Na de update uit september kunnen PlayStation 5 eigenaren eindelijk een ssd in hun spelcomputer installeren. Niet iedere ssd werkt via het ingebouwde m.2-slot, de ssd moet een razendsnel PCIe 4.0-exemplaar zijn. Wil je weten wat de beste ssd is, lees dan even verder. We hebben de belangrijkste ssd’s voor de PlayStation 5 voor je getest.

Naast de razendsnelle ingebouwde ssd is de PlayStation 5 ook voorzien van een M.2-slot dat ondersteuning biedt aan PCIe 4.0 x4 nvme-ssd’s. Je vindt het M.2-slot onder een klepje dat tevoorschijn komt nadat je de zijpanelen van de Playstation verwijdert. Bij de introductie van de PlayStation 5 was het M.2-slot nog niet actief, maar daar is na een software-update verandering in gekomen waardoor je de opslag van de PlayStation 5 kunt uitbreiden. Hoe je een ssd stap voor stap kunt inbouwen lees je hier.

Hoe hebben we getest

Voor elke ssd hebben we dezelfde test uitgevoerd onder dezelfde omstandigheden. De drives zonder koellichaam hebben allemaal identieke koelelementen gekregen. Na het plaatsen van de drives hebben we de standaard snelheidstest van de PS5 uitgevoerd. Vervolgens hebben we een selectie games met een totale grootte van 363,6 GB verplaatst naar de ssd. Tijdens dit proces hebben we de tijd en de temperatuur bijgehouden. Helaas bleek deze temperatuurmeting niet volledig betrouwbaar, gezien er enorme verschillen zaten in de transfertijd. Als een drive langer bezig is, loopt de temperatuur immers ook hoger op. Daarom hebben we nog een andere test uitgevoerd en de temperatuur na een vijftien minuten durende gameplaysessie gemeten. Ook hebben we de opstarttijd van verschillende games geregistreerd en het moment dat een game daadwerkelijk speelbaar is. Met al deze gegevens samen hebben we een eindconclusie getrokken. Let er wel op dat de conclusies die we in dit artikel trekken enkel voor de PlayStation 5 gelden, gebruik in de pc laten we in dit artikel buiten beschouwing.

Minimale eisen voor een ssd

Niet zomaar elke m.2-ssd past in de PlayStation 5. Er zijn een aantal punten waarop je moet letten. Zo dient de ssd PCIe 4.0 x4 te ondersteunen en minimaal 500 GB groot te zijn. De maximaal ondersteunde grootte is 4 TB. De leessnelheid dient minimaal 5500 MB per seconde te zijn. Trager werkt wel, maar officieel worden deze dus niet ondersteund. De PS5 ondersteunt wel standaardlengtes van 30, 42, 60, 80 en 110 millimeter. Ook is een koelelement voor de ssd een vereiste. Niet alle ssd’s zijn voorzien van een heatsink, gelukkig kun je deze voor een klein prijsje online vinden. De ssd inclusief koelelement mag niet groter zijn dan 110 x 25 x 11.25 millimeter. 

Gigabyte AORUS NVMe Gen4 SSD

Gigabyte AORUS NVMe Gen4 SSD

8Score80

Volgens de snelheidstest van de PlayStation 5 is dit de traagste ssd van allemaal. Dat komt ook overeen met de specificaties die Gigabyte ons geeft. De ssd haalt tot 5,600 MB/s leessnelheid via het PS5 M.2 uitbreidingsslot en een schrijfsnelheid tot 4400 MB/s. We waren stomverbaasd toen uit de test bleek dat de AORUS NVMe Gen4 SSD als eerste klaar was met het verplaatsen van de games. Dit was niet het enige waarin deze ssd uitblonk. De drive zelf zit verpakt in een prachtig koperen koellichaam dat solide en zwaar aanvoelt. De verwachting was dan ook dat deze ssd de temperatuurtest met vlag en wimpel zou doorstaan. Na de transfer komt de temperatuur niet boven 36,5 graden. Gezien het feit dat de drive zo snel klaar was, kon dit ook invloed op de temperatuur hebben gehad. Maar ook na de gamesessie van vijftien minuten komt de temperatuur niet boven de 43,5 graden. Dat is ruimschoots lager dan de rest van de geteste drives. Een koele jongen dus!  

