Dit zijn de beste ssd's van dit moment
Vroeger werd bij elke nieuwe computer vooral naar de hoeveelheid opslag gekeken. Meer opslag leek tenslotte beter. Inmiddels is duidelijk dat het soort opslag belangrijker is. Een computer met een solid state drive werkt vele malen soepeler dan met een mechanische harde schijf. Een ssd is onmisbaar in elk nieuw én ouder systeem. De vraag is alleen: welke kies je? Wat is nou de beste ssd van dit moment?
Het is een feit dat komst van de ssd de grootste impact heeft gehad op het snelheidsgevoel van elke computer. Met een ssd start de pc veel sneller op, reageert hij sneller en is de kans op storingen kleiner. De computers hebben namelijk geen bewegende onderdelen meer. En bewegende onderdelen zijn altijd kwetsbaar. En er is nog een voordeel: een pc met een ssd is veel stiller. Het geluid van het geratel van de oude harde schijven bestaat niet meer. Voor de prijs hoef je het ook niet meer te laten. De eerste ssd’s waren ongeveer tien jaar geleden nog heel kostbaar. Maar inmiddels is de prijs per gigabyte enorm gezakt. Sinds 2018 is die prijs zelf met twee derde afgenomen. Een ssd van enkele tientjes voldoet nu al ruimschoots aan de wensen van de meeste gebruikers. Er is dus geen enkele reden meer om geen ssd aan te schaffen.
Solid state drive
Technisch gezien zijn ssd’s eenvoudige producten. Ze hebben wat flashgeheugen waar al je data op staat, en een controller zodat de pc ermee kan communiceren. Daarom zien we ook tientallen merken ssd’s uitbrengen, terwijl er slechts een drietal grote fabrikanten over zijn die nog technisch complexere mechanische schijven maken.
Een ssd is eigenlijk niets anders dan een usb-stick, maar dan (in de regel) met wat snellere en meer betrouwbare onderdelen voor dagelijks intensief gebruik. Betere ssd’s hebben uiteraard nog snellere en nog meer betrouwbare onderdelen. Soms hebben ze ook hun eigen stukje werkgeheugen (dram) ingebouwd. Dit maakt ze nog sneller in het dagelijks gebruik.
Soorten ssd’s
Ssd’s komen voor in verschillende soorten en maten. Allereerst kijken we naar de fysieke aansluiting waarmee je een ssd aansluit. Het is dus raadzaam te controleren welke aansluitingen je pc heeft voordat je er eentje koopt. Een ssd sluit je normaal gesproken aan op een sata- of m.2-aansluiting op je moederbord.
Sata is een inmiddels wat oudere aansluiting waarmee we al jaren onze mechanische harde schijven aan de computer koppelen. Op praktisch elk nog enigszins bruikbaar systeem kun je een sata-ssd kwijt. Dit doe je met een sata-kabel naar het moederbord en met een sata-powerkabel vanaf je voeding. Zo’n sata-ssd is veel sneller dan een mechanische harde schijf, maar uiteindelijk is hij wel iets beperkt door de oudere aansluiting. Sata laat namelijk maximaal zo’n 600 megabyte per seconde door.
De jongere m.2-aansluiting is aantrekkelijker. Deze zit direct op het moederbord van moderne systemen, waardoor losse kabels overbodig zijn. De ssd’s zelf zijn nog compacter en lichter. De meeste m.2-ssd’s zijn ook aanzienlijk sneller, al hangt dat af van het protocol. Recente laptops en de betere computers van de afgelopen drie à vier jaar hebben vaak een m.2-slot. Controleer dat wel even, want dat is niet altijd zo.
©PXimport
Protocol
Heeft je systeem een m.2-aansluiting, dan moet je nog wel op het communicatieprotocol letten. Verreweg de meeste m.2-aansluitingen ondersteunen zogeheten nvme-ssd’s. Deze zijn een stuk sneller dan sata-ssd’s. Er zijn ook m.2-aansluitingen waar je alleen m.2-sata-ssd’s op kwijt kunt, dit wordt ook wel aangeduid met ahci. Een nvme-drive werkt daar niet op. Op de meeste moederborden en in laptops met een m.2-slot staat een aanduiding of het slot geschikt is voor pcie- en/of m.2-sata-drives.
Mocht je systeem ruimte hebben voor een m.2-mvme-drive, dan heeft zo’n ssd de voorkeur. De maximale snelheden liggen hier namelijk zo rond de 3.500 megabyte per seconde, of nog hoger met een zeer recent amd-systeem. Een prettig voordeel is dat menig m.2-nvme-ssd niet eens duurder is dan een betaalbare sata-ssd.
Wat heb je nodig?
