cloudbestand. Bij Google vind je tot 10 herstelcodes via https://myaccount.google.com/security, bij Back-upcodes. Bij Microsoft is dit beperkt tot één code: ga naar https://account.microsoft.com/security, klik op Beheren hoe ik me aanmeld en kies Een nieuwe code genereren.

Gehackt?

Het is verstandig om regelmatig te controleren of een van je login-id's al in een online datalek voorkomt. Dit kan via Have I Been Pwned. Hier vul je e-mailadres in en je ziet meteen hoeveel en welke datalekken er zijn. Klik bovenaan op Notify Me voor een gratis melding zodra je adres in een nieuw lek opduikt. Klik op Passwords om te controleren of een wachtwoord reeds voorkomt in een datalek.

In Chrome kun je via chrome://password-manager/checkup?start=true eveneens een wachtwoordcheck uitvoeren. Je ziet ook hoeveel wachtwoorden zwak zijn of worden hergebruikt.

Anti-phishing

Wachtwoorden bieden weinig bescherming tegen phishing-sites, dus zorg ervoor dat je hiertegen zo goed mogelijk beveiligd bent. In je browser, zoals Chrome, ga je naar Instellingen, kies Privacy en beveiliging / Beveiliging en activeer bij voorkeur Geoptimaliseerde beveiliging bij Safe Browsing, of anders Standaardbeveiliging. Daarnaast kun je via DNS phishing-sites al blokkeren voor ze laden. Een optie is het gebruik van de nieuwe Europese publieke DNS4EU-resolvers. Kies hier voor Protective resolution (86.54.11.1 en 86.54.11.201), eventueel aangevuld met kinderbescherming en/of advertentieblokkering. Op de site vind je stap-voor-stap-instructies.

E-mailadres

Veel diensten laten je een e-mailadres opgeven ingeval je je wachtwoord vergeet of je account wordt geblokkeerd. Je ontvangt dan een mail om je identiteit te bevestigen en een herstellink te krijgen. Gebruik hiervoor liefst niet je hoofdadres, want als iemand dat via een datalek bemachtigt, kan die herstelmails onderscheppen en je accounts via wachtwoordherstel overnemen. Je kiest dus beter een apart e-mailadres dat je nergens anders voor gebruikt. Bij Google kun je dit instellen op https://myaccount.google.com/security, bij Herstelmailadres.

Lees ook: Zo meld je phishing in Outlook en Gmail

Browserprofiel

Voor gevoelige accounts zoals online bankieren of je wachtwoordkluis kun je overwegen een apart browserprofiel te gebruiken. Malafide scripts of extensies uit je standaardprofiel worden zo niet geactiveerd. Zo beperk je ook tracering en fingerprinting, en voorkom je dat je per ongeluk ingelogd blijft, aangezien je in dat profiel geen andere sites bezoekt.

In Chrome maak je een nieuw profiel aan via het profielicoon rechtsboven. Kies Chrome-profiel toevoegen. Je kunt inloggen met een Google-account of klikken op Doorgaan zonder account. Kies een zoekmachine, vul een profielnaam in, selecteer een opvallend thema en klik op Klaar.

Aanmeldpogingen

Bij sommige diensten, zoals Google en Microsoft, ontvang je automatisch een e-mail of pushmelding zodra een nieuw apparaat of een nieuwe browser inlogt. Zo kun je snel ingrijpen, bijvoorbeeld door je wachtwoord aan te passen of verdachte sessies uit te loggen. Bij Google ga je naar https://myaccount.google.com/security. Scrol naar Je apparaten en klik op Apparaten beheren. Selecteer een sessie en kies Uitloggen. Bij Microsoft ga je naar https://account.microsoft.com/security en klik je op Mijn aanmeldactiviteiten weergeven.

Beveiligingssleutel

Je kunt een fysieke beveiligingssleutel (zoals de meeste YubiKeys) ook gebruiken om je wachtwoordkluis te openen in combinatie met je hoofdwachtwoord.

Installeer eerst Yubikey Manager en start dit programma. Ga naar Applications/OTP en klik op Configure bij een vrij slot. Kies Challenge-response en klik op Generate voor een geheime sleutel. Vink Require touch aan voor extra veiligheid. Bevestig met Finish.

Open vervolgens je database in KeePassXC en ga naar Database / Databasebeveiliging. Kies Aanvullende bescherming toevoegen / Challenge-Response toevoegen. Selecteer het juiste slot van je ingeplugde beveiligingssleutel en bevestig met OK.

Browserwachtwoorden

Gebruik je meerdere browsers en zoek je het wachtwoord van een specifieke site, wil je alle wachtwoorden exporteren voor import in een andere browser, of is je systeem gecrasht en wil je de wachtwoorden uit je browserprofielen halen? Dan kan het gratis WebBrowserPassView handig van pas komen (let op: je virusscanner kan een foutpositief geven). Pak het zip-bestand uit met het wachtwoord wbpv28821@ en start de portable app. Je krijgt een overzicht van alle gevonden sites en log-ins. Via Bestand / Geselecteerde items opslaan kun je exporteren naar diverse csv-formaten, zoals voor Chrome, KeePass en Firefox.