©PXimport

Western Digital WD_BLACK SN850 

Western Digital WD_BLACK SN850

9Score90

Bij Western Digital heb je de keuze tussen een WD_BLACK SN850 met of zonder koellichaam. We hebben beide drives kunnen testen in de PlayStation 5 en zijn erg tevreden over de resultaten. Zoals verwacht blijft het model met vooraf gemonteerd koellichaam iets koeler dan het model waarop we een universeel koelelement hebben aangebracht. Het koellichaam dat de fabrikant meelevert zorgt vrijwel altijd voor een betere warmtegeleiding. Tijdens de transfertest komen de drives op de tweede en derde plaats na de AORUS NVMe Gen4 SSD. Kijken we naar de laadtijden van games dan blijken de drives zelfs de twee snelste te zijn, op de hielen gevolgd door de AORUS Gen4 7000s SSD. De prijs van de drives fluctueert net als andere hardware enorm. Op de website van Western Digital wordt de drive met koellichaam verkocht voor 219,99 euro. Het model zonder koellichaam staat op diezelfde website voor 201,99 euro. De straatprijzen in andere winkels liggen lager. Zo vonden we de WD_BLACK SN850 zonder koellichaam op het moment van schrijven al vanaf 153,90 euro op Amazon. Prijzen veranderen snel, dus het loont om deze via een prijsvergelijkingswebsite in de gaten te houden.  

©PXimport

Samsung 980 Pro 

Samsung 980 Pro

7Score70

De Samsung 980 Pro is voor velen heer en meester waar het gaat om de prestaties en betrouwbaarheid op de pc. Op de PlayStation 5 scoort de Samsung-ssd gemiddeld. Vooral tijdens de transfertest liet de drive het afweten en deed er bijna acht minuten over om de games weg te schrijven. Bij de andere tests kwam de Samsung 980 Pro prima uit de bus. De temperatuur van de ssd die we hebben voorzien van een universeel koellichaam bleef ongeveer gelijk aan de WD_BLACK SN850 met universeel koellichaam. Ook de opstarttijden voor games zijn prima. Overigens zitten de opstarttijden van alle drives binnen één seconden van elkaar. In de praktijk zul je tijdens het gamen geen verschil merken tussen een Samsung, Western Digital, AORUS of Seagate ssd. De prijs voor een 1TB-variant ligt op het moment van schrijven rond de 165 euro en dat is prima. 

©PXimport

Gigabyte AORUS Gen4 7000s SSD 

Gigabyte AORUS Gen4 7000s SSD

9Score90

Na de ervaringen die we hadden met het kleinere broertje van de AORUS Gen4 7000s SSD, waren de verwachtingen van de AORUS Gen4 7000s SSD hoog. De ssd doet het absoluut niet slecht in de test. De transfersnelheid is prima en zit dicht achter de WD_BLACK SN850. Het koellichaam van de AORUS Gen4 7000s SSD is helaas niet gemaakt van koper, maar juist ontworpen om het gewicht te verminderen. Het ontwerp van de koelribben is niet alleen stijlvol, het geleid de warmte ook prima. De temperatuur blijft daarom iets lager dan de WD_BLACK SN850 met koellichaam. De prijs ligt ook iets lager dan de WD_BLACK SN850 met koellichaam. De AORUS Gen4 7000s SSD vonden voor prijzen rond de 200 euro. 

©PXimport

Seagate FireCuda 530

Seagate FireCuda 530

6Score60

Seagate is geen onbekende als het om opslag gaat. Ook op de consolemarkt hebben ze al heel wat ervaring opgedaan. Zo leverde Seagate al externe schijven voor de PlayStation 4, Xbox One en bieden ze als enige een Storage Expansion Card voor de Xbox Series X/S. We hadden dan ook hoge verwachtingen van de Seagate FireCuda 530 die adverteert ‘met zijn grensverleggende snelheden tot 7300 MB/s’. Helaas valt Seagate door de mand als we de drive in de praktijk testen. Tijdens de transfertest deed de FireCuda 530 er meer dan 9 minuten over. Ook de temperatuur liep vrij hoog op. We hebben zelfs een andere thermische koel pad aangebracht om uit te sluiten dat het probleem mogelijk daaraan lag. Helaas mocht dat niet baten en kwam de gemeten temperatuur op 58 graden uit. Er is inmiddels ook een FireCuda 530 verkrijgbaar met koellichaam, deze hebben we helaas niet kunnen testen. De voordeligste prijs die we konden vinden is op het moment van schrijven 214,90 euro.

©PXimport

De testresultaten

Als we de drives vergelijken met het huidige formule 1-kampioenschap, dan zitten de Western Digital WD_BLACK SN850 en AORUS Gen4 7000s SSD elkaar net zo op de hielen als Lewis Hamilton en Max Verstappen dat zitten. We kunnen dan ook moeilijk een winnaar kiezen omdat beide drives als kampioenen presteren in de PlayStation 5. Zowel de WD_BLACK SN850 als de AORUS Gen4 7000s SSD hebben een bovengemiddelde snelheid en de temperatuur blijft onder gemiddeld.

