Vijver in de tuin aanleggen: wat komt er allemaal bij kijken?
Een vijver met waterlelies, kwakende kikkers en af en toe een libelle staat op de wishlist van veel mensen. Goed nieuws: zo’n vijver hoeft ook helemaal niet groot te zijn en is nog een natuurlijke klimaatbuffer ook. Nog meer goed nieuws: je kunt de vijver prima zelf aanleggen. Maar hoe doe je dat, een vijver aanleggen? Wat komt er allemaal bij kijken?
- Een vijver aanleggen kun je zelf. Je hebt er even wat spierkracht voor nodig én een goed plan.
- Kies tussen een vijver van folie (waar je zelf de vorm en grootte bepaalt) en een kant-en-klare vijverbak.
- Denk ook na over een vijverpomp, die de waterkwaliteit verbetert.
- Toch met de tuin bezig? Lees dan: Zo maak je een lichtplan voor slimme verlichting in de tuin. Kun je je nieuwe vijver mooi uitlichten!
Waar kun je de vijver het beste maken?
Waarschijnlijk heb je al een goed idee over waar de vijver moet komen. Probeer hem in elk geval deels in de zon aan te leggen. Dat is goed voor de planten en de vissen.
Er zit geen minimale of maximale afmeting aan een vijver, maar er is wel wat onderhoud. Hoe groter, hoe meer werk. Je kunt zelfs al een minivijver in een speciekuip maken. Deze graaf je in, je zet er planten in en maakt verdiepingen met stenen. Vullen met water en planten en klaar is je vijvertje. Leuk ook om met kinderen te maken!
Wanneer kun je het beste een vijver aanleggen?
Een vijver kun je het beste in het voorjaar aanleggen, maar het najaar kan ook. De zomer is het minst geschikt, omdat er dan teveel zon is en het water opwarmt. De jonge waterplanten zijn nog niet gewend en filteren het water niet voldoende, waardoor je hoogstwaarschijnlijk veel algen krijgt.
Vijver met vijverfolie of vijverbak
Je kunt een kant-en-klare vijverbak kopen, of zelf een vorm kiezen en je vijver met vijverfolie maken.
Met een voorgevormde kunststof vijverbak ben je lekker snel klaar. Je hoeft geen rekening te houden met vormen en maten, want die heeft de bak standaard. Ook zijn ze stevig en gaan ze lang mee. Maar een vijverbak is vaak wel wat duurder. Bovendien moet je het doen met de vorm die de fabrikant voor jou heeft bedacht.
Met vijverfolie ben je de baas over je eigen ontwerp. Jij bepaalt de vorm, de diepte en de grootte van je vijver. Zo krijg je een unieke vijver die precies past bij je tuin. Denk wel goed na over het ontwerp. Het is handig om hoogteverschillen en niet te rechte wanden te maken. Zo geef je de beplanting meer mogelijkheden om te groeien. Vijverfolie is iets gevoeliger dan een kunststof bak, vooral bij hoge temperaturen.
©irklig - stock.adobe.com
Kies je voor vijverfolie? Haal dan de rekenmachine maar tevoorschijn. De hoeveelheid vijverfolie die je nodig hebt, bereken je gemakkelijk zelf:
- Lengte: maximale vijver lengte + 2 x diepte van de vijver. Daarbij tel je 2 x 70 cm op, dat is overlap.
- Breedte: maximale vijver breedte + 2 x diepte van de vijver. Ook weer plus 2 x 70 cm.
- Lengte x de breedte = het aantal vierkante meter vijverfolie dat je nodig hebt
Wat heb je nodig om een vijver aan te leggen
Om je vijver aan te leggen, heb je enkele basis onderdelen en gereedschap nodig:
• Vijverfolie of kunststof vijvervorm. Die zorgt ervoor dat het water niet weglekt. Je kunt kiezen uit verschillende materialen, zoals PVC of rubber.
• Gereedschap. Je hebt verschillende gereedschappen nodig, zoals een schep of graafmachine, een waterpas en een meetlint. Een kruiwagen is ook handig om grond af te voeren.
• Zand om tussen de folie en de ondergrond te leggen.
• Vijverpomp. Niet iedere vijver heeft een pomp, maar een vijverpomp werkt als filter en zorgt ervoor dat het water in beweging blijft, wat de groei van planten en vissen helpt.
• Planten. Dit zijn natuurlijke filters en zorgen voor zuurstof in het water. Kies planten die geschikt zijn voor een vijver en let erop dat je niet te veel planten in je vijver zet.
• Vissen. Natuurlijk erg leuk, gezellige visjes in de vijver. Doe er alleen niet te veel vissen in, want dan gaat de waterkwaliteit achteruit.
• Eventueel materiaal voor de randafwerking.
• Water. Natuurlijk heb je water nodig om je vijver te vullen. Opgevangen regenwater is geschikt en goed voor het milieu.
©Andrea - stock.adobe.com
Wat doet een vijverpomp?
Een vijverpomp brengt lucht in je vijver. Het apparaat pompt water uit de vijver en leidt het door een filter, waarbij het vuil en afval verwijdert. Het water dat terug in de vijver gepompt wordt, is zuiver en rijk aan zuurstof.