De hamvraag is wat die snelheden voor je betekenen? Daarop hebben we een eenvoudig antwoord: voor de meeste gebruikers niet veel. Bij typisch eenvoudig gebruik, denk aan browsen, e-mailen of zelfs wat lichte fotobewerking, heb je zelden meer dan een paar megabyte per seconde aan data nodig. Elke ssd voldoet hier gewoon aan. Dat gaat ook op als je een ssd overweegt simpelweg om de pc weer vlot te laten opstarten. Ook dan voldoet praktisch elke eenvoudige of goedkope ssd.
Snellere nvme-ssd’s komen pas echt tot hun recht bij veeleisende gebruikers met zware creatieve applicaties. Denk hierbij aan video editten, cad cam workstation-gebruik of bij het frequent overzetten van grote hoeveelheden data.
Fabrikanten richten zich ook graag op gamers met hun snelste (en duurste) nvme-ssd’s. Maar in de praktijk blijkt dat gamers nagenoeg geen verschil merken tussen een eenvoudige ssd en de duurste variant. Het verschil tussen een ouderwetse harde schijf en een ssd is gigantisch als het op het laden van games aan komt, maar het verschil tussen de traagste en de snelste is marginaal.
©PXimport
Wat is groot genoeg?
Hoe groot de ssd moet zijn is geheel afhankelijk van je gebruik. Voor typische gebruikers voldoet 256 GB of 512 GB meestal, maar gamers en creatieve professionals zullen al snel een terabyte of twee waarderen. Dit moet je zelf aan de hand van je eigen gebruik inschatten.
In de regel adviseren we een ssd van ongeveer 500 gigabyte of meer te kopen. De meerprijs is meestal gering. Vanwege de manier waarop ssd’s werken, zijn grotere capaciteiten ook iets sneller en duurzamer dan kleinere modellen.
Natuurlijk is het niet nodig om extreem veel opslag te kopen als je die niet nodig hebt, maar het loont absoluut om niet té zuinig te zijn. Voor een tientje of twee extra van een 256GB-ssd naar een snellere, duurzamere 512GB-ssd overstappen en daarmee ook ruim extra capaciteit krijgen voor de toekomst, is geen slechte investering.
©PXimport
Betrouwbaarheid
Idealiter zouden we de betrouwbaarheid het zwaarst wegen. Dit is alleen onmogelijk om te testen. En vanwege de inherent duurzame onderdelen is de kans klein dat een ssd kapotgaat, zelfs bij intensief gebruik. Van onze eigen collectie van honderden verschillende ssd’s is er in de afgelopen tien jaar slechts een handje vol overleden. De specificaties vanuit de fabrikanten kun je beter met een korreltje zout nemen.
Zorg voor een back-up
Ssd’s zijn weliswaar duurzamer dan mechanische schijven, ze kunnen toch kapot. Bijvoorbeeld door een stroomstoring, overspanning of simpelweg pech. Waar een mechanische schijf vaak kuren vertoont voordat hij stopt met werken, gaat een ssd van probleemloos functioneren in één keer over naar onbruikbaar. Zorg dus altijd voor een goede back-up van al je belangrijke data. Een duurzamere ssd kopen is dus geen back-up.
Externe ssd’s
Ssd’s komen ook in externe uitvoeringen, deze sluit je bijvoorbeeld via een usb-aansluiting aan, of via een thunderbolt 3 als je een zeer recente (luxe) laptop hebt. Externe ssd’s zijn een makkelijke manier om extra opslag aan je systeem toe te voegen, maar dit betekent dus dat je een extra kastje aan moet sluiten. Dat maakt ze vooral geschikt als opslag die je af en toe ergens mee naar toe neemt. Maar externe ssd’s zijn geen goed alternatief voor interne ssd’s voor gebruik als bijvoorbeeld Windows OS-drive.
Schoon installeren
De meeste ssd’s komen met een stukje software waarmee het makkelijker gemaakt wordt om je hele systeem naar de ssd te migreren. Wij hebben ervaren dat een ssd-upgrade een goed moment is voor een schone installatie. Windows 10 schoon herinstalleren is zo gepiept met een usb-stick en de Windows Media Creation-tool (gratis te downloaden). Zo maak je weer echt een schone start met je systeem. Zorg uiteraard wel voor een goede back-up voordat je begint.
Kooptips
Op basis van onze eigen testen hebben we een kort overzicht gemaakt met de beste ssd’s voor de meeste doeleinden
Crucial MX500
Zoals we aangaven maakt het voor eenvoudig gebruik niet zo gek veel uit of je een eenvoudige ssd koopt of een van de snelste. De prijzenoorlog op gebied voor ssd’s heeft er alleen wel voor gezorgd dat het prijsverschil tussen de echte instappers en de betere modellen minimaal is.