Wie koeling echt belangrijk vindt kan de AORUS NVMe Gen4 SSD overwegen. Deze drive is letterlijk een massief blok koper waar ergens een ssd tussen verstopt zit. Had hetzelfde koelblok op de AORUS Gen4 7000s SSD gezeten dan was onze keuze voor een winnaar een stuk gemakkelijker geweest.

De Seagate FireCuda 530 en Samsung 980 Pro scoren iets minder goed in deze test. Tijdens de transfertest deden beide drives er een stuk langer over om alles te kopiëren. Hoewel de temperatuur van de Samsung nog binnen de marges bleef werd de Seagate FireCuda vrij heet. De Seagate FireCuda 530 stelt echt teleur en is wat ons betreft niet de beste keuze voor je PlayStation 5. 

©PXimport

Gezellig, zo'n avondje gourmetten. Maar na afloop blijft er op het gourmetstel vaak aangebakken vet, gesmolten kaas en saus achter. Logisch dat je niet meteen zin hebt om de boel schoon te maken. Als je het slim aanpakt, is alles binnen een half uurtje weer schoon!

Laten afkoelen, maar wacht niet te lang

Zet het gourmetstel na gebruik uit en trek de stekker uit het stopcontact. Laat het geheel afkoelen tot het handwarm is. Wacht je te lang, dan koeken vet en kaas vast en wordt schoonmaken lastiger. Haal losse onderdelen zoals pannetjes, spatels en bakplaatjes eraf voordat je begint met schoonmaken.

Losse onderdelen schoonmaken

Gourmetpannetjes en bakplaatjes hebben meestal een antiaanbaklaag. Die blijft het mooist als je ze niet hardhandig schoon schrobt. Leg ze in warm water met een beetje afwasmiddel en laat ze tien tot vijftien minuten weken. Aangekoekte resten laten dan vanzelf los. Gebruik daarna een zachte spons of borstel en spoel alles goed af. Controleer altijd even de handleiding: sommige onderdelen kun je in de vaatwasser doen, andere juist niet.

©Saskia van Weert

Zo maak je het elektrische deel veilig schoon

Terwijl de pannetjes, spatels en losse bakplaatjes staan te weken, ga je door met het verwarmingselement. Dat element zelf mag nooit nat worden. Zie je vetspetters of etensresten, veeg die dan weg met keukenpapier zodra het gourmetstel is afgekoeld. Voor hardnekkiger vuil gebruik je een licht vochtige doek met een klein beetje afwasmiddel. Knijp de doek goed uit en zorg dat er geen water bij het snoer of in openingen komt. Droog alles direct na met een schone doek.

De bak- of grillplaat weer vetvrij krijgen

Heeft je gourmetstel een losse bak- of grillplaat, haal dan eerst het overtollige vet weg met keukenpapier. Leg de plaat vervolgens in warm water, zodat aangekoekte resten kunnen losweken. Is de bakplaat vast onderdeel van het gourmetstel, dan kun je deze uiteraard niet in water onderdompelen. Neem in dat geval de plaat af met een licht vochtige doek zodra hij is afgekoeld, eventueel met een beetje afwasmiddel. Zo voorkom je dat vet tijdens het schoonmaken uitsmeert. Gebruik vooral geen schuursponsjes of schrapers om het vet weg te krijgen, want die beschadigen de coating en zorgen ervoor dat eten de volgende keer sneller blijft plakken. 

Vergeet je tafel niet!

Vetspetters en gemorste saus zijn bijna niet te voorkomen. Leg daarom vooraf een afwasbaar tafelkleed of gebruik een papieren tafelkleed. Dat kan na het gourmetten rechtstreeks de vuilnisbak in. Houd tijdens het eten keukenpapier of doekjes bij de hand om gemorste resten meteen weg te vegen. Is de tafel toch vies geworden, neem hem dan zo snel mogelijk af met warm water en een mild schoonmaakmiddel.

Schoon wegzetten voor de volgende keer

Laat alle onderdelen volledig drogen voordat je het gourmetstel opbergt. Berg je alles nog vochtig op in de doos of kast, dan kunnen er snel muffe geurtjes ontstaan. Bewaar pannetjes en platen apart van elkaar, eventueel met een vel keukenpapier ertussen. Berg pannetjes en platen apart op, eventueel met een velletje keukenpapier ertussen. Zo voorkom je krassen. Zo is het volgende keer alleen nog maar een kwestie van de boel weer tevoorschijn halen en lekker gaan eten. Veel gourmetplezier!

