De strijd tussen de verschillende formaten om informatie op te slaan is in de wereld van films altijd hevig. Het ging in de videotape-formaatoorlog ooit tussen VHS en VCS, later tussen DVD en VideoCD/DIVX en uiteindelijk tussen HD DVD en Blu-ray. Inmiddels zijn we alweer een groot aantal jaren zoet met Blu-ray en popt de vraag op: what’s next?

Blu-ray is qua uiterlijk identiek aan een CD of DVD: een schijfje met een diameter van 120 mm. Maar, er kan een heleboel meer informatie op: 25 GB op een single-layer disc en 50 GB op een dual-layer disc. Er is ook nog een versie met een extra laag die 100 GB kan dragen. Dat is aanzienlijk meer dan de 9,4 GB die een DVD maximaal kan bevatten. Er is dan ook een speciaal blauw laserlicht met een golflengte van 405 nm nodig om de Blu-ray te kunnen uitlezen. Bovendien wisten Blu-ray discs niet alleen de filmwereld te bekoren: videogames worden ook vaak op Blu-ray-schijven gezet, omdat je er HD-videokwaliteit beelden op kwijt kunt met betere audiokwaliteit.

©PXimport

Er was ooit strijd met HD DVD van Toshiba, versus het door Sony bedachte Blu-ray. De eerste speler was die voor HD-DVD in maart 2006, waarop een speler voor Blu-ray in juni 2006 volgde. Uiteindelijk won Blu-ray voornamelijk dankzij Warner Bros. - één van de grootste filmhuizen koos er namelijk voor om vanaf januari 2008 niet langer films uit te geven op HD-DVD. Netflix, Walmart en meer grote bedrijven volgden en lieten HD-DVD achter zich om vierkant achter Blu-ray te gaan staan.

Archival Disc

Blu-ray heeft zich helemaal gevestigd, maar het wordt zo langzamerhand tijd om te kijken naar wat er daarna komt. In 2014 hebben Sony en Panasonic de Archival Disc aangekondigd. Een heel sexy naam is het niet, maar zijn kunnen schijnt dat wel te zijn: in eerste instantie werd er gesproken van schijfjes van 300 GB, toen 500 GB en uiteindelijk 1 TB. Dat is ook wel nodig, want de filmindustrie distribueert inmiddels in een resolutie van 4K en dat eist de nodige ruimte. Het werd overigens na die aankondiging in 2014 wat stil in de wereld van Archival Discs, maar in april dit jaar liet Sony weten met Mitsubishi Verbatim te werken aan een generatie Optical Disc Archive cartridges die inmiddels al 3,3 terabyte aankunnen.

Dit systeem van Sony zou aanzienlijk betere drives bevatten die veel sneller kunnen lezen dan Blu-rays. Het zijn dan ook geen schijven, maar een soort USB-sticks die je in de USB-port doet. Hier komt ook de naam van het systeem wat meer tot zijn recht: het is namelijk ook bedoeld om als archief te kunnen dienen voor grote bedrijven. Denk bijvoorbeeld aan de filmdatabase van een filmhuis.

Ultra HD

Er dan is er nog ultra HD, dat je bijvoorbeeld vindt op een 4K Ultra HD Blu-ray. Die schijfjes zijn al enkele jaren op de markt. Films kijken met Dolby Atmos wordt hierdoor mogelijk op je televisie. Het beeld is ruim vier keer zo groot als dat van een gewone Blu-ray: normaal is het beeld 1080x1920, maar dit wordt verdubbeld bij een 4K Ultra HD Blu-ray. Dat betekent dat je beeld nog scherper wordt en de kleuren dieper. Om een 4K Ultra HD Blu-ray te kunnen afspelen, heb je wel minimaal een 4K Ultra HD-televisie nodig met een HDMI-kabel van tenminste HDMI 2.0 en een 4K Ultra HD Blu-rayspeler. De schijfjes zijn al volop beschikbaar in webwinkels, van voornamelijk grote films.

©PXimport

Er wordt ondertussen ook al gewerkt aan 8K Ultra HD, dat een resolutie heeft van 7680x4320 - vier keer scherper dan 4K. Op IFA in Berlijn werden diverse 8K-televisies onthuld van bijvoorbeeld Samsung en LG. De vraag is of je met het blote oog nog wel kunt waarnemen dat er een verschil in kwaliteit is. Bovendien zijn deze televisies nu pas onthuld, dus het zal nog wel even duren voordat deze modellen in de doorsnee woonkamer staan. Je hebt er ook een stevige internetverbinding voor nodig. Als 4K al 100 tot 150 Mbps verlangt, dan moet dat nog worden verdubbeld voor 8K. Er zijn ook (nog) geen 8K Blu-ray-discs beschikbaar. Dat is dus nog verre toekomstmuziek.