Toegangssleutels

Een mooie afsluiter lijkt ons een tip rond passkeys, oftewel toegangssleutels. Immers, steeds meer diensten (en wachtwoordmanagers) ondersteunen deze aanmeldmethode waarbij je geen wachtwoord meer hoeft in te voeren. Een passkey is een cryptografisch sleutelpaar: de publieke sleutel wordt bewaard bij de onlinedienst, terwijl de (afgeleide) private sleutel veilig op je toestel blijft, zoals je pc, smartphone of een fysieke beveiligingssleutel zoals een Yubikey.

Zo maak je een toegangssleutel aan bij Google. Ga naar https://g.co/passkeys en meld je aan. Klik twee keer op Toegangssleutel maken. Je toestel stelt nu een methode voor, zoals gezichtsherkenning, vingerafdruk of pincode. Bevestig de koppeling. Vanaf nu kun je je bij Google aanmelden vanaf dit toestel, zonder wachtwoord.

Fairphone lanceert de vernieuwde Fairbuds XL. Deze modulaire koptelefoon belooft nu ook het geluid en comfort te bieden dat je voor 249 euro mag verwachten. Met nieuwe drivers en zachtere oorkussens pakt de fabrikant de eerdere kritiekpunten aan. Handig: je kunt je oude model zelf eenvoudig upgraden.

De Nederlandse fabrikant Fairphone heeft deze week de vernieuwde versie van de Fairbuds XL gepresenteerd. Deze modulaire koptelefoon is een doorontwikkeling van het model dat in 2023 werd gelanceerd. Waar de eerste generatie vooral een statement maakte op het gebied van repareerbaarheid, belooft deze nieuwe versie ook op audiogebied en draagcomfort een inhaalslag te maken. De koptelefoon is daardoor ontworpen om jarenlang mee te gaan en is per direct verkrijgbaar.

©Fairphone

Verbeterde audiokwaliteit en materialen

De belangrijkste upgrade ten opzichte van de voorganger zit in de geluidsweergave en het fysieke ontwerp. De nieuwe Fairbuds XL beschikt over 40 mm dynamische drivers en ondersteuning voor aptX HD, wat moet zorgen voor een gedetailleerder geluidsbeeld en high-res audio via bluetooth. Fairphone heeft daarnaast gekeken naar de feedback over het draagcomfort. De nieuwe modellen zijn uitgerust met zachtere oorkussens van 'birdseye-mesh' en een ademende hoofdband, waardoor de koptelefoon ook tijdens langere luistersessies prettig moet blijven zitten. Het design is beschikbaar in de kleuren Forest Green en Horizon Black.

Modulair ontwerp voor lange levensduur

Wat de Fairbuds XL onderscheidt in de markt van consumentenelektronica is de verregaande modulariteit. De koptelefoon is opgebouwd uit negen losse modules die door de gebruiker zelf te vervangen zijn. Dit betekent dat bij een defect of slijtage niet het hele apparaat weggedaan hoeft te worden, maar dat onderdelen zoals de batterij, de oorkussens of de hoofdband eenvoudig vervangen kunnen worden. Technisch biedt het apparaat verder dual-point connectiviteit, een IP54-certificering voor spatwaterdichtheid en een accuduur tot 30 uur.

Zoals gebruikelijk bij het Amsterdamse bedrijf ligt de nadruk sterk op duurzaamheid en eerlijke materialen. De koptelefoon bestaat voor ongeveer 50 procent uit gerecyclede grondstoffen, waaronder gerecycled aluminium en zeldzame aardmaterialen in de magneten. Ook wordt er bij de assemblage gebruikgemaakt van fabrieken die draaien op zonne-energie en investeert het bedrijf in leefbare lonen voor fabrieksarbeiders.

©Fairphone

Compatibel met het vorige model

Een opvallende keuze van Fairphone is de compatibiliteit met de eerste generatie Fairbuds XL. De fabrikant benadrukt dat technologie moet meegroeien met de gebruiker. Bezitters van het 2023-model hoeven daarom geen volledig nieuwe koptelefoon aan te schaffen om te profiteren van de geluidsverbeteringen. De nieuwe drivers zijn namelijk ook als los onderdeel verkrijgbaar en kunnen eenvoudig in het oude model worden geïnstalleerd. Hiermee voegt Fairphone daadwerkelijk de daad bij het woord wat betreft het verlengen van de levensduur van elektronica.

©Fairphone

Prijs en beschikbaarheid

De vernieuwde Fairbuds XL is per direct verkrijgbaar in Nederland. De adviesprijs voor de koptelefoon bedraagt 249 euro. Hij is te koop via de webwinkel van Fairphone en bij geselecteerde retailers.