Het belangrijkste voordeel van een vijverpomp is dat het een gezonde leefomgeving creëert voor de vissen, andere waterdieren en planten in de vijver. Het houdt het water in beweging, wat bijdraagt aan de zuurstofvoorziening en de groei van planten in en rond de vijver. Bovendien voorkomt een vijverpomp dat water stilstaat en onaangename geuren en algenproblemen ontstaan.
Een vijverpomp is niet per se nodig, want planten kunnen het water ook filteren. Voor vijvers met vissen is het meestal wél aangeraden. Met een pomp is het water meestal schoner en doen de planten het ook beter.
Hoe leg je zelf een vijver aan in de tuin - een stappenplan
Met dit stappenplan maak je zelf een vijver in je tuin, die binnen de kortste keren vol leven zit.
1: Bepaal de grootte en diepte van je vijver. Als je vissen in je vijver wilt hebben, zorg er dan voor dat de diepte minstens 80 cm is. Als je manden met waterplanten in je vijver wilt plaatsen, zorg op die plek voor een diepte van minstens 40 cm. Wil je de randen van je vijver afwerken met moerasplanten, ga dan voor een diepte van ten minste 20 cm. Bedenk vooraf wat voor vorm je vijver wordt. Maak bij voorkeur verschillende dieptes met schuin aflopende randen. Zo kun je een variatie aan planten neerzetten en kunnen diertjes die er in vallen ook uit de vijver klimmen.
2: Graaf de vijver uit. Je kunt een schep gebruiken voor het graven. Als de vijver groot wordt, kun je ook een kleine graafmachine huren.
3: Leg direct na het graven een beschermlaag op de bodem van de vijver om te voorkomen dat er wortels van struiken, bomen of later waterplanten in de vijver groeien. Dat veroorzaakt lekkage. Gebruik hiervoor worteldoek met daarop zand, bijvoorbeeld speelzand. Het zand helpt ook tegen lekkage, maar is ook voor het wegvoeren van grondwater als dat nodig is.
4: Breng nu de vijverfolie aan. Begin met het aanbrengen van de vijverfolie in het diepste deel van de vijver en werk vanaf daar omhoog. Het is belangrijk om zoveel mogelijk plooien uit de vijverfolie te halen, maar een paar rimpels zijn niet erg. De druk van het water werkt die straks grotendeels weg. Leg het folie ook niet te strak, vanwege die waterdruk. Zorg ervoor dat je genoeg vijverfolie hebt en dat het folie ruim over de rand van de vijver gaat. Dit knip je pas later af. Werk je in de vijver, trek dan je schoenen uit.
5: Plaats de randafwerking. Nadat de vijverfolie is aangebracht, is het tijd om de randen af te werken. Je kunt verschillende soorten materialen gebruiken om de randen af te werken, zoals stenen, kiezelstenen of hout. Je kunt deze stap ook na het vullen doen, om het totaalplaatje beter te zien.
6: Vul de vijver. Nadat de randafwerking is geplaatst, kun je de vijver vullen met water. Gebruik je leidingwater, kies dan voor een tuinsproeier. Hiermee verdampt chloor dat in het water zit grotendeels.
7: Voeg planten en vissen toe. Als de vijver eenmaal gevuld is met water, kun je planten en vissen toevoegen. Let er wel op dat je alleen vissen in de vijver plaatst als deze diep genoeg is, anders kunnen de vissen in de winter doodvriezen. Als je de vijver in het voorjaar aanlegt, plaats je de planten zo snel mogelijk. Maak je de vijver in het najaar, dan kun je tot het voorjaar wachten. Wacht dan voor de zekerheid ook met vissen. Zet de waterplanten bij voorkeur in plantmanden, om te voorkomen dat ze gaan woekeren.
Een goed beplantingsplan voor je vijver bestaat in elk geval uit drie soorten waterplanten: zuurstofplanten, waterlelies en moerasplanten.
- Zuurstofplanten zorgen voor zuurstof in het water en helpen bij het filteren van het water. Hierdoor wordt de groei van algen beperkt.
- Waterlelies geven schaduw aan de vijver, wat voorkomt dat het water te warm wordt. Ook dat gaat algen tegen.
- Moerasplanten zorgen voor een mooie overgang van de vijver naar het land en kunnen dienen als nestplaats voor vogels en insecten. Ook nemen ze voedingsstoffen uit het water op, wat het water helderder maakt. Al deze planten dragen bij aan het creëren van een gezonde en aantrekkelijke omgeving voor vissen en andere waterdieren.
©marcinmaslowski - stock.adobe.com
Kun je ook zwemmen in de vijver?
Om te kunnen zwemmen in je vijver, zul je een speciale zwemvijver aan moeten leggen. Die is vaak groter en heeft alleen waterplanten op bepaalde plekken. Zo blijft er genoeg ruimte over om te kunnen zwemmen. In een vijver die met vijverfolie is gemaakt moet je sowieso heel voorzichtig doen, om lekkage tegen te gaan.
Een ‘gewone’ vijver is dus niet echt geschikt om te zwemmen. Heb je geen vijverpomp, dan is het helemaal afgeraden omdat er in de zomer misschien wat blauwalg kan ontstaan.