8K Blu-ray

Je kunt je bovendien afvragen of die 8K Blu-ray ooit zal komen. Is zo’n fysieke drager echter nog wel nodig, nu we gewend zijn allerlei video's te streamen? De gemiddelde filmliefhebber zal hier niet direct enthousiast van worden: sommige films zijn bij geen enkele streamingdienst te vinden. Je hebt het eigenaarsschap niet, zoals dat wel hebt als je een film op Blu-ray in de kast hebt liggen. Tot slot bieden streamingdiensten vaak niet de mogelijkheden die je bij een DVD krijgt. Nu zal niet iedereen geïnteresseerd zijn in een film met regisseurscommentaar of verwijderde scenes, maar deze extra’s kun je altijd maar weinig vinden bij streamingdiensten.

Voor nu is het een soort race tussen de schijfgebruikers en de streamers. Beide hebben zo hun eigen voorkeuren en dat is prima. Er is nog geen enorm grote behoefte aan een nieuwe drager: mensen vermaken zich nog wel met Blu-ray en zijn 4K-opvolger. De vraag is vooral wat de ontwikkeling van onze internetverbindingen gaat doen, om te zien of het überhaupt realistisch is om op een fysieke drager te rekenen in de toekomst, of dat straks echt alles wordt gestreamd.

Apple heeft de iPhone 17 Pro en iPhone 17 Pro Max aangekondigd, met een nieuw aluminium ontwerp, de krachtige A19 Pro-chip en verbeterde camera's met 8x optische zoom. Beide modellen krijgen grotere batterijen en ondersteunen nieuwe videofuncties zoals ProRes RAW en genlock. De toestellen zijn vanaf 19 september verkrijgbaar in drie kleuren, met pre-orders vanaf 12 september.

Aluminium unibody en betere warmteafvoer

De iPhone 17 Pro-serie maakt gebruik van een nieuwe behuizing van aluminium uit de 7000-serie. Deze constructie is niet alleen vederlicht, maar ook thermisch geleidend. Apple heeft een zogenaamde dampkamer geïntegreerd in het ontwerp, gevuld met gedeïoniseerd water dat warmte beter verspreidt vanuit de A19 Pro-chip. Dit moet langdurig hogere prestaties mogelijk maken, bijvoorbeeld bij gamen of videobewerking, zonder dat het toestel oververhit raakt. Het plateau op de achterkant creëert extra interne ruimte, waardoor de batterijcapaciteit is toegenomen.

Er zijn twee varianten: de iPhone 17 Pro met een 6,3-inch scherm en de Pro Max met een 6,9-inch scherm. Beide modellen hebben een Super Retina XDR-display met ProMotion tot 120 Hz en een piekhelderheid van 3000 nits, wat zorgt voor betere leesbaarheid buitenshuis. Nieuw is dat niet alleen de voorkant, maar ook de achterkant is beschermd met Ceramic Shield. Dit moet krassen en breuken beter tegengaan dan het glas van eerdere generaties. Prijzen beginnen vanaf 1329 euro voor de Pro en 1479 euro voor de Pro Max.

©Apple

Krachtiger A19 Pro-chip

De A19 Pro-chip vormt het hart van de nieuwe Pro-modellen. Deze processor heeft een 6-core CPU en een vernieuwde 6-core GPU met ingebouwde Neural Accelerators. Volgens Apple levert dit tot 40 procent betere prestaties bij langdurig gebruik in vergelijking met de vorige generatie. De chip is ontworpen voor zware toepassingen, zoals het draaien van lokale AI-modellen, grafisch intensieve games en professionele videobewerking. Daarnaast is de nieuwe N1-chip toegevoegd voor wifi 7 en bluetooth 6, en een snellere, energiezuinige C1X-modem voor mobiel internet.

Camera's bieden nu nog meer zoom

De iPhone 17 Pro en Pro Max beschikken over drie 48 megapixel Fusion-camera’s: een hoofdcamera, een ultragroothoek en een nieuwe telelens. Samen moeten ze het effect bieden van acht verschillende lenzen. De telelens gebruikt een tetraprismasysteem en maakt optische zoom mogelijk tot 8x, de langste zoomafstand die tot nu toe op een iPhone beschikbaar is. Ook digitale zoom is uitgebreid tot 40x. Aan de voorkant bevindt zich een vernieuwde 18 megapixel Center Stage-camera, die automatisch het kader aanpast bij groepsfoto’s en ook in videovergaderingen de gebruiker in beeld houdt.

De Pro-modellen richten zich sterk op videomakers. Naast bestaande functies zoals Dolby Vision en 4K120-opnamen, krijgen ze ondersteuning voor ProRes RAW, Apple Log 2 en genlock. Vooral genlock is opvallend: deze techniek synchroniseert meerdere camera’s tijdens opnames, iets dat normaal alleen in professionele filmstudio’s wordt toegepast. Hiermee wil Apple de iPhone ook aantrekkelijker maken voor producties die met meerdere camera’s werken.