Ben je op zoek naar een nieuwe televisie? Grote kans dat de afkortingen je om de oren vliegen. 4K, OLED, QLED... en dan ook nog die eindeloze lijst aan HDR-formaten. Vandaag zoomen we in op een specifieke term die je vaak op de doos ziet staan, vooral bij televisies van Samsung, Panasonic en Philips: HDR10+. Is het een marketingkreet of zie je het echt?

Het is een bekend scenario: je staat in de elektronicawinkel of scrolt door een webshop, en de specificatielijst van je droomtelevisie lijkt wel een geheimtaal. Fabrikanten beloven gouden bergen met termen die indrukwekkend klinken, maar waarvan de betekenis vaak vaag blijft. Toch is het zonde om deze termen zomaar te negeren, want achter die cryptische afkortingen gaan technieken schuil die je filmavond aanzienlijk kunnen upgraden. Het gaat tegenwoordig namelijk niet meer alleen om hoeveel pixels je scherm heeft, maar vooral om de kwaliteit van die pixels. Om te begrijpen waarom die plus in de naam HDR10+ zo belangrijk is, moeten we terug naar de basis.

Eerst even terug: Wat is HDR ook alweer?

HDR staat voor High Dynamic Range. Simpel gezegd zorgt deze techniek ervoor dat de beelden op je tv een groter contrast en meer kleuren hebben. Het zwart is dieper zwart en de felle lichten, zoals een explosie of de zon, knállen echt van je scherm zonder dat de rest van het beeld flets wordt. De standaardvorm hiervan heet HDR10. Dit is de basislaag die bijna elke moderne 4K-televisie ondersteunt. Maar HDR10 heeft één beperking: hij bepaalt aan het begin van de film de instellingen voor helderheid en contrast, en houdt die vervolgens de hele film vast.

©ER | ID.nl

De plus maakt het dynamisch

Hier komt HDR10+ om de hoek kijken. Die plus staat eigenlijk voor dynamische metadata. In plaats van één instelling voor de hele film, stuurt HDR10+ extra informatie mee naar je tv. Hierdoor kan de televisie het beeld scène voor scène of zelfs frame voor frame aanpassen. Zie het als een lichttechnicus die continu aan de knoppen draait om te zorgen dat elk specifiek shot er perfect uitziet, in plaats van dat hij het licht aan het begin instelt en daarna rustig koffie gaat drinken.

Wanneer zie je het verschil echt?

Klinkt goed op papier, maar merk je dit in de praktijk? Het antwoord is ja, vooral in films met veel wisselingen tussen licht en donker. Stel, je kijkt een film die begint met een scène in een zonovergoten woestijn, gevolgd door een scène in een pikdonkere grot. Bij standaard HDR10 stelt de tv zich in op het gemiddelde van de hele film. Omdat die woestijn zo fel is, kan de grot-scène er daarna wat te donker of dichtgelopen uitzien, waardoor details in de schaduw wegvallen.

Bij HDR10+ krijgt je tv, zodra de camera de grot in gaat, een seintje dat het donker wordt en het contrast moet worden aangepast. Hierdoor zie je opeens wél de details op de rotswanden en de texturen in de schaduw, terwijl de felle scènes nog steeds spathelder blijven. Kortom, HDR10+ haalt meer detail uit zowel de donkerste schaduwen als de felste hooglichten, precies op het moment dat het nodig is.

©Gorodenkoff - stock.adobe.com

Wat heb je nodig?

Om van HDR10+ te genieten, moeten alle schakels in de ketting kloppen. Allereerst heb je een geschikte televisie nodig. Vooral Samsung is de grote aanjager van HDR10+, maar ook merken als Panasonic, Philips en TCL ondersteunen het vaak. Let er wel op dat LG en Sony meestal kiezen voor de concurrent Dolby Vision.

Daarnaast moet de content (de film of serie die je kijkt) in HDR10+ geschoten zijn. Amazon Prime Video is de grootste aanbieder van HDR10+-materiaal op streaming-gebied, maar ook Apple TV+ en Google Play Movies bieden het aan. Netflix gebruikt helaas voornamelijk concurrent Dolby Vision. Tot slot ondersteunen veel 4K Ultra-HD Blu-rays het formaat ook als je liever fysieke schijfjes kijkt.

Direct aanschaffen dan maar...?

Is HDR10+ een reden om je huidige tv direct bij het grofvuil te zetten? Nee, dat niet. Maar sta je op het punt een nieuwe tv te kopen, bijvoorbeeld een Samsung, dan is het wel een hele fijne bonus. Het zorgt ervoor dat je films en series ziet zoals de regisseur ze bedoeld heeft: levendig, contrastrijk en vol detail. En ze hoeven tegenwoordig al helemaal niet meer de wereld te kosten.