De Crucial MX500 is daar een perfect voorbeeld van: prijstechnisch concurreert hij met de veelal teleurstellende budgetmodellen, maar inhoudelijk krijg je hier een van de betere en snellere sata-ssd’s op de markt. Dat maakt de MX500 de ideale ssd voor het gros van de doeleinden. Van het simpelweg rap starten van een gloednieuwe pc tot het upgraden van een oudje.
©PXimport
Samsung 870 QVO
Zoek je een echt grote hoeveelheid opslag in ssd-vorm, denk aan 4 of 8 terabyte, dan is het aanbod enorm beperkt. Slechts een handjevol fabrikanten maakt dergelijk grote ssd’s en die zijn vaak erg kostbaar.
De Samsung 870 QVO is een aangename uitzondering. Het is een van de goedkoopste drives in grote capaciteiten en hij weet zich prestatietechnisch goed staande te houden. Hij is wel iets minder geschikt als primaire schijf voor in je pc vanwege de manier waarop hij zijn data opslaat. Dit is meer geschikt als een foto- of videoarchief of als game-installatiedrive. Maar als extra grote extra opslag is deze ssd lastig te verslaan.
©PXimport
Type geheugen
In de specificaties van de ssd’s kom je vaak het type geheugen tegen. Dit is tegenwoordig bijna altijd tlc (ook wel aangeduid als 3-bit mlc) of qlc (ook wel 4-bit mlc genoemd) Dit geeft aan hoeveel bitjes aan informatie in elke geheugencel kunnen worden opgeslagen. Hoe meer data per geheugencel wordt opgeslagen, hoe lager de snelheid ligt en hoe sneller elke cel slijt. Minder cellen betekent ook lagere kosten en minder benodigde fysieke ruimte. Beide types dienen dus hun eigen doel.
Kingston A2000
De Kingston A2000 is niet de allersnelste nvme-ssd, maar hij kost wel minder dan praktisch al zijn concurrenten. In de regel betaal je er nauwelijks meer voor dan voor een sata-ssd-instapmodel. Dat maakt de A2000 een van de interessantste ssd’s op de markt als je systeem of laptop een m.2-slot heeft. Er is slechts een echt nadeel: groter dan 1 terabyte wordt hij niet gemaakt.
©PXimport
Samsung 970 EVO Plus
Het aantal scenario’s waarin een echte premium nvme-ssd is aan te raden, is beperkt. Hierbij denken we toch vooral aan creatieve professionals die veel met grote foto- en videobestanden werken. Of aan intensieve gebruikers van andere workstation-applicaties, home servers en knutsel databases.
Als je gebruik daaronder valt, dan is de Samsung 970 EVO Plus praktisch ongeslagen. Deze kent een meerprijs in vergelijking met de prima A2000, maar bij echt intensief gebruik liggen de prestaties iets hoger.
©PXimport
Sabrent Rocket Q
Heb je extreem veel ruimte nodig op één m.2-nvme-ssd, bijvoorbeeld voor je laptop, dan is de keuze wederom beperkt. De 4 terabyte nvme-ssd’s zijn zeldzaam. Er is momenteel slechts één fabrikant die een 8 terabyte m.2-ssd heeft uitgebracht: Sabrent met hun Rocket Q.
Dit is een snelle ssd die op eigen wijze prima standhoudt, maar het is de extreme capaciteit die hem tot een uniek product maakt. Let wel op, 8 terabyte aan ssd-opslag is niet goedkoop om te produceren. Het plezier van zo’n grote ssd mogen bezitten komt dan ook met een stevig prijskaartje: 1.499 euro.
Samsung 980 PRO (Gen4)
De jongste categorie ssd’s zijn de zogeheten gen4-ssd’s. Deze zijn in staat om de limieten van nvme-ssd’s te verleggen en bedoeld om het maximale te halen uit de nieuwe pci express 4.0-aansluiting. Dit is een aansluiting die we vooralsnog enkel op de recentste (van het afgelopen jaar) high-end moederborden voor amd-cpu’s aantreffen.
Deze producten zijn om een de volgende redenen alleen interessant voor een zeer kleine groep liefhebbers. De snelheid van een ssd heeft een beperkte impact. De gen4-aansluiting zit op slechts een zeer select aantal systemen. En de gen4-ssd’s zijn enorm prijzig zijn. Technisch gezien is de Samsung 980 PRO de snelste en ultiemste ssd op de markt, met snelheden nabij de 7.000 megabyte per seconde.
Dat wil niet zeggen dat je daar je spaarpotje voor open moet breken. Nogmaals, de grootste winst zit in de aanschaf van welke ssd dan ook. De exacte prestaties van elk model is enkel voor zeer intensieve gebruikers een zorg.
©PXimport
Calibre is veruit het bekendste programma voor het beheren van e-books.
De inhoudsserver maakt je bibliotheek beschikbaar via een browser.
Naar voorkeur kun je ook één of enkele boekenplanken synchroniseren.