©Apple

Batterij, opladen en eSIM

Door de efficiëntere chip en grotere accu belooft Apple dat de iPhone 17 Pro Max de langste batterijduur ooit op een iPhone heeft. Beide modellen kunnen bovendien in 20 minuten tot de helft worden opgeladen met een 40W usb-c-oplader. In een aantal landen verschijnen de toestellen alleen nog in eSIM-variant, wat extra ruimte oplevert voor de batterij en twee uur langere videoweergave mogelijk maakt.

Apple heeft drie nieuwe Apple Watches gepresenteerd: de Series 11, de Ultra 3 en de SE 3. De Series 11 is het belangrijkste model met meldingen bij hoge bloeddruk, een slaapscore, een krasbestendiger scherm en een batterijduur tot 24 uur. De Ultra 3 richt zich op sport en avontuur met een extra groot scherm, lange batterijduur en satellietfuncties voor noodgevallen, terwijl de SE 3 een voordeliger instapmodel is met een Always-On display en vernieuwde gezondheidsfuncties.

Gezondheid centraal

De Series 11 introduceert meldingen die kunnen wijzen op chronische hoge bloeddruk. Op basis van de optische hartslagsensor analyseert het horloge hoe de bloedvaten reageren bij elke hartslag. Wanneer er langere tijd patronen worden herkend die duiden op hypertensie, krijgt de gebruiker een waarschuwing om dit verder te controleren met een bloeddrukmeter of arts.

Ook de nieuwe slaapscore helpt beter begrijpen hoe de nacht verloopt. Factoren zoals slaapduur, slaapstadia en regelmaat worden samengebracht in één overzichtelijke score. Die verschijnt in de Slaap-app op de Watch en kan ook via de Gezondheid-app op iPhone worden gevolgd.

©Apple

Duurzamer ontwerp en langere batterijduur

De Series 11 heeft een platter en lichter ontwerp dat prettig draagt, zowel overdag als 's nachts. De aluminium varianten zijn voorzien van Ion-X-glas dat dankzij een nieuwe keramische coating twee keer beter bestand is tegen krassen. De titanium modellen behouden het saffierkristal, dat nog kras- en stootvaster is.

De batterij houdt het tot 24 uur vol. Opladen gaat snel: vijftien minuten aan de lader levert al tot acht uur gebruik op. Voor bellen, berichten en streaming zonder iPhone ondersteunt de Watch nu 5G. De antenne is opnieuw ontworpen en zorgt voor een stabielere verbinding, ook in gebieden met zwak bereik.

Training en motivatie

Met watchOS 26 krijgen gebruikers toegang tot Workout Buddy. Deze functie analyseert prestaties tijdens trainingen en geeft via Apple Intelligence persoonlijke aanwijzingen. Het vernieuwde Workoutscherm maakt het eenvoudiger om eigen trainingen samen te stellen en meer statistieken bij te houden, zoals tempo, hartslagzones en afgelegde routes.

Daarnaast zijn er nieuwe wijzerplaten, het pols-flick gebaar om meldingen snel te sluiten en slimme suggesties in berichten, bijvoorbeeld voor een Check In of een betaalverzoek.

©Apple

De andere modellen

Naast de Series 11 introduceert Apple de Watch SE 3. Dit instapmodel krijgt voor het eerst een Always-On display, snelladen en uitgebreide gezondheidsfuncties zoals slaapscore en meldingen bij slaapapneu.

Voor sporters en avonturiers is er de Watch Ultra 3. Deze variant heeft het grootste scherm tot nu toe, een batterijduur tot 42 uur en ingebouwde satellietcommunicatie. Die functie is vooral bedoeld voor noodgevallen: gebruikers kunnen zonder mobiel bereik een SOS-bericht sturen naar hulpdiensten of hun locatie delen met contactpersonen. In minder dringende situaties is het ook mogelijk korte tekstberichten of emoji te versturen, maar satelliet vervangt geen gps-navigatie of mobiel internet. Net als eerdere Ultra-modellen is de gps wel extra nauwkeurig voor hardlopers, fietsers en wandelaars.

Previous slideNext slide

Prijs en beschikbaarheid

De Apple Watch Series 11 verschijnt in 42 en 46 millimeter. Er zijn aluminium uitvoeringen in gitzwart, spacegrijs, roségoud en zilver, en titanium modellen in naturel, goud en leisteen. De prijzen lopen uiteen van 449 euro (42 mm, aluminium, sportband) tot 1149 euro (46 mm, titanium, roestvrijstalen schakelarmband). De SE 3 kost vanaf 269 euro, de Ultra 3 vanaf 899 euro. Alle modellen zijn vanaf 19 september verkrijgbaar.